ym
1II!
IIII 'II1
1!
II! Ill
I
I
EEN BUITENGEWOON FRAAIE COLLECTIE
DE DAME
uit GORINCHEM
J. MONSTER
11 J. U Mei u 1
N l. Reasd&asclia Stoomboot - MaatsGhappi]
Tel. 151
GORINCHEM.
Koopt geen Winterjas
Bijbels en Kerkboeken
Fsitea es cijfers over
scheel en onderwijs.
PIANO'S'ORGELS*
RADIO
Liebig „ideal" Orgel
L VAN RIJSWIJK - Veen.
DE TIJD
GAAT SNEL
PRIMA GEGALV. GOLFPLATEN
ZWARTE EN GEGALV. FITTINGS
ZWARTE EN GEGALV. PIJPEN.
prachtig, degelijk en goedkoop!
P. S. Uitsluitend Maatwerk
f 260-.
Iedereen nu een eigen RADIO
Hef nieuwe jaar* tegemoet vol boop en
prima R IJWI ELEN,
Zij wordt uitgenoodigd op onze
Groote St. Nicolaasientoonstelling
van 21 November—6 December a.s.
FIRMA TH. VAN WIJCK,
Grootestraat 183 - - Waalwijk.
DIENSTREGELING
Plaatselijk Yieuws.
LANGENDUK-GOPINCHEM
Het oude jaar bracht malaise
Ondardeelen tegen de scherpste concurrentie.
Meubelfabriek, Stoffeerderij „k.E.M I.~
Levering uit voorraad. Billijke prijzen.
Ingaande 1 Octotoer.
EEN BLIK IN DE HISTORIE.
II.
Ons lager onderwijs heeft een bui
tengewoon interessante geschiedenis.
De statistiek van het gewoon en uit
gebreid lager onderwijs, welke door
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek te 's-Gravenhage werd be
werkt, geeft er een beknopt over
zicht van.
De eerste wet tot regeling van
het lager onderwijs dateert van 1806.
Onder deze wet bestond er geen
vrijheid van onderwijs. Ook al was
iemand in het bezit van de noo-
dige bewijzen van bekwaamheid dan
was hij nog niet zeker, dat hij on
derwijs mocht geven. Daarvoor was
vergunning van de plaatselijke Over
heid noodig en deze werd volstrekt
niet altijd verleend. In het midden
der vorige eeuw waren er mede hier
door nog slechts weinig bijzondere
scholen.
Toen kwam in 1857 een nieuwe
onderwijswet tot stand. Zij gaf uit
voering aan het beginsel, neerge
legd in de Grondwet van 1848, vol
gens welke bet geven van onder
wijs vrij zou zijn, behoudens het toe
zicht der Overheid, en, voor zoover
het middelbaar- en lager onderwijs
betrof, het onderzoek naar de be
kwaamheid en zedelijkheid der on
derwijzers. Bij deze wet werden mi
nimum-] aarwedd en voor de hoofden
en onderwijzers der openbare scho
len vastgesteld, alsmede een maxi
mum-aantal leerlingen per onderwij
zer. Wanneer het aantal leerlingen
meer dan 70 bedroeg, moest het
hoofd der school worden bijgestaan
door een kweekeling, terwijl bii meer
dan 100 leerlingen de hulp van een
onderwijzer noodig werd geacht.
In 1878 werd weer een stap voor
waarts gedaan. De onderwijswet, wel
ke in dat jaar tot stand kwam1, bracht
een sterke vermindering van het aan
tal leerlingen per onderwijzer. Reeds
bij meer dan 30 schoolgaande kin
deren moest het hoofd door min
stens één onderwijzer worden bijge
staan, terwijl een tweede onderwij
zer vereischt werd, wanneer het aan
tal leerlingen boven de 70 steeg.
Deze bepalingen golden niet voor
I het bijzonder onderwijs,
j Bij de wet van 1889 werd een
eerste stap gezet op den weg der
financieele gelijkstelling van open
baar en bijzonder onderwijs ten op
zichte van 's Rijks kas. Bijzondere
scholein, die, wat het aantal onder
wijzers betreft, voldeden aan de voor
de openbare scholen gestelde eischen,
kregen recht op een Rijksvergoeding
voor de onderwijzerssalarissen, zoo
als aan de gemeenten voor hare open
bare scholen werd toegekend.
In de jaren 1901 en 1905 volgr
den verdere verbeteringen in de po
sitie der bijzondere scholen. Zij ont
vingen een bijdrage in de kosten
der schoollokalen, de minimum-sa
larissen der verplichte en een deel
van de salarissen der boventallige
onderwijzers werden van 'Rijkswege
vergoed, voor de pensioenen der on
derwijzers werd zorg gedragen.
