W. T1IIERIAM ZONEN
Veerdienst „JANTHÏÏDI".
Michaels Ijzerhandel
MOLESTVERZEKERING
Coop. Boeren Leenbank „L.B."
FEUILLETON
Voor aanleg Electrische Lichtinstallaties
Rentevergoeding voor inlagen 2
Uit de Geschiedenis van
het Land van Heusden.
Blip
TECHNISCH BUREAU EL GO"
IW. GOUDA.
C. M. VAN WIJLEN.
HORLOGES zijn zoo goed als uitverkocht.
Alg. Assurantiekant. J. Roeters Zonei
lil
WIJK EN AALBURG.
ROSMARIJN.
rampen en beroeringen.
In het jaar -1680 werd Heusden
door een ware ramp getroffen. Tij-'
dens een hevig onweer, dat zich in
de maand Juli van dat jaar boven
de stad ontlastte, sloeg tie bliksem
in den achtkantigen burchttoren,
waardoor het zich daar bevindend
buskruit ontvlamde. De toren viel
in puin en het kasteel werd bijna
geheel verwoest. Tal van huizen
stortten in en vele dooden waren te
betreuren. De geheele Burgtstraat
was zoo wat vernield. Zoo verdween
een pracht cultuurhistorisch monu
ment, dat voor het nageslacht een
stille getuige had kunnen zijn van
de sterkte van Heusden. De plaats,
waar eens de toren stond, was nu
een diepe poel.
Inderdaad behoorde eens het
stamslot der aloude Heerep van
-Heusden tot de schoonste kasteelen
uit het Land van Heusden. Vrucht
bare akkers omringden liet. Een zwa
re ophaalbrug, voerde, vanaf, den
zwaren, pompeuzen achtkantigen to
ren, .over een diepe gracht, naar den
binnenhof der sterkte. Hier stonden
tal van woningen voor de •onderhoö-
rigen, verblijven voor soldaten, ruime
paardenstallen, .enz. Een tweede,
sterke ophaalbrug leidde tot het
hoofdgebouw. Vanuit de binnen
plaats had men toegang lot de tal
rijke vertrekken van het kasteel. Hel
meest comfortabel was daarvan de
hoofd- of ridderzaal ingericht. Het
krachtig symbool van de onbuigzame
kracht van den grijzen voortijd: was
nu verdwenen!
Na de catastrofe, werden de grach
ten gedempt en de armzalige over
blijfselen verder gesloopt. Het latere
kruitmagazijn alleen, moet nog een
gedeelte zijn vair een der vierkante
torens
Merkwaardig was het jaar 1692.
Toep gebeurde er iets, wat maar
zelden in onze streken, in de natuur
plaats greep. Een korte aardbeving
deed de bodem niet alleen van Frank
rijk, Duitschland, Nederland, maar
zelfs ook van Engeland en Schotland
trillen. Schade van belang werd ge
lukkig nergens aangericht.
Hadden tot dusver de Roomschen
te Heusden hun godsdienstige bijeen
komsten gehouden in een gewoon
vertrek, in 1692 kwamen zij weder
in het bezit van een kerkgebouw.
In 1711 viel de Fransche bevel
hebber Du Moulin het Land van
Heusden en Altena binnen en roofde
naar hartelust. Sterk waren zijn troe
pen niet en toen dan ook de Heus-
denaren zich gereed maakten, om
hem te bevechten, trok hij af.
Veel ellende werd geleden in den
barren strengen winter' van 1740, dub
bel was het lijden voor de stad en
het Land van Heusden. De Hooge
Maasdijk te Hedikhuizen brak 25
December door en het geheele ge
bied van het Land van Heusden en
Altena liep onder. Ook de lagere
gedeelten der stad werden over
stroomd.
Vele uit de omgeving van Heusden
zochten - bescherming binnen de stad,
medenemend haven en vee. Hierdoor
geraakte evenwel de voedselpositie
in het gedrang, zoodat de stadsre-
geering om twee schepen koren zond
uit Holland. De landsregeering
schonk rijkelijk ondersteuning.
Èen vreeselijke aanblik bood in
1746 de vuurzee te Vlijmen, aange
wakkerd nog "door een feilen wind,
waardoor Onzenoord en Nieuwkuyk
eveneens werden aangetast. Wel 300
huizen en schuren gingen verloren
en een boscli ten Westen van Nieuw
kuyk stuitte eerst de vlammenzee.
Was dit niet geschied, dan zou waar
schijnlijk ook Drunen zijn verwoest.
Zwaarder ramp dan deze, was de
oorlog, die in 1747 ons land teister
de. De Franschen rukten over de
grenzen en Heusden scheen herscha
pen in een wapenplaats.
