Tweede Blad
No. 5210 Vrijdag 18 Maart
LETTERS ARTIKELEN
voor het Land
van Heusden en Altena
de Langstraat
en de Bommelerwaard
Bezuiniging door inkrimping
van bet aantal kleine gemeenten
RAVEN SWAAVs
Kinderrubriek
Burgerlijken Stand.
BEH00RENDE BIJ HET
Wanneer we de gemeentelijke in
deeling in ons landje eens nauw
keurig nagaan dan kunnen we niet
anders zeggen dan dat het er vreemd
mede is gesteld. Tal van landsge
deelten zijn er waar elke kerktoren
het middelpunt vormt van eene ge
meente en waar dus een gering aan
tal inwoners binnen een heel klein
grondgebied de bevoegdheden uitoe-
ent, die de Grondwet aan de ge
meenten heeft gegeven.
Met groot genoegen namen wij
kennis van een artikel der bezuini
gingscommissie van de Nederland-
sche Maatschappij voor Nijverheid en
Handel, waarin onze gemeentelijke
gebiedsindeeling critisch wordt be
keken en zij tot de slotsom komt
dat door samenvoeging van kleine
gemeenten heel veel zoude zijn te
besparen. Die commissie zegt o.m.:
„Wie de ontwikkeling van ons ge
meentewezen ook maar zeer opper
vlakkig volgt, kan zich slechts er
over verbazen, dat de vooruitgang
der staatkundige ideeën ten opzichte
van de rol, die de gemeenten in
den hedendaagschen staat vervullen
en moeten vervullen, niet bij machte
is geweest, een staketsel omver te
werpen, dat haar groei in hooge ma
te in den weg staat.
De indeeling van ons land in ge
meenten is een anachronisme. Zij
stamt voor een deel uit lang vervlo
gen tijden, toen particulier bezit en
overheidsbevoegdheden met elkaar in
nauwe relatie stonden. Wie kent niet
de oude ambachtsheerlijkheden, waar
de ambachtsheer eigenaar van een
bepaald kasteel of landgoed allerlei
©verheidsgezag uitoefende Welnu,
wie de kaart van het land kent, kan
tal van gemeenten aanwijzen, die
voor haar ontstaan zich moeten be
riepen op dat verre verleden.
Nu zou dit een verschijnsel van
v*ij onschuldigen aard zijn, wanneer
«iet het vraagstuk der gemeentegren
zen langzamerhand was geworden een
probleem op zichzelf. De commis
sie doelt hier niet op de veel rumoer
verwekkende annexatiekwesties der
groote steden. Neen, de belangen van
ket platteland, dat nog altijd in gril
lig gevormde bestuurseenheden is
verdeeld, vorderen, dat de indeeling
van de gemeenten eens met zorg wordt
onder handen genomen.
Reeds is er op gewezen, dat het
kier gaat om de ontwikkeling van
de gemeentelijke werkzaamheidwie
moet niet toegeven, dat een groo-
tere bestuurseenheid, een groep van
dorpen, beter allerlei voorzieningen
kan treffen, dan elk dorp of gehucht
afzonderlijk Onze tijd heeft op al
lerlei gebied practisch de grenzen
doen vervallen voor de specifieke be
langen van een bepaalde gemeente.
Allerlei belangen zijn voor gansche
streken dezelfde. Zou het niet juist
zijn, deze ontwikkeling ook in de be
stuursorganisatie tot uitdrukking te
brengen en door centralisatie van ge
meentelijk gezag een meer efficient
gemeentebeheer te bevorderen
Van de 162 Noordbrabantsche ge
meenten zijn er 18 met minder dan
1000 inwoners, van de 121 Limburg-
sche 22, van de 106 plattelandsge
meenten in Zeeland meer dan een
derde en van de 70 Utrechtsche plat
telandsgemeenten 21. En dit betee-
teeként nog al wat. Immers heeft
elke gemeente, hoe klein ook dus
©ok de kleinste gemeente van ons
land d.i. Hemmen in de provincie
Gelderland met 203 inwoners ha
ren raad, haren burgemeester, hare
wethouders, haren secretaris en ha
ren ontvanger, een bestuursorganisa
tie die veel geld kost.
De commissie heeft getracht ee-
nige berekeningen te maken, waar
uit eene volkomen juiste conclusie
valt te trekken. Zii heeft naast el
kaar geplaatst de organisatie voor de
plattelandsgemeenten van Friesland
©n voor die van Zuidholland, terwijl
»j is uitgegaan van het standpunt,
dat wanneer eene gemeentelijke in
deeling in Friesland mogelijk is met
een gemiddelde van ruim 9000 in
woners, dit ook in andere provinciën
geen bezwaren ontmoet. Naar het
Friesche gemiddelde zou het Zuid-
hollandsche platteland kunnen vol
staan met 63 gemeenten en thans
zijn er 166.
