voor let Lui in Heusden n Altcia.dcLanostraat nü Boiiolorwsarit
ledereen
f2. COOPS
1 U natuurlijk ook l
r ~n
2
JtV. 5. £ankhnyzett (t'$ Bank
7
1929.
De Biesbosch.
HELSDEX/
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN,
No. 4940 Vrijdag 9 Augustus
Heusden.
f A
KOOPT IN DE DROGIST1ÈRIJ
TE GO R IN-C HEM.
Binnenland.
Limonadesiropen
4 Vruchten op sap
Buitenland
^ND VAN ALTENA
Dit blad verschynt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt f 1,40. Afzonderlyke
nummers 6 cent.
lot. Telefoon no. 19. Postrekening
no. 61535
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Drogisterij
A. VERSCHUIR !5\I U I
Wittebroodstraat 52
CHEMICALIËN, DROGERIJEN
VERFWAREN
VEE-GENEESMIDDELEN.
UITGEBRAND.
Door onbekende oorzaak brak brand uit
in de timmerfabriek van de firma Radde
ring te Bussum. Het gebouw, dat geheel
is uitgebraud, was laag verzekerd.
VERDRONKEN."0
In een der baggergaten van de steen
fabriek »Meinerswyk« te Elden, gemeente
Eist, is de 8 jarige J. B. S. uit Arnhem
verdronken. Het lijkje van den knaap werd
naar de ouderlijke woning vervoerd.
O—
HET VERGAAN VAN DE »ADONIS.t
Volgens telegrammen bij de directie der
Kon. Nederl. Stoomboot-Maatschappij inge
komen, schynt het verlies van de Adonisa
te wyten te zjjn aan bet overslaan van de
graanlading.
o—
MOTORONGELUK.
Te Maasland is een motorrijder met duo-
berijder in botsing gekomen met een stil
staande auto. Beide motorrijders werden
tegen den grond geslingerd. Een van hen
heeft een hersenschudding bekomen, de
ander een gebroken pols en eenige schram
men, Beiden zijn per auto naar hun woning
vervoerd.
DE BEVOLKING^DER AARDE.
Volgens de jongste statistiek zou onze
aarde door ongeveer 2 milliard menschen
bewoond worden. Van deze wonen er 900
mitljoen in Azië, 500 in Europa, 220 in
Amerika, 150 in Afrika en 7 millioen in
Australië.
Van de Earopeesche landen staat Rusland
aan het hoofd met 115 millioen inwoners,
dan volgt Duitschland met 62.5Groot
Brittannië met 42.7 Italië met 41Frank
rijk met 39.5 Spanje met 22.7 Polen
met 20 Roemenië met 17 Tsjecho-Slo
wakije met 13 6; Joego Slavië met 13
Hongarije met 8 België met 7.8 Neder
land met 7.6Oostenrijk met 6.5 en Zweden
en Griekenland ieder met 6 millioen in
woners.
-o—
KINDJE UIT DEN TREIN GEVALLEN.
Toen de sneltrein no. 8063, die te 18.37
van Goes naar Middelburg vertrekt, het
station 's-Heer Arendskerke was gepasseerd,
ging het portier van een tweede klas coupé
plotseling open. Het daarvoor staande twee
jarig zoontje van den heer en mevrouw
van 't H. uit Amsternam viel uit den trein
en kwam tusschen de rails van het tweede
spoor terecht.
De heer van 't H., die zich eenige oogen-
blikken uit de coupé had verwijderd, trok
by zijn terugkeer onmiddellijk aan de nood
rem de trein was intusschen reeds enkele
honderden meters verder gereden. Daarna
gingen de ontstelde vader en eenige andere
passagiers het kind zoeken. Zy vonden
het, huilend, op de baan, nog bytijds, daar
van de andere richting een mailtrein naderde.
In Middelburg werd de kleine direct by
den doktor gebracht, die slechts enkele
kneuzingen constateerde. Voorzichtigheids
halve werd het kind echter voorloopig in
het ziekenhuis opgenomen.
