TWEEDE BLAD Vrijdag 20 Maart 1942 No. 6246 Land- en Tuinbouw RFGEERINGS-KOFFIESURROGAAT I Daarom Ravenswaay's „SUGOKoffiesurrogaat I'TSUILLETOI Uit de Geschiedenis van het Land van Heusden. PER 250 ORAM DE WORSTELING VAN HET GENIE. t BEHOORENDE BIJ HET VOOR HET LAND VAN HEUSDEN EN ALTENA, DE LANGSTRAAT EN DE BOMMELERWAARD ZONNESCHIJN EN SUIKEROP- BRENGST. Mten heeft opgemerkt, dal in jaren met normalen zonneschijn de akkers met suikerbieten beplant een betere oogst gaven dan in jaren met veel 'betrokken lucht. Niet alleen een be tere oogst in de hoeveelheid bieten, die geoogst worden, doch ook in het .gehalte aan sujker. Dus in de totale suikeropbrengst per hectare. Duidelijk komt dat uit als men de op brengsten der verschillende jaren naast elkaar plaatst en er nevens zet het aantal uren zonneschijn, d,at men. in die jaren gehad heeft. Van beide zijn zeer betrouwbare cij fers. Want de resultaten van de sui-- ker'b, ietenoogsten worden verstrekt door >de verschillende suikerfabrie ken die met hun.-verwerkingscijfiers ons een vrij 'juist beeld geven van de .oogsten. D,it in tegenstelling met de oogsten- van de meeste andere landbouwgewassen, die van schattin gen van verschillende personen af komstig zijn en dus .een minder nauw keurig 'beeld géven van de opbrengf- stien. Ook de uren zonneschijn zijn vrij nauwkeurig door wetenschappelijke inrichtingen genoteerd. Wanneer wij dan deze cijfers naast elkaar plaatsen, dan valt het op, dat ier zooveel verband bestaat. Den jaar met 750 uren zonneschijn gaf een suikeropbrengst van 5650 kg1; een jaar met 771 uren-zonneschijn gaf 150 kg sujker méér per ha; in een ander jaar met nog 100 uren zon neschijn meer was de oogst 440 kg g rooter. Maar ook de 'bemesting heeft in vloed op de grootte yan den oogst. Dat was vóór, tijdens en na den vo rige n wereldoorlog heel goed te mer ken. Hierbij moet dadelijk gezegd worden, dat 'het vorenstaande niet inhoudt, dat jfte lijn van den stijgen den zonneschijn tot het .einde toe op den voet gevolgd .wordt door de lijn van de opbrengst. .Er is een ze kere grens. Zooals deze er ook is 'bij de opbrengstverhooging door groo- tere mest gif ten. En ook gedraagt het ,eene ras zich nog anders dan het andere. Een ras, dat zich (hiet 'best heeft aang;epast aan de plaatselijke, de lan delijke klimaatsgesteldheid, een echt Niederlandsch ras dus, zooals wij ge- fuRk.ig hébben, biedt steeds de beste kansen op het beste resultaat. Dat mag soms.eens achterblijven, maar als regel zal het vootaan staan, wat de op'brGngstcijfers betreft. De ervaring heeft dit duidelijk' genoeg geleerd. AGRICOLA. Xa het uitbreken van de Fransche revolutie in 1789, greep het omwente- lingsvuur gretig om zich heen. Fransche legers overstroomden wijd en zijd de Fransche grenzen. Ook in ons land was voldoende „brandstof"' opgehoopt, zoodal de re- volulievlam al -snel hier hoog op laaide. In 1793 trokken de Fransche troe pen over onze landgrenzen. Breda en Geertruidenberg vielen spoedig in hun handen. Heusden werd opge- eischt. De vestingwerken der stad ware» sterk en de schansen te He- mert en Doeveren waren in goede conditie. De Erfprins van Oranje kwam 10 Maart binnen de vesting, maar vestigde den anderen dag zijn hoofdkwartier te Gorinchem. Toen kwam hier Prins Frederik van Oranje in zijn plaats. Ondertus- schen drongen de Franschen al meer en meer op en namen vesting na vesting. De Erfprins van Oranje riep nu alle ingezetenen van Holland en Gelderland op ter verdediging. Den