So. 5421 Vrijdag 30 Maart
TWEEDE BLAD
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
Binnenland.
De plechtige begrafenis
van
H.M. de Koningin»Moeder
BiritesslatHi
BEHOORENDE BIJ HET
Zooals wii reeds in ons vorig num
mer mededeelden is de plechtige be
grafenis van H. [M. de Koningin-
Moeder geschied onder de 'belangstel
ling van honderdduizenden. Overwel
digend is bii deze begrafenis weder
om gebleken, hoe hecht de band is,
die Vorstenhuis en volk samen bindt,
hoe één in lief en leed beiden zijn.
Bij feestelijke gebeurtenissen is hier
van herhaaldelijk reeds gebleken,
thans bii deze droeve plechtigheid
is idaarvoor opnieuw het bewijs ge
leverd. Waar de rouwwagen passeer
de was de menigte spontaan stil,
zonder commando of dat zij er toe
werd aangezocht. Op dat moment,
toonde de zwijgende 'menigte oprecht
deelgenoot te zijn, in de smart en
den rouw die over het vorstelijk ige-?
zin is gekomen. Daar passeerde het
stoffelijk overschot van Haar, die ons
allen dierbaar was, men voelde de
smart als werd een der naaste bloed
verwanten grafwaarts gedragen.
Overweldigend vooral was ook het
oogenblik toen H. iM. de Koningin
en Prinses Juliana op den terug weg
naar den Haag de menigte passeerde
en deze menigte onder het diepste
zwijgen ten teeken van groet en mé
deleven een der handen in de hoogte
verhief, waarbij het menigeen te
machtig werd.
Bii wiens licht de macht der hel ver
slagen
En de dood vernietigd is. enz.
en vers 3
In uw hoede zijn we wel geborgen
En schoon eerlang het oog ons breek'
Open gaat het op den grooten mor
gen
Na deez'' aardsche lijdensweek.
Plechtig klonken deze woorden uit
den vervolgbundel, begeleid door het
kerkorgel en drie bazuinen, door de
groote ruimte.
Over de samenstelling van den
stoet schreven wij reeds. Behalve de
genoemde vorstelijke personen en
hoogwaardigheidsbekleeders namen
aan de plechtigheid in de kerk te Delft
deel Z. H. Exc. J. H. G. Jansen
Aartsbisschop van Utrecht en de bis
schoppen van Haarlem, 's Bosch,
Breda, Roermond, de president en
secretaris van Alg. Synodale Com
missie der Ned. Herv. Kerk, de pri-
mi van Deputaten der Geref. Ker
ken van het Ned. Isr. en Port. Isr.
kerkgenootschap.
In 'den rouwstoet was het geheele
Nederlandsche leger vertegenwoor
digd n.l. Huzaren, Luchtvaart afdee-
ling, Schoolcompagnie van den imo-
tordienst, Regiment wielrijders, Veld
artillerie, Motorartillerie, Corps rij
dende artillerie, Luchtdoelartillerie,
Genietroepen, Pontonniers, Torpe-
disten, Hospitaalsoldaten enz. Op de
markt te Delft stonden de mariniers
met de marinekapel. Zachte treur
muziek 'bleef klinken tot de rouw
wagen het kerkplein was genaderd.
In de vestibule van het kerkgebouw
wachtte H. M. de Koningin de aan
komst van het stoffelijk overschot af
De marinekapel zette het Wilhelmus
in op de oude toonzetting, onder de
ze plechtige tonnen 'werd de kist door
de kamerheeren in de kerk gedragen.
De kist werd igedekt door het kleed,
dat ook voor het laatst de kist met
stoffelijk overschot van Z. M- Koning
Willem III heeft gedekt. Het was het
uitdrukkelijk verlangen van de Ko
ningin, dat dit zou geschieden. De
kerk was in grijze en witte tinten
gekleed.
