ZOMERTIJD
MUGGENTIJD!
DE RIJKSPOST
SPAARBANK
Gevonden en verloren voorwerpen
Bommels blokkade 1574.
3 DISTRIBUTIEBONNEN
A. VERSCHUUR-BAERT
Distributie mededeelingen
Officieële Berichten
Buitenland
Plaatselijk Nieuws
LET_OPII
Binnenland
Tegen muggen en alle
andere insecten hebben
•wij afdoende middelen.
DROGISTERIJ
Gedipl. Drogist
Botermarkt O 84, Tel. 72
HEUSDEN
Open een
toekomst
voor Uw gezin, door
geregeld te sparen.
Laat een handdoek
U naar den kapper
vergezellen.
IIEUSDEN.
Bonnen welke vervallen
AALBURG EN IIEESBEEN.
BENEDEN-LANGSTRAAT."
Olil) HEUSDEN.
WIJK.
WOUDRICIIEM.
WERKENDAM.
WAALWIJK.
VOOR DE 9e PERIODE 1943 (2e helft) 22 AUG.-4 SEPT.
Elk der volgende
bonnen
Geeft recht op het koopen van
35/36 A
Brood
4
rants.
Brood of Gebak
35/36 B
Brood
1
rants.
Brood of Gebak
35/36
Beschuit
1
rants
Brood, Gebak of Beschuit
636/637
Algemeen
1
rants.
Brood, Gebak of Bloem
638
Algemeen
125
gram
Gemengd Meel
639
Algemeen
125
gram
Gort
640
Algemeen
1
rants
Vervangingsmiddelen
35 A
Kindervoedsel
250
gram
Gort'
35 B
Kindervoedsel
250
gram
Rijst --
34 A
Boter
125
gram
Boter
34 B
Boter
125
gram
Margarine
641
Algemeen
150
gram
Kaas
35/36
Melk
18A
liter
Melk
35/36
Taptemelk
isA
liter
Taptemelk
35/36
Aardappelen
i1/*
kg
Aardappelen
35/36
Toeslag
kg
Aardappelen
642
Algemeen
2
kg
Aardappelen
643
Algemeen
250
gram
Jam
644
Algemeen
500
gram
Suiker
35
Versnap.
100
gram
Suikerwerken
35
Tabak
1
rants.
Tabakswaren
36
Tabak
1
rants.
Sigaren
Bon 32 boter blijft geldig t'ot 7 September.
Eerstvolgende bonaanwijzing: Vervangingsmiddelen en Koffiesurrogaat
op 19 Sept. Vermicelli, Chocolade en overige artikelen op 5 Sept.
DIVERSE ARTIKELEN
S, Textielkaart DA, 45 gram Scheerzeep
623 Alg. en X Eenheidszeep, 1 st. eenheidszeep
624 Alg en X Waschpoeder, 250 gr. Waschpoeder
X Toiletzeep, 1 st Toiletzeep
II, 12, bonkaart U 215 1 liter petroleum per boh
16, 30, Petroleumkaart S 108 en S 208, 300 gr. kaarsen
15 t/m 19 B.V 1 eenheid vaste brandstoffen
11 t/m 14 K F 1 eenheid vaste brandstoffen
Geldig tot en met
31 Augustus
31 Augustus
31 Augustus
31 Augustus
27 September
31 December
30 April 1944
Daar kunt U staat op maken!
van D. Colijn, 2c Dora van J. W.
Heijmans,® 2d Ada v. Brindor van G.
de Graaff, alle 8 voor de kringkeuring
aangewezen, 3a Anny v. Brindor van
Adr. de Rooij, 3b Marie v. Brindor van
Arn. de Rooij.
Gehoornde lammeren
1. Emma van Jac. Heijmans, 2e Lien
van T. G. v. d. Beek.
Nog werd getoond een jonge bok waf
de stamboekgeit van C. in 't Veld. Goed
verzorgd en goed ontwikkeld, maar wat
laat in 'tjaar geboren.
Aan huis bij1 D. W. v. Mersbergen
werden nog een vijftal jonge bokken
gezien, die bij het opgroeien wel aan
de verwachtingen blijken te beantwoor
den.
De keuringscommissie bestond uit de
heeren Ir. J. B. Tromp te Breda en
de ass. van den veeteeltconsulent de
heer van Laarhoven te BerkeJ.
