Land- en Tuinbouw
W. La Grrouw Hieuwendijk.
Voor vakkundige Reparatie
B. A.van der Pol's Radiohandel
Wij geven de hoogste waarde
C. van Wijk Hoogstraat 16 Gorinchem
COMPLETE MEUBILEERING
Firma CH. SCHREUDER Zn.
Rijwiel noodig?
PUROL Geneest en Verfraait de Huid
De Abdij van Bern,
Hier is het adres.
H.H. Bakkers
REPARATIE-INRICHTING
MATRASSEN - BEDDEN - LOOPERS
ONTSMETTING VAN POOTAARD-
APPELEN TEGEN RHIZOCTONIA.
Ter bestrijding van de Rhizocto-
niaziekte in aardappelen wordt, in
dien op het pootgoed de bruine of
zwartachtige korstjes van deze schim
mel (z.g. sclerotiën in eenige mate
voorkomen, ontsmetting ten zeerste
hangeraden. De aanwezigheid van
de sclerotiën kan vastgesteld worden
door een flink monster in het wa
ter schoon te wasschen. De bruin
pf zwart gekleurde sclerotiën wor
den dan goed zichtbaar.
De ontsmetting in het najaar ver
dient aanbeveling boven die in het
voorjaar. Laat in het voorjaar ont
smetten, moet worden afgeraden.
Raadzaam is het ook, de aardappelen
eerst eenigen tijd na het rooien te
behandelen, opdat de huid goed js
af ge haard. Er bestaat anders eenige
kans op beschadiging.
Voordat tot ontsmetting wordt
overgegaan, moeten de aardappelen
ontdaan worden van den aangéhech-
ten grond, door ze te wasschen in
gewoon water. Wordt dit nagelaten,
dan kan de ontsmettingsstof niet vol
doende tot de sclerotiën doordringen,
terwijl zij bij de aanwezigheid yan
grond ook spoediger haar werkin
verliest. Dit laatste is ook het geval
bij ontsmetting in zakken. Ook dit
cmoet dus worden nagelaten. Het bes
te is, óf de aardappelen los in de
(vloeistof te storten, óf in planden of
Ijzeren korven te ontsmetten. "(Bij de
aanwending van sublimaat of Fusa-
riol mogen geen ijzeren korven ge
bruikt worden, daar deze stoffen ijzer
aantasten).
De temperatuur van de vloeistof
mag in geen geval beneden .5 ^gr. C
zijn- ,Mjen zorge er voor, dat de ont
smette aardappelen goed opgedroogd
zijn, vóórdat ze voor den winter won
den opgeborgen. "De beste bewaring
is wel in pioterbakjes.
De ontsmetting kan worden uitge
voerd met, in alphabetische volgorde
genoemdAretan, Fusariol-natont-
smetter, sublimaat of Tubavit. E,r kan
gerekend worden, dat per hl aardap
pelen (plm. 70 kg) ongeveer 50 liter
vloeistof noodig is om deze pnder te
dompelen.
Aretan, F us ar iol -n a ton Ls met I ar en
Tubavit worden aangewend in eein
oplossing ter sterkte van V-[2 op dui
zend, dus iy2 gram op 1 lifter water;
de aardappelen worden daarin gedu
rende 20 tot 30 minuten ondergedom
peld.
Dezelfde oplossing kan 3 maal ach
tereen gebruikt worden. Er bestaat
(echter geen bez'waar tegen, dat dit
6 maal achtereen geschiedt. Het is
dan echter noodig, dat na iedere be
handeling per 100 liter gebruikte op
lossing 4 liter van ee,n oplossing van
dubbele sterkte, dus van 3 op dui
zend, wordt toegevoegd. Na 6 maal
gebruikt te zijn, moet de oplossing
door een nieuwe vervangen worden.
Om zeker te zijn van een goede op
lossing en menging van de onismet-
tingsstoffen met het water make men
eerst van de be noodig de hoeveelheid
een papje en brenge dit daarna onder
flink roeren in het water. De aan-
vullings-vloeistof wordt in een apart
vat gereed gemaakt.
Er wordt gebruik gemaakt van
houten en steenen vaatwerk. Bij aan
wending van Aretan en Tubavit kan
ook ijzeren vaatwerk gebezigd wor
den, echter geen zinken, daar dit
ook door deze middelen wordt aan
getast.
Bij .aanwending van sublimaat wor
den de aardappelen gedurende iy2
uur in een oplossing ter sterkte van
1 op 10)0, dus 1 gram sublimaat per
liter water, ondergedompeld. Het ge
makkelijkst zijn hiervoor te gebrui
ken sublimaat-pastilles a 1 gram. De
ze wegen plm. iy2 gram, maar bevat
ten 1 gram sublimaat. Er zijn ook
pastilles in den handel, die slechts
V2 gram sublimaat bevatten. Bij den
aanschaf houde men hiermede reke
ning.