Tenslotte kwam de Lageronderwijs-
wet van 1920, waarbij de bijzondere
scholen ten opzichte van de open
bare kassen volkomen met de open
bare werden gelijk gesteld.
Merkwaardig is het na te gaan
hoe zich de verhouding van open
baar tot bijzonder onderwijs sedert
het midden der vorige eeuw, mede
als gevolg van de geschetste ont
wikkeling der wetgeving, heeft ge
wijzigd.
De statistiek geeft een staatje,
waaruit blijkt, dat er in 1843/ in
ons land 3214 lagere scholen waren,
waarvan 2410 openbare en 804 bij
zondere. Er waren dus 3 openbare
scholen en I bijzondere.
In 1900 waren er 4607 lagere
scholen en wel 3127 openbare en
1480 bijzondere. De verhouding was
toen dus ongeveer als 2,2 staat tot 1.
In 1920 waren er in totaal 6163
lagere scholen en wel 3457 open
bare en 2706 bijzondere. Dit geeft
een verhouding van 1,3 staat tot 1.
Eindelijk waren er in 1929 in to
taal 8062 lagere scholen (én wel
3610 openbare en 4452 bijzondere.
1 Derhalve een verhouding van open-
i bare tot bijzondere van 0,8 tot 1
Over het aantal scholen in ons
land is aan de hand van de on;-
derwijsstatistieken nog wel wat meer
te vertellen. Maar daarover een vol
gende maal. A.
VEEN.
Verslag van de vergadering van
de Ring „Altena" van Herv. J.V., op
Woensdag 4 November 1931, 's avonds
7 uur, in het gymnastieklokaal te Veen.
Na gemeenschappelijk zingen van Ps.
98 vers 3 en 4, leest de Voorzitter,
de heer W. Bronkhorst, Openbaring 1
vers 1 tot en met 8 voor en gaat daar
na voor in gebed.
Hij heet alle aanwezigen hartelik wel
kom, in 't bizonder Ds. Hooijkaas van
Uitwijk, die voor Teerst in de ver
gadering van deze Ring aanwezig is.
De plaatselike predikant Dr. Tjalma,
kon wegens ambtsbezigheden vanavond
niet in ons midden aanwezig zijn.
De notulen van de vorige vergade
ring, door de sekretaris voorgelezen,
worden goedgekeurd.
Door P. van Helden worden enige
beschouwingen gegeven over Openba
ring 13. Aangezien over dit Hoofdstuk,
evenals over het ganse boek der Open
baring velerlei verklaringen en uitleg
gingen bestaan, terwijl ook overigens
dit gedeelte minder geschikt is voor
een algemeene bespreking, wordt hier
over geen bijbelbespreking gehouden.
Ds. Hooijkaas zet in 't kort een en
ander aangaande de bestaande uitleg
gingen der Openbaring van Johannes
uiteen.
Na de pauze, die gehouden werd,
leest de sekretaris het jaarverslag over
het ringjaar 19301931 voor. Uit dit
verslag blijkt o.a., dat momenteel twaalf
verenigingen bij de Ring zijn aange
sloten.
Wegens periodieke aftreding van de
heren W. Bronkhorst en A. Geudeke,
respektievelik als voorzitter en sekre
taris, wordt overgegaan tot stemming
ter voorziening in deze funksies.
De voorzitter geeft de leiding der
vergadering tijdens de stemming over
aan de tweede voorzitter, de heer Hol
ster van Werkendam.
In totaal werden 14 stemmen uitge
bracht. Bij opening der stembiljetten
blijkt, dat alle stemmen zijn uitgebracht
op de aftredenden, weshalve deze bei
den herkozen zijn.
Door F. P. Verduijn van Dussen
wordt een opstel voorgelezen over „Ma-
ranatha", welk opstel geen bespreking
uitlokt.
R. Pruissen van Werkendam draagt
op keurige wijze een gedicht voor,
getiteld: „Liefde's kracht en Liefde's
smart."
De sekretaris deelt mede, dat op Dins
dag 10 November a.s. Dr. A. H. Edel-
koort van Rotterdam, in de Ned. Herv.
Kerk te Almkerk een rede hoopt te
houden over: „De jeugd en de Kerk."
De Voorzitter wekt allen op deze le
zing bij te wonen.
Ingevolge artikel 10 van het Regle
ment worden de afdelingen Rijswijk
en Veen aangewezen elk een lid hun
ner afdeling te benoemen voor het na
zien van boeken en kas van den Pen
ningmeester.
