Und van ai^A
Uitgave FIRMA L. J. VEERMAN - HEUSDEN.
FEUILLETON.
No. 5283 Woensdag 30 November 1932.
Dit air He» uit 2 Mb
Fusie van de
Noordbrabanlsche tramwegen
Ztstesmerrf.
ÜPsneishiHc!.
drai3!ha-vanValkehburg's--
Dit blad verschijnt WOENSDAGMORGEN en
VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.10,
franco per post beschikt f 1.25. Bij onze Agenten lOcent
per week. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Int. Telefoon no. 19. Postrekening jio. 61525.
Advertentiën van 16 regels 90 cent. Elke rege
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tót Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Door Gedeputeerde Staten van
Noordbrabant wordt aan de Staten
dier provincie voorgesteld de noo-
dige medewerking te verleenen voor
eene fusie van tramwegondernemin
gen in Noordbrabant. De Minister
van Waterstaat heeft verklaard bereid
te zijn mede te werken aan de tot
standkoming der beoogde fusie.
Gedeputeerde Staten deelen de
Staten mede, dat zij zich de vraag
hebben gesteld of behoud van de
tramdiensten in dezen tijd nog nut
tig en noodig is en dat die vraag
door hen in bevestigenden zin wordt
beantwoord. Zii schrijven o.m.
„Dank zij een groot net van tram
wegen heeft Noordbrabant geduren
de eene halve eeuw geprofiteerd van
een gemakkelijk personen- en goede
renvervoer. dat evenzeer aan de ste
den als aan het platteland ten goe
de gekomen is. Dit wordt wellicht
te gemakkelijk vergeten of voorbij
gezien, nu de behoefte aan snelheid
ons allen aangegrepen heeft. Aan het
bestaan der tramdiensten hebben de
nijverheid en de landbouw te danken,
dat een gepaste concurrentie in het
vervoerwezen de prijzen regelde. Ook
aan het geldelijk beheer der pro
vincie is het bestaan der tramdiensten
ten goede gekomen. Zware vrachten
konden immers over de lijnen worden
vervoerd, waardoor schade aan het
•wegdek werd voorkomen. Wii herin
neren aan het bieten-vervoer in het
natte jaargetijde, aan het vervoer van
houtvrachten, van bouw-materialen.
enzoovoorts.
Al heeft het automobielverkeer zich
meester gemaakt van de wegen, toch
behoudt het tramverkeer zijn beteeke-
nis en zijn nut. te meer nu de onder
nemingen haar diensten hebben aan
gevuld met automobielvervoer.
Behoud der tramdiensten vereischt
dat de ondernemingen, in deze pro
vincie werkzaam, worden vereenigd.
Geschiedt dit niet dan zullen hooge
subsidies van Rijk. Provincie en Ge
meenten noodig worden om het voort
bestaan der maatschappijen mogelijk
te maken. Waarschijnlijk zullen deze
subsidies niet worden verleend. Zeer
spoedig zal dan de ineenstorting vol
gen, die gelijk zal staan met een
aanzienlijke kapitaalsvernietiging. In
den loop der jaren is zoowel door
ondernemers als door gemeenten,
provincie en Rijk een groot kapitaal
besteed aan den bouw der lijnen en
de aanschaffing van materieel enz.
Dit kapitaal is niet werkeloosin
tegendeel. het levert nog baten voor
de volkswelvaart.
Naar het Fransch.
Niet veel. Maar toch ben ik er
geen nieuweling in. Ik ben op 'tland
geboren en veldwachter geweest,
voordat ik te Parijs kwam.
Te Bourail heb ik een concessie
gehad.
En van beroep zijt ge
Timmerman en kunstdraaier.
Best. Ik zal je wel kunnen ge
bruiken. En dan. ik heb er nu eens
schik in. de politie te misleiden. Ik
heb nog een jongeren broeder, die
sedert lang buitenslands is. Hier kent
niemand hem. Ik zal u voor mijn
broeder doen doorgaan. Hii heet Jac
ques. onthoudt dien naam.
Gij zijt een goed mensch. mijn
heer Morellet, zeide Haudecoeur ont
roerd.
Bega die domheid niet nog eens
om mij mijnheer Morellet te noemen.
Ik heet Isidore. Ik ben voor u Isidore
en gii voor mij Jacques.
Demarr drukte dankbaar de ljand
van zijn pachter.
ïk zal nooit vergeten. Morellet,
wat gij daar voor mij doet!
