voor het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bonunelerwaard
Uitgave FIRMA L. J. VEERMAN - HEÜSDEN.
Een goede buur...
Voedingsgewassen in eigen tuin
Und van a
No. 6
Vrijdag 4 Juni
1943
B u i t e ji 1 a n d
VERD 1ST EREN
wmm
Attentiesein voor den
tuinbouw in het Oosten
Officiëele
Landbouwmededeelingen
Dit blad verschijnt VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs:
per 3 maanden franco per post beschikt f 1.30.
Bij onze agenten II cent per week
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no, 61525.
Advertentifin24 m.M. f 1.29. Elke m.M. meer 5l/t cent.
Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Vrijdagmorgen 9 uur
ingewacht.
voor de Provincie Noord-Brabant.
Het belang van den boer bij schoon
polderwater.
Algemeen Redacteur: J. H. ROZA, Heusden
WEERMACHTBERICHT.
GROOTE VERLIEZEN AAN
VLIEGTUIGEN.
Hoofdkwartier van den Führer,
.31 Mei (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
De vijand zette gisteren de aanval
len op het Koebanbruggehootd niet
voort. Van het overige Oostelijke
tronï wordt, behalve een succesrijke
eigen aanvalsoperatie bij Welesj, al
leen activiteit van verkeniungs- en
stoottroepen gemeld. Bij "een .aan
val van een tormatie fcolsjewistiscne
bommenwerpers op een Duitsch con-
vooi in de Zwarte Zee werden door
jagers en vaartuigen van de Duitsche
marine alle negen aanvallende bom
menwerpers neergeschoten. In totaal
verioren de bolsjewisten gisteren 74
vliegtuigen; 7 eigen vliegtuigen wor
den vermist.
Snelle Duitsche gevechtsvliegtui
gen vielen havensteden aan de En-
gelsche Zuid- en Zuidoost-kust aan
en wierpen bommen van zwaar ka
liber nêer in vöor den oorlog belang
rijke installaties.
In het Middellandsche Zeegebied
vernietigde de luchtmacht op 24 en
30 Mei 13 vliegtuigen, waaronder
verschei ene zware bommenwerpers..
Bij gewapende verkenning boven
den Atlantischen Oceaan werd een
vijandelijk vrachtschip van 4900 brt.
door een luchtaanvil in den grond
geboord en een viermotorig Britsch
vliegtuig m een luchtgevecht neer
geschoten.
RUSTIGE DAG AAN HET
OOSTELIJK FRONT.
Uit het hoofdkwartier van den
Führer, 1 Juni. Het 'opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Aan het Oostelijk front Verliep' de
d:ag, met uitzondering van plaatse
lijke gevechtsactiviteit aan het Koe-
ban-brugge hoofd, over het algemeen
rustig.
Sterke formaties van tiet Iuchtwa-
pen vie'len bolsjewistische pantser
en intanteriëtormaties "in het gebied
ten Westen van Krymskaja aai en
bestookten met goed' succes batte-
rijstellingen en ravitailleerihgssteun-
punten van den vijand in dien centra-
'ien en Noordelijken sector van het
Oostelijk front. De Sovjets verloren
gisteren 51 vliegtuigen. Twee ei
gen toestellen worden vermist.
In het gebied' v*an de Middelland
sche Zee vernietigde het luchtwapen
gisteren ,acht meermotorige vijande
lijke vliegtuigen.
Een tormatie zware Duitsche ge
vechtsvliegtuigen bombardeerde in
den atgeloopen nacht het havenge
bied van Soussa.
Een Duitsche duikboot bracht in
den Atlantischen Oceaan 'een vij
andelijk koopvaardijschip van 5000
brt. tot zinken.
HET KÜEBANBRUGOEHOOFD.
Berlijn, 31 Mei (D.N.B.) De
vijtdaagsche slagfcn den Oostelijken
sector van het Koebanbruggehootd
heeft den bolsjewisten, naar het D.
N.B. verneemt, tot dusverre 65 pant
serwagens, 173 vliegtuigen en ver
scheidene uiteengeslagen divisies ge
kost. Deze zware verhezen hebben
ide# bolsjewisten niets opgebracht
en |hen niet nader gebbacht tot'hun
doel, het doorbreken van het Duit
sche atweertront aan den Koebati.