RECLAME
ZOMERBEDRIJFMAXIMUM
MELK- EN KALFKOEIEN.
Veehouders, die wenschen te recla
meeren tegen het hun opgelegde zo-
merbedrijfmaximum melk- en kalfkoei-
en, wordt bij deze bekend gemaakt, dat
hiertoe gelegenheid bestaat bi* hun PI.
bureauhouder tegen storting van f 5,
resp. f 2.50 of overlegging van een be
wijs van onvermogen, binnen veertien
dagen nadat bedoeld bedrijfsmaxirnum
ter kennis is gebracht, doch in elk
geval voor heden 20 Augustus.
Alleen reclames, die op officiëele for-,
muiieren ingediend worden, zullen in
behandeling genomen worden, zoodat de
reclames die op andere wijze zijn ken
baar gemaakt, terzijde worden gelegd.
Binnen 14 dagen na dagteekening van
de beslissing op h\et bezwaarschrift,
moet de veehouder aan het definitief
vastgesteld bedrijfsmaxirnum zijn aange
past.
Voor zoover geen bezwaarschrift in
gediend wordt, dient de betrokkene zich
voor 1 September 1943 te hebben aan
gepast aan het voorgeschreven aantal
melk- en kalfkoeien.
De beperkingsperiode zal loopen tot
1 Oct. a.s., terwijl gedurende de maan
den Oct. en Nov. geen beperkende
bepalingen omtrent het maximum aantal
stuks melk- en kalfkoeien zullen gelden.
Bij' niet aanpassen aan het voorge
schreven aantal koeien volgt procesver
baal en wordt per teveel aangehouden
koe een extra leveringsplicht opgelegd
van 450 kg.
VERVOERBEWIJZEN RUNDVEE.
De Voedselcommissaris voor Noord-
Brabant deelt aan belanghebbenden me
de, dat wederom vervoerbe Wijzén kun
nen worden afgegeven voor rundvee,
mits de aanvrager voldoende geleverd
heeft op zijn aanslag rundveelevering
1943.
Verdere inlichtingen dienaangaande
worden verstrekt door den plaatselijk
bureauhouder.
Het spreekt vanzelf, dat vervoerbe-
wijzen alleen verstrekt worden naar een
„vrije" markt of tegen overlegging Van
een aankoopvergunning.
HOUTEN FIETSBANDEN OP
OP DEN BON.
De distributiediensten van de gemeen
ten Amsterdam, Alkmaar, Dordrecht.
Haarlem, Utrecht, Zaandam. Bever
wijk, Wormerveer, Leiden. Den Haag.
's-Bosch, Eindhoven, Delft, Velp. Amers
foort, Gouda. Hilversum Alphen a. d.
Rijn en Rotterdam zijn overgegaan tot
het uitreiken van bonnen voor houten
rijwielbanden, inplaats van 'bonnen Voor
rubberbandenr
van bonnen voor houten rijwielbanden,
in plaats van Bonnen voor rubberbanden.
Voor hef aanvragen van een bon voor
een houten band zijn geen bijzondere
regelen gegeven, Men kan derhalve
evenals tot dusverre, .met een formulier
MD 333-07 een aanvraag indienen om
een of meer rijwielbanden. Wanneer
twee buitenbanden worden aangevraagd
reiken de diensten in den vervolge één
bon voor een rubberband en één bon
voor een houten band uit. Wordt slechts
één buitenband aangevraagd, dan wordt
uits'ukend een bon voor een houten band
afgegeven.
Het is verboden houten rijwielbanden
te koopen, te verkoopen, in ontvangst
te nemen of af te leveren, zonder dat
daarbii een bon wordt afgegeven of
in ontvangst genomen.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat alleen de distributiediensten in de
bovengenoemde gemeenten bonnen voor
houten banden afgeven, daar deze ban
den niet in alle gemeenten verkrijgbaar
zijn. In de overige gemeenten, waar dus
geen houten banden verkrijgbaar zijn,
réiken de distributiediensten, evenals tot
dusverre, uitsluitend bonnen voor rub
berbanden uit.
TABAKSRANTSOEN VOORTAAN 20
GRAM.
