voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard
Buitenland
Plaatselijk Nieuws
VASTENAVOND en FOLKLORE
MN Atftë*
Dit blad verschijnt MAANDAG en DONDERDAO.
Abonnementsprijs i f 1,95 per 3 maanden
per week 15 ct.losse nummers 10 cent.
UITGAVE: FIRMA L. J. VEERMAN, HEUSDEN
Int. Telefoon No. 19 Postrekening No. 61525
Algemeen Redacfeur: J. H. ROZA, Heusden
No. 6539 MAANDAG 9 FEBRUAR11948
Advertentiën 20 cent per regel.
Advertentiën en berichten worden ingewacht: Voor
het Maandagnummer tot Zaterdagmorgen uiterlijk
10 uur; voor het Donderdagnummer tot Woensdag
middag uiterlijk 2 uur.
Volksleven en kerkelijk leven wa
ren eertijds nauwer saamverweven
dan nu. Een der belangrijks tie pe
rioden in het kerkelijk1 jaar was
de vasten tijd en door het innig
verband met het volksleven nu,
ontstonden allerlei folkloristische
gebruiken.
Voor de vasten inviel trachtte
men zich eerst schadeloos tie stel
len, door het soms overdadig1 smul
len van heerlijke gerechten, temeer,
naarmate de bepalinglen der vas-
tenwet strenger waren. De Vasten
avond kreeg! daardoor meier aanr
trekkinlglsk'racht en hiji werd een
hoogtepunt in het keékelijk jaar,
een avond van uitbundige vreugde.
iQnder vastenavond of carnaval
verstaat het Volk Zondag! quinqua-
glesima met de twee daarop vol
gende dagen.
Over de betekenis van het woord
„carnaval" zijn dé mehinlglen nogal
verdeeld.
VoTgtens Prof. Dir. Vercouillde
zou het betekenen carne-v'liees, ter
wijl het tweede lid de betekenis zou
hebben van': laten staan, derven.
Anderen verklaren „carnaval" als
car-naval d.w.z. wagen in scheeps-
vorm of schip1 pp wielen.
Tacitus deelt mede, dat in het
begin van onze jaartelling door
verschillende stammen dé glodin
N er thus, die de vruchtbare aar
de voorstelde, vereerd werd. Haar
wagen stond op een weiland, in
een heilig! woud. Eens per jaar
werd deze, door runderen getrok
ken, rondgereden, terwijl het beeld
der 'godin er qp gezet was. Na
afloop vaiï de rondrit werd de
wagën schoongemaakt in een vijver
en de slaven, die dit werk hadden
verricht, werden daarna in dit wa
ter verdronken.
„Volgens een afbeelding op' een
Griekse vaas, reed zulk' een fraai
uitgedost wagenschip (car naval)
elk voorjaar met de gbd Dionysos
door de straten van Smyrna, niets
anders uitbeeldende' dan de blijdie
inkomste der lente. Bij verschil
lende oude volken vindien wij! dit
gebruik terug."
Soortgelijk schip reed- in 1133
van Aken naar Maastricht en uit
deze laatste plaats trokken wevers
het naar Tongleren. 'tWas een vro
lijke optocht en de wevers hadden
zich buitengiewoon dwaas verkleed.
De igleestelijkheid verbood het
deelnemen aan deze optochten, die
in wezen heidens waren, maar, on
danks opgelegde boete, bleef men
voortg'aan met het houden er van.
Het schip verdween later, maar
niet de pret. Straks zou men 40
dag'en moeten vasten.
Ook thans vindt men het vreug-
demaken nog m tal' van plaatsen
van ons land, vooral in het Zui
den en dan concentreert zich de
vreugde vooral om vastenavond',
dat is de dag, die aan As-Woens
dag voorafgaat. Dat is dus Dins
dag, die men wél de naam heeft
gegeven van „Vette Dinsdag of
Mardi-Gras". Het is een smuldag,
een dag van uitbundige vrolijk
heid. In verband hiermede zegt
men wel eens, dat iemand het zo
druk heeft ,als de pap op Vasten
avond, wat dan ziet op het pan-'
nekoeken bakken.
Op Maandag voor Vastenavond
trokken, volgens Sloet, de jongens
van Heidénheim wei van huis tot
huis om stro op te halen „voor
het Halevuur-Hagëlvuur". Enkelen
van de grootsten haalden daarna
drie dennen uit het bós, die ze op
een heuvel teglen elkaar zetten in
de vorm van eèn pyramide. Voor
af had men de bomen mjet stro
omwikkeld. Binnen de pyramide
werd een mand gehangen met een
levende kat erin, terwijl men daar
na het geheel overstelpte met stro
en takklen. Een dag! daarna verza
melden zich de d o rpsau to ri tei tie n
met de jeugd op die heuvel. Drie
keer werd dan het Onzie Vader
gebieden, waarna men het vuur in
de opgestapelde brandstof wierp'.
