Bij Ruwe Handen Purol.
De Grootmoeder.
INGEZONDEN
FEUILLETON.
Rechtzaken.
Burgerlijke Stand.
'(Buiten verantwoording der Red. U
Mijnheer de Redacteur!
DE OPENBARE SCHOOL
BEDREIGD, VOORAL
TEN PLATTELANDE.
In de bekende circulaire van Mi
nister Marchant worden de gemeente
besturen, laat ons zeggen, opgewekt
om bepaalde „kleine openbare scho
len" zoo-maar op te heffen. Onder
Minister Terpstra had men via de
inspectie een onderzoek ingesteld
naar het voorkomen van kleine open
bare scholen, die eigenlijk beter kon
den worden opgeheven en zijn op
volger heeft naar aanleiding van de
uitkomsten van dat onderzoek z'n
berucht geworden circulaire gezon
den aan de gesignaleerde gemeenten.
En nu blijkt op ontstellende wijze,
wat eigenlijk de inspecteurs en de
Minister beschouwen als een (apen
bare school, die moet worden oo
geheven tot groeiende driemansr-
scholen toe zullen moeten verdwijnen,
wanneer de gemeentebesturen de Mi
nister op zijn wenken bedienen. De
circulaire blijkt een aanslag op het
plattelandsonder wijs, zooals in een
land als het onze tot voor k'ort nog
onmogelijk werd geacht. Van alle
kanten komen de meest alarmeerende
berichten en „Volksonderwijs" moest
midden in de vacantie de afweer gaan
kinderen dan maar plaatst op de bij
zondere school, die niet opgeheven
wordt die niet opgeheven kan wor
den. Op die manier wordt aan de
bijzondere school een voorsprong ge
geven, die haar eerlijke voorstanders
met evenveel verontwaardiging zul
len afwijzen als wii hem veroordee-
len.
Dit is maar één voorbeeld van wat
er kijken komt, wanneer het verdwij
nen van een school moet worden be
oordeeld. Het is onmogeüjk, een com
pleet overzicht te geven van de plaat
selijke bij zonderheden waarmede re
kening moet worden gehouden. Maar
wendt U in elk geval zoo spoedig
mogelijk tot ons bureau, dat van
„Volksonderwijs," Alex. Boersstraat
13, Amsterdam.
HET COMITÉ VAN ACTIE VOOR
HET OPENBAAR ONDERWIJS.
vele nieuwsgierigen die zich met het zij met smart zulke regeeringsplannen
gevalletje stonden te vermaken hoor- vernemen, waarvan zij bovendien de
Mijnheer de Redacteur!
U zoudt mij ten zeerste verplichten
als u mij een plaatsje in Uw veel
gelezen blad zoudt willen afstaan
om Uw lezers eens even in kennis
te stellen met het eigenaardige ge
val, dat mij Maandagmorgen (23 Oc
toberl is overkomen. Toen ik als ge
woonlijk mijn klanten bezocht om
mijn aardappelen, fruit, enz. aan den
man te brengen, werd ik in de Be-
Soijensche straat aangehouden door
veldwachter Speelman uit Capelle.
Deze mijnheer vroeg om mijn ver-
orgaruseeren om niet heelemaal j voerbewijs van aardappelen, waarop
overrompeld te worden. Er zijn reeds ik hem direct mijn waardeloos vodje
den verschillenden hem zooiets mom
pelen als: „Ik zal hem toch wel krij
gen, dan zeg ik maar. dat er te veel
aardappelen in zitten."
Ik ben wel benieuwd hoe het met
dat „proces-verbaal" voor mij zal
afloopen. De veldwachter heeft me
zelfs mijn naam niet gevraagd! Ik
maak er mij dan ook voorloopig niet
zoo heel bang over.
Met dank voor de plaatsing.
J. H. CO LET.
Wijk en Aalburg.