Zooals bekend is eenigen tiid geleden
het formaat van de sigaretten kleiner
geworden. Hierdoor wordt in plaats
van het tot dusverre gebruikelijke ge
wicht van 25 gram slechts 20 gram
tabak per rantsoen in de' sigaretten ver
werkt. Ten einde de hoeveelheid kerf
tabak, die thans verkrijgbaar wordt ge
steld, in overeenstemming te brengen
met de thans in de sigaretten verwerkte
hoeveelheid tabak, worden vanaf 1 Aug.
j.l. ook shag- of rooktabak, in plaats
van in de gebruikelijke pakjes van 50
gram, in pakjes van 40 gram in den han
del gebracht. De hoeveelheid pruimtabak
is eveneens van 25 gram tot 20 gram
verminderd.
In verband hiermede kan men thans
op één bon van 'de tabakskaart slechts
20 gram rook-, shag- of p'rüïmtabak
in plaats van 25 gram verkrijgen.
Eventueel qog in voorraad zij|nde
pakjes tabak van het oude gewicht
mogen echter worden uitverkocht.
GÖEDE RAAD VÖOR HET BEZÖEK
AAN DEN KAPPER.
'■"WgJBIff
De personeelsbezetting in de kappers
zaken is van dien aard, dat het werk
zoo goed mogelijk moet worden verdeeld
over den geheelen arbeidstijd. Het is
daarom voor dames, die naar den kap
per willen gaan, gewenscht van te voren
een afspraak te maken en wanneer men
een afspraak maakt, te zorgen, dat men
ook op tijd aanwezig is, anders kunnen
er kostbare minuten verloren gaan.
Men verlange niet, dat de kapper voor
iedere dame, die heur haar laat was-
schen of watergolven, reen schoomen
handdoek gebruikt. Zijn textielvoorraad
is immers beperkt. Het is daarom al
tijd aan te raden zelf een handdoek
mede te brengen. Hiermede is men niet
alleen den kapper van dienst, doch men
bevordert tegelijkertijd de hygiëne.
PETROLEUM VOOR VERLICHTING
De distributiediensten geven op na
der door hen te bepalen tijdstippen,
uiterlijk tusschen 17 en 23 Augustus
1943, gelegenheid tot het aanvragen
van petroleumkaarten voor verlichting.
Voor deze kaarten komen, behalve
voor gevallen van nieuwe vestiging,
slechts degenen in aanmerking, die in
het seizoen 1942-'43 reieds een petro
leumkaart S 108 of S 108 en S 208
voor verlichting ontvingen. Schippers,
die permanent aan boord wonen, dienen
de aanvragen in bij' den distributiedienst
ter plaatse, waar zijl tijdelijk vertoeven,
onder overlegging van hun .grijze, nesp.
bevrachtingsboekje. De distributiediens
ten maken nader bekend, wanneer de
uitreiking van de petroleumkaarten plaats
vindt.
EXTRA VERSNAPERINGENBON MET
TWEE WEKEN VERLENGD.
De geldigheidsduur van bon „Alge
meen 621", welke recht geeft op het
koopen van een extra rantsoen van 100
gram chocolade ~of suikerwerk, is ver
lengd tot en met 28 Aug. a.s.
UITREIKING TEXTIELKAARTEN
AAN A.S. MOEDERS FN JONGGE
BORENEN.
A.s. moeders kunnen, in afwijking van
de tot nu toe geldende regeling, in
den vervolge op vertoon \j4n htjn distri
butiestamkaart en een schriftelijke ver
klaring van een geneeskundige of vroed
vrouw 20 weken voor den vermoedelij-
ken datum der bevalling in aanmerking
komen voor:
a. een textielkaart V 6 IS ten behoe
ve van de baby;
b. een toeslagkaart V 815 ten be
hoeve van de a.s. moeder (deze kaart
dient o.m. voor het aanschaffen van
een positiejurk).
In de gevallen, dat reeds een textiel
kaart V 615 is uitgereikt zonder toe
slagkaart, kan alsnog tot uitreiking van
de toeslagkaart V 815, ten behoeve
van de a.s. moeder worden overgegaan,
uiteraard tegen overlegging van de hoo-
gergenoemde bescheiden.
De uitreiking van deze toeslagkdart
kan eveneens geschieden ten behoeve
van eerstgeboren babies en van babies,
die een in leeftijd opvolgend broertje
of zusje hebben, dat minstens 5 jaar
ouder is.