Terwijl de kist naar binnen gedra
gen werd, speelde het orgel het Wal-
decksche volkslied. Buiten was alle
muziek opgehouden. Het kerkorgel
werd voor deze gelegenheid bespeeld
door den blinden organist W. van
Thienen. De leiding van het muzi
kale gedeelte berustte bij dr. Johan
Wagenaar. Op het orgel hadden zich
drie bazuinblazers opgesteld, de hee-
ren J. Zonneveld, Ph. jM,. J- Zalme
en L. W. Bchweitzer.
Nadat de baar pp de daarvoor be
stemde plaats was nedergezet, werd
deze overdekt met het rouwkleed. De
kroon en de ordeteekens op het kus
sen werden door den Hofmaarschalk
agn den Opper-Kamerheer overhan
digd, die deze op de kist plaatste.
Nadat de opperceremoniemeester, de
Kamerheer ceremoniemeester en de
vier slippendrager^ zich bij cle baar
hadden geplaatst, ving de plechtige
kerkdienst aan.
Alle aanwezigen zongen daarna ge
zang 2091 en 3.
„Wees gegroet, gij eersteling der da
gen
[Morgen der verrijzenis
Vervolgens hield de hofprediker,
prof. dr. H. Th. Obbink, hoogleeraar
aan de UtrechtscheUniversiteit, de
volgende rede:
Het moge niemand verwonderen
dat wij hier, staande aan den ingang
van den grafkelder, zijn begonnen
met een Paaschlied op de lippen en
het lezen van het Paaschevangelie
dat ons spreekt van overwinning van
den dood door het leven. Immers
hier bij de lijkbaar van ons aller
Koninklijke Moeder, der Vorstin die
zoo wonderlijk bemind was door het
Nederlandsche Volk mogen wij niet
enkel ons hoofd in droefheid buigen
en treuren om den zwaren slag die
ons geliefd Vorstenhuis en ons Va
derland heeft getroffen, maar moe
ten wij ook roemen in de wonderlij
ke liefde Gods, die den dood zijn
scherpen prikkel heeft ontnomen en
het graf van zijn wreedheid heeft be
roofd.
Haar, naar het koninklijk woord
„ons aller Moeder", wier gansche
leven één machtig getuigenis was
van de liefde van Christus, dragen
wij in de „Stille Week" naar Haar
laatste rustplaats, die toch niet „Haar
laatste rustplaats" is, want reeds rijst
de Paaschzon boven Haar graf. God
heeft Haar zóó begenadigd, Haar,
die naast veel levensvreugde ook veel
zware smart heeft gekend in Haar
leven, dat Haar die ééne smart waar
voor Zij vreesde; het oogenblik van
het afscheid nemen van die Haar het
liefste op aard waren, is bespaard
gebleven. God sloot haar oogen zoo
vredig toe en nam Haar tot Zich
zonder scheidingssmart.
En nu staan wij hier en gedenken
Haar, deze begenadigde Vrouw. Het
zou gemakkelijk zijn bij deze lijkbaar
te prijzen en te danken voor alles
wat Zij voor ons Land en Volk ge
daan heeft en geweest is. Ja, het zou
gemakkelijk zijn en verleidelijk ook.
Er zou veel te zeggen zijn, veel dat
bekend is en nog meer dat niemand
weet. Maar wij zullen dat niet doen.
Allereerst niet omdat de majesteit
van den dood verbiedt de grootheid
van een mensch te roemen, maar ook
omdat wij daarmee niet zouden spre
ken in den geest van Haar, die wij
straks ten grave zullen dragen.
Hier is iets anders om over te
spreken. Dat rijke leven zoo rijk en
heerlijk door de voortdurende ge
meenschap met Hem, die de bron
is van alle waarachtige grootheid.
