Tweede Blad
1.5118 Woensdag 29 Ipril
voor het Land
van Heusden en £üena,
de Langstraat
an de Bommelerwaard.
liw Jpnuuttfa komentotrust'kal"
m
^>©11 ©1
BIJDRAGEN
Rechtzaken.
PAWRIJRRIEK.
Geschiedenis van het Lsnd van
Heusden en Aitena n den
Houimelerwaa^d.
Mijnhanft's Zeimwtabletten
Vragen op rechtskundig gebied
BEHOORENDE BIJ HET
34).
In 1683 moest het dcrp Veen f1500
kapitaal leenen van dec heer Giliam de
Rossemal te Rotterdam voor het le
veren van drie wagens en paarden tot
dienst van 't Gemeeae Land.
In 1691 uitgegeven f6.17 als in Ja
nuari „de kloeken geluijt wierden, we
gens de overcomste van Sijn Majes-
teijt van Groot Brittaniën, doen voor
de Naebueren afgesproocken."
In dat jaar ook krijgsvolk in kwartier
gehad Aan Willem Poorter de som van
77 gulden en 19 stuivers betaald, we
gens dezelve op speciale orders van
Schout en geregten van Veen, met den
secretaris Swaan, zijn gecommiteerd om
te reizen over Rotterdam naar den
Haag, wegens dat de commandeur van
het Furt St. Andries door zijn soldaten
met geweid Hfjr paarden uit den stal
van Joost Coolhaas heeft doen halen.
Maurits van Dijnssen levert in 1693
2 nieuwe molenzijlen samen 88 ellen
voor 70 gulden en 8 stuivers.
Het dorp Veen betaalde in 1680 aan
de halve verpondingen aan het kanioor
te 's-Hage f 654.-4.- met de bijkomen
de gelden en voordeelen vereffend zijn
de, geeft zulks een omslag van f 589-14
over 648 morgens; monteert op eiken
morgen 18 stuivers en 4 penningen.
„Pro Patria. Ordere ofte ommeslagh
gemaeckt bij Schout, Geswoorens tot
Veen, over allen de Morgentalen, Erff-
goederen, Thinden, soo groff als smael,
koorenmolen, enz." Men sprak in dien
tijd van grove, smalle en krijtende tiend.
Onder grove tiend was begrepen de
tiend van tarwe, rogge, spelt, haver,
enz., smalle tiend werd genoemd van
vlas, koolzaad, paardeboonen, erwten,
hennep en in latere tijd ook aardappe
len, enz., krijtende tiend was van scha
pen, varkens, kippen, eenden, duiven,
e.a.
In 1680 was Schout Johan Sonnevelt,
en Heemraad en Geregten: Cornelis
Spieringh, Andries Timmermans, Gee-
raert Handricksen en Jan Biesheuvel
en secretaris Cornelis Campen.
Uit onderstaand stuk uit het jaar 1719
blijkt hoe eertijds de stroom en het
vaarwater van de Maas benoorden de
zgn. Middelplaat was. Het water aldaar
langs de kant van Poederoijen wordt
nog heden ten dage de Oude Maas
genoemd. De Middelplaat nu liggen
de over de Maas en verbonden, met den
Gelderschen wal behoort nog tot het
gebied van de gemeente Veen.
„Omme den Landen. Wij onder-
eietijekende Schout ende Heemraden van
den Dorpe van Veen, Lande van Heus
den, certificeeren voor de opreghte
waerheijt, op den eedt int aanvangen
onser bedieninge gedaen ter requisitie
ende versoucken van den Heer An-
thonij Johan Thierens, Rentmr. van de
Ed. Mog. Heeren Raaden en Mrs. van
de Reeckeninge der Graeffelijckheijts
Domeijnen over Stadt ende Landen van
Heusden, waer ende waeraghtigh te
wesen, dat den voorn. Heer Rentmrs.
Thierens in sijne voors. qualiteijt ten
overstaen ende bijwesen van ons op
den 29 Junij deses jaers van 1719 des
voermiddaghs met alle behoorlijcke so-
lemniteijten daertoe gerequi t. werdende
jrosessie heeft genomen gehadt ten
>ehousen van den gemelte Ed. Mog.
-ieeren Raaden ende Meesters van de
}eeck. der Domeijnen van Haer Ed.