Ten bewijze van deze feiten dient
naast de meergenoemde bescheiden te
vens het trouwboekje of een. uittreksel
uit het bevolkingsregister te worden
overgelegd.
OPGAVE LAND VAN RECHTS
PERSONEN.
In de Staatscourant van 13 Augustus
1943 herinnert de Secretaris-Generaal
van het Departement van Landbouw en
Visscherij aan zijn besluit van 27 Oct.
1942, waarbij rechtspersonen verplicht
werdén gesteld tot opgave van ldnd,
hetwelk in hun eigendom toebehoort.
Aangezien verscheidene rechtspersonen
nog niet aam deze verplichting heb
ben voldaan, wordt er de aandacht op
gevestigd, dat deze rechtspersonen voor
15 September a.s. nog in de gelegenheid
zijn de gevraagde inlichtingen te ver
schaffen en wel op formulieren in twee
voud, die aan de directie van den Landv
bouw te 's-Gravenhage moeten worden
ingezonden. De formulieren wordendooi
de grondkamers kosteloos ter beschik
king gesteld. Wordt aan dezen laatsten
oproep geen gehoor gegeven, dan zal
worden overgegaan tot toepassen van de
strafsanctie n.l. hechtenis van ten hoog-
pte 6 maanden of boete van ten hoogste
f 10.000.
TOESLAGKAARTEN VOOR BIJZON
DEREN ARBEID AAN JEUGDI
GE EN VROUWELIJKE PER
SONEN
Met ingang van de 10de periode
(5 Sept. 1943) zal er ten aanzien van
de toekenning van toeslagkaarten wegens
zeer zwaren, zwaren of langdurigen of
nachtarbeid, alsmede van den oogst-
toeslag geen verschil meer worden ge
maakt tusschen mannelijke en vrouwe
lijke personen.
Vanaf genoemden datum kunnen der
halve toeslagkaarten voor zwaren arbeid
worden uitgereikt aan alle daarvoor in
aanmerking komende personen van 16
jaar en ouder. Ook toeslagkaarten voor
langdurigen of nachtarbeid, alsmede de
oogsttoeslag, kunneif aan alle personen
van dien leeftijd, die aan de normen vol
doen, worden verstrekt.
'Op toeslagkaarten voor zeer zwaren
arbeid kunnen uitsluitend aanspraak ma
ken mannelijke en vrouwelijke personen
die den leeftijd van 18 jaren hebben
bereikt. Aanvragen ter verkrijging van
toeslag wegens bijzonderen arbeid kun
nen op de gewone dagen en uren met
gebruikmaking van de daarvoor bestem
de formulieren op het distributiekantoor
worden ingediend.
OMRUILING TEXTIELPUNTEN EN
VERGUNNINGEN.
De distributiediensten zullen - ingeko
men aanvragen tot omruiting van pun
ten en vergunningen, die ongeldig zijn
geworden, niet meer in behandeling1
nemen.
OP EEN DAG 317 TANKS
VERNIETIGD.
Groot aantal vliegtuigen neergehaald.
Hoofdkwartier van den Fülirer, 18
Aug. (D.N.B.). Het opperbevel van
de weermacht maakt bekend:
„In het gebied van Isjoem zette de
vijand zijn aanvallen met sterke infante
rie- en pantserstrijdkrachten voort. In
hevige gevechten werden zijn doorbraak
pogingen verijdeld, waarbij talrijke tanks
werdén stukgeschoten.
Ook in het gebied ten Zuiden en
Zuidwestelijk van Bjelgorod stortten al
le Sovjet-aanvallen ineen. 92 Sovjettanks
werden vernietigd. Bij de aanvals- en
afweergevechtien in dit gebied heeft
zich de SS-pantsergrenadierdivisie „To-
tenkopf' bijzonder onderscheiden.
.Ook ten Zuiden en Zuidwestelijk van
Wjasma, Zuidwestelijk van Belyj en
Zuidwestelijk van het Ladogameer mis
lukten alle doorbraakpogingen der bol
sjewisten in verbitterde gevechten. De
verliezen van den vijand in de gevech
ten' aan het Oostelijk front waren giste
ren bijzonder zwaar. In totaal werden
317 tanks vernietigd.