DE FRANSCHE VLOOT TE
ALEXANDRIA.
„Aansluiting" bij Engeland.
De Fransche regeering deelt me
de, dat de Fransche vloot te Alexan-
dtië heett toegegeven aan den
Britsch-Amerikaanschen druk. De
bemanningen hebben volgens een te
legram uit Engelsche bron haar ^aan
sluiting" vefklaard.
De in de haven van Alexandria lig
gende Fransche oorlogsschepen neb
ben een 'gezamenlijke waterverplaat-
smg van 65.000 ton. De vloot bestaat
uit het slagschip Lorraine" (23.000
ton), de 10.000 ton metende kruisers
,,Suttren", „Tourvflle" en „Duques-
ne", dpn kruiser ,,Duguay-Trouin"
groot 7.000 ton, de torpèdobooten
,,Le Basque", „Forbin" en „Le For-
tuné", elk van 1300 ton en de duik
boot ,,Le Protée". Aan boord van
de schepen zouden zich den laat-
sten tijd nog ongevëer duizend of
ficieren en manschappen hebben be
vonden."
ATTOE GEVALLEN.
De Japansche bezettingstroepen op
het eiland1 Attoe, die zich sedert 12
Mei tegen een numeriek veel ster
keren vijand heldhaftig verdedigden,
besloten in den nacht van 29 Mei
in een laatste kracht inspanning een
bewijs van de Japansche heldhaftig
heid te geven en een aanval te on
dernemen. Na deze onderneming is
de verbinding met de vechtende troe
pen afgesneden en men neemt, naar
het Japansche hootakwar.ier mede
deelt, aan, dat alle soldaten gevallen
zijn. De soldaten, die door verwon-
Van 30 Mei tot 5 Juni.
Begin 22.00 uur. Einde 5.30 uur.
Van 6 tot 12 Juni.
Begin 22.00 uur. Einde 5.15 uur.
dingen of anderszins niet aan de i
laatsten aanval konden deelnemen,
waren tevoren vrijwillig in den dood
gegaan door harakiri te plegen.
In hej verloop der gevechten aan het Koeban-bruggenhoofd zijn door
de Duitsche troepen gedurende de laatste weken aanzienlijke resultaten
'behaald De hoeveelheid onder het machinegeweer liggende patroonhulzen
getuigt van de kracht van den afweer, die, zooals op de toto te zien is,
14 vijandelijke pantserwagens vernietigde PK Maier-H H-St-P m
Goede toekomstmogelijkheden in de
Oekrajina en de Baltische
landen.
(N.O.C.) Niet alleen groenten-
kweekers, waaraan momenteel de
grootste behoette is, kunnen zich
een bestaarf in Oost-Europa verwer
ven, doch ook naar andere groepen
van tuinders, zooals fraitkweekers,
boQmkweekers, zaadkweekers, bloe
misten, veilingpersoneel en truitver-
\verkers is thans vraag, terwijl ook
imkers en pluimveehouders plaatsing
kunnen vinden.
Zeer zeker zijn de omstandigheden,
waaronder de tuinders in Oost-Eu-
lopa werken, met gemakkelijk en
geldt voor. velen hunner, dat zij
„pioniersarbeid" verrichten, doch zij
weten er zich door te slaan en hou
den vol om zich een bestaan te ver
werven en een nieuwe toekomst te
bouwen; en niet alleen nationaat-
socialisten, doch ook talrijke niet-
N.S.B.-ers Zijn reeds vertrokken. De
ze pioniersarbeid en dit opbouwwerk
biedt veel belangwekkends en leer
zaams en bezit voor vrijwel allen
iets aantrekkelijks.
