Derde Blad
voor het Land
yan Neusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
Ho, 5244 Vrijdag 15 Mi
MOBIELE PACHT.
Plaatselijk Nieuws.
Predikbeurten.
BEHOORENDE BIJ HET
HEUSDEN.
Het tweede elftal der voetbal vereen.
„L.O.N.G.A." speelde Woensdagavond
een vriendschappelijken wedstrijd tegen
„P.S.V." I en 11 comb, alhier, „L.O.N.G.A.
II" won met 72.
„L.O.N.G.A. I" speelt a.s Zaterdag een
uitwedstrijd tegen „Stormvogels" te Vuren.
De directeur van het P.T.T.-kan-
toor te Heusden maakt bekend, dat
vanaf Zondag 17 Juli a.s. de aange
komen correspondentie kan worden af
gehaald op Zondagen van 8.30
—9 uur inplaats van 11.30—12 uur.
A.s. Zondag speelt Juliana I een
vriendschappelijken wedstrijd tegen v.v.
Feijenoordsche Boys I van Rotterdam,
op haar sportterrein nabij de grootcj
brug.
Verder zij nog vermeld, dat er voor
de winnaar van dezen wedstrijd een
lauwertak is beschikbaar gesteld.
Juliana II moet a.s. Zondag naar de
seriewedstrijden te Hedikhuizen en zal
uitkomen tegen D.V.O. I van Haar
steeg. We wenschen beide elftallen veel
succes.
ALMKERK.
A.s. Zaterdagavond hoopt de
korfbalvereen. A.K.C. alhier, te Geer-
truidenberg tegen D.O.S. aldaar een
wedstrijd te spelen.
ANDEL.
Het zoontje van Ant. Verwijs
kwam zoodanig uit een schommel t^
vallen, dat het zich vrij ernstig bezeer
de en geneeskundige hulp noodzakelijk
was.
Aan de arbeiders bjij de werk
verschaffing in den polder Pauluszand
is een toeslag verleend van f 1 voor
de fiets per week.
Op 29 Juli a.s. zal de Herv. J.V.
„Obadja" alhier een reis maken naar
Antwerpen per autobus.
D'e meisjesvereen. „Tabitha" al
hier maakte Dinsdag j.l. per autobus
een reis naar Apeldoorn en Omstreken.
Tal van bezienswaardigheden werden
in oogenschouw genomen en het was
een zeer gezellige dag.
CAPELLE.
De postduivenvereen. „De Lucht
vaart" houdt a.s. Zondag een wedvlucht
vanuit Orleans.
Een 40-tal leerlingen der O.L.
school in de Kom alhier zullen a.s. Dins
dag onder leiding van het personeel
een uitstapje maken naar Arnhem en
Omstreken.
GENDEREN.
De Herv. J.V. alhier, hoopt op
Vrijdag 5 Aug. a.s. onder leiding van
haar Voorzitter een plezierreisje tema
ken naar Nijmegen en omstreken. We
wenschen de vereeniging op haar eer
ste reis veel plezier toe.
RAAMSDONKSVEER.
De verkoop van het Emma-
bloempje, Woensdag gehouden,
bracht f 74,03 op.
De Eerw. Pater Jacobs uit
Heerlen, spreekt Zondag voor de R.
K. werkliedenver. over „Werklieden,
die nog slaapt, ontwaakt".
Dhr. Tijssen. voormalig onder
wijzer aan de M.U.L.O. alhier, werd
benoemd tot hoofd eener U.L.O. te
Nijverdal.
RIJSWIJK.
Bij de gehouden klasse-oefenin
gen der afd. Rijswijk van den Bijz.
Vrijw. Landstorm, is de heer P. A.
Westerlaken Dzn. geplaatst in de klasse
scherpschutters.
De verdere oefeningen zullen voort
aan om de 14 dagen plaats hebbein.
Het uitdiepen der Maas aan de
losplaats „De Nol" alhier, is opge
dragen aan den heer v. d. Heuvel te
Werkendam voor de som van f630.
Raming was f1000.
EETHEN.