Groot Mogende Heeren Staeten van
Holland ende West Vrieslandt, van see-
ckere Santplaat leggende in de riviere
de Maas tegens het dorp van Veen,
ende naer afmeetinge bevonden, de-
selve droogh te wesen boven het vvae-
ter ter lenghte van eenhondert dertien,
roeden ende op sijn breete veertigh
roeden, de geul ofte waterloop tusschen
den ingenomen waert ofte Santplaat
ende het vaste land van Veen (daer den
waegen met missie is doorgereden op
den waert) diep bevonden te wesen,
vier h vijff 't halve voet, ende het
water tusschen. de voors. plaet, ende
de kant van de jurisdictie van Poude-
roijen, bevonden het ondiepste te we
sen, seventien a aghtien voeten, ende
verders naer boven, tusschen de uijter-
waerden sijnde den leegen en den Esch
en de voorn, santplaat, het ondiepste
veertien a vijftien voeten water ende
tusschen de jurisdictie ofte heerlijck-
heijt van Aelst en den santplaat, het
ondiepste bevonden aght a negen voe
ten te wesen, alles Rijnlantsche moet,
twelke in ons presentie en bijwesen is
afgepeijlt ende gemeeten, waervan den
Heer requirant verwaghte dese onse
verclaeringe, die wij hem niet hebben
willen weijgeren. Aldus gedaen en den
voors. Sandplaet ingenomen binnen
Veen, desen 29 Juni 1719. (get.) Cor
nelis Engelbergh, Teunis Koolhaes, An
dries van Rijswijck.
De visscherij op de Maas voor Veen
behoort aan den heer van Poederoijen.
Een brief van den Rijksarchivaris uit
het jaar 1892 aan den burgemeester
van Veen deelt ons daaromtrent nade
re ophelderingen mede.
's-Gravenhage, 29 April 1892.
Ter beantwoording van Uwe mis
sive van 27 April j.l. No. 452 kan ik
UwEg. mededeelen dat de ambachts
heerlijkheid van Veen in 1724 door
de Staten van Holland en Westfriesland
werd verkocht aan Mr. Maarten Vlaar-
dingerwout, die daarmede op den 24e
Juli van dat jaar door de Staten werd
verlijd.
De voordeelen aan deze heerlijkheid
verbonden, bestonden uit eenige rech
ten vroeger door de graaflijkheid van
Holland uitgeoefend, waaronder echter
het vischrecht niet begrepen was, om
dat dit aan den Heer van Poederoijen
toebehoorde, zooals uit het volgende éx
tract uit de rekening van den rent
meester van de domeinen van Heus
den over 1667 blijkt:
„De visscherije in de Mase tot Veen
wert aan dese sijde van de Mase niet
bevist, alsoo den heere van Poudroyen
sustineert deselve hem te competeeren,
gelijck Sijn Edt. aen de reeckenkamer
en aen den rendant bewesen heeft met
sijnne oude blaffaerts en reeckeninge,
hoe dat hij ende sijn predecesseurs
dese visscherie van over de hendert
jaer vreedelijcken hebben beseten ende
verpacht, dieshalven de verpachtinge die
daervan op den 23en Maart 1666 was
gedaen met kennisse van de Edele Mo
gende heeren van de reeckeningen is
vernietigt, dus alhier niet."
De algemeene Rijksarchivaris
(get.) Th. H. F. v. Riemsdijk.
Aan die van den dorpe van Veen,
werd meermalen vrijdom van tollen ver
leend, gelijk ook blijkt uit een brief
van de Staten van Holland en West-
Friesland uit het jaar 1721.
„De Raden endfe Meesters van de
Reekeningen der Domeijnen van de Edel
Groot Mogende Heeren Staten van Hol
land, ende West-Vrieslandt hebben op
versoeck bij Requeste aen haer Ed.
Mog. gedaan, bij Schout en geregten
van Veen in den Lande van Heusden
aen deselve wederom opnieuw voor
eenen anderen tijd, ende termijn van
ses jaren, die ingegaan sijn metten 22
January des jaers 1721, als wanneer
haer laetste voorgaende acte als deze
is komen te etpireren geconsenteert en
de toegestaen als zij doen bij dezen,
dat d'ingezetenen van den dorpe van
Veen voorz. vrij ende exempt., met
alle hare goederen en koopmanschap
pen, door ende voorbij des Graeffelijck
heijts tollen ende wagten van dien,
als andere vrije persoonen sullen mo;
gen varen, passeren ende repasseren,
sonder eenige tholregten te betalen,
consenteerende ende staende mede aen
dezelve toe voor gelijke tijdt van jaren
vrijdom van de hoppe, die int land
van Heusden uijtgeteeld is, mitsgaders
ook vrijdom van de vliegende of markt-
tollen sonder anders of wijders, mits
bij de supplten jaerlijx voor desen ver
dingen ende vrijdom betaalt wordende
ten comptoire van den ontfanger van
den tholle tot Gorinchem in der tijdt de
somme van twaelf ponden te veertig
grooten 't pondt vrij geit, waarvoor
de supplten gehouden sijn te Caveren
ten contentemente van den voorn, oht-
fanger die daeraf de verdere collecteurs
ende wagters van de voorn, tholle sal
hebben te verwittigen ende van de:
voorn, twaelf ponden redemptie in zij
nen ontfanck iaarlijx in rekeninge teh
proffijte van ae Domeijnen sal hebben
te verantwoorden daar des behoort.