De meeste kweekers in Letland,
i itauen en Oekrajina zijn atzonderiijk
werkzaam, doch in den laatsten tijd
worden zij óok wel in groepsverband
ingezet. Er zijn o.a. dezer dagen een
12-tal groenienkweekers uit ver c' i -
lende Nede-landiscfe tuinbouw een ra,
waaronder ook een Langedijker echt
paar, vertrokken naar een bedrijf
in de nabijheid van Riga. Eenke'.e
tuinders verzochten na een verbiijt
van eemge maandei in het Oosten
reeds om overkomst van hun fami
lie en met hulp van het bijkantoor
der N.O.C. te Arnhem, verblijven
thans ook de e.chtgenooten en kin
deren van deze tuinders in Oost-
Europa.
In' |h|et algemeen is het echter
gewenscht, dat de groentenkweeker,
truitkweeker, imker, pluimveehouder,
enz. eerst alleen naar het Oosten
vertrekt en pas als hij heett vastge
steld, dat de omstandigheden hier
voor gunstig zijn, de geheele ot ge
deeltelijke familie laat volgen. In
het eene gebied', plaats ot 'bedrijf
toch is de gelegenheid hiervoor beter
dan in het andere. Geregeld ontvangt
de hoofdatdeeing „Tuinbouw" van
de N.O.C. te Arnhem verder brieven
van de in Oost-Europa werkzame
tuinders, die voor een lederen belang
hebbende ter inzage liggen.
De inzet van groentenkweekers,
truitkweekers, bloemisten, veilings-
personeel, truitverwerkers, -zaadkwee-
kers, imkers en pluimveehouders in
het Oosten heett als regel 'eerst in
loondienst plaats, waarbij een t trik
loon wordt betaald, Terwijl het d'e be
doeling is de gelegenheid te scheppen
om na verloop van tijd op gunstige
voorwaarden voor eigen rekening
grond te pachten ot te koopen.
De tuinbouwconsulent, Ir. R. van
der' Veen, Apeldoornscheweg .246 te
Arnhem, keerde dezer dagen terug
van zijn achtste reis naar de Balti
sche landen; om in den loop van
Juni weer naar de Oekrajina te ver
trekken.
Bij zijn reizen naar Oost-Europa
bezoekt hij telkens ook. eenige der
reeds daar werkzame Neder a d che
tuinders, wier aantal in Letland, Li-
tauen en vooral 'in d'e Oekrajina ge
leidelijk toerfeemf. Verheugend is ht
te kunnen vaststellen, dat verschil
lende 'hunner reeds met verlof Tn ons
land zijn geweest en na afloop hier
van weder welgemoed naar het Oos
ten vertrekken en dat nog geen hun
ner blijvend in ons land is terug
gekeerd.
Dat een goede buur beter is dan
een verre vriend, wordt nergens
méér ervaren en geweten dan op
het platte land'. Daar woont de goe
de buur reeds te ver van het eigen
ert, en er gaan soms dagen voor
bij dat men van elkanders leven en
werk' weinig bemerkt.. Men „over
loopt" elkaar niet en houdt heusch
geen tijd' over voor lange bezoeken
of overbodig gepraat. In den win
terdag, dan mogen de kaarters zich
een strompeltocht in het donker ge
troosten om ergens bij elkaar te
komen waar men gezellig den avond
doorbrengt, maar gedurende het
grootste deel van "het jaar is men van
voor zonsopgang Jot in de diepe
schemering druk in eigen doening.
Dat was altijd en immer zoo, dat
is nu nóg meer het geval, nu de
arbeidskrachten niet gerhakke'ijk be
schikbaar zijn, en aan het gewas
minstens zoo veel 'zorg besteed moet
worden als dit vroeger vergde. Niet
alleen dat straks geen aardappel, en
geen graankorrel verloren" mag gaan,
ook de zorgen voor den groei en
het welslagen van de teelt vergen
het uiterste van den boer en zijn hel
pers. Was het altijd zoo, dat men
elkander voorthielp met ploegen en
maaien, met hooien en dorschen,
dit seizoen zal men daar dubbel
verdacht op moeten zijn. De boer,
die korter ot langer wat van zijn ei
gen arbeidskrachten kan afstaan, (het
moge dan of zijn zoon öt zijn knecht
öt zijn daggelder zijn) aan een be
drijf in 'de omgeving moet hij dit
met nog grootere bereidwilligheid
doen dan altijd de goede gewoonte
was. Het komt immers nog voor,
dat op het eene bedrijf handen te
over zijn, dat drie ot vier zoons een
paar bunder bewerken, terwijl een
bedrijf yvaar geen ot flog geen ei
gen volk voldoende is, lastig ot in
het geheel niet aan de noodzakelijke
arbeidskrachten kan geraken.
