voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard Buitenland Plaatselijk Nieuws VASTENAVOND en FOLKLORE MN Atftë* Dit blad verschijnt MAANDAG en DONDERDAO. Abonnementsprijs i f 1,95 per 3 maanden per week 15 ct.losse nummers 10 cent. UITGAVE: FIRMA L. J. VEERMAN, HEUSDEN Int. Telefoon No. 19 Postrekening No. 61525 Algemeen Redacfeur: J. H. ROZA, Heusden No. 6539 MAANDAG 9 FEBRUAR11948 Advertentiën 20 cent per regel. Advertentiën en berichten worden ingewacht: Voor het Maandagnummer tot Zaterdagmorgen uiterlijk 10 uur; voor het Donderdagnummer tot Woensdag middag uiterlijk 2 uur. Volksleven en kerkelijk leven wa ren eertijds nauwer saamverweven dan nu. Een der belangrijks tie pe rioden in het kerkelijk1 jaar was de vasten tijd en door het innig verband met het volksleven nu, ontstonden allerlei folkloristische gebruiken. Voor de vasten inviel trachtte men zich eerst schadeloos tie stel len, door het soms overdadig1 smul len van heerlijke gerechten, temeer, naarmate de bepalinglen der vas- tenwet strenger waren. De Vasten avond kreeg! daardoor meier aanr trekkinlglsk'racht en hiji werd een hoogtepunt in het keékelijk jaar, een avond van uitbundige vreugde. iQnder vastenavond of carnaval verstaat het Volk Zondag! quinqua- glesima met de twee daarop vol gende dagen. Over de betekenis van het woord „carnaval" zijn dé mehinlglen nogal verdeeld. VoTgtens Prof. Dir. Vercouillde zou het betekenen carne-v'liees, ter wijl het tweede lid de betekenis zou hebben van': laten staan, derven. Anderen verklaren „carnaval" als car-naval d.w.z. wagen in scheeps- vorm of schip1 pp wielen. Tacitus deelt mede, dat in het begin van onze jaartelling door verschillende stammen dé glodin N er thus, die de vruchtbare aar de voorstelde, vereerd werd. Haar wagen stond op een weiland, in een heilig! woud. Eens per jaar werd deze, door runderen getrok ken, rondgereden, terwijl het beeld der 'godin er qp gezet was. Na afloop vaiï de rondrit werd de wagën schoongemaakt in een vijver en de slaven, die dit werk hadden verricht, werden daarna in dit wa ter verdronken. „Volgens een afbeelding op' een Griekse vaas, reed zulk' een fraai uitgedost wagenschip (car naval) elk voorjaar met de gbd Dionysos door de straten van Smyrna, niets anders uitbeeldende' dan de blijdie inkomste der lente. Bij verschil lende oude volken vindien wij! dit gebruik terug." Soortgelijk schip reed- in 1133 van Aken naar Maastricht en uit deze laatste plaats trokken wevers het naar Tongleren. 'tWas een vro lijke optocht en de wevers hadden zich buitengiewoon dwaas verkleed. De igleestelijkheid verbood het deelnemen aan deze optochten, die in wezen heidens waren, maar, on danks opgelegde boete, bleef men voortg'aan met het houden er van. Het schip verdween later, maar niet de pret. Straks zou men 40 dag'en moeten vasten. Ook thans vindt men het vreug- demaken nog m tal' van plaatsen van ons land, vooral in het Zui den en dan concentreert zich de vreugde vooral om vastenavond', dat is de dag, die aan As-Woens dag voorafgaat. Dat is dus Dins dag, die men wél de naam heeft gegeven van „Vette Dinsdag of Mardi-Gras". Het is een smuldag, een dag van uitbundige vrolijk heid. In verband hiermede zegt men wel eens, dat iemand het zo druk heeft ,als de pap op Vasten avond, wat dan ziet op het pan-' nekoeken bakken. Op Maandag voor Vastenavond trokken, volgens Sloet, de jongens van Heidénheim wei van huis tot huis om stro op te halen „voor het Halevuur-Hagëlvuur". Enkelen van de grootsten haalden daarna drie dennen uit het bós, die ze op een heuvel teglen elkaar zetten in de vorm van eèn pyramide. Voor af had men de bomen mjet stro omwikkeld. Binnen de pyramide