Ik vraag u niets, niets, volstrekt
niets.
Gij zijt ook altijd even goed voor
mij geweest. Toen destijds de oogst
Onder de baten begrijpen wij niet
enkel die voor het vervoer van per
sonen en goederen, doch ook de
broodwinning voor het personeel der
ondernemingen.
Wat de wegen der provincie be
treft, blijft gelden wat wij reeds schre
ven over het nut der tramdiensten:
zware vrachten schaden haar dek het
vervoer van die vrachten over de
tramlijnen staat gelijk met aanmerke
lijke kostenbesparing voor het pro
vinciaal bestuur.
Wie erkent dat behoud der tram
diensten in onze provincie nuttig en
noodig is. zal de voo' genomen fusie be
groeten als een zeer geëigend hulp
middel ter verkrijging van een betere
ordening van het verkeer en aldus
van belangrijke verbeteringen en be
sparingen in het personen- en goede
renvervoer.
(Wanneer de bestaande netten door
één onderneming worden beheerd, zal
overlading van vrachten tot de uitzon
deringen gaan behooren).
Nu de Regeering zich bereid toont
de helpende hand te bieden, mag het
provinciaal bestuur niet achterbliiven.
Een verbintenis zonder beperking
behoeven wij niet aan te gaan wii
kunnen aan de vernieuwde onderne
ming een redelijke kans geven om
zelfstandigheid te verwerven. Een ter
mijn van vijf jaar schijnt ons 'vol
doende om dit doel te bereiken.
Ook mag de te verleenen geldelijke
steun de krachten der provincie niet
te boven gaan. In de opgezette be
rekening van de lasten en baten der
exploitatie is aan dezen eisch voldaan.
Voor de belangen van het tegen
woordige personeel wordt gewaakt
de ontwerp overeenkomst regelt op
juiste wijze wat de nieuwe onderne
ming zai hebben te doen voor de
afvloeiende ambtenaren en beambten.
Wat het personeel betreft, zouden
wij nog een stap verder willen gaan
en wel door toekenning van recht van
vertegenwoordiging in het bestuur.
In de ontworpen statuten wordt aan
ons College het recht toegedacht, een
commissaris te benoemen die tevens
voorzitter van den Raad van Commis
sarissen wezen zal. Uiteraard zal hier
voor in aanmerking komen iemand
met ruime ervaring op technisch en
economisch gebied, die tevens de
noodige hoedanigheden als leider be
zit. Wii achten het zeer gewenscht
dat ons óók de bevoegdheid wordt
toegekend een commissaris te benoe
men, die geacht kan worden het per
soneel der onderneming te vertegen
woordigen".
Wij voor ons gevoelen voor de
voorgenomen fusie niets. Immers zijn
tramwegen uit den tijd en behooren
zii tot de geschiedenis en om hen nu
mogelijk nog eenige jaren kunstma
tig in het leven te houden lijkt ons
een onjuiste gang van zaken. Dat zii
vroeger het personen- en goederen
vervoer in verschillende streken van
Noordbrabant op uitnemende wijze
hebben gediend is waar. maar dat ze
thans gerust kunnen verdwijnen is
even waar.
In de praktijk ziet men dat het
hedendaagsche tramvervoer al zeer
weinig heeft te beteekenen en dat
auto's, autobussen en vrachtauto's de
tram geheel en al op zijde hebben
geduwd. Nu zijn Gedeputeerde Sta-
ten bevreesd voor schade aan het
wegdek wanneer de trams zouden
verdwijnen en dus geen zware vrach
ten meer langs hunne lijnen zouden
kunnen vervoerd worden en deze per
vrachtauto zouden moeten worden
verplaatst. Dit bezwaar lijkt ons al
zeer overdreven, want verreweg de
meeste zware vrachten worden thans
j reeds vervoerd met reusachtige zes-
wielers en wat er eventueel van de
trams bii hun verdwijnen bii mocht
komen zou al heel weinig zijn in
vergelijking met het tegenwoordige
vervoer per auto over onze provin
ciale wegen.
Gedeputeerde Staten noemen als
voorbeelden van zware tramvrachten
het bieten-vervoer, het vervoer van
houtvrachten, van bouwmaterialen
enz.