De sublimaatoplossing kan niet
meer dan driemaal achtereen ge
bruikt worden. Hierbij kan alleen
gebruik gemaakt worden van houten
of steenen vaatwerk, daar metalen
Üoor sublimaat worden aangetast.
DOMPELMETHODE.
Uit door den Plantenziektenkun-
digen Dienst genomen proeven is
gebleken, dat hij gebruik van Aretan,
Fusariol-natontsmetter of Tubavit
(niet bij sublimaat) ook goéde resul
taten worden verkregen, wanneer de
aardappelen slechts korten tijd, ma ar
in een sterkere oplossing worden on
dergedompeld.
Bij toepassing van dompelmethode
worden de aardappelen, of 1 minuut
gebracht in een oplossing ter sterkte
van 5/10 procent (5 gram per liter
water of 5 minuten in een van3 10
procent (3 gram per liter water
De vloeistof kan in het eerste ge
val 20 maal achtereen gebruikt wor
den; bij onderdompeling gedurende
5 minuten in een 3/10 procents op
lossing 15 maal. Noodig is echter, dat
na iedere behandeling per 10) liter
oplossing 4 liter oplossing van dub
bele sterkte, respectievelijk dus van
1 procent en van 6/10 proeent, van
een vooraf gereed gemaakte oplossing
wordt toegevoegd. Bij gebruik van
meer of minder oplossing wordt naar
verhouding nieuwe oplossing toege
voegd. Gaat men b.v. uit van 50 liter,
waarin dus telkens 1 hl kan ontsmet
worden, dan moet telkens 2 liter van
de nieuwe oplossing worden toege
voegd.
Aangezien zich soms luchtblaasjes
op de scletoriën vormen, is hetge-
wenscht de aardappelen gedurende
de onderdompeling eenige malen in
beweging te brengen.
Speciaal wordt de aandacht er op
gevestigd, dat bij toepassen van de
dompelmethode het noodig is, dat
de aardappelen goed schoon zijn,
vóórdat ze in de ontsmettingsvloei
stof worden gebracht.
Het opdrogen van de volgens de
dompelmethode behandelde aardap
pelen mag niet al te snel plaats hejb-
ben. Wanneer hierop kans bestaat,
bedekke men ze gedurende een half
uur 0111 ze daarna zoo spoedig mo-
geLijk te laten opdrogen. In geen
geval mogen ontsmette' aardappelen
nat worden opgeborgen.
'De dompelmelhode zal, wat de te
gebruiken hoeveelheden ontsmettings
stof aangaat, in vele gevallen duurder
zijn dan de gewone methode, maar
heeft het voordeel, dat in korten Lijd
groote hoeveelheden aardappelen ont
smet kunnen worden, terwijl bij ont
smetten van kleine partijen met
slechts geringe hoeveelheden kan wor
den volstaan.
Daar alle voor de ontsmetting
van aardappelen bruikbare mid
delen giftige stoffen (maaggiften
zijn, betrachte men de noodige
voorzichtigheid.
Nadere inlichtingen worden ver
schaft door den Plantenziektenkundi-
gen Dienst te Wageningen, door de
bij dezen Dienst werkzame ambtena
ren, zoomede door de Rijks-land- en
Tuinbouwconsulenten.
honderd gulden. Ik ben beducht dat
hetzelfde zal overkomen aan ver
scheiden andere kloosters, ten platte
lande gelegen."
Sommigen nemen aan, dat die
Proost was Bartholomeüs van der
étappe van Herpt. Daar hij hier ge
boren en gestorven was en dus bij
zonder goed op de hoogte was met
bc plaatselijke toestanden alhier, van
v- d. Stappe juist geschikt voor deze
bediening.
Was hij te Bern niet veilig, dan
wist hij gemakkelijk een andere
schuilplaats te vinden.
,,Zoo ontmoeten wij hem nu eens
to de „rediquian van de gemotieerde
abdij zooals hijzelf het noemde, dan
wederom te Bokhoven, te Herpt of
op het kasteel van Hemert, of ein
delijk in evengen oemde proosdij van
M aarsbergen, in het Stift van
Utrecht." De historieschrijver deelt
mede, dat hij in 1559 met den pastoor
van Bokhoven op het kasteel van He
mert vluchtte., waar zij „fluks ineen
koetse" kropen, welke echter niet
op zooveel gewicht berekend, be
zweek. Zij ontsnapten aan het gevaar.