Een in den trein aanwezige rijksveld
wachter maakte proces-verbaal op. Het
bleek, by onderzoek, dat het portier te
gemakkelijk open ging.
AUTO IN EEN SLOOT GEREDEN.
Een auto, bestuurd door den heer J.
Deelen, graanhandelaar te Lekkerkerk, die
met zyn vrouw eu vijf kinderen van Ham
burg op weg naar huis was, is achter
Scheemda in een sloot gereden. Hjj reed
met een snelheid van ongeveer 55 K M.
en zag niet, dat achter een brug de weg
naar rechts gaat. Hij reed doordoor rechtuit,
een zandweg op. De auto slipte en ge
raakte in een sloot, waar zij omsloeg. De
echtgenoote van den heer Deelen en zyn
dochtertjes moesten bevrijd worden door
de kap open te snyden. Zy werden naar
een naburige woning gebracht, daar mevr.
Deelen en een dochtertje vrij ernstige hoofd
wonden hadden, terwijl het andere meisje
o.a. een rib gebroken bad. Dr. De Jager
uit Scheemda legde voorloopig verband,
Op zyn advies werden de drie patiëaten
naar het ziekenhuis te Winschoten over
gebracht. De heer Deelen en drie zoons
zijn ongedeerd. De auto is ernstig be-
telef. No. is RaamsdonksYeer.
Agentschap van de jlV- Amsterdamsche Batik, Amsterdam.
Verstrekt Handelscredieten tegen nader overeen te komen voorwaarden,
Opent rekening-courant met rentevergoeding.
Incasseert Binnen- en Buiienlandsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkoop van Effecten en nazien van Uitlotingen.
Koopt en verkoogi vreemd Bankpapier.
Verzilvert Coupons en bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden Deposito, rentevergoeding volgens overeenkomst
Verhuurt Safe-Loketten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK. BÊT Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
T. BOONSTRA
KIND OVERREDEN.
Te Venlo is een treurig ongeluk gebeurd.
Het 7 jarig dochtertje van den heer Truyan,
dat by haar oom in de Havenstraat op be
zoek was, liep plotseling de straat op,
struikelde over den troittoirband en werd
overreden door een juist passeerenden
vrachtauto. De kleine bleef op de plaats
dood. De politie heeft den auto in beslag
genomen, doch het bleek dat de chauffeur
de aanrijding niet kon voorkomen en hem
geen schuld treft. f
m CITROEN, FRAMBOZEN
en SINAASAPPEL
in heele en halve flacons.
4 MEIKERSEN, ^EREN, PERZIKEN,
2 ABRIKOZEN en ANNANAS.
i A* B A A IJ E S,
Botermarkt 88 HEUSDEN.
.^1
VERBRAND.
Door onbekende oorzaak ontstond brand
in de kippenren van de wed. v. Eekelen
te Roosendaal. Tweehonderd kippen vonden
den dood in de vlammen.
PLOTSELINGE DOOD.
Toen de stoomboot van de Mij. Eens
gezindheid dezer dagen bij aankomst aan
de kade te Purmerend meerde, kwam men
tot de ontdekking, dat een der passagiers
dood tusschen de anderen gezeten was.
Doordat de menschen nogal dicht op elkaar
gezeten hadden, had niemand iets van dit
tragische voorval bemerkt. Men denkt,
dat de man door een beroerte getroffen was.
—O
BRAND.
In de Zandstraat te Herpen ontstond
door tot nog toe onopgehelderde oorzaak
brand in de woning van den arbeider H.
Suppers. Het vuur greep snel om zich
heen en aangewakkerd door een tamelijk
sterken wind, deelden de vlammen zich
spoedig aan de naastliggende huizen mede.
Behalve het huis van Suppers, brandden
nog de woningen van A. van Sommeren,
H. Willems en H. van Zuilen af, terwijl
teD nadeele van Z. ook nog een pas nieuw
gebouwde schuur in vlammen opging.
plichtigen behoorden. Een aantal per
sonen is gearresteerd.
O—
EEN VOORDEELIG ZAAKJE.