Snel verplaatsbare arbeids
krachten.
De gemachtigde voor den oogst
treft overal maatregelen, waar die
noodig zijn. Als de dagdaar is,
zullen sneL verplaatsbare arbeids
krachten gereed staan om een ferme
hand toe te steken, waar de oogst
gevaar zou loopen ot waar zich ten
noodtoestand zou voordoen.
De arbeidsdienst en, waar dit
noodzakelijk zou blijken, de school
jeugd, zal een werkzaam aandeel ne
men in het oogst-werk, dat voor de
voedselvoorziening van het land zoo
allerbelangrijkst is. Maar nóch de
spreiding var. werkkrachten, nóch de
inzet van hulptroepen kunnen aLe
moeilijkheden weg nemen. Al.ereerst
moeten de eigen krachten tot het
uiterste worden aangewend. De ei
gen krachten, dat zijn ook die van
den goeden buur, over en weer.
Alle papieren béschikkingen en maat
regelen immers zijn maar van wei
nig waarde waitneer niet 'de goede
wil aanwezig is.
Op dien goeden wil van den Ne-
derlandschen boer, die .altijd zoo
treffend en gezond tot uiting kwam
in de buren-hulp, doet die gemach
tigde voor den oogst een dringend
beroep.
Huissiachtingsvarkens op
„speciale" toewijzing.
Vanaf Maandag zullen bij de plaat
selijk bureauhouders formulieren be
schikbaar zijn voor het aanvragen
van een speciale toewijzing tot het
aanhouden van een huisslacfitings-
varfcen.
Voor h et in ontvangst nemen van
bedoeld aanvraagformulier komen in
aanmerking arbeiders en daarmede
gelijk te stellen personen, die reeds
voorgaande jaren een speciale toe
wijzing hebben verkregen, mits zij
een zoodanige oppervlakte cultuur
grond exp'loiteeren, dat aanneem
baar kan worden gemaakt,'* dat zij
een varken itfot slachtrijp held kun
nen mesten.
Verder perscrtien, die voldoen aan
bovenstaande voorwaarden ot kun
nen aantoonen, dat zij op andere
wijze over voldoende ruwvoer kun
nen beschikken. Deze aanvragers
moeten er, rekening mede houden,
da,t aan hen mogelijk de verplichling
zal 'Worden opgelegd, dat zij tevens
een mestcontracfvarken zullen moe
ten mesten en leveren. Voor alle var
kenshouders geldt de nadrukkelijke
verplichting, d:at zij minstens drie
maanden het huisslachtingsvarken op
eigen bedrijf moeten mesten.
Aanvragers, die nog bonnenschuld
vaii vorige huisslachting hebben te
vereffenen, dienen er rekening medé
tie houden, dat doof verlaging van
het vleeschranfsoen van 750 gram
op 500 gram per persoon perpweek,
de verefteningsfermijn naar evenre
digheid is verlengd. (Voor den buis-
siachter, die op '19 April volgens
net ouae 'huisslach'.ingsrantsoen nog
200 weken bonnenschuld' moest ver
rekenen, 'werd door de verlaging
van het rantsoen tot 500 gram, den
termijn met 100 weken verlengd).
Bij een eventueele nieuwe huis-
siachting in de slachtpenode 1943
1944 "mag over het dan nog restee-
rende bonnen-tegoed tot 1 Ftbr. 1945
beschikt wórden. Dat beteekent, dat
velen met een geringere huisslach-
tin'g rekening zullen moeten houden.
Aanvraagformulieren worden door
den plaatselijk bureauhouder uitge
geven en dienen uiterlijk 30 Juni
bij dezen functionaris te zijn inge
leverd. Later inkomende aanvragen
worden niet meer ïn behandeling ge
nomen.
De wnd. Voedselcommissaris
voor Noord-Brabant.
- KOOLRAPEN.