De liefde van Christus was de stuw
kracht van Haar gansche leven, de
altijd vloeiende bron van Haar
vroomheid en vreugde, het geheim
van Haar gezegend werk. Christus
heeft gezegd, dat wij zoo hebben te
leven, dat de menschen onze goede
werken ziende, onzen Vader die in
den Hemel is, verheerlijken. Zoo te
leven dat de menschen ons er om
prijzen, is al veel, maar méér is het
als het zoover komt, dat de men
schen óns en óns doen ziende, erken
nen dat hier meer is dan menschelijk
kunnen en deswege onzen Vader in
den hemel' verheerlijken, voor wat
Hij door menschen doet. Zóó was
Haar werk en Haar leven.
Zoo zien wij dan nu over mensche-
lijke daden en menschelijke deugden
heen naar Hem, uit Wien, door Wien
en tot Wien alle dingen zijn en dan
ken Hem voor wat Hij ons Vorsten
huis en ons Land en Volk heeft ge
schonken in dit heerlijk leven, dat
wij zoo noode uit ons leven zullen
missen.
En wij kunnen niet nalaten aan
deze plaats onze geëerbiedigde Konin
gin en onze Prinses Juliana gelukkig
te prijzen, dat God Haar de genade
verleent. Op deze wijze en met zul
ke gevoelens Haar zoo beminde Moe
der en Grootmoeder ten grave te ge
leiden en daarbij zich gedragen te
weten door de gebeden van allen,
die bidden hebben geleerd. Wij we
ten en getuigen hier met dankbaar
heid aan God, dat menschelijke Ma
jesteit zich ootmoedig buigt voor
Gods liefde in Christus. God zij ge
loofd, die ons Volk in Oranje zulk
een Vorstenhuis gaf.
Zoo is het dan waarlijk niet enkel
rouw, die ons hier samenbrengt, maar
ons hart is vol van dank en geluk
voor Gods groote liefde, zoodat wij
aan deze lijkbaar Paaschliederen kun
nen zingen, liederen der overwinning
in den mond van sterfelijke men
schen.
Amalia van Solms nam bij haar
huwelijk als levensleuze: quid red
dam Domino (wat zal ik den Heer
vergelden) Wij doen dat ook hier
bij deze lijkbaar. Wat zullen wij, volk
van Nederland, den Heer vergelden
voor wat Hij ons gaf, in dit, zoo be
genadigde leven? Wij willen elkan
der hier bij deze lijkbaar beloven
dat wij den band tusschen Oranje
en Nederland die ons land en volk
reeds tot zoo grooten zegen is ge
weest, niet alleen bewaren, maar
versterken en daardoor toonen dat
wij bij elkander behooren en bij el
kander willen blijven en samen ont
vangen den zegen dien Gods goed
heid ons nog zal willen schenken.
Geloofd zij Jezus Christus. Amen.
Na de rede van prof. Obbink, zon
gen alle aanwezigen, wederom be
geleid door orgel en bazuinen, ge
zang 2371 en 11:
Vers 1
Beveel gerust uw wegen
Al wat u het harte deert
Der trouwe hoed' en zegen
Zal Hem die het al regeert
Die wolken, lucht en winden
Wijst spoor en loop en baan
Zal ook wel wegen vinden
Waarlangs mijn voet kan gaan.
Vers 11.
Hoor onze smeekgebeden
Heer, red uit allen nood
Help onze wankele schreden
En leer ons tot den dood
Op Uwe hoede en zegen
Vertrouwen, vroom van zin:
Zoo voeren onze wegen
Gewis ten hemel in.
verzameld, die de Pr'.ises en de Ko
ningin eerbiedig groette.
Toen prof. Obbink na dit laatste
gezang een kort gebed uitsprak werdj
een der adelborsten ter zijde vani
den grafkelder plotseling onwel en
zakte in elkaar. Hij werd door eenige
toeschietende militairen naar een der
consistoriekamers gebracht, waar
pleegzusters die zich in de kerk be
vonden, hulp verleenden.
Spoedig keerde hij weer in de kerk
en op zijn plaats terug.