Als ontvangende afdeling voor de
eerstvolgende ringvergadering wordt
aangewezen de afdeling Genderen, op
welke vergadering de Inleiding moet
worden geleverd door de afdeling Alm
kerk, het opstel door de afdeling Up-
pelschedijk en de voordracht door de
afdeling Dussen.
Tenslotte wordt nog bekend gemaakt,
dat de afdeling Veen op 27 November
a.s. haar jaarvergadering hoopt te hou
den, dat de Openbare Kerstfeestbijeen
komst te Veen zal plaats hebben op
26 December a.s., dat de afdeling Alm
kerk op 26 November a.s. haar 10-
jarig bestaan hoopt te vieren en dat de
afdeling Werkendam op 9 December
haar 45-jarig bestaan hoopt te vieren.
Na gemeenschappelijk zingen van Ge
zang 96, wordt de vergadering door
Ds. Hooijkaas met dankzegging ge
sloten.
WELL.
J.l. Vrijdagavond hield de afd.
Kerkwijk v. d. B. O. G. een vergadering
in café de Lelie bij W. v. Genderen.
Mede aanwezig waren de heeren Dinger-
mans, 2de Voorz. der afd Zalt Bommel
v. d. G. O. Mij. v. Landbouw en de
heeren Hoeflaken en Stuvers, uit Hedel,
welke als keurmeesters gefungeerd haddeD,
in de door genoemde afdeeling gehouden
aardappelkeuring. De Voorz. brengt rapport
uit over de gehouden keuringen, hetwelk
zoo mogelijk aan de plaatselijke courant
ter opname ingezonden zal worden.
Door de Akkerbouwcommissie uit de
G. O. Mij. v. Landbouw was f 25 toe
gekend aan prijzen, evenals door de afd.
Zalt-Bommel v. d. G. O. M. v. L.
De agenda van de op 27 Nov. te Arnhem
te houden Alg. Vergadering, werd bespro
ken en toegelicht door den Secretaris.
Als afgevaardigde werd aangewezen
G. J. Rooijens. Voor de op 16 Nov. te
Tiel wordt bovendien aangewezen de
Voorz. J. Roosenboom.
Getracht zal worden eenige lezingen
met lichtbeelden te doen houden in het
wintei seizoen.
Vrijdagavond a.s. worden de Lid
maten der Ned. Herv. Kerk alhier op
geroepen voor verkiezing van drie ge
machtigden in het Kiescollege. De af
tredende candidaten zijn de heeren J.
Wijburg, C. van Hees Czn. en A. J.
Bakker.
WOUDRICHEM.
Bij Prov besluit van 26 Juli 1929
is voor de restauratie van den toren der
Ned. Herv. Kerk alhier een subsidie ver
leend van 37.5 pCt. der Rijksbijdrage
tot een maximum van f 9000.Wat
bij het herstel van oude gebouwen en
voornamelijk van torens meermalen wordt
ondervonden, deed zich ook hier voor
toen eenmaal de steiger gereed was en
de toren aan een nauwkeurig onderzoek
kon worden onderworpen, bleek de toe
stand van het monument veel slechter te
zijn dan aanvankelijk was vermoed In
de Memorie van toelichting op het Vie
Hoofdstuk der ontwerp-Rijksbegrooting
voor 1932 zegt de Minister van Onder
wijs, kunsten en wetenschappen, dat het
muurwerk van dezen toren, hoewel uit
wendig gezond uitziend, door jarenlange
inwatering en den vernielenden invloed
van roestende ijzeren verankering zooda
nig verkankerd blijkt te zijn, dat het
geraamde bedrag der herstellingskosten
geheel ontoereikend is.
Om de begonnen restauratie op de
meest voordeelige wijze voorloopig tot een
goed einde te brenden, zal boven de oor
spronkelijke geraamde kosten van f 38000
nog een bedrag van f14000 noodig zijn.
Het Rijk zal daarin bijdragen in dezelfde
verhouding als bij het oorspronkelijke
plan was aangenomen.
Van de provincie wordt gevraagd, dat
zij hetzelfde zal doen.
Ged. Staten stellen voor ten behoeve
der restauratie van den toren alhier als
nog eene bijdrage te verleenen tot een
maximum van f 3350
met doorloopende harp
prachtige eiken kast met ingebouwde
muziekkast.
Huurkoop f 8.— per maand.
VRAAGT CATALOGUS.
De nieuwste PHILIPS-TOESTELLEN f IOC
Ook op gemakkelijke betaling. I l£vl.