De kat werd levend verbrand. Vol
spanning! keek' men de: wegdrijven
de rook na uit die richting, Wel
ke deze nam kon mien een goede
of slechte oogst voorspellen.
In de Vogezen bond men kat
ten wel! op palen vast en werden
deze in de Vastenavondsvturen ver
brand.
Zeer onsmakelijk en afschuwelijk
was het in de 15 e eeuw in Stral-
sund nog bestaande gebruik. In
de vastentijd werd de. kat vastgek
bonden en wie het ambieerde tot
kattenridder te worden uitgeroe
pen, had tot opdracht de kat'.
dood te bijten! Na deze handeling'
werd men dan toegejuicht als de
held van de dag en tot katten rid1-
der gleslagen.
'Op boerenkermissen vond ten
onzent (en nog! niet zo heel lang
geleden, in de 1gegeeuw) het kat-
tenknuppelen plaats, wat nog heel
wat barbaarser is dan een kat van
de Y per en se toren te smijten. Het
zelfde giebruik trof men in het
midden der 16e eeuw aan te Stral-
sund, blijkens een aantekening vah
Dr. Jahn„Up den vastelavondt
so {hadden de Schöler gemeintlich
einen pott thogerechtiet, dar was
eine lebendige katzie inne, der Wie
zen ledder ummbie de vöthe gewun-
den und giebunden. Den poth
schmiten sie nederer, wenn de 'hun-
gerdoch viel. So spranck de katte
dar uth, konde sus nergens mit
den klawern hechten; die jagenden
de jungern so lange bis se doidje
quamso was der vasten der halls
entweij".
Katten werden dus dienstbaar
glemaakt om een bepaalde' gave
te ontvangen. Ze werden geofferd,
als de boer z'ijn koren zaaide en
vreesde, dat de hagel' het zou ver
nielen.
In onze tijd trekt de jeugd nog
rond met de rommelpot, o.a. zdn!-
glend
„VrouWke, 'tis Vastenavond,
'kKoml niet thuis voor t'aviond,
t'Avond in de maneschijn,
Als vader en moeder naar bed toe
zijn".
en
„Boven in de schouwen
Daar hanglen de" worsten aan tou
wen,
Geef mij: maar een van de langen,
En laat de korte dan maar hangen.
Ik heb giezongen en niets gehad.
Geef maar een «stuk van 't varken
zijn gat".
Ter Herwijnen werd nog tot in
het laatst der 1 ge eeuw viasten-
avond gehouden, tenminste door
de lag'ere Volksklassen. Zo gauw
de zon op was, trok de jeulgd er
met de rommelpot op uit, al zin
gend
„Vrouw 't is Vastenavond,
't Duurt maar ene avond.
Vastenavond die komt 'aan,
Dan moeten de meisjes vroeg' opr
staan".
Huis aan huis werd dit liedje
giezongen, waarvoor men een be
loning vroeg, 's Avonds evenwel
sloot men de deuren voor de vol
wassenen, die vastenavond gingen
houden en dan in potsierlijke kle
ding in optocht door het dorp
trokken. Hier en daar drongen de
zen dan wel een woning- binnen.
ROEMLOOS EINDE VAN BLAS-
K(OWITZ. f
Generaal Blaskowitz, die Don-
derdagiochtend voor het tribunaal
te Neurenberg' moest verschijnen,
heeft zelfmoord glepleegd.
Blaskowitz heeft kans gezien van
de tweede verdieping! van de g|e-
vanglenis naar beneden te springen.
Johannes Blaskowitz werd 10 Ju
li 1883 geboren.
Bij de capitulatie onderhandelin
gen met gen. 'Foulkes in hotel
„De Wereld" in Wageningen trad
Blaskowitz op als leider van de
Duitse delegatie.
DOODSTRAF GEëlST TEGEN
GICHEF.
De Bulgiaarse regering treft
maatregelen om de laatste spo
ren van de oppositie der boeren
partij wier leider Nicola Petkof
het vorige jaar September terecht
gesteld werd uit te wissen.
De openbare aanklager heeft
thans de doodstraf geëist voor de
plaatsvervanger van Petkof, Dimi-
ter Gichef, die door velen als de
eigenlijke leider van de boerenpar
tij beschouwd werd.