Bij den strijd tegen schepen voor de
Algerijhsche kust boorden Duitsche ge
vechtsvliegtuigen een vijandelijk trans
portschip van middelbare grootte int
den grond en beschadigden een ander
koopvaardijschip.
BEDRIJVIGHEID IN MAROKKAAN-
SCHE HAVENS.
S. P. T. meldt uit Tanger aan de
N.R.Ct.
Reizigers, die de laatste week de
grens tusschen Fransch en Spaanschi
Marokko hebben overschreden, vertellen
dat het grootste deel van de in Fransch
Marokko gelegerde Amerikaansche troe
pen het land heeft verlaten. In gesprek
ken met bewoners aldaar, aldus deze
reizigers, zeiden de Amerikaansche sol
daten dat hun vertrek verband hield
met de vorming, van een derde front in
het gebied van de Middellandsche Zee.
Verder vertelden zij' dat bet sein om
op te trekken zeer plotseling was ge
komen, hetgeen het vermoede deed rij
zen, dat het iets te maken zou kunnen
hebben met de besprekingen tusschen
Roosevelt en Churchill in Quebec.
Voor dit haastige vertrek was niet
voldoende proviand aanwezig, zoodat
veel levensmiddelen ter plaatse moes
ten worden gerequireerd. Uit dezelfde
bron hebben deze reizigers vernomen,
dat op het oogenblik in de havens van
Oran en Algiers voorbereidingen wor
den .gemaakt voor verschepingen van
zeer groote troepeneenheden, en men
veronderstelt natuurlijk dat deze troe
peneenheden uit Amerikaansche solda
ten zullen bestaan.
De heer M. L. v. d. Pas, on
derwijzer aan de R. K. Jongensschool
alhier, slaagde te Wageningen voor de
acte Landbouwkunde 1. o.
In den wedstrijd om het per
soonlijk damkampioenschap voor Noord-
Brabant, Zondag j.l. te s-Bosch voort
gezet, is in den ranglijst, wat de kans-
nebbenden betreft, geen verandering ge
komen. De partijen v. d- Kraan-Verha
gen en de Graag-Koch eindigden béi
den in remise. Nieuwkoop verloor van
de Groot.
Stand der deelnemers:
gesp. gew. rem. verl. p
M. Koch 8 5 3 0 13
D. Verhagen 8
W. v. d. Kraan 8
A. de Graag '8
8
8
8
7
7
M. Verlouw
J. Craane
J. de Groot
J. Maas
W. Lodewijks
A. J- v. Engelen 8
A. Nieuwkoop. 8
H. v. 5Vordragen 8
4
5
4
3
2
3
1
0
1
0
0
4
2
3
4
4
1
3
5
3
4
2
0
1
1
•l
2
4
3
2
4
'4
6
op Zaterdag 21 Aug.
33, 34 Brood.
33, 34 Beschuit.
33, 34 Melk.
33, 34 Taptemelk.
33, 34 Vleesch.
33, 34 Aardappelen.
33, 34 Toeslag aardappelen.
33, 34 Tabak.
33, 34 Versnaperingen.
625, 626 Bloem, enz.
33A en 33B Kindervoedsel.
31B, 33A en 33B Boter.
627 Havermout.
628 Gort.
629 Vermicelli.
630 Kaas.
631 Aardappelen.
632 Suiker.
633 Koffiesurrogaat.
634 Jam.
635 Peulvruchten.
Zondag a.s. de partijen v. d. Kraan-
de Graag, Verhagen-Lodewtjks Ver-
louw-Koch. Nieuwkoop speelt tegen v.
Engelen.
Men verzoekt ons mede te dee-
len, dat de diensten a.s. Zondag in de
Ned. Herv. Kerk alhier niet volgens
afkondiging zullen plaats hebben, doch
wel als volgt: Aalburg 10.30 u. de
heer Begeer uit Tilburg en 7.30 u. on
ze vroegere predikant Ds. P. P. J.
Monster uit Amersfoort en te Hees
been 10.30 u. eveneens Ds. Monster.
Nu het vroege fruit is afgelob-
pen, komen de iets latere peren en
appelen voor levering beschikbaar. Ook
van deze soorten is de opbrengst zeer
matig terwijl de prijzen zoowel voor
peren als appelen 50 a 60 ct. per kg.
bedragen. Voor val wordt besteed 25
tot 30 ct. per kg.