werd een mand gehangen met een levende kat erin, terwijl men daar na het geheel overstelpte met stro en takklen. Een dag! daarna verza melden zich de d o rpsau to ri tei tie n met de jeugd op die heuvel. Drie keer werd dan het Onzie Vader gebieden, waarna men het vuur in de opgestapelde brandstof wierp'. De kat werd levend verbrand. Vol spanning! keek' men de: wegdrijven de rook na uit die richting, Wel ke deze nam kon mien een goede of slechte oogst voorspellen. In de Vogezen bond men kat ten wel! op palen vast en werden deze in de Vastenavondsvturen ver brand. Zeer onsmakelijk en afschuwelijk was het in de 15 e eeuw in Stral- sund nog bestaande gebruik. In de vastentijd werd de. kat vastgek bonden en wie het ambieerde tot kattenridder te worden uitgeroe pen, had tot opdracht de kat'. dood te bijten! Na deze handeling' werd men dan toegejuicht als de held van de dag en tot katten rid1- der gleslagen. 'Op boerenkermissen vond ten onzent (en nog! niet zo heel lang geleden, in de 1gegeeuw) het kat- tenknuppelen plaats, wat nog heel wat barbaarser is dan een kat van de Y per en se toren te smijten. Het zelfde giebruik trof men in het midden der 16e eeuw aan te Stral- sund, blijkens een aantekening vah Dr. Jahn„Up den vastelavondt so {hadden de Schöler gemeintlich einen pott thogerechtiet, dar was eine lebendige katzie inne, der Wie zen ledder ummbie de vöthe gewun- den und giebunden. Den poth schmiten sie nederer, wenn de 'hun- gerdoch viel. So spranck de katte dar uth, konde sus nergens mit den klawern hechten; die jagenden de jungern so lange bis se doidje quamso was der vasten der halls entweij". Katten werden dus dienstbaar glemaakt om een bepaalde' gave te ontvangen. Ze werden geofferd, als de boer z'ijn koren zaaide en vreesde, dat de hagel' het zou ver nielen. In onze tijd trekt de jeugd nog rond met de rommelpot, o.a. zdn!- glend „VrouWke, 'tis Vastenavond, 'kKoml niet thuis voor t'aviond, t'Avond in de maneschijn, Als vader en moeder naar bed toe zijn". en „Boven in de schouwen Daar hanglen de" worsten aan tou wen, Geef mij: maar een van de langen, En laat de korte dan maar hangen. Ik heb giezongen en niets gehad. Geef maar een «stuk van 't varken zijn gat". Ter Herwijnen werd nog tot in het laatst der 1 ge eeuw viasten- avond gehouden, tenminste door de lag'ere Volksklassen. Zo gauw de zon op was, trok de jeulgd er met de rommelpot op uit, al zin gend „Vrouw 't is Vastenavond, 't Duurt maar ene avond. Vastenavond die komt 'aan, Dan moeten de meisjes vroeg' opr staan". Huis aan huis werd dit liedje giezongen, waarvoor men een be loning vroeg, 's Avonds evenwel sloot men de deuren voor de vol wassenen, die vastenavond gingen houden en dan in potsierlijke kle ding in optocht door het dorp trokken. Hier en daar drongen de zen dan wel een woning- binnen. ROEMLOOS EINDE VAN BLAS- K(OWITZ. f Generaal Blaskowitz, die Don- derdagiochtend voor het tribunaal te Neurenberg' moest verschijnen, heeft zelfmoord glepleegd. Blaskowitz heeft kans gezien van de tweede verdieping! van de g|e- vanglenis naar beneden te springen. Johannes Blaskowitz werd 10 Ju li 1883 geboren. Bij de capitulatie onderhandelin gen met gen. 'Foulkes in hotel „De Wereld" in Wageningen trad Blaskowitz op als leider van de Duitse delegatie. DOODSTRAF GEëlST TEGEN GICHEF. De Bulgiaarse regering treft maatregelen om de laatste spo ren van de oppositie der boeren partij wier leider Nicola Petkof het vorige jaar September terecht gesteld werd uit te wissen. De openbare aanklager heeft thans de doodstraf geëist voor de plaatsvervanger van Petkof, Dimi- ter Gichef, die door velen als de eigenlijke leider van de boerenpar tij beschouwd werd. 