In het jaar 1134 regeerde over
Zuid-Holland Graaf Dirk III, terwijl
zijn broeder Floris „de Zwarte" Graaf
van Noord-Holland was. De laatste
was zeer gezien bij alle standen, en
de vurige wensch leefde onder het
.volk hem te zien als Graaf van ge-
nieel Holland.
Wie de Herptsche poort te Heus
den passeert en linksaf den dijk op
gaat, zal terecht komen op de histo
rische plaats, waar eenmaal zich de
abdij van Bern verhief. En al mogen
dan de laatste overblijfselen van dit
gebouw verdwenen zijn, de diepe put
onder de appelboomen, met zijn hecht
arduinen monding wijst er wel op,
dat deze niet is gegraven voor de al
daar grazende koeien.
Hier op deze plaats zit ,,'tgesteente
van een machtig klooster inden grond
achter den boogien dijk" welk kloos
ter Heer Fulco, de stichter van Bern,
over wiens asch reeds een achttal
eeuwen zijn heengevaren, aan zijn
kasteel aldaar schonk, na een won
derlijke redding.
De grafzerk, waarop zijn levens
groot, verminkte steenen beeld nisit-
te, toonde aan, dat hij ©en krijgs
man is geweest. Daarvan spreken het
schild aan zijn rechter en het zwaard
aan zijin linkerzijde.
De tand des tijds had evenwel de
trekken van het gelaat uitgewischt,
de riddersporen doen verdwijnen van
de voeten. Veel leed is over de Ber-
ner abdij uitgestort. „In 1572 'trok
een bande oproerlingen op die abdij
Berne los, 0111 te plunderen en te
vernielen. De kloosterlingen vlucht
ten maar de proosdij te Maarsbergen
(deze proosdij in Utrecht hoorde van
ouds tot de abdij), doch schijnen
zoodra het gevaar geweken was, naar
de abdij te zijn teruggekeerd."
Welk een kommer en zorg!
Hoeveel onschatbare oude geschrif
ten zijn daarbij niet verloren ge
gaan, hoe vele kostbare voorwerpen
geroofd
Dat blijkt wel uit aan schrijven
van den prelaat Spierinck van Wel in
1575 aan den Heer van Sprang:
„Overmits onse oude registers mets
de,sen troublen tyt al verworpen endie
meest verloren zijn, also dat ick en
hadde over twee of drie dagen uyt
ons clooster nyet geweest. Die Geu
zen quamen daarin ende verdus Ir u-
eerdent ende vernielden! al, waardue-
re wij veel s entten, brieven ende
registeren, met veel meer andere meu
belen verloren hebben, also wij on
verziens overvallen zijnde, die nyet
ewecli hebben cunmen gecrijghen."
Bij een anderen schrijver lezen we:
„De abdij van Berne, van de orde
van Remans loeit, is geplunde rd, en
de proost van het klooster heeft Lot
vijfmaal toe den strop om den hals
gehad, en men werd genoodzaakt hem
weer los te knoopen voor twaalf
Door zijin huwelijk met de schat
rijke erfdochter van Beckein, werd
Floris' macht aanzienlijk vergroot.
Een felle tegenstander had evenwel
de Hollandsche Graaf: de Heer van
Kuik, die het Hollandsche Huis een
doodelijke haat toedroeg.
Weldra ontbrandde de strijd en
plunderen, branden en moorden wa
ren aan de orde van den dag. Hierin
stond het Huis van Heusdan aan de
zijide van dat van Kuik, terwijl beide
huizen ook de sympathie hadden van
den Hertog van Brabant.
Wanneer Graaf Floris V in 1296
door een groep ontevreden edelen
wordt vermoord, vinden wij onder de
namen van de samenzweerders ook
Herman van Kuik en Jan vanHeus-
den.
Op het stille, landelijke kasteel Ie
Bern woonde in deze dagen Heer Ful
co of Folkert, uit het Huis Teister-
bant, „het stamhuis van Heusdan."
Floris vertoefde toentertijd le
Utrecht en dacht aan geen gevaar,
dat toch in zijn onmiddellijke nabij
heid was doorgedrongen.
Op ee.11 jachtpartij wordt hij onver
hoeds overvallen en wreedaardig ver
moord. Ook Folkert van Bern's naam
stoind op de zwarte lijst der moor
denaars. Thans is de rust in zijn
leven voorbij. Steeds weer moet hij
voort, 0111 aan zijn vervolgers te ont
komen. Daartoe houdt hij zich vaak"
schuil in de Bommelerwaard.
In dezen tijd stroomde een Maas-
arm ook langs het kasteel van Bern.