O
Mijnheer de Redacteur!
gemeenteraden, die zóó onder den
indruk van de departementale in
vloed kwamen en zoo in de sfeer
papier toonde. Schijnbaar vertrouw
de die mijnheer de zaak niet geheel,
want hij wilde wel eens controleeren
van: „het zal toch wel moeten," ver- of er niet meer gewicht op de wa
keerden, dat zii besloten tot ophef- 1 gen lag dan het vodje aangaf. En
fing van scholen, waarvan een week
te voren nog niemand de overbodig
heid had ontdekt. In tal van andere
gemeenten is het nog niet zóó ver ge
komen, en het is allereerst de taak
van de voorstanders van de open
bare school daar te zorgen voor te
rugkeer der bezinning. Maar er zijn
hij vroeg in hoeveel zakken dat ge
wicht zat, waarop ik antwoordde, dat
ik dat niet wist, want dat ik die aard
appelen bij mijn vader haalde en hem
niet wantrouwde. Toen verlangde hij
van mij, dat ik de zakken naar café
Pompe zou brengen om ze na te we
gen, daar gevoelde ik mij te eerge-
zooveel zuiver-plaatselijke motieven i voeiig voor om voor zoo'n mijnheer
voor het opheffen van openbare sclio- j knecht te spelen. Toen hij met zijn
len, en er is zooveel mogelijkheid j gebaar, toch niet vorderde, toen haal-
van beslissende invloed op die op- j de hij de marechaussée's erbij, on-
heffing, uitgaande van felle tegen- derwijl ik maar door ventte, en vol
standers der openbare school dat
wij ons verbijsterend afvragen: heeft
die heer Marchant, toch nog altijd
voorstander van het openbaar onder
wijs, dan geen oogenblik bedacht,
welke booze machten zijn circulaire
moest oproepen
Ach, liet is, schijnbaar, zoo gauw
op papier berekend, wat voor „bezui
niging" het sluiten van een bestaan
de school en het onderbrengen der
leerlingen op. andere scholen geeft.
Schijnbaar want zelfs zoo'n papie
ren berekening valt niet mee. Maar
daarna komt de practijk, met z'n na
doelen, die op, papier in Den Haag.
ver van de werkelijkheid, niet te zien
zijn.
Het héél erge van de circulaire
is, dat hij een soort guerilla-oorlog
tegen de openbare school ontketent.
Die verdediging van al de scholen,
diet aangevallen worden, is niet vol
doende centraal te voeren: wat de
verdwijning van een bepaalde school
beteekent, is bijna alleen door ken
ners van de plaatselijke toestanden
•en verhoudingen te bèoordeelen.
Wanneer bij voorbeeld een kleine
- openbare school, die in de onmiddel
lijke nabijheid van een bijzondere
staat, wordt opgeheven, dan kan men
wel op papier de leerlingen der op
te heffen school „overplaatsen" naar
een openbare school op A of 5 K.M-
afstand, maar de praktijk zal zijn,
dat een groot deel der ouders1 die
overplaatsing niet „neemt," en z'n
Gabrielle's echtgenoot vond, dat Da-
rasse gelijk had, en dat het de ware
manier van leven was. Waarom zou
hij niet, evenals zoovele anderen, mit-
li oenen kunnen verdienen.
Dan zou zijn vrouw hem wel dan
ken!
Gedurende geruimen tijd was het
geluk aan zijn kant, en kon hij voor
Gabrielle verborgen houden, dat hij
zijn betrekking had verloren. En toch
bemerkte zij een verandering bij hem
op. Maar daar hij al haar vragen ont
week, dorst zij niet meer te vragen
Hij deed allerlei verhalen, doch zij
bemerkte, dat hij haar bedroog.
De schoone beloften van Darasse
werden niet verwezenlijkt. Eiken dag
gaf deze een andere uitlegging aan
zijn uitblijven. Als men hem hoorde,
zou men denken, dat hij te veel te
werken had.
Door welk doel werd de man, die
Gabrielle misleidde gedreven?
Wij zullen het weldra weten.