Ende dit aldus onder conditie en
verbintenisse dat der supplten, inge-
setenen voorsz. den voorn, tholle pas-
seerende ende repasseerencfe haar be
hoorlijke Tolbrieven sullen moeten heb
ben en verthoonen op de voorsz. Tholle,
evenals dat regt is, sullende ook alle
jaren doen vernieuwen ende in't aen-
spreken hen reguleeren soo op de
voorsz. principale Tholle tot Gorinchem,
als op de wagte van dien, alomme
na inhouden van de placaten en ordon
nantiën op het stuck van de Tholle ai
reede geëmaneert ofte nogh nader te
emaneeren evenals dat andere vrije per
soonen, vrij zijnde ofte vrijdom heb
bende, schuldig en gehouden zijn te
doen; Ende soo het quam te gebeuren
dat ymandt der supplts. voorz. inge
zetenen van den Dorpe van Veen sijnen
Tolbrief talen ymand anders overdede,
omme de voorz. Tholle, ofte wagten
van dien daerop te passeeren of repas
seren als ingesetenen voorz. soo sullen
die persoonen wederzijds gecorrigeert
ende gestraft worden als contraventeurs
en fraudateurs van de voorz. placaten
of ordannantien voorz. in alle rigeur
sonder eenige conniventie ende sullen
de ontfangers van de Tholle principael
ende de collecteurs of wagters van dien
verdagt hebben te zijn na de expiratie
van de bovengenoemde tijdt deser vrij
dom ende redemptie de voorsz. inge
setenen (indien sij geen nader conti
nuatie verkregen hebben) ende deselvie
haarluijder vertoont werdt soo aen-
stonts de volle Tolregten af te vor
deren, en daeraf wel distinctelijk en
specifiqelijk met deugdelijke aenwijzin-
ge en expressie der parthijen van goe
deren in ontfank van reekeninge heb
ben te verantwoorden. Gedaen ten Bu-
reele van de Camere van de reekenin
ge in den Hage den 24 Meij 1724 on-
der't zegel derselver camere op't spo-
tium van desen gedrukt."
Reg. in't XXVIIIe boek yah de app.
fo. 164.
Mij jÉgenwoordlg
et) Quarles.
)rdt vervolgd).
iz*ï t-Culi »/y Imeeren en worden
daarbij tevens absterkt door het gebruik van
Glazen bu^je 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
TIELSCHE RECHTBANK.
Door de Rechtbank te Tiel is H. J. de
W. te Wijk, gem. Wijk en Aalburg,
veroordeeld tot 6 maand gevangenisstraf
ter zake dat hij op 7 Februari '31 met
een vrachtauto in volle vaart tegen de
veldwachters, die hem het teeken om te
stoppen hadden gegeven, is ingereden.
Het 0. M. had gerequireerd 4 jaar
gevangenisstraf met onmiddellijke gevan
genneming.
Zekere M. M. v. H., 25 jaar, te Am-
merzoden, ter zake van diefstal voor de
Arrondissements-Rechtbank terechtstaande
hoorde 6 maand gevangenisstraf tegen
zich eischen. Een dag vóór zijn trouwen
haalde hij bij een vroegeren patroon van
hem een pink uit de weide, verkocht
het dier en betaalde van het geld de
kosten voor huwelijk en trouwpak. Een
dag na den gewichtigen stap werd hij
gepakt en vertoeft nog in voorloopige
hechtenis.
J. H. van G. te Raamsdonksveer,
strooperij, f 10 of 5 d. h.K. C. P. te
Zalt-Bommel, huisvredebreuk, f20 of 40
d. h A. C. van E. te Gameren, mish.
van zijn vader f20 of 10 d. h.G. B.
te Zaltbommel, beleediging van een ambte
naar, I 25 of 10 d. h.
BOSSCHE RECHTBANK.
G. C. v. B. 25 jaar, arbeider te Dussen
zette het nieuwe jaar in met een „boks-
partij" waarbij hij den schoenmaker A.
Kampen uit Waalwijk de tanden uit den
mond sloeg. Wegens deze mishandeling
werd verdachte door den Politierechter
tot 14 dagen gevangenisstraf veroordeeld,
van welk vonnis de adv. gen. in hooger
beroep bevestiging eischte.