Bosch was gevallen en de aanval op Heusden kon elk oogenblik worden verwacht. Men stak te Hedikhuizen den Maasdijk door en de prins ging hier zelf inspecteeren. De winter, die nu volgde, was streng, zoodat de verdedigingsmiddelen daardoor ver zwakt werden. De inundatie had zoo doende geen zin meer. Daarom moes? ten de stadsgrachten opengehouden worden. Zoo ogk de Maas. Veertig Heusdenaren togen aan het werk. Maar de Fransche generaal" Daen- dcls stak reeds dreigend zijn handen uit naar Heusden: Bommel was al in zijn macht. Overhaast trokken nu onze voorposten op Heusden terug, waarbij ze geschut moesten achter laten. DaendeLs vestigde te Wijk zijn hoofdkwartier en eischte terstond de stad op. Heusden sloeg die opci- sching af. Toen brachten de Fran sche kanonnen vanuit Hcmert, Aal burg, Herpt, Heesbeen en Oud'-IIcus- den dood en verderf uit over de benauwde vesting. Wel bleef men hier het antwoord niet schuldig, maar de overmacht was te groot. Heusden zwichtte. De stad had door het bombardement zeer geleden. De schade beliep 15,799 gulden. De Fransche vloedgolf was niet te kee- keeren. De prins week uit naar En geland. Te Heusden werd in 1796 de vischmarkt gesticht. De kosten van dit gebouw waren erg hoog, en be droegen wel 14.000 gulden. Heusden werd aangewezen als hoofdplaats van den 2en Ring van hel zevende De partement van de Dommel. Hiertoe behoorden al de dorpen uit het Land van Heusden en Altena, de Boinine- lerwaard en een gedeelte der Lang straat. Stad - en Land van Heusden werden nu van Holland afgescheiden Hiertoe had het vanaf 1357 behoort. In 1803 werd de Municipaliteitvan Heusden ontslagen en werd de Raad der gemeente ingesteld, deels be staande uit oude, deels uit nieuwe leden. Intusschen trachtte de regee ring de stad wat le bloei te brengen door de oprichting van een wol- en sajet-spinnerij en van een kousen- fabriek in hel Weeshuis. Aanvankelijk scheen men liiermej de succes te hebben, maar al spoe dig gingen deze bedrijven le niet. Daarbij kwam, dat de Fransche be velhebber van Heusden de goederen der schippers, die hier gelost moes ten worden, in beslag nam. Tijdens het Koningschap van Lodewijk Na poleon, was ons land in landdrost- ambten verdeeld,' ö.a.- het landdorst ambt van Brabant, waartoe de stad en het Land van Heusden behoor den. De Koning bezocht in 1807 Heus den en schonk bij die gelegenheid aan de Herv. en R. K. Kerk elk een som van 2000 gulden. Ook tijdens zijn regeering had er voor de zooveelsle maal, een ernstige overstrooming plaats. De regeeringsvorm der* gemeenten werd later zoo gewijzigd, dat een maire, niet municipale raden, het hoogste gezag ontvingen. De sche penbank werd vervangen door een vredegerecht en de bijzondere rech ten van Meeuwen, Oud-Heusden, b.v. verdwenen. Op last der Fransche regeering werd de mooie koepel van den stadhuistoren te Heusden afgebroken waarna er een telegraaf op werd geplaatst waarmede men door ge heime teekens seinen kon geven op groote afstanden. Deze telegraaf nam de geheim teekens over van die van Sppang en gaf ze weer door aan die van Veen. Ook Napoleons gemalin Maria Louisa, dochter van den keizer van Oostenrijk heeft eens binnen Heus den een nacht doorgebracht. Tot Napoleons eerewacht hebben eenmaal ook inwoners vart Heusden en Veen behoord. Na den val van den grooten Kei zer, trokken de Fransche troepen overal uit ons land terug. Woerden b.v. wend daarbij geplunderd en ge deeltelijk uitgemoord. Was het won-' der, dat menig hart te Heusden