Téraud had niet meer hetzelfde ge
luk. De kans was tegen hem. In eenT
ge dagen verfoor hij alles, wat hij eerst
had verdiend, ja nog een groote som
hield, dat ik mijn vader niet wan
trouwde. Ik vertikte het om ze zelf
te brengen, waarop de wachtmeester
der marechaussée's antwoordde kom
dan maar tegen Speelman. Maar deze
mijnheer hield vol, dat ze nagewo
gen moesten worden. Ik antwoordde
toen: dan jij onder den zak, en an
ders u verwijderen, want ik ben
geen moordenaar om door twee zul
ke heeren gevolgd te worden. Aan
stonds kroop hij onder den zak en
sjouwde ze met weinig slag van zak
ken dragen naar café Pompe. Later
kwamen ze weer met met het vracht
je naar mijn wagen gesjouwd. Alles
was dus schijnbaar in orde bevonden
Ik verlangde, dat men de aardappelen
niet bij maar op mijn wagen zou
terug brengen -waar men ze zelf ook
afgesjouwd had. Ik liet de aardap
pelen staan en er zat dus voor den
veldwachter niets anders op, dan ze
mij na te brengen en weer op mijn
wagen te deponeeren. Maar met dat
al voelde de veldwachter zich schijn
baar in zijn eer gekrenkt. Onder de
60ct
1«at Bij Apirth-entücpgisien
Mag onderstaande een plaatsje in
uw geacht blad, dan bied ik U mijn
welgemeenden dank.
Doeveren, een dorpje van voor dui
zend 'jaren bekend, heeft de laatste
eeuwen altijd een lagere school gehad
m,et een onderwijzer. Doch den laat-
st,en tijd zijn de kinderen van Doe
veren in de nieuwe school te Hees
been ondergebracht. Voor enkele we
ken werd door het bestuur der ge-
nijeente Eethen bekend gemaakt, dat
aoor Gedeputeerde Staten in hun ver
gadering van 18 Augustus j.l. besloten
is, om cfe school te Heesbeen op te
heffen, een bericht, dat door de in
woners van Doeveren met schrik is
vernomen, omdat dat zeggen wil, geen
cnd,erwijs meer voor kleine kinderen.
Dat is een treurig vooruitzicht voor het
komende geslacht, dat dan gedoemd is
bij lateren leeftijd, voor het allerslecht
ste en zwaarste werk of ze er licha
melijk voor bekwaam zijn of niet, een
toestand, Waar een liefhebbend ouder
paar 'niet aan kan denken, ponder
met deernis op z>ijn kroost neer te zien.
En waarom moet men in zoo'n toe
stand geraken, om enkele guldens te
bezuinigen? Weegt dat op tegen de
waardie van het kind?
Nu hoort men dat er pogingen aan
gewend moeten worden, om de kin
deren van Heesbeen en Doeveren te
Heusden op school te brengen, dat is
Vooir de kinderen van Doeveren be
slist ondoenbaar, omreden de afstand
te ver is. Jonge krachtige personen,
ziet men tegenwoordig nooit meereen
afstand van een uur gaans te voet
afteggen, en een jeugdig kind zou
dat viermaal daags moeten doen, dat
zou beulwerk zijn.
Ten tweede is de weg yan Doeve
ren naar Heusden zeer gevaarlijk, van
wege het voortdurend heen en weer
vliegen der auto's, te meer daar te
Heesbeen Verschillende krommingen in
den weg 'z»ijn, waar het uitzicht belem
merd wordt, door huizen, boomen en
hagen.
Ten derde heeft de weg door het
steeds toenemende snelverkeer door
verreweg het grootste gedeelte een
zeer onvoldoende breedte, verder is
zooals boven gezegd, voor kleine kin
deren onmogelijk viermaal daags den
afstand af te leggen. Ook .is het niet
doenbaar voor de ouders hun kleintjes
met een stukje brood en wat drinken
weg te sturen en het grootste gedeel
te van den dag niet onder hun toe
zicht te hebben.
Het kind is de hoop .en de toekomst
der ouders, die ^ich zelf in hun kroost
weer zien opleven, ,is het wonder, dat
reden niet kunnen bevroeden. Bezui-
zuiniging kan hier de drijfveer alleen
niet zijn, wijl .dat door deskundigen
te gering wordt geacht, tegenover het
elders biet kwistige hand wegstrooien
van bet geld.