Maar Gedeputeerde Staten weten
j toch ook wel dat het bieten-tramver-
j voer de laatste jaren enorm is afge-
nomen door de vrachtauto's, die groo-
i te hoeveelheden suikerbieten naar de
fabrieken transporteeren. En dit is
ook zeer begrijpelijk, daar de vracht-
j auto op de plaats der inlading komt
en haar vracht dus niet overgeladen
behoeft te worden. Wat houtvrach
ten en het vervoer van bouwmateri
alen betreft ziet men tal van vracht
auto's, die onder hun grooten last
gebukt gaan. langs de wegen snel
len, terwijl tramwagens, beladen met
hout of bouwmaterialen, "weinig
gezien worden. En ook dit is begrij
pelijk daar de vrachtauto haar vracht
opneemt bii de opslagplaats van den
verzender en haar aflevert bii den
ontvanger aan huis of aan diens werk
plaats, terwijl bovendien de vracht
auto den kortsten weg kan rijden en
dus veel vlugger dan de tram het
vervoer kan bewerkstelligen.
Gedeputeerde Staten hebben als ar
gument vóór de fusie ook de ontne
ming van eene broodwinning aan het
personeel der ondernemingen. Dit is
wel merkwaardig waar het Rijk zelf
voorgaat met zooveel mogelijk per
soneel aan den dijk te zetten en nu
zou men zoo zeggen dat het juist
geheel in de lijn zou liggen onzer
overheidsorganen dat personeel zon
der bezwaar zou kunnen worden af
geschaft.
Nogmaals de tram heeft afgedaan
en nu gaat het naar onze meening
niet aan haar met financieelen steun
uit openbare kassen nog korten tijd
op de been te houden.
De uiterst moeilijke omstandighe
den, waarin het bedrijfsleven verkeert
als een gevolg van de algemeene cri-
sis. stellen ook voor het bedrijfsau-
tomobilisme vraagstukken aan de or
de, waarvan gerust kan worden ge
zegd, dat zii de levensbelangen ra
ken van allen, die voor het uitoefenen
van bedrijf of beroep op het gebruik
van de automobiel zijn aangewezen.
Van den eenling mag niet worden
verwacht, dat hij voor die vragen
de oplossing zal vinden, en werd
zii ook gevonden dat hii er alleen
in zou kunnen slagen, uitvoering te
erlangen van de noodige maatregelen.
Fe oplossing der bestaande moei
lijkheden wordt nog bemoeilijkt, als
de Overheden van land en gewest in
het vrije bedrijfsleven ingrijpen en
dit aan nog toenemende verzwaring
en benadeeling blootstellen.
Financieele steun aan de eventu
eel gefusioneerde Maatschappij betee-
kent dat het z.g.n. particuliere be
drijf zal worden beconcurreerd en
in desolaten toestand zal geraken met
behulp van de gelden, die mede de
particuliere bedrijven hebben opge
bracht.
De tram, die weinigen zullen wen-
schen te behouden omdat zii overal
naast zich vindt de auto voor ver
voer van personen of goederen, mag
niet kunstmatig door steun uit de
openbare kassen een lijdend bestaan
voortslepen. Zij moet haren eigen
dood sterven. Nu kan men wel zeg
gen dat het vervoer nh de fusie zal
toenemen en dat de bedrijfsonkosten
bii eene gefusioneerde Maatschappii
aanzienlijk lager zijn dan bii eenige
op zich zelf staande Maatschappijen,
dit al moge waar zijn, maar dat de
eventueel meerdere opbrengst en de
mindere uitgaven de exploitatiekosten
zullen kunnen dekken, gelooven wii
niet. Wii gelooven dat alle trams
binnen afzienbaren tijd zullen verdwij
nen en hun vervoer zal worden over
genomen door het moderne vervoer
middel „de automobiel". Faten we
het automobielwezen in zijn ontwik
keling vrij laten, maar daarbii mo
gen we niet blind zijn voor zijne
gebreken. Het is tot op zekere hoog
te nog een chaos, het is een al te vrij
bedrijf en daarom eene wettelijke re
geling die het bedrijf in de juiste
banen leidt.
mislukte, hebt gij mij nooit om de
pachtgelden gevraagd en toen ik al
mijn vee door ziekte verloor heeft
uw beurs mij gered. Ik heb er u. ge
loof ik nooit voor bedankt. Een boer
bedankt niet gauw, maar hij heeft
een goed geheugen. Een goede of
een slechte daad vergeet hij niet en
zoo heb ik 't ook niet vergeten.
Maar dat is nog niet alles!
Wat dan nog meer
Gij zijt niet alleen op de hoeve.