De burgers moesten voor 4. maan
den voedsel opdoen. Bedestonden
werden in den lande uitgeschreven.
De vrede kwam gelukkig in 1748
reeds tot stand.
|LAwr,N)tT,UIT voeg
!~i£rr Aanjgemaam
_0£N ËIGCKJAAC^ VAN 'T BOSCH:
■bESauLueN ets OE Dooz.e-iNi*
Polygoon-S«ym.Pa* Holland ro
Toen Willem V, 18 jaar was, werd
hij tot erfstadhouder uitgeroepen.
Alom brandden' de pektonnen en ook
te Heusden flikkerden lustig de
vreugdevuren. De jonge stadhouder
bezocht ook deze stad en te zijner
eer werden saluutschoten gelost van
de wallen. De prins kwam juist in
het Land van Heusden, toen alles
planten- en boomengroei getuigden
van de vruchtbaarheid der streek.
Het volgend jaar 1767 beloofde een
rijken oogst, maar eensklaps, op het
onverwachts kletterde een verschrik
kelijke hagel neer, waardoor te
Eethen, Meeuwen, Drongelen, Babi-
loniënbrcek Genderen, 'Doeveren,
Heesbeen, Aalburg, Oud-Heusden
Herpt en Hedikhuizen het te velde
staande koren werd vernield. In bijna
alle woningen van deze dorpen wa
ren de ruiten verbrijzeld, terwijl de
vergezellende storm enkele huizen te
Doeveren en Herpt nederwierp.
In 1774 werden plannen ontworpen
om te Heusden een Luthersche kerk
te stichten. Zij kochten daartoe aan
de oude hoofdwacht en ontvingen ver-
günning! dit gebouw te vergrooten en
tot fLiüi eeredienst in» te, richten. En
kele malen per jaar kwam een predi
kant uit den Bosch over, om de gods
dienstoefening te leiden.
Op de vischmarkt toch had men
in 1772 al een nieuwe hoofdwacht
gebouwd. En dit gebouw strekte wel
dra tot verblijf van tal van rauipspoe-
digen, die door watergeweld uit hun
woningen waren verjaagd. In 1775
toch brak de Maas op 60 plaatsen
tegelijk door den" dijk, n.l. de Doever-
sehe, Drongelensche, Eethensche en
Meeuwensche. Dit watertorment was
zoo afschuwelijk, dat de arme bewo
ners van het Land van Heusden niets
fintiers verwachtten, dan dat de ge
heele landstreek >ou ondergaan.
Toen kwam daarbij nog een felle"
koude-invasie en de winter van 1775
sloeg wat koude betreft, noig die van
1740.
Het jaar daarop herhaalde de wa
ter ramp zich, maar in 14 dagen tijds
lagen de landen weer watervrij en de
zoimer bracht zjoo'n overvloedige oogst
als in lang niet was [gezien. Bovendien
huisden er lang niet zooveel muizen
en sprinkhanen "in het veld., als an
ders.
De vrede van .1784 maakte een ein
de aan den yierden 'Epgèlschen oor
log. Binnenlands heerschte echter
veer onrust. Zoo b.v. ontstond onea
nigheid over het-afdanken van krijgs
volk: Niet de oerste maal in de ge
schiedenis! Thans vólden de Prin!
en de Algemeene "Staten de troepex
onder Van Salm afdanken. De Stater
van Holland daarentegen deze in
dienst te houden. Dan. maar op eiger
kosten. Ontslagen uit jden dienst dei
Staten-Generaai, gingen 'genoemd*
troepen over in .dienst der Staten-var
Holland en zij legden ook aan .hes
den eed van trouw af. Dit had 10 Sep
t ember 1786 te "Heusden plaats. Hiel
verschenen de gevolmachtiigdien dei
Staten van Holland, die door vrijwil
lig gewapende ingezetenen met eere
schoten verwelkomd werden. Na he
afnemen van den eed, vertrokken d«
hooge heer en, onder het gebuide:
der kanonnen. Op het stadhuis were
den Rijngraaf (Van Salm) 'nmaaltij*
aangeboden en met muüek en dan
werd de dag besloten.
vlinder vrooTyk ging; het in Ja'nuar
1787 toe in Heusden. Toen kwam e
een strooming die de regeering wil
de veranderen en <iie den invloed vai
den prins wilde weren. De samen
komst daartoe in de Groote kerk be
legd, had tot resultaat, dat de stadsre
geering 6 Januari werd ontslagen ei
door een nieuwe .werd vervangen.
Men wilde weer zitting in. de ver
gaderinjg der Staten van. Hollanc
zooals eertijds.