Ten 'slotte zij opgemerkt dat, indien
de inwoners van Doeveren kapitaal
krachtig genoeg waren om hun kin
deren huisonderwijs te doen geven,
zij zich van de opheffing der school
te Heesbeen niet zooveel zouden aan
trekken, 'doch nu is alleen ,hun hoop
gevestigd op onze Geëerbiedigde Ko
ningin, 'dat het Haar moge behagen,
het besluit van Gedeputeerde Staten
te Vernietigen en de school te Hees
been 'te doen voortbestaan, welke hoop
versterkt 'wordt doov de wetenschap,
dat 'Hare Majesteit -ook Moeder is, en
alzoo begrijpt hoezeer Jiet hart der
ouders 'getroffen wordt, wanneer zoo'n
ramp over hun plaatsje voltrokken
moet 'worden.
Een belangstellende
uit Doeveren.
zoogenaamde Withuis, met de zijtakken
van MadeGeertruidenberg, Wagenberg
Hooge Zwaluwe en van Oosterhout langs
de Vijf Eiken naar den Rijksweg van
Breda naar Tilburg f 24.400.
Subsidies worden o.m. verstrekt voor
bevordering der belastingen voor de paar
denfokkerij f 5000, ter verbetering van
het rundvee f 8850, ter bevordering der
geitenfokkerij f 2500, ter bevordering der
varkensfokkerij f 4500.
Voorts wordt o.m. melding gemaakt
van een bijdragein de kosten van aan
eg van gemeente polder* en andere
sunstwegen f 40.000, voor de N.V. Bra-
bantsche Buurtspoorwegen en autodiensten
in het tekort over het eerste exploitatie
aar en deelneming in het aandeelen
kapitaal dier N.V. f 16000 en bijdrage
aan het waterschap „het Noorder afwa
teringskanaal" in de kosten van verbete
ring van den waterstaatstoestand, in het
gebied van het waterschap f 6000.
BEGROOTING 1934
VAN DE PROVINCIE NOORD-BRABANT.
Ged. Staten van Noord-Brabant hebben
de door hen ontworpen begrooting van
provinciale inkomsten en uitgaven voor
den dienst 1934 aan Provinciale Staten
aangeboden.
De totale ontvangsten der begrooting
bedragen f 7.246.263.90. Hier onder is
begrepen f 1.928.100 voer de wegen
f 416.400 voor buitengewone ontvangsten
o.m. een geldleening van f 1.000 000
tot dekking der geldverstrekking voor de
oprichting van een centrale drinkwater
voorziening voor het Land van Heusden
en Altena en geldleeningen tot een be
drag van f 416.400 tot dekking der kosten
van verzwaring van de Maasdijken enz
en tot dekking der kosten van recon
structie van de wegen, ten laste van het
dienstjaar 1931. Van de P.N.E.M. za
worden terug ontvangen f 1.815 685
De gewone ontvangsten bedragen
f 1.305.184.87.
De totale uitgaven zonder de onvoor
ziene uitgaven zijn f 7.171.732.47.
Hieronder zijn begrepen o.m. voor
onderhoud van wegen f 1.928.100 aan
buitengewone uitgaven f 1.416 400, voor
dezelfde objecten als waarvoor de buiten
gewone inkomsten werden geboektna
deelig slot van den buiten gewonen dienst
1930 f 550.027.05 aflossingen en ven
ters der electriciteitsleeningen f 1.815 685
totaal f 5 941 079 03. De gewone uit
gaven beloopen f 1.230.653.44.
Voor den post onvoorziene uitgaven
blijft dus beschikbaar f 74.531.43.
Voor onderhoud van wegen zijn 0 m.
de navolgende bedragen uitgetrokken
Weg van 's Hertogenbosch over Vlijmen
en Nieuwkuijk naar Drunen met den zij
tak van Nieuwkuijk naar Helvoirt, den
zijtak van Vlijmen naar Heusden en den
zytak te Deuteren f 46.300.
Weg van Heusden over Drunen, Baard
wijk, Waalwijk, Besoijen en Capelle naar
en door Waspik f 31 900.
Weg van Besoijen over Sprang en Loon
op Zand naar Tilburg met den zijtak van
Loon op Zand over Udenhout en Oister-
wijk naar Moergestel f 1.200.
Weg van Waspik over 's-Gravenmoer,
Oosterhout, Made en Wagenberg tot het
BOSSCHE RECHTBANK.