De vraag rijst wat dit beteekent
voor het kostenverschil. De commis
sie heeft de beschikking gekregen
over de Zuidhollandsche provinciale
regeling van de salarissen voor bur
gemeesters, secretarissen en ontvan
gers. Berekend naar de gemiddelden
van de jaarwedden voor die function-
narissen in gemeenten van ongeveer
9000 inwoners, buiten beschouwing
gelaten den kinderbijslag en den af
trek voor pensioen, is het totaal te j
bepalen op ongeveer f770,000. Op
dit oogenblik is, op dezelfde wijze
berekend en met inachtneming van
de kortingen voor combinatie van
functies, het totaal niet minder dan j
ruim een millioen.
Aan de handhaving van een van
oudsher bestaande gebiedsindeeling
van het platteland van Zuidholland
wordt dus jaarlijks een kwart milli
oen opgeofferd alleen voor de bur
gemeesters, de secretarissen en de
ontvangers.
Nu kan men zeggen, ja maar drie
vierde der jaarwedden van den bur
gemeester en den secretaris wordt
tot een maximum van 3000 gulden
door het Rijk voor zijne rekening
genomen, maar dit doet toch niet
af aan het feit dat het toch eene
openbare kas is, waaruit die jaar
wedden worden betaald. En nu heeft
de commissie zich hier tot de ge
noemde drie functionnarissen be
perkt, doch het spreekt vanzelf dat
eene samenvoeging van gemeenten
ook voor wat betreft het aantal der
andere ambtenaren, groote besparin
gen zou geven. Men zou stellig met
minder personeel kunnen volstaan en
dit kleiner personeel zou dan een
keurcorps moeten en behooren te zijn,
dat in staat zou zijn het gemeentelijk
beheer ook ten plattelande te bren
gen op de hoogte van den tijd.
Dat de verwezenlijking van het vo
renstaande van groote beteekenis
voor het geheele land zou zijn, is
duidelijk. Vast staat dat we eene zeer
belangrijke kostenbesparing zouden
krijgen, zoo men alleen slechts liet
op liet kwart millioen dat jaarlijks
in de provincie Zuidholland zou zijn
te besparen. Nu zegge men niet dat
de Friesche norm veel te hoog .is,
want we kunnen met zekerheid be
weren dat de zaken in Friesland's
gemeenten geenszins doen veronder
stellen dat die inderdaad te hoog zou
zijn. Integendeel krijgen wii den in
druk dat de zaken in de Friesche
gemeenten beter worden beheerd dan
in de andere gemeenten van ons land.
De gemeentelijke indeeling hier te
lande verschilt weinig van wat zii
honderd en meer jaren geleden was.
En nu is er geen enkel redelijk mo
tief om die indeeling, die allerlei
rationecle voorzieningen bemoeilijkt,
te ontzien.
Als over samenvoeging van kleine
gemeenten wordt gesproken is een
der argumenten, die daartegen wor
den aangevoerd dit n.l. het historisch
gewordene moet blijven. Hiermede
zijn wij het geenszins eens, want zii
die aldus redeneeren geven blijk van
een star conservatisme, dat eiken
vooruitgang en elke verbetering in
den weg slaat en waarlijk niet ge
noemd kan worden iets van onzen
modernen tijd te zijn.
Een ander argument, dat tegen
standers van samenvoeging van ge
meenten ook gaarne bezigen is dat
van eene samenvoeging van gemeen
ten toekenning van wachtgelden het
gevolg is. Dit argument is wel puist,
maar men vergete niet, dat wacht
gelden slechts voor eenige jaren wor
den toegekend en bii ommekomst
dier jaren de groote voordellen gevoeld
worden. En de betaling van wachtgel
den zou nog heel wat korter kun
nen duren, wanneer de regeering.
meer dan zij tot nu toe deed, er
aan meewerkte om wachtgelders
spoedig aan eene nieuwe betrekking
te helpen, waardoor dan het wacht
geld 't zii geheel, 't zii gedeeltelijk
kwam te vervallen en de samenge
voegde gemeenten dus geen wacht
geld meer uit hare kassen behoef
den te betalen.
't Is wel merkwaardig, dat de re
geering blijkbaar niet de meening
huldigt dat wachtgelders, indien ge
schikt, zoo spoedig doenlijk in de
eene of andere betrekking moeten
worden benoemd en dus moeten
voorgaan bij anderen, hetgeen we nu
dezer dagen weer konden bespeuren bij
de benoeming van een Burgemeester
der gemeenten Wijk en Veen, voor
welke betrekking meerdere wachtgel
ders solliciteerden.