Onuitsprekelijk aangrijpend was het
oogenblik, toen de krroon van de
lijkkist werd weggenomen en het
zwarte doek over de kist werd weg
geslagen om haar vervolgens de trap
pen af te dragen, den grafkelder in.
De geheele kerk rees op, terwijl het
orgel, zéér zacht gespeeld, het eerste)
vers inzette van ons mooie oude Wib
helmus, waarbij bazuinblazers van het
Residentie-orkest de melodie plecht
statig ondersteunden. Dit moment in
den middag zal voor allen, die er
getuige van waren onvergetelijk blij
ven!
In zeer langzamen pas daalden de
dragers met hun dierbare last de tre-<
den van het trappenhuis af; streep
na streep van de blank-eikenhouten
kist, waarover de namiddag-zon gleed,
onttrok zich aan het oog. In de kerk
werd een doodsche stilte bewaard,
waarin het Wilhelmus als een bede
door de kerk zong. Slechts de Ko
ningin, Prinses Juliana en de Vorst
van Waldeck daalden mede in den
kelder af, kort daarna gevolgd door
den minister van Justitie mr. van
Schaick, die in den kelder de ko
ninklijke lijkkist verzegelde; terwijl
prof. Obbink zegenend zijn hand over
de kist uitstrekte bad hij het Onze
Vader: „Onze Vader, die in de 'He
melen zijt, Uw Naam worde gehei
ligd, Uw Koninkrijk kome, Uw wil
geschiede."
Onderwijl klonk in de diepe kerk-
stilte het gezang van ons volkslied
door, dat buiten het kerkgebouw door
een deel van het publiek was aange
heven, op het moment dat men kon
aannemen dat de kist de kelder was
ingedragen.
De verzegelings werkzaamheden
duurden ongeveer 15 minuten, gedu
rende welken tijd de stilte in de kerk
werd bewaard.
Ruim kwart over drie was de plech
tigheid ten einde.
Omstreeks half vier verlieten de
vorstelijke personen, gevolgd door
andere hoogwaardigheidsbekleeders
de kerk.
Om 10 minuten over half vier ver
liet H.M. de Koningin in gezelschap
van prinses Juliana en prinses van
Erbach Schönberg de kerk. De ma-
rrqekapel bracht toen opnieuw het
Wilhelmus ten gehoore.
De gordijntjes van de hofauto wa
ren thans weer omhoog. Het publiek
wuifde de koningin hartelijk toe, maar
niemand juichte. Minzaam buigend
dankte H. M. de Koningin voor deze
stille hulde, welke zoo treffend ge
tuigde van aanhankelijkheid, trouw
en piëteit.
Rond vier uur arriveerde de Ko
ningin in de Hofstad. Langs den weg
had zich weer een groote menigte
De 27ste Maart is beleefd.
Koningin Emma die de liefde be
zat van het gansche volk is ter ruste
gelegd. Het gewone leven stelt weer
zijn eischen en de tijd snelt voort.
Maar, weken mogen maanden, maan
den jaren worden, de herinnering aan
Koningin Emma zal door het Neder
landsche Volk worden bewaard als
aan een Vorstin die dit volk heeft
lief gehad en wier streven het was
te leven voor anderen.
LIJK OPGEHAALD.
Te Roermond werd uit de Maas
een in staat van ontbinding verkee-
rend lijk opgevischt, waarbij werd ge
vonden een Nederlandsch paspoort
ten name van W. J. H. Smeets, ge
boren te Montfoort 11 Dec. 1877.
S. die den laatsten tijd te Hoensbroek
woonde werd ongeveer een maand
vermist.
gevaarlijiTaandenken.
De nabestaanden van een te En
schede overleden inwoner troffen bij
de nalatenschap een granaat aan, die
door den overledene jaren geleden
als oorlogs-souvenir werd gekocht en
sindsdien een plaatsje had gekregen
in het kantoor van den overledene.