Op Maandag- en Dinsdaga
vond van 6 tot 8 uur zal bii den
gemeenteveldwachter J. H. Kleinloog
de uitbetaling plaats hebben aan de
personen, die bii den brand van „de
Hoef" hebben gewerkt.
SLEEUWIJK.
Ingevolge de Crisis-Zuivelwet
1932 werd aan de veehouders in deze
gemeente een totaal bedrag uitgekeerd
van f 1147.50.
SPRANG.
Door het breken van een kam
wiel kon de bus der H.B., die 0m1
8 uur nam. alhier arriveerd, haar reis
naar Tilburg niet voort zetten. Na een
klein uurtje oponthoud, toen een re
servebus was ingelegd, kon de reis
naar Tilburg worden voortgezet.
Ds. Fokkema, predikant bij de
Ned. Herv. Gemeente alhier, ontving
een beroep naar de gemeente te Leer
broek.
VEEN.
Woensdagmorgen reed D. de R.
alhier, met nog twee inzittenden met
zijn auto in de richting van den over
weg nabij Weert. Tengevolge van den
mist zag de chauffeur niet, dat dei
afsluitboomen neergelaten waren. Een
botsing was onvermijdelijk. De afsluit
boom werd opengereden en de auto
kwam vlak voofr de rails tot staan.
Op hetzelfde moment passeerde een
sneltrein uit de richting Venlo, rake
lings langs de auto heen, slechts en
kele centimeters ruimte latende. Die
auto was zwaar beschadigd, maar de
inzittenden kwamen wonder boven
wonder met de schrik vrij.
Woensdagavond j.l. speelde de
voetbalver. „Achilles I" alhier, een
wedstrijd tegen „Voorwaarts I" Aalst,
welke werd verloren met 24.
Het door de gem. zangver.
„Zanglust" te geven concert is een
week uitgesteld, en zal dus plaats
hebben, Zaterdagavond 23 Juli.
WOUDRICHEM.
Morgen, Zaterdagavond zal op
het terrein buiten de Waterpoort al
hier. door de Bestuurdersbond het
Land van Heusden en Altena van de
S.D.A.P. een groote openluchtmeting
worden gehouden, waarbii als spre
kers zullen optreden de heeren W.
J. v. Deelen propagandist van de
S.D.A.P. en C. J. v. Lienden.
WIJK EN AALBURG.
Met Hemelvaartsdag mocht de
voetballer Wels niet medespelen in
den PIolland-België-wedstrijd op het
voetbalterrein van „Wilhelmina" ge
houden. Het hoofdbestuur v. d. Ned.
Voetbalbond wilde dit niet toestaan
omdat de heer Wels met Pinksteren
in een Internationalen wedstrijd moest
meespelen. „Unitas" beloofde toen,
later nog eens een wedstrijd te ko
men spelen, waarin de heer Wels wel
mede zou uitkomen, dit nu zal vol
gende week plaats vinden.
Nog kunnen wij melden, dat de
gunstig bekende Fanfare „Oefening
en Uitspanning" wederom hare me
dewerking zal verleenen.
Des 's middags speelt „Wilhelmina
I", tegen „Stormvogels" uit Waal
wijk.
Bij het onweder van Dinsdag
werd een rund van de Wed. D. Hoef-
laken door het hemelvuur getroffen.
Ook sloeg de bliksem herhaaldelijk op
het lichtnet en antenne's, zondereven
wel groote onheilen te veroorzaken.
De collecte voor den gewapenden
dienst, bracht in deze gemeentef 11.36
op.
Tengevolge van een sterfgeval
van een der schoolkinderen, is het
schoolreisje, dat heden zou hebben
plaats gevonden, een week gesteld.
A.s. Zaterdag wordt de twee
de nederlaag wedstrijd gespeeld op
het „N.O.A.D."-sportterrein. tusschen
„Achilles I en II" en „N.O.A.D. I
en II".
Aanvang der wedsrijden 6 uur (Z.
T.).
WERKENDAM.
Dhr. v. Dr., werkzaam in de
machinefabriek van den heer v. d.