De Staten lieten Heusden, weten
dat alles weer hersteld moest wor
den, zoodat de toestand van vóó
6 Januari weer ontstond. Heusden
nieuwe regeerinlg weigerde, maar d
Staten ontsloegen de nieuwe regen
ten en herstelden weer den «oude
toestand. De afgezette 'Rqgenten wis
ten echter «opnieuw aan het bewb
te koimen. Zij sloten de poorten voo
elke bezetting. Ook een nieuwe eisc
tot recht van stem en zitting in he
Statencollege werd afgewezen.
Toen de Pruisen .ons land binnen
rukten, en Heusden bemachtigden
kwam aan alle beroering «een einde
LEVERING EN REPARATIE
VAN ALLE
ELECTRiSCHE APPARATEN
EETHEN CBIJ WAALWIJ K>
KASSIERS EN COMMISSIONAIRS IN EFFECTEN
lWj a a 1 w y k
Telefoon No. 55
Koopen en Verkoopen Effecten.
Verzilveren binnen- en buitenlandsche coupons
Belasten zich met het nazien van uitlotingen
Verhuren loketten in hun brand- en inbraak-
vrije kluis. Prijzen naar grootte der kastjes
Verrichten verder ALLE BANKZAKEN
Bezorgen ALLE ASSURANTIËN
Zoo juist ontvangen
Een kleine zending 0
ELECTR. KOOKPLAATJES
direct aansluiting op lichtleiding, dus overal te gebruiken.
Heeft U intresse bel dan op of schrijf onmiddellijk.
Orders worden afgeleverd naar volgorde van binnen
komst. Dus wach? niet te lang. Ook nog
THEELICHTJES ELECTR
en kleine GYSERS
geschikt om aan de waterleiding te hangen, direct
heet water.
Natuurlijk bij
Rijwielen, Waschmachines, Electr. waren, Huishoud artikelen enz.
Telef. 18 GENDEREN Giro 337170.
WOUDRICHEM—GORINCHEM v.v.
DIENSTREGELING van 4 MEI 1942 al.
DAGELIJKSCHE DIENST
VAN WOUDRICHEM:
6,30
7,10
7,50
8,30
9,30
10,30
11,30
12,20
1,00
1,40
2,30
3,30
4,30
5,30
6)10
7-
8,00
9,00
10,00
VAN GORINCHEM:
6,'50
7,30
8,10
9,00
10,00
11,00
12,00
12-/10
1,20
2,00
3,00
4,05
5,00
5)50
6,30
7,30
8,30
9,30
10,30
De
gemerkte uren alléén Zaterdags.
ZONDAGSDIENST.
VAN WOUDRICHEM 8,30 9,30 10,30
1,30
6,30
9-
2-
7*
VAN GORINCHEM:
2,30
7,30
10-
3,—
8
3,30
8,30
11
4-
9,-
11,30
4,30
9,30
12,—
5-
10,-
12,30
5,30
1,~
6-
RETOUR 30 CENT. ENKELE REIS 171/* CENT.
Kinderen, beneden 12 jaar, mils onder geleide, vrij.
Wijziging voorbehouden. DE DIRECTIE.
Laat daarom Uw horloge door een
vakman in orde maken, dus...
doo, C. VAN WIJK
Onder Rijkstoezicht gediplomeerd Horlogemaker
Hoogstraat 16 GORINCHEM
VOOR
IJZERWAREN
GEREEDSCHAPPEN
HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN
m enz. .enz. enz. i
naar
y AALBURG Telefoon No. 14
is meer noodzakelijk dan brandverzekerinf
zeggen bevoegden. HOOGE en LAG
premies, naar verkiezing. Belt ons c
en wij kunnen U volledig inlichten.
BUITENHAVEN 7a TeUf. 4481 DEN BOSCI
Het Molestkantoor voor Den Bosch en omstreket
Kassier: 13. VAN WIJK.
Kantoor geopend DINSDAGS en VRIJDAGS van 610 uur.
Een verhaal uit de Alpen,
naar FRANS WICHMANN.
Vermoedelijk wilde Befi de buren
.niet zien laten, welke gevaar haar
echtgenoot bedreigde, zij had den
tak verwijderd en hem in een pot
geplant, «die Bartholomeus eenige da
gen later aan 't venster harer slaap
kamer zag «staan. 'iBleeke, lijdende
gezicht der jonge vrouw ontging hem
niet. Weldra begonnen hem allerlei
gedachten te kwellen. Beminde zij
Melchior werkelijk zóó van harte,
dat zij zich dood zou treuren?