Men heeft berekend, dat met 18
passagiers, die ieder 9000 dollar be
talen, benevens de gelden van de
vrachtgoederen, de „Graf Zeppelin'*
de helft van zijn kostprijs zal ont
vangen als het luchtschip zijn we
reldvlucht onderneemt.
DUITSCHE VLIEGER VERON
GELUKT.
Den Duitschen vlieger Erich Of
ferman is een ernstig ongeluk over
komen.
Bij het opstijgen en het vertrek van
Orly bii Parijs werkte het vliegtuig
goed, zoodat het spoedig uit het
gezicht was verdwenen. Kort daarop,
moest het vliegtuig echter wegens,
een defect aan de benzineleiding een
noodlanding maken. Daar het onmo
gelijk bleek met de voorgeschreven-
belasting en 2 inzittenden opnieuw te-
starten gaf de eene vlieger Eggersch
er de voorkeur aan per auto naar
Orly terug te keeren. Het schoonma
ken van de leiding had veel tijd in
beslag genomen, zoodat Offermans
eerst tegen zeven uur de vlucht kon
voortzetten.
Even later werd zijn vliegtuig o!p
een hoogte van 300 M. van het vlieg
terrein uit gezien. Hoffman voerde
twee loopings uit, doch bij de der
de looping kwam het vliegtuig niet
meer omhoog, hoeveel moeite Of
ferman ook deed. Op dat oogenblik
brak de vleugel middendoor en kwam
de romp met de motor naar beneden.
Het vliegtuig boorde zich diep in den
grond. Offerman had geen gelegen
heid zich vrij te maken en te trach
ten met behulp van zijn valscherm
uit het vliegtuig te springen. Zijn
ontzettend verminkt lijk werd enkele;
minuten later weggedragen.
BANDIETEN WEZEN IN ROE
MENIE.
In verband met de herhaalde over
vallen door straatroovers op perso
nenauto's en autobussen is de Roe-
meensche gendarmerie op krachtige
wijze tegen de leiders der bende op
getreden. Bij een achtervolging in
de nabijheid van Kronstadt zijn 2
roovers gedood en een gewond.
Voordat de mannen op de vlucht
sloegen, hadden zij nog gelegenheid
zich te wreken op den herder, die
hen had verraden. De man werd door
verscheiden kogels en messteken ge
troffen. Ook bij Poetyla gelukte het
den gendarmes een rooverbende op
het spoor te komen. Gedurende het
gevecht werden drie roovers gedood,
terwijl velen werden gewond, doch
de overlevenden wisten met medene
ming der dooden en gewonden te
ontsnappen. Bij een onderzoek naar
de handelingen van een bende uit
MOTORBOOT IN BRAND.
Op de Donau heeft zich een ver
schrikkelijk tafereel afgespeeld.
Een motorboot, die uit Greifen-
stein naar Weenen voer, raakte iïi
brand. De opvarenden werden door
een panischen schrik bezeten. Velen
van hen kregen zenuwaanvallen en'
verscheiden vielen in onmacht. Alle
passagiers konden echter worden ge
red. De motorboot werd aan land
gezet en de passagiers werden door
toegesnelde motorbooten aan land ge
bracht.
O—
DE ZEPPELIN-REIS.
Blijkens de telegrammen uit Lake-
hurst komen de passagiers van de
„Graf Zeppelin" niet uitgesproken
over hun onvergetelijke oceaanvlucht
en de heerlijke, onvergetelijke indruk
ken, op deze reis gedaan.
Van vele passagiers hoorde men,
dat een reis als deze een waar genot
is, verre te verkiezen boven een zee
reis. Alles aan boord is even gemak
kelijk ingericht, een ieder voelt zich
gerust, men is niet zeeziek. Rustig
glijdt het luchtschip naar zijn doel.
terwijl diep beneden de schepen dan
sen op de golven.
De heer en mevrouw Gregory Bu-
rowitsj, die hun eerste Zeppelin-reis
maakten, waren vol geestdrift over
de genotvolle reis.
Kolonel Nelson Morris had nog
nooit zoo'n welgeslaagde en vlugge
zeereis gemaakt als nu per Zeppelin.