Volgde de behandeling van de straf
zaak tegen verdachte wegens mishandeling
met een mes en een knuppel op A. en
B. van Herwijnen te Eethen, gepleegd
op den eersten Kerstdag 1930.
De president merkte op, dat verdachte
een vechtersbaas is, die overal heentrekt
om te vechten.
De rechtbank had den verdachte ver
oordeeld tot 3 maanden gevangenisstraf
en de adv. gen. eischte in hooger beroep
bevestiging van het vonnis.
De verdediger Mr. E. van Zinnicq-
Bergmann, Den Bosch, pleitte voorwaar
delijke veroordeeling.
Uitspraken 4 Mei a.s.
(Abonné's kunnen in deze rubriek
GRATIS vragen stellen.)
Dezer dagen werd my verteld, dat als
iemand een rijwiel in huurkoop heeft en
hij staakt de betalingen, dat dan niets
meer van hem kan gevorderd worden.
Is dat juist?
muur komt te staan op de grens van mijn
land en dat van mijn buurman. Het
land van mijn buurman is boomgaard
Mag ik nu in dien muur een paar ramen
laten zetten
A. A. Z.
Een perceel bouwland ligt naast een
dito van een ander. Nu ploegt die ander
met een boog in myn land, wat hy niet
wil laten. Ik heb al een paar palen ge
slagen om het te verhinderen, maar die
worden er uitgenomen. Hoe kan ik nu
het best handelen
Dussen. Een landbouwar.
Een mijner kennissen kocht een boer
derijtje. Op het erf ligt een mestvaalt,
die de verkooper er nog af wil halen.
Behoort die mestvaalt aan mijn kennis
als kooper of niet?
Z. B. II.
Redakteur:
M. J. L. BÉNEKER,
Kerkstraat 105 WOÜDRICHEM.
Men word verzocht alle korrespondentia,
deze rubriek betreffende, aan bovenstaand
adres te richten.
S.
K. d. B.
Ik kocht een jaar geleden een witten
Saanen-geitenbok, wiens afstammelingen
gedeeltelijk zwart van kleur zijn. Waar
nu alleen witte exemplaren goed zijn en
zwarte zoogenaamd miskleurig, is het
mijne vraag of ik den verkooper nog kan
aanspreken wegens verkoop aan mij van
een dier met een verborgen gebrek.
A.
X.
Ik wil een huis bouwen, waarvan eene
Bovenstaande stand is een eindspel
van S. Swart en is gepubliceerd in
„Het Volk".
De winst wordt verkregjen door
1. 3429, 23X24; 2. 10—s,
Zwart kan nu niet op 46 dam ne
men wegens 2419, terwijl op 41
47 wit door 24:15 wint. Zwart zal
ons de schijf moeten laten elaan en
zich trachten te redden met de twee
overjgleblevenen op: 34 en 35.
Nemen we nu eerst eens;
2. 34—39:; 3- 5X46, 39—44-
Deze laatste zet is (gedwongen. Op 3 5
40 zou 2433, 46X45 volgen. 4.
2433, 4449. Op 4450 komt na
tuurlijk 38—32, 46X23, 5. 46—32 en
wint, daarop 4940 wit 33—44, 32
16 speelt.
We zetten den stand weer op het
bord en spelen weef.
1. 34—29, 23X34; 2. 10— 34
—40; 3. 5x46, 40—45. Op 40—44
als voren. 4. 24—33 ,en wint. Op
455° 20u volgen 3832 en op 35
40 komt 3350.
Tenslotte blijft nü wit 2. 105
voor zwart alleen Over 3540. 3.
5X46, 4044; 4. 24—33. Zie voren,
of ais 2. 35x403.5x46, 40—45
4. 24—33 enz.
82. „Kom Daan 1" riep Rob opgewonden uit.
,,'t Is een watervliegtuig en het is vast uitge
zonden, om ons te zoeken. Ze zijn ongerust
geworden over ons lange uitblijven." Terwijl
ze over een smal rotspad holden, zagen ze
plotseling een paar inlanders naar het vliegtuig
staren,
83. Toen deze de vreemdelingen aan zagen
komen, keerden ze zich om en versperden hun
de weg. Tevergeefs trachtte Rob uit te leggen,
dat ze heelemaal niet probeerden te ontvluchten,
doch alleen de aandacht van het vliegtuig wil
den trekken,
84. De inlanders namen er niet de minste
notitie van. Ze dreigden hen met hun speren
en dwongen hen zoo, terug te keeren naar de
oude Hoofdman, die aan de ingang van z'n hol
zat. Opgewonden vertelden ze hem, hoe ze de
gevangenen belet hadden, zich bij de„ vogelman
nen" te voegen.
JKicow^lid
TOT DE
M0M