Vreesde zij zóó hem te verliezen,
terwijl zij zelf in 'tleven bleef? An-
P 1794/1 Verantwoordelijk voor den geheelen
Inhoud: J. H. Roza te Heusden Uitgever en
Drukker i Firma L. J. Veerman, Botermarkt
te Heusden. K 1448.
ders kon hij zich de zielesmart niet
verklaren, «die zulke diepe sporen
in haar «eens zoo schoone trekken
achterliet. En als dat zoo was, dan
had hij haar ongelukkig gemaakt
hij, «die haar zoo liefhad. Knellende
verwijten begonnen hem te bestor
men.- Hij liet zijn arbeid weer rus
ten, greep zijn buks en beklom de
bergen om zich tegen die martelende
gedachten te verzetten.
Op zékeren avond, nadat hij den
geheelen dag gejaagd had, daalde:
hij naar 'tdal terug.
Daar zag hij Befi 'tpad op komen.
Zij liep langzaam op haar slok steu
nend. De jónge vrouw strompelde
haar oogen staarden mat en lijdend
rond. Zij bemerkte hem nauwelijks.
Bartholoméus schrok, toen hij baar
zag. Een oogenblik weifelde hij nog,
of hij haar ontwijken zou. Maar het
was reeds te laat. Voor 'teerst sedert
haar vertrek stond hij weer alleen
tegenover haar,
„Dag Befi," zei hij schuchter op
schuwen toon.
Zij bleef staan, nam haar stok in
haar andere hand en zag hem treu
rig met doffe oogen aan.
„Zoo Bartholomeus, waar kom jij
vandaan"?
„Van dezen berg Befi. Ik heb...
Hier hield hij plotseling op en keer
de zich om.
„Ik weet, wat je daar uitgevoerd
hebt. Gestroopt heb je. 'tZou beter
geweest zijn, als je bij je arbeid
gebleven waart. Moet je dan altoos
stroopen?"
„God weet 't, Befi, dat ik voor
vier jaren reeds toen jij wegge
gaan- bent begonnen ben te stroo-
pen. Ik lieb ook gedacht, dat al
les anders zou loopen.,'"
„Ik ook, Bartholomeus; zoo
veel loopt anders dan men ver
moedt. Maar zoo is 't ook goed. Wat
God doet, dat is welgedaan."
„Wat praat je toch Befi. Je zult
echter weer gezond worden, flink en
krachtig.
„Nooit meer," arwtwoordde zij
kalm; „ik weet, dat 'tniet meer kan."
„Zeker, Befi, 'tis slechts het
verdriet, dat je over iets hebt, dat
je niet zeggen wilt, dat je verzwijgt,
dat je kwelt."
Bijna had hij zich verraden.
De jonge vrouw zag hem vragend
aan: „Hoe kan jij dat weten?"
Voordat Bartholomeus iets ant
woorden kon, vernamen beide voet
stappen in 'tdal. Hij wendde zich
om en herkende den komende. 'tWas
Befi's man.
De komst van haar man verschrik
te haar. Hoewel Bartholomeus nooit
zijn haat tegen Melchior te kennen
gaf, zag zij toch in zijn ziel. Zij
vertrouwde zijn opgewonden tempe
rament niet en vreesde, telkens als
de twee mannen elkaar ontmoetten
een -uitbarsting hunner verborgen ge
voelens.
Doch Bartholomeus wenschte op
dit oogenblik geen ontmoeting met
zijn vijand. Hij kon hem niet meer
aanzien sedert hij wist, hoeveel Befi
om hem leed.
„Ik moet verder'zeide hij. „Nog
voordat 't donker is, moét ik op den
anderen alp wezen. Ga jij naar huis,
Befi?"
-„Ja, 't wordt avond," antwoordde
zij langzaam. „Ik wil naar de kapel
gaan en bidden 1 ook voor jou,
Bartholomeus. Weldra zal de herf
komen en «daarna de winter
dan ga ik voorgoed, naar huis."
„Befi!" Bartholomeus wilde ie
zeggen, «doch de stappen van Me
chior kwamen reeds nader. Hij wen*
de zich met een zacht: „dat God
behoede" om en verdween in h
kreupelbosch.
Befi Moosbrugger had zich ni
vergist. Zij behoefde den winter nil
ineer af te wachten; reeds de herf
maakte een eind aan haar lijden.
De gang naar de kapel, waaro
Bartholomeus haar ontmoet had, w:
de laatste geweest. Den volgende
dag bleef zij te bed en verliet h<
niet meer. Met voorbeeldig gedu
schikte zij zich in het onvermijideli
ke. Zij wist 't immers zoo lang. E
rosmarijn had waarheid ge sproke
slechts de eenige waarheid wist z
niet: dat de gedurige vrees en zeke
heid van den dood haar doodde.
Wordt vervolg-
W8ÈfëM',->My - K-M