VRAAGT PHILIPS CATALOGUS BIJ
F>exivi;p YAisr WIJK:
LANGSKDIJK 7—9 )-()—( GORINCHEM
GEBRUIKTE ORGELS vanaf f50.-.
Levering ook op proef.
Reparatie-Inrichting - Billijk tarief
I UMijjj wuiiiyauMwiJw
1
1
Isl&s
m
OOK OP RIJWIELGEBIED.
tevem veel lagere prijzen.
Binnen enkele dagen krijg ik in voorraad
Hollandsch fabrikaat, met Torpedonaaf, Kast, Bagagedrager en Bel,
VOOR DEN PRIJS VAN f 42.—.
Prima Dienst- of Halftransportrijwiel f 45.
ALLES MET 1 JAAR SCHRIFTELIJKE GARANTIE.
Banden vanaf f125. Binnenbanden vanaf fO.75.
Pendalen f l.OO. Kettingen f l.OO.
enz. enz. enz.
Waarom elders gekocht, daar ook in deze streek
dergelijke Rijwielen te koop zi)n
Officieel erkend Electrisch Installateur der P.N.E.M.,
tegen iedere concurrentie overal te ontbieden.
Alles op het gebied van electrische verlichting.
VerderTouw, Teer, Carboleum en Ijzerwaren.
Vlechtwerk en aanverwante artikelen.
Benzine en Olie.
Minzaam
aanbevelend
P. S. Elk nit iedere gemeente, die het eerste boven
genoemd Rijwiel koopt, een aardige attractie.
is wel een oud maar nog niet verouderd
spreekwoord. Ook thans dient men daar
mede wel terdege rekening te houden
Tijdig moeten maatregelen worden getroffen,
voor de viering van het a.s. Kerstfeest.
Laten wij U daarbij helpen I
U vindt bij ons ook thans weer
Boekjes, Uitdeelingskaartjes, Teksten, Bijbel-
sche platen en plaatjes, enzwaarin dit
jaar vele nieuwe uitgaven zijn opgenomen.
Onze zeer uitgebreide CATALOGUS met waardevolle
bijlagen, o.a. voordeelige aanbieding Kerst
pakketten, biedt U een geïllustreerd overzicht hiervan.
De bekende bundels KERSTKLOKKEN*, waarin
al onze nieuwe Kerstboekjes zijn samengevat, zijn
eveneens weer op de bekende voorwaarden verkrijgbaar.
H.H. Leiders van Zondagsscholen, wilt U zonder veel
moeite iets goeds voor de kinderen hebben, stelt dan
niet uit, onzen catalogus of een zichtzending van onze
uitgaven aan te vragen.
Ook de Marthakalender wordt voor uitdeeling tegen
zeer voordeelige condities geleverd.
Wij staan gereed Uw bestellingen uit te voeren
Wacht dus niet te lang met deze in te zenden
die Maandagmiddag 26 October onze magazijnen bezocht heeft,
wordt beleefd uitgenoodigd, zich bij ons aan te melden of haar
adres nader op te geven. Wat zij bij ons heeft achtergelaten,
is van het grootste belang.
N. B. Onze fabriek heeft zij niet bezocht.
nan n
HEUSDEN—ROTTERDAM.
Van HEUSDEN: Maandag en Dinsdaa v.m. 1.30 u.Donderdag
v.m. 5 en 7 u.Vrydag v.m. 7 a.
Van ROTTERDAM Maandag mid. 12 n.Dinsdag mid. 12.45 a.
Donderdag, Vrydag en Zaterdag cud. 12 u.
HEUSDEN—GORINCHEM.
Van HEUSDEN: Maandag vm. 1.30, 5 en 6.30 u.Dinsdag v.m.
1.30 u. Donderdag v.m. 5 u. en 7 a.Vrijdag v.m. 7 u.
Van GORINCHEM: Maandag v.m. 11 u., n m. 12 u. en 3 u.
Dinsdag n.m. 3 45 u.Donderdag, Vrydag en Zaterdag n.m. 3 n.
Veedienst 's Hertogenbosch.
Van ANDEL naar 's BOSCH Woensdag v.m. 4 u.
HEUSDEN 5.30 u.
Van 's BOSCH naar ANDEL: Woensdagmid. 12 u.
Directeur: L, DE BEER te öorinchem, Tel. No. 9
J. H. TUPKER, Kantoor Heusdén, Tel. No. 7
zonder de prachtcollectie
te hebben aangevraagd van
ZE ZIJN:
Aanbevelend P. BASELAAR, Ammerzoden.
in verschillende pryzen voorhanden in den boekhandel van de
Firma L. .1. VEERMAI, Botermarkt, Hensden
VI Jk
P. BASELAAR te