In onze omgeving zijn meerdere
kleinere gemeenten te noemen, die
alleszins voor voeging bij grootere
in aanmerking kunnen komen en dit
niet slechts in het Land van Heusden
en Altena, maar ook in den Bom
melerwaard. Zoo zouden b.v. de ge
meenten Brakel, Zuilichem en Poe-
deroijen eene combinatie vormen,
waartegen al heel weinig bezwaren
zouden kunnen worden ingebracht.
Ook Andel, Giessen en Rijswijk lig
gen als 't ware voor samenvoeging
gereed. En zoo zouden we nog heel
wat meer gemeenten kunnen noemen,
welke met samenvoeging zeer gebaat
zouden zijn. Met dat „gebaat zijn"
doelen wii uit den aard der zaak al
lereerst op bezuiniging der uitgaven
en dat dit vooral in den tegenwoor-
digen tijd hoog noodig is, is moei
lijk voor tegenspraak vatbaar. In tal
van kleine gemeenten zuchten de in
gezetenen onder de financieele lasten,
welke hun van gemeentewege wor
den opgelegd. En dat is zeer begrij
pelijk. Samenvoeging met andere ge
meenten zou voor tal van kleine ge
meenten de oplossing zijn. En daarom
geven wij bestuurders van kleine ge
meenten gaarne den raad „overweeg
ernstig of uwe gemeente niet gebaat
zou zijn bij voeging bii eene andere
gemeente".
BRENGEN U GELUK
De
prijzen der Letters-Artikelen
LET IERS KOFFIE ROOD
LETTERS KOFFIE GROEN
LETTERS KOFFIE GEEL
LETTERS KOFFIE BLAUW.
LETTERS-THEE
LETTERS-TABAK, Rook, Krul
LETTERS TABAK, Rook, Baai
LETTERS-TABAK, Pruim
LETTERS-CACAO
FETTERS-MARGARINE
bedragen vanaf heden
CO cent per half pond.
55 cent per half pond.
47J cent per half pond.
45 cent per halt pond.
38 cent per ons.
25 cent per ons.
25 cent per ons.
25 cent per ons.
20 cent per ons.
30 ceDt per half pond.
LETTERS-ZEEP37J cent per doos.
LETTERS-KOEK
30 cent per stuk.
Bij elk half pond Letters-Koffie Groen ontvangt U geheel extra
twee cadeaux bonnen, welke U apart kunt opsparen,
PEILNUMMER SERIE C. No. 2749 (Jacob de Jong, Klooster 277, Ai kei),
N V. v.h M RAVENSWAAY ZONEN, GORINCHEM.
Beste jongens en meisjes.
De oplossingen de vorige raadsels
zijn:
1Hii bedoelde
Als de musschen komen en
mijn zaad opeten, dan komen
mijn zaadkorrels niet opko
men de musschen ni.et, dan
komen de tarwekorrels wel op
en komt de tarwe er dus wei.
3. De vingerhoed.
De nieuwe raadsels zijn:
1Op een kouden winteravond
kwamen vier hongerige reizi
gers in een dorpsherberg. De
herbergier had niets anders in
huis dan wat brood en 4 eie
ren. Die 4 eieren legde hii op
een schaal. Ieder van de 4
gasten mocht één ei nemen,
maar toch moest er één ei op
de schaal blijven. Hoe moesten
ze dat doen
2. Neem de eerste letter van een
domme vogel, dan de eerste
letter van een hemellichaam,
daarna de eers'e letter van een
boem en tenslotte de eerste
letter van iemand, die niet vlij
tig is, dan krijg je door deze
vier letters samen te voegen
den naam van een nuttig vier
voetig dier.
3. Twee armen, twee hoofden,
vier oogen, zes voeten.
Rara, wat is dat
OOM KAKEL.
DE VERDWENEN KONINGS
MANTEL.
I
Koning Pierik de Eerste, van Ba-
talonië, liep in een erge booze bui
de kamer op en neer. Iedereen in
het paleis bewoog zich op zijn tee-
nen door de gangen en vertrekken,
om vooral de toorn van den koning
niet nog verder op te wekken. En
toch scheen buiten de zon zoo heer
lijk en bracht een frissche voorjaars
wind de geuren van pas ontloken
bloerrien over. Waarom koning Pie
rik dan wel zoo woedend was Ik
zal het jullie vertellen.
Verleden week had de koning zijn
prachtige hermelijnen koningsmantel
eens goed bekeken en gedacht
„Sapperloot, ik mag mijn mantel wel
eens laten wasschen. Hii ziet er nog
al smoezelig uit. En als het straks
voorjaar is, kan ik me er niet mee
op straat vertoonen. Ik zal hem daar
om maar aan de waschvrouw ge
ven!"