Evenals late kroten, winterpeen en
late rood'e kóól worden ook de
koolrapen voor wintervoorraad ge
teeld. Ze leenen zich uitstekend voor
nateelt van gewassen, die in Juni
oi in de eerste helft van Juli van het
veld' verdwijnen.
Om nog in Juli te worden geplant,
kan men de koolrapen in den aan-
zaaien. Bij de verplanting snijdt men
een gedeelte van de bladeren at en
vang van Juni op een zaaibed uit
geeft men ze op de rijen een ouder
lingen afstand van 40 centimeter. De
rijen komen 40 a 50 cm. uit elkaar
te liggen. Om ze spoedig te doen
hergroeien, giet men de planten bij
droog weer na de planting nog eeni
ge keeren aan. Voor zoover noodig,
geeft men ze na d:en hergroei ook
nog een naibemesting met wat vloei-
mest.
In plaats van de koolrapen uit te
planten kan men half Juni ook nog
wel 'ter bestemder plaatse gaan
zaaien. Hiervoor kan men per m2
met 1 gram zaad volstaan. Nader
hand worden de planten dlan op 40
cm onderlingen afstand uitgedund.
De beste kwaliteiten van koolra
pen worden van zxyare, vette grond
verkregen.
Op gescheurde, oude weilanden
is het telen ook goed mo gel ijl?. Op
een drogen en schralen bodem wor
den de koolrapen vezelig, stokkerig
en daardoor minder geschikt voor
het gebruik. Men houd'e daarmede
rekening.
De groeiperiode van koolrapen
blijft tot diep in het najaar voort
duren, terwijl het rooien geschiedt
in het begin van November.
Voor wintergebruik is het bewaren
op een koele, vorstvrije, droge plaats
noodzakelijk.
Goede rassen zijn: de „Friesche
gele koolraap" en de „Engelsche
roodkop".
De manschappen van den Nederlandschen Landwacht zijn Zondag
beëedigd. Een overzicht tijdens de plechtigheid
GNF-J. Zeijlemaker-Pai m
Denken wij aan de velerlei wijzen,
waarop de boer ot de tuinder in
zijn bedrijf van het polderwater af
hankelijk is, dan springt dadelijk in
het oog de eisch van zuiverheid,
welke daaraan móet worden gesteld.
Met zuiverheid wordt niet ajeen be
doeld dat het slootwater he der en
vrij van ziektekiemen moet zijn, maar
ook', dat het niet te vee! zout mag
devatten. Ofschoon dit water steeds
minder als spoelwater voor me.k-
en zuivelgereedschap wordt gebr.ikt,
is het vee in de wei uitsluitend hierop
aangewezen 'voor drinkwater. Onzui-
yer water kan bij koeien, paarden
en schapen niet alleen ernstige sto
ringen i'n de spijsvertering veroor
zaken (soms met doodelijken af
loop) maar ook lijdt steeds'de me i
gift hieronde'r. Ook de tuinders on
dervinden groote schade van verzou
ting van het slootwater.
Ir. J. C. Pfeiffer, cuituurconsulent
te" Utrecht, heett 'dezer dagen voor
de microfoon van „De Neder andsche
Omroep" over het belang van den
boer bij zuiver polderwater net een
en a nder verteld in een vraaggesprek
in de serie radio-uitzendingen „De
boer, de productie en de Directie
van den Landbouw", welke elke week
worden gegeven. Na op het boven
staande de aandacht te hebben ge
vestigd', zeïde hij, dat geen middel
onbeproefd wordt gelaten om de
oorzaken de verontreiniging op
te sporen en zoo mogelijk weg te
nemen. Waar dit niet, kan, is er
eigenlijk geen ander middel dan zoo
veel mogelijk doorspoelen met goed
ïniaahvater.
Het vraagstuk van de waterverver-
sching is voor de polderbesturen
haast even belangrijk als dat van de
Avaterloozing. In dit opzicht leveren
de aan de zee gelegen streken véél
moeilijkheden op, daar dre kans op
verzouting van.het polderwater zeer
groot is. Sinds de atsiui'ting van
de Zuiderzee en de verzoeting van
het IJsselmeer zijn de polders in
Noord-Holland en Friesland 'in een
Delangrijk betere positie gekomen.