Wiel, geraakte met zijn linkerhand
bekneld tusschen een amarilsteen, met
gevolg dat de top van een zijner
vingers en van een andere er gedeel
telijk af is. Dr. Mijnlieff verleende
geneeskundige hulp.
A.s. Zaterdag des nam. 3 uur
nederlaagwedstrijd door de voetbal
vereen. W.V.V. II en S.F.C. I en s
uur door W.V.V. I en Zwaluwen I
van Hardinxveld.
Door de turnvereen. O.K.K.
alhier, zal op 16 Juli a.s. des nam.
3 uur met medewerking van O.K.K.
uit Gorinchem en O.K.K. van Har
dinxveld een propaganda-uitvoering
worden gegeven, op het terrein ach
ter de molen, waaraan ongeveer 100
personen zullen deelnemen.
Er zal vooraf een optocht worden
gehouden vanuit de Nutszaal door
het dorp.
Terwijl de vrouw van A. v.
Herwijnen een bezoek bracht bii haar
moeder, viel zii van de zoldertrap,
met gevolg, dat zii zich zoodanig
bezeerde, dat geneeskundige hulp
werd ontboden.
Woensdagmiddag werd onder
zeer groote belangstelling op het
kerkhof alhier, ter aarde besteld, de
16-jarige A. v. Oversteeg, welke Zon
dagmiddag j.l. bii het baden, zoo
noodlottig om het leven kwam. Door
Ds. Lazonder werden woorden van
diepe ernst gesproken.
De moeder van het slachtoffer is
zoodanig van dit ongeval geschrok
ken. dat voortdurende geneeskundige
behandeling, noodzakelijk is.-
17 JULI (Zomertijd).
Ger. Kerk, 10 u. ds Menken en
en 6 u. leesdienst
Aalburg, 3 u ds Leenmans uit Delft
Ger Gem., 10,30 en 7,30 u. leesdienst
Andel, 10,30 ds v. d. Put en 7 u. leesdienst
Ger Kerk, vm. 10,30 en nm, 7 30
u. ds Bakker
Almkerk, 10 30 u. en 7 u. ds van Dingstee
Bediening H. A.
Geref Kerk, 10,30 en 7 u. ds Hakman
Aalst, geen opgaaf
Ammerzoden, geen dienst
B'broek10.30 ds Kruijs Voorberge
Capelle9.30 u, leesdienst, 2.30 u ds
Mühlnickel
Ger. Kerk, vm 9,30 u. en nm. 2.30 u.
ds Keizer
Doeveren, 10,30 u ds van Bruggen
Drongelen, 10,30 u. ds Tasseron
Dussen, 3 u. ds Kuyper
Ger. Kerk, 10 u. leesdienst en
3 u. ds Hendriks
Eethen, geen dienst
Oenderen10,30 u. ds Kuyper
Geref. Kerk, 10,30 leesdienst en 7 u.
ds Menken
Oiessen, 10,30 u. ds Benders
Geref. Kerk, 10,30 en 7,30 ds Heiner
Voorber. H. A.
Chr. Ger, Kerk, vm. 9.30 nm. 0,30 u.
Cand. Fransen uit RMam
Herptgeen dienst
Heesbeen, 10,30 u. leesdienst
LoonschendijJc, 9,30 u leesdienst en 2 u.
ds Sehlemper
Meeuwen, 3 u. ds Tasseron
Ger. Kerk, 10,30 u ds Hendriks en
3 u. leesdienst
Ger. Gem., vm. 9,30 leesdienst
Nederhemert, N z. 3 u. ds Voorhoeve
Nieuwendijk, Geref Kerk vm. 10,30 u.
en nm. 7 u. ds de Bruin
Poederoijen, vm, ds Hooikaas
Geref. Kerk, vm. en 's av. leesdienst
Vrije Geref. Gem., vm. en 's avonds
leesdienst
Raamsdonk(V.), 9.30 ds QoiUart
j u.