O, gij bedoelt moeder Morrellet,
mijn vrouw.
En uw moeder die is immers
ook op de Rivaudière.
De pachter haalde geruststellend
zijn schouders op.
Dat zijn twee beste menschen.
Ik behoef 'tu eigenlijk niet te zeg
gen, .want gii weet het. Bekommer
u niet om hem. Daar zal ik wel voor
zorgen.
Demarr gaf den pachter tot af
scheid de hand en zeide tot Haude
coeur.
Houdt moed: Haudecoeur. Gij
zijt hier 300 goed als thuis. Ik zal
u voor eenigen tijd niet terug zien.
Maak u echter niet ongerust.
Waar gaat gii dan heen. mijn
heer Demarr
De advokaat fluisterde den vluch
teling toe.
Naar Parijs! Collivet zoeken!
De nevel was opgetrokken.
Terwijl Jean Demarr de hoeve ver
liet. .hoorde hij hoe Morrellet met een
schaterlach tot Haudecoeur zeide:
Kom Jacques, beste jongen, nog
één glas en dan aan 't werk, hoor
VI.
Dienzelfden dag nam Jean Demarr
nog de trein, die naar Parijs ging.
Bii zijn afscheid had hii tot Gerard
en Margaretha gezegd:
't Is Collivet, die de oplossing
van 't geheim kentCollivet moet ik
vinden en met hem moeten wij spre
ken.
In den namiddag bereikte hii Pa
rijs en zonder zich den tijd te gun
nen naar de boulevard Males herbes
te gaan, begaf hii zich onmiddellijk
naar de prefectuur van politie.
Zijn naam was te zeer bekend, dan
dat hij niet dadelijk toegang ver
kreeg.
Eenige minuten na zijn aankomst
werd hii in 't kabinet van den chef
van den veiligheidsdienst gelaten.
Jean Demarr was zeer ontroerd
en verlegen, toen hii zich tegenover
den man bevond, die zulk een ge
duchte macht bezat, en wien hii nu
de geheele waarheid ging meedeelen.
De chef was een te goed opmer
ker. om niet onmiddellijk de ver
legenheid van zijn bezoeker te be
merken.
Wat is er Mr. Demarr Kan
ik u van dienst wezen
Ja. antwoordde de advokaat.
Gii "kunt mijn eer redden, mijn
leven. {Ie eer en 't leven van hetgeen
mij op aarde 't dierbaarst is. van
mijn vrouw.
Is mevrouw Demarr niet de we
duwe van dien Beaupreault. die door
een kantoorlooper vermoord werd
Zoo is het.
De chef begon belang in 't geval
ONTROUW AMBTENAAR.
Dezer dagen is aan het licht gekomen,
dat door een ambtenaar der gasfabriek te
Dordrecht fraude gepleegd is met munt-
LEEUWARDEN^ u
te stellen. Voor de tweede keer bin
nen enkele dagen werd hem dien
naam genoemd. Opnieuw zou men
hem over dien moord spreken.
Hij maakte een inleiding aan 't ge
sprek en zeide:
Gii weet. dat Haudecoeur uit
Bourail ontvlucht en nu te Parijs is
Ja, ik weet zelfs waar hii nu is.
Ik heb u ernstige mededeelingen te
doen. mijnheer. Ik wend mij tot u,
want gij alleen kunt ons redden.
Wendt gij u tot den magistraat,
mijnheer Demarr Gii weet, een ma
gistraat kan niet tot raadsman geko
zen worden, want 't belang der justitie
gaat boven alles.
De magistraat zal. als hij alles
vernomen heeft, kunnen zeggen, wat
mii te doen staat. Ik vraag hem om
geen belofte. Hij zal later moeten
beslissen of hii 't smartelijke geheim,
dat ik hem ga bekennen, openbaar
moet maken.
Jean Demarr had op zachten. droe
vig waardigen toon gesproken.
De chef was er door getroffen.
Ik luister mijnheer Demarr,
maar welke ernstige bekentenis gii
mii ook te doen hebt en wat mijn
handelwijze ook moet wezen, in mii
zult gij steeds een vriend hebben.
Demarr boog tot dank met zijn
hoofd!
Daarna begon hij de gebeurtenissen
vanaf 't begin te verhalen, deelde den
chef veel mede. wat dezen nog on
bekend was, stapte vluchtig over den
moord heen en verhaalde daarna de
vlucht van Haudecoeur, en de be
kentenis. die Margaretha den vorigen
dag op. 't kasteel gedaan had.
gaspenningen. De bedoelde ambtenaar is
B. en W. onmiddellijk in de uitoefening
van zijn functie geschorst. De verduiste
ring bedraagt ongeveer f3000.