'Men verwacht, dat de Ver. Sta
ten en Groot-Brittannië zullen pro
testeren.
BENELUX NAAR DE LONDEN-
SE CONFERENTIE.
H. Mac Neil heeft te Brussel
verklaard, dat de Britse" regering
er op aangedrongen heeft, dat Bel
gië, Nederland en Luxemburg; uit
genodigd zouden worden om op
cle driemo gëndhedenconfe rep. tie,
die 19 Februari te Londen zal
beginnen, hun standpunt over cfe
toekomst van West-Duitsland uit
een te zetten.
IIEUSDEN.
Woensdagavond hield in ho
tel „Central" de Oranjevereniging1
een vergadering'. De opkomst was
niet schitterend. 30 personen, dus
nog geen vijfde deel der leden,
g'aven blijk van hun belangstelling.
Nadat enige misverstanden tot
ieders tevredenheid waren uit de
weg geruimd, kwam het grote punt
ter sprake„De viering van het
50-jarig jubilé van H.M. de Ko
ningin".
Gezien de grote gebeurtenissen,
die in 1948 alom herdacht zullen
worden, werd o.a. besloten, zo mot-
gelijk, een tweetal stukkien in de
openlucht op te voeren, het iene
door kinderen, het andere door
groten.
Het bestuur zal zich, in ver
band hiermee, in verbinding stel
len met de heer Dl Kamierimjan
alhier, om advies en leiding!. Ver
schillende ledien Verklaarden zich
bereid mede te willen spelen, zo
een beroep op hen gedaan zou
worden.
Bij' de rondvraag!, die volgde
op deze geanimeerde vergadering,
merkte een der dames op, dat
eigenlijk iedere moeder lid behoor
de te Zijd van de Oranjever., efaar
de kinderen het m'eest van 'twer'k
der ver. genieten.
Na sluiting van dit gedeelte del
vergadering' werd overgegaan tot
een zfg(n. Amerikaanse Verkoop vjan
diverse door de 'leden geschonken
goederen, als kist appels, gebak,
textiel, vazen, cigjarettien, schilde
rijtjes, grote pan, enz. Opbrengst
f 146.Bravo dames en heren
Hartelijk dank. Een mooie verste
viging der kas.
Een lijstcollecte langs de huizen
zal', zo nodig!, gehouden worden,
daar vooral' zo'n opvoering heel
veel gleld kost.
Donderdag a.s. hoopt voor
het Nutsdepartemient alhier als
spreker op te treden, die heer G.
Westmiijse uit Rotterdam1, met het
onderwerp„Dansroes en Danis-
waarderingl". Een zeer actuele zaak
zal' dus in Concordlia aang'esneden
worden, ai' schijnt de danswoede
in4 oorlogstijd ontstaan aan
het luwen te zijgt, (Zie advert
Donderdagavond werd on
der auspiciën der gezamenl. mid
denstands verenigingen voor haar
leden en. belangis tellenden 'een gjil-
deavond gehouden. Die opkomst
was bevredigend.
Na opening door de waam.
voorzitter, de heer de Witt, voerde
de toneelver. „St. Genesis" uit
Ammerzcden op het blijspel „Ge
broeders Kalkoen. Deze vereniging
heeft hiermede de aanwezigen een
gënotvoile avond verschaft.
Aan Vet slot dankte de heer
Vink de toneelgroep op hartelijke
wijze. Deze eerste gildeavond is
ten volle geslaagd. Hij beval ver
der de belangten der middenstands-
zaken bijl de aanwezigien aan.
Moge „St. Genesis" ons nog!
meerdere malen verglasten op zo'n
buitengewone toneelavond.
Donderdagavond 5 Febr. j.l.
sprak de heer Noomen, hoofdbe
stuurder van de Ned. Chr. Grafi
sche Bond in de Geref. Kerk, over
het onderwérp„Vooruit en Om
hoog", waarin hij. schetste hoe als
gevolg van de oorlog ons land in
de put is geraakt enaantoonde,
dat alleen door het tot gelding
brengen van het Evangelie, bijzon
der op het terrein van de arbeid;,
er weer toekomst is voor de heden
daagse wereld.
Bij de in deze vergadering ge
houden bestuursverkiezing, wegens
aftreden van de heer- Deurlo, werd
tot voorzitter van de afd. Heusden
gekozen Jac. Glavermans.
Woensdag 11 Februari a.s.
houdt de Prot. Middenstandsver.
in hotel Concordia om 8 uur een
vergadering. In deze vergadering
f