Mevrouw Crouse verklaarde, dat zij
een reis aan boord van een Zeppelin
voortaan verre zal verkiezen boven
een tocht per vliegtuig.
Dr. Walter Hief van het rijksde-
MEIWSBLA»
-
Op ééne plaat^/is het in 1925. tot brug
genbouw gekomen n.l. over de Bevert,
een zijkreek van het Steurgat. Hierdoor
is de polder Steenen Muur verbonden
met den bandijk over de polders 't Kooi-
ke en de Keizers Guldenwaard. Daar
door is een geregelde a.utobusverbinding
met Werkendam mogelijk, vooral voor het
vervoer van melk en van schoolkinderen.
DeSteenen Muur is de eenige hoeve, die
een 10-tal vaste arbeiders, die bij bet
bedrijf wonen, in dienst beeft. Zoowel de
ophaalbrug als de autobusdienst zijn bet
werk van den eigenaar van Steenen Muur.
Dit modern ingerichte gemengde lbedrijf
kan als een voorbeeld voor nagenoeg den
gebeelen Biesbosch gelden. Nergens treft
men zulke modern ingerichte stallen als
bier aan.
De Steenen Muur is een voorbeeld van
eigen bedrijf, geleid door een bedrijfslei
der. Vaker komt het pachtstelsel voor.
In 't Noorden van dept Brabantschen, Bies
bosch is de grootste grondbezitter bet
kjroc ndcmein, dat onder de jarenlange
leiding van den eminenten rentmeester
Baron Mulert, door inpoldering en we
genaanleg zeer veel voor de ontwikkeling
van bet gebied heeft verricht. Dit bezit
in het Rentambt Werkendam hier 1399
!H. A., d.i. ongeveer een derde van lietge-
fieele gebied.
De grienden, rietlanden en bet water
Iworden door bet kroondomein veel in ei
gen beheer gehouden. Immers zijn griend
en rietlanden met betrekkelijk geringe
kosten te onderhouden. De netto op
brengst dezer gronden bedraagt meestal
van f75.00 tot f 100.00 per H.A. per
jaar.
't Bouwland in eigen beheer wordt soms
voer eene bepaalde onderneming of boer
door bet kroondomein met een bepaald
gewas b.v. vlas bezaaid. Het kroondomein
zorgt dan voor bemesting en bewerking
yjan den bodem, terwijl de boer zorgt
voor bet wieden en den cogst. Het do
mein is dan niet aansprakelijk voor den
oogst en in zijn inkomsten onafhanke
lijk van de schommelingen van de markt.
Het overige kroondomein is verpacht
inet cf zonder hoeve. Op' bet terrein
staan een 12-tal boeven. De grootte der
bedrijven wisselt van 40—90 H.A., ter-
jwijl de pachtprijzen schommelen tus
schen f 100.00 en f 125.00 per H.A. voor
bet omkade land, zulks met inbegrip
van bedrijfsgebouwen. Vergelijken we dit
bedrag met dat van de netto-opbrengst
der goede griend- en rietgorzen, dan valt
dadelijk in het oog, dat het bezit van de
ze laatsten den groot grondbezitter veel
vooadeeliger is dan bet verburen van
ingepolderd land.