De comifussie-Lovink schatte, op
grond van rarqingen van practische
landbouwers, het voordeel van een
hi ogere melkgilt tengevolge van de
mogelijkheid van den inlaat van goed
drinkwater alleen voor de Noord-
hoflandsche klcipotders reeds op 1,7
miliioen gulden 'sjaars bij een melk
prijs van 10 cent per liter „at boer
derij". Het is jammer, dat nog niet
alle veeboeren van 3e noodzake'ijk-
heia van zuiver slootwater voldoende
zijn doordrongen. Hoewel zij voor
menschelijk drinkwater en bij de be
reiding van zuivelproducten het sloot-
vvSter schadelijk achten en hiervoor
het leiding- of pompwater preteree-
ren, zien zij nog niet 'voldoende toe
op de hoedanigheid van drinkwater
voor het vee. Ook de grasgroei on
dervindt nadeeiige gevolgen van ver
zouting van het polderwater, terwijl
landbouwers, vooral op de lichtere
gronden, waar de ïnd'riitging grooter
is dan op de zwaardere, daarvan
schade in hun gewassen zullen on
dervinden.
Naast d'e zorg voor verversching
van het' polderwater dient voortdu
rende aandacht te worden geschon
ken aan die opsporing van de oor
zaken van de verontreiniging". Nu
eens zijn het fabrieken, we.ke haar
afvalwater ongezuiverd' loozen, dan
weer riool- en andere afvalstoffen
van wooncomplexen, welke in de
sloot afvloeien. Kent men de oor
zaken van de verontreiniging, dan
ligt ook de remedie meestal 'binnen
het bereik'. Fabrieken kunnen ver
plicht worden haar afvalwater te zui
veren, voordat het geloosd wordt.
Adviezen ihierover geeft het Rijks
instituut voor de zuivering van af
valwater.
Mogelijkheden tot reiniging.
De mogelijkheden om 'het wa
ter te reinigen zijn velerlei, doch bij
na alle berusten op scheikundige
werkingen en het bevorderen van
bepaalde baGterieprocessen. Daar
naast bestaat die methode van vloei-
velden, waarbij uit het kwaad nog
iets goed's*geboren wordt. Een voor
deel van deze methode is namelijk,
dat er op den bodem een lhagje
slib achter blijft, waardoor op den
duur arme gronden tot goed cul
tuurland kunnen worden omgevormd.
Moeilijker 'is verzouting van het
water tegen te gaan. Dit euvel komt
weliswaar (hoofdzakelijk, maar niet
uitsluitend', dicht bij de zee voor.
Soms worden door natuurlijke ver
legging van de zoutgrens verschil
lende tuinbouwcentra met ondergang
bedreigd, zoodat kostbare werken
noodig zijn om zuiver sproeiwater
te verkrijgen. Ook dieper landwaarts
vooral in diepe droogmakerijen, treft
men natuurlijke zoute welen aan,
diie zout water in de slooten bren
gen. Teneinde brongas te verkrijgen
worden deze wellen, ,,nortons''* ge-
heeten, ook wel 'kunstmatig in de
slooten geslagen met het gevolg,
dat deez water opbrengen, dat een
10- ot 20-maal zoo hoog zoutgehalte
heett als de gewassen kunnen ver
dragen.
De overheid grijpt, zoo
noodig, in.
De verontreiniging van het polder
water heett begrijpelijkerwijze de
voortdurende aandacht van die Over
heid en juist door den aandrang
van de zijde van het Departement
van Landbouw en Visscherij en de
Hoofdinspectie voor de Volksgezond
heid ,wordt in den laatsten tijd door
het Departement van Waterstaat door
door tqsschenkomst van de provin
ciale besturen pressie uitgeoefend op
de Waterschappen om, waar dit nog
niet het geval is, bepalingen tegen
waterverontreiniging in hun keuren
op jte nemen. Voor vele polderbe
stuurders ligt hier een taak, waarvan
het belang gelukkig steeds meer en
meer wordt ingezien.
/I