A. v. E., arbeider, 's Gravenmoer, op-
ichting, een maand gevangenisstraf.
A. B, arbeider, Geertruidenberg, be-
eediging, f 7 subs. 7 d. h.
A. F. v. d. B., fabrieksarbeider,
Heusden, diefstal, f20 subs. 20 d. h.
«tij.
1 1 TT
Des avonds kwam h»ij laat thuis; hij
at bijna niet meer; een brandende dorst
verstikte hem haast.
De droefheid, die hij op het bleeke
gelaat zijner vrouw las, maakte hem
boos, en zijn stem klonk hard als hij
sprak.
Een avond, toen hij nog later dan
gewoonlijk kwam, bemerkte zij, dat hij
zijn horloge en ketting kwijt was.
Zij ondervroeg hem met zachtheid.
Hij antwoordde driftig:
Welnu, ja, ik heb mijn horloge
niet meer; het behoorde mij toe, en
ik heb het verkocht.
Om te kunnen spelen, zeide de
jonge vrouw.
Ja, om te kunnen spelen. Ik heb
gespeeld en verloren! Niemand heeft
het recht mij verwijten te doen; ik
ben toch mijn eigen meester.
Nog iets; wat ge sedert langen tijd
denkt, is de waarheid; ik heb mijn
betrekking niet meer; zij was beneden
mijn waardigheid. Ik heb mijn vrij
heid terug, en ben niemands slaaf
meer.
Twee groote tranen welden in Ga-
brielles oogen op; zij boog het hoofd
en prevelde:
Geen hoop meer, niets! De vloek
mijner moeder zal altoos op mij rusten.
Waar 'ik ga, zal het ongeluk mij ver
volgen!
Het kind, verschrikt door de woes
te oogen van: haren vader, drukte zich
weenende tegen de moeder aan.
Arme kleine1, zeide Gabrielle
POLITIERECHTER 's BOSCH.
Wegens bedreiging en beleediging van
een ambtenaar in functie en wegens het
niet voldoen aan ambtelijk bevel, had
zich te verantwoorden A. C. v. H.
arbeider te DusseD, die al vaak veroor
deeld is.
Verdachte was voor de rechtbank zeer
brutaal, wilde zich niet uit de rechtszaal
verwijderen en begon in de zaal te vechten
met de politie, die van den Officier bevel
kreeg verdachte te verwijderen.
Het geval verwekte heel wat tumult.
De arrestatie van verdachte werd ge
last en de behandeling der strafzaak
voormeld geschorst. De eisch luidde 6
maanden gevangenisstraf.
L. A. F Ammerzoden, art, 266, f 10
subs. 10 d. h.
A. C. v. W., Kaatsheuvel, art. 138,
f20 subs. 20 d. h.
J. M. A. V., Kaatsheuvel, art. 138,
f30 subs. 30 d. h.
H. v. d. H., Vlymen, mishandeling,
vrijspraak.
HEUSDEN.
Ondertrouwd: Sikko Dirks Barg-
hoorn 58 jaar en Eilsabeth Poddewijn
40 jaar.
DOODELIJK MOTOR-ONGEVAL.
De motorrijder T. met den bij hem
in dienst zijnden H. Voogd op de duo,
is op den Oliemolensingel te Enschedé
geslipt, met het gevolg, dat de duo-rijder
van zijn zitplaats werd geslingerd. Hij
bekwam ernstige verwondingen en is aan
de gevolgen van den val overleden.
o
BEDRIJFSONGEVAL.
De heer W. Kesteloo uit Poortvliet,
is bij het vervoer van palen voor de licht-
leiding, door een paal die van de auto
viel, zoodanig getroffen, dat hij een dij-
heenbreuk en hersenschudding bekwam.
In zorgwekkenden toestand is hij in het
ziekenhuis opgenomen.
met gebroken stem wat éeh on
gelukkig lot treft haar! En toch heeft
zij het niet verdiend. Mijn God, mijn
God, waarom moet de onschuldige voor
de fouten van anderen boeten.
Evenals allen, die door harde woor
den hun eigen onrecht willen bedek
ken, riep de echtgenoot woedend uit:
Ik houd "niet van scènes; laat mij
met rust met je zuchten; indien je
door je klachten wat van mij denkt
te verkrijgen, heb je het glad mis.