Een deskundige van de Hembrug
werd naar Enschedé ontboden en de
ze constateerde, dat men hier te doen
had met een der meest gevaarlijke
vernielingswerktuigen, waarvan het
vervoer per span ten strengste verbo
den is. Als een kostbaar kleinood
werd de granaat daarop door den des
kundige, vergezeld van een inspec
teur van politie per auto naar een
stuk heidegrond buiten Enschedé ver
voerd, waar het tot ontploffing werd
gebracht.
ONGEVAL.
Op de stoomschoenenfabr. der fa.
v. Haren te Baardwijk had een ern
stig ongeval plaats. De heer Ch. een
der afdeelingschefs, moest voor het
aanzetten van een motor, gebruik ma
ken van een trap. Plij had het on
geluk uit te glijden, waardoor hij met
zijn rechterhand tusschen de buizen
der centrale verwarming bekneld ge
raakte, met het gevolg, dat zijn hand
als het ware werd opengereten.
BRAND.
Tengevolge van het spelen met lu
cifers door kinderen is de boerderij
van G. J. Winters aan den Grintweg
te Oud-Vollenhove totaal afgebrand.
Vier koeien kwamen in de vlammen
om. Ook een som gelds ten bedrage
van 300 gld. ging verloren.
der. Brazilië betaalt in huiden, rijst,
tabak en koffie, welke goederen door
de levering van de rails in Polen in
gevoerd magen worden. De geheele
zaak loopt dus over 32 millioen fr.
0
AANGEREDEN.
Op de Brouwersgracht te Amster
dam is een 11-jarige jongen door
een auto aangereden. Met een her
senschudding werd hij naar een zie
kenhuis vervoerd.
Te Nieuwlade is door een auto
overreden en levensgevaarlijk gewond
naar het ziekenhuis te Hoogeveen ver
voerd de 10-jarige W. Schoemaker.
O—
ERNSTIG ONGELUK.
Het paard van den landbouwer A.
te Eibergen is op hol geslagen dicht
bij een onbewaakten overweg.
Het paard, dat een wagen, geladen
met kunstmest trok, werd door een
juist aankomenden trein gegrepen.
De voerman werd van den wagen
geslingerd en is met ernstige wo)nden
naar een ziekenhuis overgebracht. Het
voertuig is geheel versplinterd.
De trein had een half uur vertra
ging.
OPLEVING.
Te Antwerpen hebben 5500 dia
mantbewerkers arbeid gevonden. In
deze industrie zijn thans nog 6000
werkloozen.
o
BRAND.
In het station Bentheim heeft een
hevige brand gewoed. Ook de wo
ning van den stationchef is door het
vuur vernield.
—o
DIEFSTAL.
Uit een vitrine, die zich nabij het;
gedenkteeken voor den onbekenden
soldaat te Washington bevindt, zijn
talrijke orden en insignes gestolen;
het graf zelf is niet geschonden.
EEN EPIDEMIE.
Uit Kopenhagen wordt gemeld dat
in de concentratiekampen in Rusland,
waarin alleen in Siberië meer dan
een half millioen menschen smachten
de pest is uitgebroken. Het aantal
sterfgevallen moet 1500 per week be
dragen.
o
ONDER CURATEELE.
De speciale boerenrechtbank te
Regensburg heeft een boer het recht
ontzegd verder de boerenhofstede te
besturen, daar de man door dronken
schap en verkwisting zijn hof met
schuld zwaar had belast.
DIEVENBENDE GEPAKT.
De politie te Zaandam heeft een
tiental personen aangehouden, ver
dacht van diefstal en inbraak.