-* Allerwege is men in «deze streek
bezig met het binnenhalen van den
oogst. De rogge is in deze streek bui
tengewoon goed. De haver is best te
noemen terwijl de tarwe, welke hier
vroeger zoo goed als niet werd ge
teeld beslist goed is te noemen en waar
van* groote goudgele beladen velden
van zijn gewonnen.
Onze dorpsgenoolje mej. A. v.
Noort slaagde dezer dagen te 's-Bosch
voor coupeuse.
Aan de modevakschool te Wijk
slaagden voor costumière de dames A.
v. d. Moor dn te Wijk en Ant. de Waal,
te Nederhemert (eiland).
De Ijirma Wijn belt en Co. al
hier is weder begonnen met de uit
oefening van de zalmvisscheri) met de
z.g. galgvisscherij op de rivier de Waal.
Er werden reeds enkele zalmen ge
vangen.
De Kommies der Directe Be
lastingen enz. K. H. L. Ansems is over
geplaatst van Chaam naar deze ge
meente.
De Zaterdag j.l. gespeelde voet
balwedstrijd Koz. Boys-Hardinxvekl
eindigde i*fet een 111 overwinning
voor Koz. Boys.
Woensdag 11 Aug. j.l. maakte
het kinderkoor „Zangvogeltjes" een
boottocht naar 's-Bosch. Deze tocht werd
begunstigd door prachtig zomerweer.
Ongeveer 75 kinderen namen er aan
deel.Er werd een bezoek gebracht aan
de St. Janskerk, Hema en de speel
tuin, wat een waar feest voor de kin
deren beteekende. Er werd genoten naar
hartelust. Toen naderde het vertrek al
weer langzamerhand en opgewekt ging
de club weer naar de boot terug. Na
weer in Werkendam te zijln aangekomen,
'stondan reeds vele moeders en vaders
hun kinderen op te wachtten. Vielen
zullen met vreugde.-op dezen gezelli-
gen dag terugzien.
Dezer •cfagen had de heer H.
Ruytenberg alhier het ongeluk tijdens
zijn werkzaamheden zoodanig zijn hand
te knellen, dat een zijner vingers half
afgekneld werd en twee vingers ver
brijzeld.
Bij besluit van den Commissaris der
provincie Noordbrabant d.d. 13 Aug.
1943 is aangewezen als tijdelijk waar
nemend burgemeester dezer gemeente
met ingang van 16 Aug. j.l. de heer
A. M. M. Kieboom te 's-Bosch.
De voorgeschreven eeden zijn afge
legd in handen van den Commissaris
voornoemd.
GEVONDEN1 tube jodiumtinctuur,
en 1 zakdoek, in de gemeente- Eethen.
Inl. Postcommandant Marechaussée te
Eethen.
VERLOREN: vermoedelijk op den
weg van Heesbeen .naar Drunen:
Een reserveband met velg van lucht
bandenwegen.
Tegen belooning terug te bezorgen
bij C. H. v. Everdingen te Heesbeen.
VERLORENeen damespolshorloge.
Terug te bezorgen Postcomm. Mare
chaussée te Veen.
VERLOREN: een rood lederen beurs
je met inhoud en een verzilverd arm
bandje. Wed. C. Cornet, Zeven
huizen 23, Werkendam?
VERLORENeen zwart zijden hand
schoen met witte stipjes. R. Pruis-
sen, Sasdijk 103, Werkendam.
VERLOREN: een kanten ceintuur..
P. Versluis, Sasdijk 8, Werkendam.
I.
In de 16e eeuw behoorde de stad
Zaltbommel mede tot de strategische
punten van ons vaderland. Alva zag
dig goed in, vandaar dat, toen hij zijn
wraaktocht begon hij1 het gebied tus
schen Maas en Waal vermeed, en zoo
zijn leger Oostwaarts van de groote ri
vieren via Zutfen naar Naarden en Haar
lem leidde, teneinde Holland in de flank
aan te vallen.
Requesens mede lette op de stad.