Voor de eerste maal sprak hij zoo
ruw tot zijn vrouw.
Zij bleef een oogenblik verslagen,,
kon haar ooren niet gelooven; daarna
richtte zij zich trotsch op met vlam
mende blikken.
O! zeide zij met bevende stem
ik ben het lijden moede, daarom be
klaag ik mij over je gedrag. Zoo, als ik
bang ben, niet voor mij, maar voor m'jn
kind, speel ik comedie!
Ongelukkige, die ge zijt, speelde ik
cok comedie,' toen ik naar je betuigin
gen van eeuwige liefde luisterde,, en
later, toen ik al je mooie beloften ge
loofde?
O! mijn arme moeder had gelijk toen
zij zeide dat uw mond loog! Zij had
gelijk met te zeggen, dat de ongeluk
kige dochters, die zich tegen het ge
zag eener moeder verzetten, voor al-
tij a vervloekt zijn.
Kom, mijnheer de Mérulle, ga zoo
voort; ge hebt op u genomen, de woor
den van de markiezin de Saulienwaar
te maken; ge hebt op u genomen, d* kxt!
ondankbare dochter tie kastijden, die
alles voor u heeft opgeofferd!
O! ook ik moest u vervloeken, want
ge zijt een man zonder hart noch
woord!
Eerst had hij geluisterd met een spot-
tenden lach op het gelaat; maar naar
mate de stem zijner vrouw in kracht
en verontwaardiging toenam, vertrok
ken zijri trekken afschuwelijk, en werd
hij woedend.
Hij sprong op, naderde haar; zijn
oogen schoten vlammen en hij riep:
Gij hebt gedacht, dat uw invloed
altoos even groot zou zijn, maar ge
hebt u vergist. Het spijt u, dat ge mij
getrouwd hebt, welnu, ook ik vloek
het oogenblik, dat mij u op mijn weg
deed "ontmoeten.
Gij beklaagt u, en hebt er het recht
niet toe; indien de armoede ons aan
grijpt, is het uw schuld. Uw dwaze
koppigheid heeft ons in den toestand
gebracht, waarin wij verkeeren. Ge zijt
rijk, eisch uw geld dan toch op!
Ik herhaal u, wat ik altijd heb'
gezegd: Nooit!
Het moet; indien het niet voor
u zelf is, doe het dan voor uw kind.
Neen, neen!
Wij zullen zien. Ik ben uw man en
heb het recht
Neen, neen! Nooit!
Dan moet ge niet zeggen, dat ge
angst voor de armoede hebt.
Indien wij van honger en ellen
de moeten omkomen, fa het zeker ona
Hij haalde de schouders op en her
nam op zachteren toon:
Ik heb vandaag een advocaat ge-:
raadpleegd.
De jonge vrouw sprong op en vroeg:
Kan hij dan iets zonder mij doen?
Ja, maar hij moet je handteeke-
ning hebben.
Zij haalde weer ruimer adem en zei
de kalm doch vast:.
Die zal ik nooit geven.
Ik moet haar hebben, ik wil!
riep hij uit, en zag haar dreigend aan.
Zij hernam verachtend:
Een mes in mijn hart zou mij
nog niet van mijn besluit kunnen af
brengen, en mijn laatste woorden zou-
deh nog zijn:
Neen! neen! nooit!
Welnu, zeide hij alles moet
een einde hebben; nu begrijp ik, wat
ik doen moet. Mijn tegenwoordigheid
is u onaangenaam; maar ik kan er u
gemakkelijk 'van bevrijden, en mij tege
lijkertijd aan uw onophoudelijke klach
ten onttrekken.
Wat! zeide de jonge vrouw
ge zoudt uw kind willen verlaten?
Ja, want ik vind geen troost bij
haar.,Ik voel, dat ge haar zult leerety
mij te haten! Uw moeder heeft u ge
vloekt, ge zult van hare lessen pro-
fiteeren, om uw dochter te leeren haar
vader te' verachten!
I
(Wordt vervolgd.)
1 MÜ!^- ggan»
A 1