Evangel, gebouw „Eben Haëzer"
9,30 en 2 u. dhr. Schoonderbeek
Ger. Kerk, 9,30 u. - leesdienst 5 u.
ds v. Maare
Sprang, 9.30 u. en 6 u. ds Fokkema
Ger. Kerk, 9,30 en 5 u. ds Hagen
Bed. H. A.
Ger. Kerk, v m. 10 u. en nm. 7 u.
ds v. Reenen
Uitwijk 7 u. ds Hooijkaas
Veen, 10.30 en 7,30 u. dr Tjalma
Ger. Gem. vm. en nm. leesdienst
Wijk, geen opgaaf
Coll. Uitw. Zend.
Ger. Kerk, vm. 10 u. en nm. 6 u.
ds Jonker
Chr. Ger. Kerk, vm. 10 u. en nm.
6 u. ds Baas
Ger. Gem. 10 u. 2.30 u. en 6 u.
dhr Honcoop uit Rotterdam
Oud Ger. Gem. vm. 10 en nm 6 u.
de heer Huisman
Well, 10.30 u. ds. Smit
Ger. Kerk, 10,30 en 3,30 leesdienst
Zuilichem, nm. dhr. Verheul.
Ger. Kerk, vm. en nm. leesdienst
Nu tegenwoordig het pach draag
stuk in het brandpunt der belang
stelling staat, door de oeconomische
ontwrichtingen de pachter steeds
dieper wegzinkt in het moeras der
ellende, is het wellicht niet ondien
stig onze aandacht eens te besteden
aan de z.g. „mobiele pacht". Als
een pachter een landbouwbedrijf
huurt voor een bepaalden termijn
tegen een vastgestelde iaarpacht.
neemt hii daarmede, vooral in den
huidigen tijd groot risico op zich.
Groote kans bestaat immers, dat
de bedrijfsuitkomsten van dien aard
zijn, dat hij niet alleen zijn pacht
kan betalen, doch bovendien geen
vergoeding voor zijn arbeid en ri
sico, kan betalen. Op de bedrijfsuit
komsten heeft hii eenigen invloed,
voor zoover daarbii zijne deskundig
heid als bedrijfsleider een rol speelt.
Een zeer voorname rol in de be
drijfsuitkomsten spelen, de weerom
standigheden, in het voor jaartijdens
de groei- en oogstperioden.
Andere factoren, welke de bedrijfs
resultaten zeer sterk beinvloeden zijn,
het prijsverloop der landbouwproduc
ten en in mindere mate, dat der
productiemiddelen.
Dat de prijzen der landbouwpro
ducten de voornaamste beteekenis be
zitten, hebben de laatste jaren ons
kunnen doen ervaren. Het behoeft
dan ook geen verwondering te wek
ken. dat er stemmen opgaan, om
het risico van het prijsverloop, dat
de pachter op zich nam, en voor
velen te zwaar is gebleken, te ver
minderen door het voor een gedeel
te over te brengen naar den ver
pachter. Men kan zulks bereiken door
de pachtsom niet van te voren vast
te stellen voor een bepaald aantal
jaren, doch voor één jaar, dan kan
de pachtsom zich steeds aanpassen
aan de groote prijsveranderingen. Dit
is voor los land nog uitvoerbaar,
doch voor verpachtingen van land
bouwbedrijven in hun geheel is dit
stelsel niet wel mogelijk. Men moet
als pachter van een hoeve niet de
risico loopen. dat men ieder jaar
de hoeve moet verlaten, omdat geen
chTerééhstemming met den verpach
ter werd verkregen, ook zou dit stel
sel de goede bewerking der gron
den, niet bevorderen. Men moet dus
voor deze gevallen een andere maat
staf vinden. Bii de langjarige pacht
overeenkomsten. waarbii de pacht in
geld wordt uitgedrukt, heeft men
reeds een middel, om het econo
misch risico van den pachter eenigs-
zins te beperken. In de provincie
Groningen wordt n.l. wel in de con
tracten de bepaling opgenomen, dat
verbreking der overeenkomst van bei
de zijden is toegestaan tegen beta
ling van schadeloosstelling gelijk aan
de halve jaarlijksche pachtsom. Meer
dere malen is van pachterzijde, van
deze overeenkomst, vooral in de laat
ste jaren gebruik gemaakt.