De god Shiwa, zegt een schrijver,
mag dan vele armen hebben, de Maas
had er minstens driemaal zooveel,
in het Land van Heusden en elders
't Grensgebied van Gelre, Holland en
Brabant, moet een labyrinth van wa
ter en land geweest zijn, waarin iede
re waterweg een tol was en in iedere
bocht een plaats voor een kasteel
om hem te heffen.
Folkert wilde nu 'een schuilplaats
zoeken op zijn kasteel. Maar hij is
al ontdekt. Toch weet hij nog te ont
komen, als hij in het dorp Xaderhe-
mert door een troep ge wapenden
woïxlt aangevallen. Spoorslags rent
hij verder. Alleen de Maasarm scheidt
hem nog van den veiligen burcht. Hij
waagt den sprong, te' paard en zelf
zwaar geharnast. Wel sluit zich even
het water boven hem, maar dan
brengt het paard hem zwemmend
naar de overzijde. Slechts met de
grootste moeite was hij gered.
Uit dankbaarheid zal hij een kloos
ter stichten en zich Gode wijden.
Zijn bezittingen draagt hij aan die
kerk over en zijn kasteel wordt tot
klooster ingericht. Ootmoedig slijt hij
bier de laatste levensjaren na beko
men vergiffenis van den graven-
moord. Zijn vrouw stichtte een vrou
wenklooster te Woudrichem. Hoe
droef was den Septemberdag van 1574
voor den Berner abdij. „Wie op dien
dag Heusdens stadswallen beklom en
langs de Do ode Maas zijn blikken
naar het Noordoosten richtte, die
konde zwarte rookwolken boven Ber
ne zien opstijgen en, als stond hij
er bij, in den akeligen vuurgloed
staren, wielkie de eeuwenoude abdij
verslonddie kon hiet verward ge-
druisch waarnemen, dat de lucht
vervulde, een somber gerucht, eein
treurig mengsel van roepen en jam
meren, van kraken knetteren en ne-
derploffen, Ein gelijk die breedevLam-
men zich afspiegelden en als 'tware
verdubbelden iu het water, zoo werd
ook Ihieit spinbar geluid verdubbeld
do,or de echo's, die het voortplant
ten lajngs den groenen Maasoever.
Tweeërlei geheel tegenstrijdige aan
doeningen las mian toen gewis op de
aangezichten der Heusden,aarshier
eien kwalijk verborgen leedvermaak,
daar een diepgevoelde en niet te be
dwingen smart. En zeer zeker zucht
ten toen, bij dat droevig tooneel,
Heusdens armen en gebrekkigen, als
zij dachten ien zij moesten het wel
denken dat daar die kloosterpoort
niet meer geven zou, wat ze tot nu
dan toe gaf: die hongerigen brood,
dien naakten kleederen, den zieken
en bedrukten hulp, troost en op beu-
BB9
Steeds voorraad in:
BURGERS E.N.R., SIMPLEX, ALTEN A, R. S.
en andere merken Meisjes-, Jongens- en Kinderrijwielén
MOTORRIJWIELEN
2e hands Dames- en Heerenrijwielen
NAAIMACHINES in hand- en trapmodellen
WASCHMACHINES in electra én handmachines
ERRES, H. E., EMPO en andere STOFZUIGERS
REPARATIE-INRICHTING VOOR RADIO-TOESTELLEN
KRONEN, Perkament, Porselein en diverse model
len Slaap- en Huiskamerlampen, Keukenkapjes, enz.
HAARDEN, HAARDKACHELS,
FORNUIZEN en WASCHFORNUISJES
Sukkel niet langer met Uw ouden lantaarn. KOOP
EEN LOHMANNLAMP. Verder nog verschillende
andere merken, zooals EMPO, SOL'AR, MEL'AS, enz.
RIJWIEL MOFFELEN EN BIEZEN
Zoolang gratis een rijwiel in bruikleen
TRAAN voor schoenen en paardentuig
Ingevolge de nieuwe bepalingen
moeten ook
de prijs van hun brood enz.
duidelijk zichtbaar in hun
winkel en op het vervoer
middel (kar enz,) aanbrengen.
Prijskaarten hiervoor verkrijg
baar a 5 cent per stuk.
REGISTERS
ingevolge omzetbelasting besluit
X— 75 cent.
Firma L. J. VEERMAN
Heusden
aan Uw
wende men zich tot
Tel. 20 - WIJK EN AALBURG
v:-"- 1
voor
OUD GOUD
en ZILVER
Te koop gevraagd Oude Kastklokken
100 120 150 200 breed
OOK ZONDER VERGUNNING
VAN CLUBS STOELEN - DIVANS BEDDEN
EN MATRASSEN
Tel. 49 - Wijksche Straat - HEUSDEN
RADIOTOESTEL
•---