ALS SOCIAAL-DEMOCRATEN
BESTUREN.
Het volgende is overgenomen uit het
dagblad „Ons Noorden"
„Ook in de gemeente Leeuwarderadeel
hebben de sociaal-democratische bestuur
ders den moed gehad om het gemeente
belang hoven het belang van het perso
neel te stellen.
Zooals men weet is de burgemeester
van Leewarderadeel een sociaal-democraat
en een der wethouders ook. Dit college
van B. en W. is bij den raad gekomen
met een voorstel om de loonen van het
gemeente-pensoneel met 5pCt. te verlagen.
Niettegenstaande eerst ditzelfde voorstel
in het georganiseerd overleg door het
personeel was afgewezen.
De motiveering van het college is be
langrijk genoeg om hier even te memo-
reeren. Zij luidt als volgt
„Het feit, dat de inkomens der
gemeentenaren gemiddeld 25 procent
A 30 procent zijn gedaald, wat zon
der overdrijving gezegd kan worden,
is voor hen voldoende reden om op
de loonen een korting toe te passen.
Zij kunnen niet inzien, dat het per
soneel in overheidsdienst in dezen
tijd verschoond zou moeten blijven
van het brengen van een offer".
Dat is een geheel ander geluid, dan
de sociaal-democraten in de Tweede Kamer
deden hooren. Daar wees men elk offer,
dooo het personeel te brengen, af Het
tekrrt moest maar gehaald worden bij
de bezitters. En de heer Ter Laan diende
een motie in, waarin elke salaris-verlaging
werd afgewezen".
O
ZWARE VARKENSAANKOOP DOOR
DE CENTRALE.
Van 28 November af niet meer op
de markt,
Ten einde alle misverstand te voor
komen, vestigt de Ned. Varkens Centrale
er nog eens de aandacht op, dat met
ingang van 28 November 1932 door haar
geen enkele aankoop van varkens meer
op de markt zal geschieden. De vorige
week heeft de N. V. C. ruim 2500 zware
varkens voor den export kunnen koopen.
Getracht zal worden, dezen export zoo
danig uit te breiden, dat zoo spoedig
mogelijk alle aangeboden zware varkens
van een bepaald gewicht, voor zoover
ze geschikt zijn voor den export, worden
afgenomen. Ten aanzien van varkens van
een gewicht boven 180 K.G., zal dit
wellicht reeds dadelijk mogelijk zijn.
O—
De chef zag: onophoudelijk uit
't venster en scheen in 't geheel niet
te luisteren, terwijl hij met zijn rech
terhand op zijn schrijftafel trommel
de. Maar dat was zoo zijn manier
om te luisteren.
Jean Demarr wist het.
't Was algemeen bekend op 't bu
reau en de agenten zeiden dan:
De patroon luistert niet!
Neem je in acht!!
Eindelijk zweeg Jean Demarr.
Ik heb alles medegedeeld, zei
de hij. Nu weet gii alles. Wat denkt
gii er van Wat moet ik doen Wat
kan ik hopen
Arme vrouw! mompelde de chef.
Dit was het eenige teeken van zijn
ontroering, dat hij gaf.
Ik kende de geschiedenis dez!
ontsnapping van Haudecoeur. zeide
hij, eenige dagen geleden heb ik 't be
zoek van uw stiefzoon ontvangen. IK
heb aanvankelijk gedacht, dat de val
strikken, waarin Haudecoeur had
moeten vallen, door mijnheer de Be
aupreault en Collivet gespannen wa
ren. Wat gii mij daar zegt, .wijzigt
mijne meening. Nu wordt 't belang
wekkend.
Die Collivet speelt in dat alles een
zonderlinge rol. die wij moeten door
den. Zal 'tons gelukken? Ik kan er!
geen antwoord op geven, want
't schijnt een schrander en sluw man'
te wezen. Dat prikkelt mijn nieuws
gierigheid juist. Zoolang ik de be
weegredenen van dien Collivet niet
doorgrond heb, blijf ik mevrouw de
Beaupreault als een onschuldige be
schouwen.
(Wordt vervolgd).
NIEIJWSBIi
voor bet Land van lieosden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard
122.
-O-