De behoefte aan een mobiel pacht
stelsel is vooral ontstaan door de
onstandvastigheid van het ruilmiddel
op het maatschappelijk leven. Tijdens
de inflatie in Duitschland en Frank
rijk, waardoor de verpachter, die vas
te vorderingen had. zeer in het na
deel kwam, werden gedurende ee-
nige jaren pachtcontracten op „mo
biele pacht" afgesloten. In Duitsch
land schijnt men thans, nu het ruil
middel weder waardevast is, tot geld-
pacht te zijn overgegaan. In Frank
rijk echter heeft men na de sta
bilisatie van de franc de „bail mo
bile" gehandhaafd. Doch niet alleen
bii schommelingen op monetair ge
bied. maar ook bii schommelingen
der goederen prijzen, waarbii een on
gekende prijsval der landbouwproduc
ten noodlottig is voor den pachter,
kan een mobiele pacht een noodza
kelijkheid zijn. Deze vorm van pacht
heeft echter in ons land nog weinig
toepassing gevonden, alleen in West
Brabant, schijnen een paar contrac
ten op deze wijze tot stand te zijn
gekomen.
In het licht van dezen tijd bezien
lijkt het stelsel van mobiele pacht
ook voor den verpachter niet ver
werpelijk. Het land is thans moeilijk
tegen een vaste geldsom per jaar
te verhuren, of de pacht moet zoo
laag zijn dat in sommige gevallen,
de kosten drukkend op den grond
niet daaruit betaald kunnen worden,
dus een pachtovereenkomst welke
verband legt tusschen het prijsver
loop der producten, moet ook voor
den verpachter te prefereeren zijn.
want hij heeft dan in tijden van op
levende conjunctuur, de gelegenheid
onmiddellijk hiervan mede te profi-
teeren.
De verpachters voeren wel eens
aan tegen de mobiele pacht, dat de
pachter teveel zou worden bevoor
deeld, omdat hii vooral in tijden van
onzekerheid op veranderlijke pacht
aandringt. Doch men moet in het
oog houden, dat een behoorlijke
pachterstand, onmisbaar is voor den
verpachter.
Oppervlakkig gezien, zou men tot
de conclusie komen, dat het eenvou
dig is het stelsel van de mobiele
pacht in te voeren, doch vele prak
tische bezwaren en moeilijkheden,
doen zich nog voor, de vraag is hoe
moet men de jaarlijksche huur be
rekenen, opdat het economische ri
sico tusschen verpachter en pachter
gelijk wordt verdeeld. Geen ingewik
kelde berekeningen moet men behoe
ven te gebruiken, doch er moet ge
vonden worden een vorm. van ver
anderlijke pacht, die wat eenvoud
betreft, de geldpacht benadert. Wan
neer men te maken heeft met een
eenvoudig en eenzijdig bedrijf, dan
is betrekkelijk gemakkelijk een rege
ling te treffen, en het veehoudersbe-
drijf verkeert daarvoor in een gun
stige positie. Voor de meeste onzer
akkerbedrijven en gemengde bedrij
ven, welke meerdere producten af
leveren is het echter moeilijker. Men
kan dus bii de samenstelling van
een mobiele pacht, geen rekening-
houden met alle producten, welke
door dit bedrijf worden geleverd,
doch slechts met enkele voortbreng
sels. In Frankrijk heeft men als ba
sis voor de berekening der pachtsom
genomen een bepaalde hoeveelheid
van het gewas „tarwe". Men zgl zich
dus in de practijk. vermoedelijk moe
ten bepalen tot de voornaamste pro
ducten door de bedrijven voortge
bracht. Ook wordt wel aanbevolen,
voor de samenstelling der mobiele
pacht, als basis te nemen de uit
komsten van de landbouwboekhou
dingen, welke door de provinciale
boekhoudbureaux worden bijgehouden
Men moet dan berekenen de gemid
delde uitkomsten, der bedrijven, die
een zekere gelijkheid in type ver-
toonen, en in een bepaald landbouw
gebied gelegen. Vertoonen de be
drijfsresultaten in een bepaald jaar
een stijging tegenover die van een
vorig jaar, waarbii een bedrag als
billijke pacht was overeengekomen,
dan moet de te betalen pachtsom ook
naar evenredigheid hooger zijn. Bii
dit stelsel moet het echter mogelijk
zijn. een gemiddelde te verkrijgen
van een voldoende aantal bedrijven.