Daarop had de koning de konink
lijke waschvrouw ontboden en toen
hji haar het lijstje van de wasch
overhandigde, stond daarop, boven de
tafellakens en de zakdoeken, met
groote letters geschrevenEen her
melijnen koningsmantel. De wasch
vrouw had al het koninklijke wasch-
goed meegenomen en de koning had
haar vooral op het hart gedrukt,
toch voorzichtig te zijn met de her
melijnen koningsmantel, omdat het
de eenigste was, die hij bezat. De
waschvrouw had het plechtig be
loofd.
En wat was er nu gebeurd Van
daag was de wasch thuis gekomen.
Het zoontje van de waschvrouw met
zijn Zondagsche pak aan, had de ko
ninklijke wasch in de koninklijke zak
naar het paleis gebracht. De koning
had zelf de zak open gemaakt en
nagekeken of alles, wat er op het
lijstje stond, ook in Öe zak zat. En
alles was er behalve cle konings
mantel! In plaats daarvan vond de
koning onder in de zak een paar,
uitgewasschen stofdoeken„Sapper
loot, wat was koning Pierik boos
geworden! In plaats van zijn prach
tige hermelijnen koningsmantel kreeg
hii een paar stofdoeken terug. On
middellijk werd de waschvrouw aan
nuwachtig aan een punt van haar
het hof ontboden. Fin terwijl ze ze-
schort frommelde, bulderde de ko
ning haar toe: „Het is wat moois!
Verleden week had je ook al een
half-hemdje van mij weggemaakt! En
nu weer mijn prachtige koningsman
tel! Op die manier raak ik al m,f[rï
kleeren kwijt!" De waschvrouw stond
te beven van angst en kon haast geen
woord uitbrengen. Eindelijk stotterde
ze„Het spijt me heel erg, Majesteit,
maar dat halve-hemdje van verleden
week was toch al érg oud en ver
sleten „Wat doet dat er toe
voer de koning uit, „waS het Uw half-
hemdje of was het mijn half-herrficK
je Ik moet mijn waschgoed terug
hebben en waar is de koningsman
tel nu?"
De waschvrouw beefde nog meer
en stamelde: „Ik... Ik... Ik... weet
het niet, Majesteit! Toen ik vanmor
gen het goed van de lijn haalde,
ontdekte ik, dat de mantel verdwenen
was! En toen dacht ik, ik zal U,
in plaats daarvan maar een paar bes
te stofdoeken terug geven!"
„Sapperdemallemosterdpotriep.
de koning uit, en sloeg van boosheid
met zijn vuist op tafel, zoodat de
pannen op het dak rinkelden, „dat
is een mooie behandeling! Nu kan
ik niet eens op straat gaan wandelen!
Ik kan toch zeker geen stofdoek om
doen Ga uit mijn oogen, ik wil al
leen zijn en nadenken, wat mij .thans
te doen staat!"
(Wordt vervolgd.)
HEUSDEN.
Geboren: Maria Hendrika Chris
tina, d. v. J. H. Brouwers en J. P.
v. Ooijen; Neeltje Lena, d. v. D. v. d.
Stoep en J. C. v. Baardwijk.
Ondertrouwd: A. Versteeg, 25 j.
en Joh. v. Mersbergen, 26 j.
Overleden: Jos. v. Hest, 64 j.;
L. Kuijpers, 62 j., echtg. v. A. Toeti
huis; Maria Kooij, wed. v. A. Maasen,
73 j.; Wilh. Heijkans, 78 j., echtgen. van
H. Wijts.
WOUDRICIIEM.
Over de maand Februari 1932.
Geboren: Maria Johanna, d. v.
Joh. Baks en D. Schriek; Antonia, d.
v. A. Vink en H. v. Wijk; Neeltje Wib
lemina, d. v. P. C. Kentie en A. Wijn-
belt; Joost, z. v. W. Holster en N,
P. Verhagen; Johannes, z. v. Joh. C.
Berm en A. Krielaart.
SPRVNG-CAPELLE.
Over de maand Februari 1932.
Geboren: Joannes Petrus, z. v.
J. L. J. v. Breemen en H. B. de Bruijn;
Hendrik Pieter, z. v. A. M. Stam en
W. H. v. Achterberg; Johannes, z. v. J,
Volkers en A. J. Kluwen; Marie An
tonia Christina, d. v. A. v. Zeist en J.
A. de Rooij; Cornelia, d. v. A. v. Dijk
en J. J. Verhagen; Albert, z. v. H. J.
Alberson en P. Drost; Antonia, d. v.
H. A. Rijkers en A. de Rooij; Lamber-
dina Margaretha, d. v. J. J. Mandema-
kers en D. Kuijsten; Marinus MauritSj
Op de Veemarkt te Tiel werd Maandag een groote Paaschvee tentoonstelling gehouden door de
Geldersche Overijselsche Maatschappij van Landbouw. De tentoonstelling werd zeer druk bezocht.
jtienwsblad
2. ei '-j- 1 lei, -j- k klei.