bang sloeg, toen een Fransche legerben de, beladen met buit en met nog van bloed druipende zwaarden aldaar kwam overnachten. Grooter werd de vrees, toen 's nacjits de trom ge roerd werd. Ieder meende nu, dat de stad eenzelfde lot zou ondergaan als Woerden. Gelukkig was dat niet het geval, en reeds vroeg marcheer den de troepen af. Later stroomden duizenden Rus sen en Pruisen Heusden binnen, die tegen de Franschen opgetreden wa ren en Von Biilow had hier zijn hoofdkwartier. Tijdens de regeering van Koning Willem I werden de vestingwerken van Heusden, die niet meer zoo nood* zakelijk waren, omdat door het uit breiden der grenzen die al door meer dan een gordel van vestingen was omgeven, nu overgedaan aan het Do- meinhestuur. Dit verkocht de wacht huizen aan de poort en maakte een begin niet het sloopen. Wat het kerkelijk terrein betreft, behoorden de Herv. Gemeenten in het Land van Heusden tot de clas sis Gorinchem. Toen in 1816 voor de Herv. Kerk liet Algemeen Regle ment werd ingevoerd, veranderde dit en werd Heusden hoofdplaats van een aparte classis. Hiertoe behoor den niet alleen de gemeenten uit het Land van Heusden en Altena, maar ook die uit de Langstraat. Hier werden dan ook jaarlijks d'e ver gaderingen van het Classicaal Be stuur gehouden. Het jaar 1816 kenmerkte zich door een vreeselijke duurte der eerste Le vensbehoeften: voor een ton aardap pelen betaalde men 8 a 9 gulden. Oorzaak ook hier weer: overstroo- ming der akkers tengevolge vand ijk breuk. Vermelden we nu nog, dat een Heusdenaar was, die in de Oost GEMENGD MET KRACHTIGE KOFFIE is de allerbeste samenstelling welke U kunt verkrijgen. is Ravenswaay's „Sugo" Koffiesurrogaat het beste vervangmiddel voor Koffie, want, Ravenswaay's „Sugo" Koffiesurrogaat is geheel volgens regeerings-samenstelling bereid, en dus met echte Koffie vermengd Vraagt Uw winkelier om Beter Koffie-surrogaat kan hij U niet leveren. Overal verkrijgbaar. N V. v/h M. Ravenswaay Zonen, Gorkum. •Ik deed alle mogelijke moeite, om mijn afgietsels te verkoopen, maar op dat tijdstip hadden de menschen min der dan ooit behoefte daaraan; en zoo er al een ,of twee waren, die mij uit liefdadigheid iets afkochten, sneed het mij door het hart, te den ken, dat zij het ,om die reden en niet uit kunstzin deden. .Zoo ik niet moeder, vrouw en kind te verzorgen had gehad, ik zou ze liever tegen den grond gesmeten en ze tot stof ver malen hébben, dan mijn beelden aan het medelijden te verkoopen. Mijn dochtertje werd ziek'. Een dokter die een cupido van mij ,had gekocht kwam haar bezoekenen toen ik ten zijnent was gekomen, zag ik mijn cupido met een gebróken arm en met stof bedekt in een hoek staan. Ity iberinnerde mij, hoe ik er van had gedroomd, door dit beeldje naam te maken; doch de goede dokter had er geen kennis van, en niemand had er kennis van. Hij schreef het kind geen medicijnen hij schreef het voedsel voor. Ik dacht eerst, dat de man den draak met mij stak, maar mijn vrouw 'Legde het mij anders uit. Ik nam mijn hoed ,en ging, naar den steenhouwer, om werk te vra gen. Hij zeide mij echter, dat hij op twee na al zijn knechten had Iber dankt en voor dezen z'elfs geen werk genoeg bad. Met een geprangd gel- moed keerde ik naar huis terug. Ik wilde nog een poging bij den schoen maker wagen, doch ik had zijn amt bacht geheel verleerd en wist dus, dat het tot niets zou leiden. In een aan wanhoop grenzende stemming thuis gekomen, vertelde mij mijn vrouw, dat de dokter de gioede vriendelijke dokter, zoo