Ook zou men de pachtsom kunnen
berekenen aan de hand van de in
dexcijfers van de prijzen der gepro
duceerde artikelen. Deze methode
heeft het nadeel, dat zii te ingewik
keld zal blijken in hare berekeningen.
Ook de 2 staatscommissies die het
gebied der pacht hebben bestudeerd,
n.l. de staatscommissie voor den
Landbouw 1906 in de staatscommis
sie voor het Pachtvraagstuk 1919.
zeggen in het rapport, dat naar het
oordeel der commissie het stelsel, der
mobiele pacht wel eenige aandacht
verdient, hoewel het lang niet over
al toepassing zal kunnen vinden.
Het zou kunnen gelden voor stre
ken, waar de inkomsten van het land
bouwbedrijf moeten komen van een
gering aantal producten, waarvan de
prijs weinig invloed ondervindt van
de uitkomsten van den oogst hier
te lande, en die zich bovendien lee-
-ffen tot het opmaken van deugdelijke
noteeringen. Men denke hier inzon
derheid aan de zandstreken met hare
hoofdproducten koren, aardappelen,
boter en varkensvleesch. en aan de
weidestreken met zijn boter, kaas en
vee. Het tekort, dat de oogst in een
zeker jaar, wat hoeveelheid betreft
oplevert, jvordt in den regel dooi'
eenen ruimeren oogst in een ander
jaar weer vergoed.
Bij het pachten van eene boerderij
kan men aan eene op te maken be
grooting dan ook vrii goed een ge
middelde opbrengst ten grondslag
leggen. Maar geheel in het duister
tast men, wanneer men deze hoeveel
heid in geld wil uitdrukken, jmmers
de prijzen der producten wisselen on
ophoudelijk, zoodat het onmogelijk
is in dezen vooraf een gemiddelde
tot grondslag te nemen. Een ander-
voordeel van mobiele pacht ware nog,
dat zii gunstig kan werken op de
wederverhuring, aangezien de moei
lijkheden, omtrent de prijsbepaling,
aanmerkelijk worden verzacht. Ook
de staatscommissie voor het Pacht
vraagstuk 1919 besteedde in deel II
van het Verslag pag. 1016 eenige
aandacht aan de veranderlijke pacht.
Zij wijst erop. dat deze vorm van
pacht in de praktijk zal beperkt blij
ven tot landbouwbedrijven van een-
voudigen aard. Partijen zullen zich
moeten bepalen tot de voornaamste
producten, die het bedrijf voort
brengt. Het leek deze commissie niet
gewenscht omtrent dezen vorm van
pacht bepalingen in de wet te stel
len. Wellicht is het ons mogelijk
in een der volgende nummers, yoor
beelden te geven op welke wijze de
mobiele pacht zou kunnen worden
vastgesteld.
Kienwsbtail
Heusden10 en 5 u. ds Kloots
s-Oravenmoer9,30 leesdienst en 2,30 u.
ds Louwe Kooijmans
Geref. Kerk, vm. 9,30 en nm 2,30
ds Snoeij
Sleeuwijk, 10 en 7 u. ds de Leeuw
Woudrichem, 10 u. en 6,30 u. ds de Bruin
Waardhuizen, Ger. Kerk, 10.30 en 3 u
leesdienst
Waspik, 9.30 u. ds Leemans en 2 u. ds
Fokkema
Werkendam, 10 u. leestdienst en 5.50 u.
ds Lazonder, Radio-uitzending.
—O—
—O—