De Prins toch koesterde hem te veel
belangstelling voor Bommel. En als Lo-
dewijk van Nassau langs de Maas op
rukt naar de Mokerheide, neemt de
Prins het kasteel Waardenburg, dat door
300 Spanjaarden bezet werd -gehouden.
Verder bedoelde de Prins een vereeni-
ging tot stand te brengen tusschten zijn
leger en dat van zijln broer. Al mis
lukte de veldtocht der Nassauers, Bom
mel had toch bewezen te zijln een, uit
nemende uitvalspoort.
fn het jaar 1574 sluiten de Spanjaar
den Hollands toegang ten O. af langs
de lijn Amsterdam-Naarden-Utrecht.
Een opening daarin vormden Buren
en Bommel, terwijl verderop Den Boscn
.weer in Spaansche handen was.
Hierbij kwam, dat de belangrijkste
waterweg, de Waal voor het belang
rijkst gedeelte in het bezit van Dord
recht was, „geen Spaansche macht de
Merwede bereiken kon, wat te danken
was aan de onwrikbaarheid der beide
voorposten stroomopwaarts, waarvan
Bommel de zwaarste slagen kreeg op te
vangen' Eii dan, „de strijd tegen de
Spanjaarden is Ook een economische
oorlog geweest, een tolstrijld tusschen
Bommel en Nijmegen, waarvan de handel
van Nijlmegen niet de "minste schade on
dervonden heeft."
Bommel zou kunnen vallen, na een
goede, planmatige belegering en was
maar niet zoo voetstoots te nemen. Daar
zorgden de verdedigingswerken wel voor
en, wat de voedselpositie der vesting-
betrof," deze kon steeds vanuit Dord
recht op peil gehouden worden.
Requesens, die geld en geschut miste,
gebruikte toen als veroveringsmiddelen
verrassing en blokkade.
.Over de blokkade der stad is het
dagboek van de l'Agarge door Dr.
Huybers en Kleyntjes uitgegeven, en
dit gaf ons de gegevens voor dit ar
tikeltje.
In denzelfden tijd dat Leiden, werd
geblokkeerd, of liever, dat die blok
kade hervat werd (Mei 1574), gebeur
de dit ook met Bommel. Requesens be
reikte echter rijn doel niet: de .prins
verdeelde zijn strijdmacht niet en Bom
mels garnizoen was sterk genoeg om de
blokkade te kunnen weerstaan, terwijl
Valder geen profijt trok van de manoeu
vres in de Bommelerwaard.
Tusschen beide blokkades bestaat
overeenkomst „al ontbreekt in de ge
schiedenis van de blokkade van Bommel
het heroïeke, dat de blokkade van Lei
den maakt tot het epos bij uitnemend
heid van het jaar 15.74. De burgerij
van de Waal-veste heeft liet snijdend
lijden van den pijnigenden honger niet
gekend."
Door de blokkade lag 't marktverkeer
voor hét grootste gedeelte stil, want
de verre omgeving werd afgestroopt
door de huurbenden van Hierges. Het
rivierverkeer werd nooit geheel ge
stremd. De pogingen van den vijand
om door verraad en onderhandeliitg
de stad in handen te krijgen, mislukten.
Als Leiden dankt Bommel zijn bevrij
ding aan het water. Als eerstgenoemde
stad op 3 October is ontzet, is ook het
leed voor Bommel bijna geleden. Toen
het water dreigend steeg, trokken de
Spanjaarden, als voor Alkmaar, snel
heen.
/Weldra trekt het Spaansche leger
op om Bommel in te*sluiten. Wanneer
dit in de bedreigde stad bekend wordt,
zendt men dadelijk om hulp naar den
Prins en de Staten van Holland. Som
migen berichten, dat er groote oneenig-
heid heerschte tusschen burgerij en gar
nizoen; anderen, .pielden van eenstem
migheid tusschen beide.
Om de stad te verdedigen lagen er
oorlogsscheépjes in de Waal. Tusschen
15 en 28 April was de Prins zelf ook
te Bommel, de'vesting die, door haar
gunstige ligging een voorbolwerk van
Holland was.
De vijandelijke troepen hadden een
steunpunt voor hun operaties "in Den
Bosch. Van hieruit werden troepen en
uitrustingsmateriaal naar Bommel ge
voerd. 10 Juni trok 16 verfdel van
Welssche en 5 vendel Hoogduitsche sol
daten onder leiding van kolonel Karei
Fugger van uit Den Bosch op. en
„sceepten te Heel Hedel) over...
aen den avont quamen... (ze) te Ame-
royen.