als ze hem noemde terug was geweest en haar had gezegd, dat hij de voor naamste, boodschap was vergeten, daar hem een vriend had last geget- ven, een beeldje voor hem te. kool pen, waarmede deze zijn kinderen wil de verrassen. Zij had ,hem nu een Apollo verkocht en reeds ,hut geld daarvoor ontvangen. Onmogelijk kan ik beschrijven, wat ik in dat oogen blik gevoelde. Ter wille van mijn kind was ik blijde, doch de gedachte, dat men mijn werken Jcocht, om er kinderen mee te vermaken, beroofde mij schier van mijn zinnen. Mijn stu diebeelden voor kinderspeelgoed ver kocht! en de hoop, beroemd te worden was nu geheel voor mij ver dwenen. En toch, één Jeus, één lachje van mijn lieve vrouw gaf mij mijn geheele zielskalmte weder. Dag op dag zocht ik vruchteloos om werk. De toestand .van mijndochr tertje verergerde, en, hoe zwakker zij wérd, des te meer "begon zij "op mijn afgestorven zuster te gelijken. Ik kon haar van aandoening bijna piet lan<- ger aanzien, want zij bracht mij al meer en meer het^lijkjë mijner om- slapen zuster voor den geest. In deze gemoedsgesteldheid trok ik mij in mijn wjerkplaats terugIk ontstak een kaars liet .was avond en werktuigelijk nam ik een ,stuk gips. Alle tooneelen van mijn kindsheid deden zich nu levendig yoor mijn geest opik zag ,de primula veris met haren rooden grond, en ik vond mij weder verplaatst in dat oogenblik, waarop ik de bleeke wangen mijner zuster met bloemen bestrooide. Nim mer zal ik te weten komen wat mij hiertoe 'bewoog', doch geheel onwille keurig of liever toevallig vormde ik uit de gips een "beeld, dat niet zoo zeer op mijn nog levend dochtertje;, maar volmaakt op mijn gf ges torven zuster geleek'. Ik versierde het hoofd met een krans van primula veris en viooltjes. Dit weet ik, dat ik ijver rig en hard zat te werken, en dat ilk telkens, wanneer "de stof 'door mijn brandende, koortsachtig bevende han den ging, in geestvervoering geraak te, totdat ik', in de beschouwing van mijn arbeid verdiept, een traan op mijn gelaat voelde vallen, en, mijn oogén opheffende, mijn vrouw naast mij zag staan. O, Tom'. Tom! riep zij, ons kind leeft nog, -God zal haar in het leven sparen. Ik zei haar, dait ik in dit oogenblik niet aan ons kind dacht, en louter voor ons levensonderhoud zat te arbeiden. De stem des kinds vernemende, snélde mijn vrouw naar het ziekbed terug. Een oogenblik daarna kwam mijn oude moeder be vende de werkplaats binnen, en, zoo^- dra zij een blik op mijn werk had geworpen, zag zij mij met verbazing aan. Hierop gaf zij een luiden gig bedekte het gelaat met hare handen en 'begton zoo jammerlijk te weenen, als z'ij 'bij het lijkje mijner zuster had gedaan. Ik kon nu niet langer werken; de kaars was ook uitgebrand, en, we hadd)en geen geld om een andere te koopen. Mijn dochtertje lag in een zgchten, kalmen slaap; het schijnsel van het vuur viel op'haar gelaat en ik ge voelde, dat het kind niet zou, niet mocht sterven. Vneeselijk lang duurde mij die nacht; ik verlangde zoo zeer naar het oogenblik, waarop ik mijn arbeid zou kunnen voortzetten en nauw begon de dag te schemeren, of ik was reeds weer bezig. Den ganschen dag werk te ik hard, onafgebroken door, ter wijl ik er nu en dan alleen even aft- ging, om eens naar het zieke kind te zien. Gedurig echter was Tk steeds weder spoedig met den grootsten ijver aan het werk. (Slot volgt). NIEUWSBLAD Bij Apoth. en Drogisten 36 f'E\T m WBStÊtsmmhm 6. 7

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1942 | | pagina 5