Is bet bedijken van deze gronden dan
oeconomisch wel te verdedigen? Het ant
woord op deze vraag zal zeer verschil
lend zijn. De Werkerdammer, geboren
grienbfwerker als bij is, zal deze vraag
ontkennend beantwoorden, daar de loonen
in het najaar in de grienden meestal
booger zijn dan in den landbouw;. Nog
sterker zal dit geschieden door den
griendl aas, Toch zal voor ben, wier blik
op bet algemeen belang is gericht, een
tweetal factoren den doorslag moeten ge
ven t.w. Ie de verhoogde productiviteit
vian den bodem, van belang voor de
voedselvoorziening van ons land en 2e de
ruimere werkgelegenheid. Grienden vragen
betrekkelijk weinig arbeid. Daarom is bet
(onder 2 genoemde van zeer groot be
lang voor het Land van Altena, waar te
.veel grond- en landarbeiders wonen. Een
gevolg biervan zijn de lage loonen, die
hier betaald worden, meestal beneden
f 15.00 per week, terwijl in den Biesbosch
f 15.00 tot f 22.00 wordt gemaakt. Ve
len trekken daarom naar de Zuiderzee-
te Keizersveer en de ijzerfabriek van
de Vries Robbé te Gorincbem steeds meer
arbeiders trekken. Ruimere werkgelegen
heid in den Biesbosch zal dus direct den
landarbeiders van 't land van Altena ten
goede komen. Maar ook de grootgrond
bezitter zal de vraag bevestigend "be
antwoorden al doet hij slechts noode
afstand van de op zoo gemakkelijke wij
ze verkregen hooge opbrengst van zijn
riet- en griendlanden. Zoo is het kroon
domein in 1927 nog overgegaan tot om-
kading van de Leentjes en Jantjesplaat,
groot plm. 83 H.A.
Voer elk rietland komt onverbiddelijk
de tijd, dat bet door zijn hoogte ligging
omgezet worden in griend of gras
land. En elke griend raakt na zekeren
tijd versleten, de opbrengst vermindert
snel en de tijd van omzetting in bouw-
of grasland is daar. Deze moet gepaard
gaan met omkading en behoorlijken wa
ter afvoer.
Door den ongunstigen toestand ten op
zichte van de afwatering in bet Oosten
van den Brabantschen Biesbosch is er
ten Oosten van Spijkerboor-Bakkerskil na
genoeg geen bouwland en overlieerscht
het grasland in sterke mate. Welke is
daarvan de reden
Na. 1421 bleef het Land- van Altena
tot 1461 onbeschermd. Toen werd de dijk
Woiudxicbem—Werkendam—Almkerk-Dus-
sen—Drongelen aangelegd. In 1640 zijn de
terreinen ten Westen er van omsloten
door den dijk, die thans nog de hoofd-
waterkeering van het Land van Altena
naar de zijde van bet Bergsche Veld
vormt, n.l. van Werkendam—Nieuwendijk
—Vierbannen—Hank Dussen. De polders
gelegen in den driehoek., thans gevormd
door het Zuidelijk deel van dezen dijk,
j Bakkerskil—Spijkerboor en Bergsche Maas,
- zijn voor bet grootste deel van kaden
1 voorzien op bet eind der 18e en 't be-
1 gin d ;r 19e eeuw en bebooren tot de
oudste en laagste Biesboschpolders. De
eerste kaden waren maar laag daar de
polders uitsluitend als graspoldertjes wa
ren bedoeld. De talrijke overstroomingen
(naam Boerenverdriet) dwongen de ei
genaren langzamerhand tot verboo
ging over te gaan. Toch kwam bet niet
tot omzetting van gras- in bouwland, bet
geen aan de volgende oorzaken moet
weerden toegeschreven
1. de grootgrondbezitter zag op te
gen -Liet uitgeven van eene aanzienlijke
som in eens
2. de opbrengsten van goed grasland
waren hier zeer bevredigend
3. de lagere ligging dezer polders ver
oorzaakte nogal waterbezwaar in ver
band met bet dichtslibben der kreken.
Het Z. W. is bet jongste deel van den
Biesbosch. De grenzen trekken we in bet
Ncoiden langs het Gat van de Noorder
klip, in 't Oosten langs Steur en Spijker-
boor. De polders dateeren bier van na
1870. Zij vormen echter slechts een klein
gedeelte in verhouding tot de nog niet
fcekade gedeelten met grienden, rietgors
of water. In de bekade polders wordt
hier greotendeels landbouw uitgeoefend.
De afsluiting van „de wereld" is bier
al bijzonder groet. De post. wordt bij
gunstig weer eenmaal per dag per mo-
torbcK t bezorgd, de kruidenier bezoekt
zoo eveneens zijn klanten. Gedurende deb
winter kan de communicatie dagen ach
tereen verbroken zijn, zoadat bet geen
Wonder is dat bet als kolenisatieóord
nog minder gezocht is. De natuurlijke
i n _n
jjV