'Men verwacht, dat de Ver. Sta ten en Groot-Brittannië zullen pro testeren. BENELUX NAAR DE LONDEN- SE CONFERENTIE. H. Mac Neil heeft te Brussel verklaard, dat de Britse" regering er op aangedrongen heeft, dat Bel gië, Nederland en Luxemburg; uit genodigd zouden worden om op cle driemo gëndhedenconfe rep. tie, die 19 Februari te Londen zal beginnen, hun standpunt over cfe toekomst van West-Duitsland uit een te zetten. IIEUSDEN. Woensdagavond hield in ho tel „Central" de Oranjevereniging1 een vergadering'. De opkomst was niet schitterend. 30 personen, dus nog geen vijfde deel der leden, g'aven blijk van hun belangstelling. Nadat enige misverstanden tot ieders tevredenheid waren uit de weg geruimd, kwam het grote punt ter sprake„De viering van het 50-jarig jubilé van H.M. de Ko ningin". Gezien de grote gebeurtenissen, die in 1948 alom herdacht zullen worden, werd o.a. besloten, zo mot- gelijk, een tweetal stukkien in de openlucht op te voeren, het iene door kinderen, het andere door groten. Het bestuur zal zich, in ver band hiermee, in verbinding stel len met de heer Dl Kamierimjan alhier, om advies en leiding!. Ver schillende ledien Verklaarden zich bereid mede te willen spelen, zo een beroep op hen gedaan zou worden. Bij' de rondvraag!, die volgde op deze geanimeerde vergadering, merkte een der dames op, dat eigenlijk iedere moeder lid behoor de te Zijd van de Oranjever., efaar de kinderen het m'eest van 'twer'k der ver. genieten. Na sluiting van dit gedeelte del vergadering' werd overgegaan tot een zfg(n. Amerikaanse Verkoop vjan diverse door de 'leden geschonken goederen, als kist appels, gebak, textiel, vazen, cigjarettien, schilde rijtjes, grote pan, enz. Opbrengst f 146.Bravo dames en heren Hartelijk dank. Een mooie verste viging der kas. Een lijstcollecte langs de huizen zal', zo nodig!, gehouden worden, daar vooral' zo'n opvoering heel veel gleld kost. Donderdag a.s. hoopt voor het Nutsdepartemient alhier als spreker op te treden, die heer G. Westmiijse uit Rotterdam1, met het onderwerp„Dansroes en Danis- waarderingl". Een zeer actuele zaak zal' dus in Concordlia aang'esneden worden, ai' schijnt de danswoede in4 oorlogstijd ontstaan aan het luwen te zijgt, (Zie advert Donderdagavond werd on der auspiciën der gezamenl. mid denstands verenigingen voor haar leden en. belangis tellenden 'een gjil- deavond gehouden. Die opkomst was bevredigend. Na opening door de waam. voorzitter, de heer de Witt, voerde de toneelver. „St. Genesis" uit Ammerzcden op het blijspel „Ge broeders Kalkoen. Deze vereniging heeft hiermede de aanwezigen een gënotvoile avond verschaft. Aan Vet slot dankte de heer Vink de toneelgroep op hartelijke wijze. Deze eerste gildeavond is ten volle geslaagd. Hij beval ver der de belangten der middenstands- zaken bijl de aanwezigien aan. Moge „St. Genesis" ons nog! meerdere malen verglasten op zo'n buitengewone toneelavond. Donderdagavond 5 Febr. j.l. sprak de heer Noomen, hoofdbe stuurder van de Ned. Chr. Grafi sche Bond in de Geref. Kerk, over het onderwérp„Vooruit en Om hoog", waarin hij. schetste hoe als gevolg van de oorlog ons land in de put is geraakt enaantoonde, dat alleen door het tot gelding brengen van het Evangelie, bijzon der op het terrein van de arbeid;, er weer toekomst is voor de heden daagse wereld. Bij de in deze vergadering ge houden bestuursverkiezing, wegens aftreden van de heer- Deurlo, werd tot voorzitter van de afd. Heusden gekozen Jac. Glavermans. Woensdag 11 Februari a.s. houdt de Prot. Middenstandsver. in hotel Concordia om 8 uur een vergadering. In deze vergadering f

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1948 | | pagina 1