Den volgenden dag werd Workum
(Woudrichem) „vreeselick geschoten en-
de omtrent den middach stormderhandt
ingenoemen".uuyt der stadt, die nyet
groot is, wairen meestendeel alle die
borgers verlopen... der worden geslae-
gen viif vendel Guessen... meestendeel
ontliepen, veel verdronckeu, die nyèt
tiits genoegh tsceep mochten confmen...
Van Ammerzoden trekt het Bossche le
ger weer naar Hedel, volgt dan de
dijk tot „Dryel", waar het „een dach
ofte twee stil (bleef) leggen".
Kapitein Dirck van Haeften, Heer
van Gameren,, ambtman te- Zaltbommel,
lid van het Verbond der Edelen in, 1566,
en die van 1572'77 het militair com
mando over de stad voerde, liet de
molens voor Bommel afbranden, „be
vreesd zynde, dat men van dieselvige
molens die stadt solde hebben schee-
'dich weseri moge*i."
K 15 Juni rukt het leger van Driel
op naar Rossum, maar dan „slaan ze
„van den diick binnen duer ende zoe
vóórt nae Herwyenen' Hnrwen.en).
De Welsschen bleven in het dorp,
de Hoogduitschers te Velddriel en om-
gevingv en de ruiters werden te Rossum
gelegerd.
De Spanjaard laat de stad „opeys-
schen," maar „zy en wijs ten ons nyet
te willen dan cruyt ende loet."
Requesens had reeds 1 Mei 1574
het plan opgevat een generaal pardon
te doen afkondigen, waarvan te Bom
mel uitgesloten werden Josse Furck en
Jan Pieterszoon. Aan Hierges zond de
landvoogd een schrijve„, teneinde te
weten of de rebelleerende steden van
Holland en Gelre de brieven met het
generaal pardon wel haddenontvangeft,
omdat geen enkele stad er op was in
gegaan.
Havre versterkt het Spaansche leger
met 21 vendel, en hij „maeckte zijn
leger te Brueehem ende te Kerckw'ij'ck.
Te Brueehem worden o-ock terstondt
ëen schans opgeworpen ende was zoe
groot, dat die kerek mede dairinne be
grepen worden." Bedoeling was, dat
men vier forten zou bouwenéén, tus
schen Hurwenen en Bommel, aan de
Waal, een te Bruchem, een te Gameren,
en een te Tuil. Dat van Hurwenen „ge
legen op de uiterwaard tusschen „het
pannen huis" en genoemd dorp en on
geveer 280 voet lang en 100 voet breed,
was het eerst in gereedheid. Het was
berekend op 250 man. Daarna volgde
dat van Bruchem, dat met muur en
gracht rondom de kerk werd opgetrok
ken en bestemd was voor'500 man. On
geveer gelijktijdig daarmede verrees dat
van Gameren, waarvan het kasteel van
Dirk van Haeften het middelpunt uit
maakte en waar 300 man zouden wor
den geplaatst. Doch de insluiting had
al bijna twee maanden geduurd, toen
er met het bouwen van liet fort te Tuil
nog moest worden begonnen."
(Wordt vervolgd).
AANGIFTE VAN RADIO-ONTVANG
TOESTELLEN
Alle houders van een radio-ontvang
toestel moeten hun toestel opnieuw aan
geven met een formulier Ax, dat van
16 Aug. af verkrijgbaar is op ^le post
kantoren. Ook zij, die, naast een aan
sluiting op de Rijksradiodistributie, 'n
ontvangtoestel mogen houden, moeten
dat aangeven. Eveneens zij, die in het
bezit zijn van ee„ verzegeld toestel
zij moeten in punt 5 van het formulier
achter het woord „radio-ontvangtoestel"
de aanwijzing „verzegeld" schrijven.»
De ingevulde formulieren moeten bin
nen 14 dagen worden ingeleverd op
een postinrichting. Daarna zullen zij,
die nog geen luistervergunning hebben,
er een toegezonden krijgen. De luister
vergunningen 1942 (blauw) zullen gelei
delijk opgevraagd en door nieuwe ver
vangen worden'. De genummerde luister-
vergunningen 1943- 44 (grijs) moeten
in de maand, welke in de „belangrijke
mededeelingen" op de achterzijde is
vermeld, worden ingewisseld tegen een
luistervergunning 1944-'45.