De aangehoudenen, die allen een
bekentenis hebben afgelegd worden
o.m. verdacht van diefstal van een
groote partij vleeschwaren van een
fabriek „De Unie" te Koog a.d. Zaan,
van een half varken ten nadeele van
een Zaandamschen slager, van twee
schapen uit de weide, twee ganzen
en verder bedragen aan geld van
f 100 en f 170 door middel van in
braken, terwijl zij mede verdacht wor
den van inbraken in de kiosken aan
de stations te Zaandam en Wormer-
veer. De verdachten zijn ter beschik
king gesteld van de justitie.
o
ONTPLOFFING.
In de electr. scheepssmederij van
de fa. Voogdt en Ockers is een gas-
ketel, welke gelascht werd, ontploft.
De 38-jarige smid C. Ockers was met
een apparaat bezig den ketel te las-
schen. Door het gas dat zich nog in
den ketel bevond, ontplofte deze. O.
kreeg de stukken tegen het hoofd en
liep verschillende verwondingen op.
UIT HET RAAM GEVALLEN.
Te Amsterdam is een 30-jarige
vrouw uit de tweede verdieping van
haar woning in de Retiefstraat, geval
len. Met een hersenschudding, een ge
broken been en inwendige kneuzingen
is de ongelukkige naar een zieken
huis overgebracht.
o—
BUITENLANDSCHE ORDER.
De N.V. Handelsmaatschappij Gok-
kes Jr. te Den Haag heeft van Bra
zilië opdracht gekregen voor de le
vering van 23.000 ton rails en 1000
ton spoorwissels, te zamen voor 16
millioen francs.
De N.V. F. Kloos en Zn's. Werk
plaatsen te Kinderdijk zal de spoor
wissels leveren. De order voor de rails
werd geplaatst in de Poolsche fabrie
ken Königs und Laurahütte enFrie-
denshiitte te Katowics.
Het is eigenlijk een „clearing" or-
SAMENZWERING.
De geheime politie te Boedapest
heeft een aantal intellectueelen gear
resteerd, die er van worden beschul
digd een complot tegen het leven van
koning Carol te hebben gesmeed,
aangezien zij van meening waren, dat
hij de natie naar den afgrond leidt.
Onder de gearresteerden bevindt zich
o.a. de bekende Roemeensche chi
rurg prof. Victor Gornoin. De poli
tie weigert verdere inlichtingen om
trent de namen der overige gearres
teerden.
WIJK EN AALBURG.
Naar wij vernemen is door Ged.
Staten wederom het plan tot vereeni-
ging der gemeenten Wijk en Aalburg
met Veen ter hand genomen. Mitsdien
zal er een commissie van ingezetenen
worden gevormd. De candidaatstelling
daartoe zal plaats hebben op 18 April
a.s.
De jaarlijksche herkeuring van
trekhonden zal voor deze gemeente
worden gehouden op 26 April a.s. tus
schen des v.m. 912 uur, nabij het
gemeentehuis.
De werkzaamheden bij het N.
A.K. vorderen snel. Na 1 April zal
slechts voor enkele arbeiders dezer ge
meente werkgelegenheid bestaan.
In verband met de ziekte van on
zen plaatselijken predikant, had de aan
neming van nieuwe lidmaten Woens.
dagmiddag plaats door Dr. Tjalma te
Veen. De bevestiging zal D.V. Zon
dag a.s. plaats hebben in de avond
godsdienstoefening, waarin Ds. Kloots
uit Heusden zal voorgaan.
WAARDHUIZEN.
In de vorige week gehouden
jaarvergadering der A. R. Kiesver.
N. en O. te Waardhuizen en Uitwijk
werden tot bestuursleden herkozen P.
v. d. Wal, Z. v. Herwijnen en C. T.
v. Herwijnen. Uit het verslag van
den penningmeester bleek dat er een
batig saldo was van f 34,59 wat f 23,71
minder was dan vorig jaar.
Er waren 13 van de 35 leden
aanwezig en de voorzitter de heer
C. Haspels, spoorde aan om leden
te werven en ook om trouw de ver
gaderingen te bezoeken.
jVieuwsblail
