Plaatselijk Nieuws
De A bdij van Bern
DRUNEN.
HEUSDEN.
Naar wij vernemen ligt hel
in de bedoeling; van het gemeente
bestuur en de vereniging Heus-
dens Belang, op Vrijdag! 5 Novem
ber door deputaties bloemen te
doen legigen op de massagraven
van de slachtoffers die hun leven
«moesten laten bij de ramp van het
stadhuis in de nacht van 4 op 5
November 1944. Men zal vertrek
ken van de plaats waar de ramp
plaatsvond. Het uur van vertrek
zal in ons volgiend nummer wor
den bekend gemaakt.
Tot heemraad van het wa
terschap de Hojgle Maasdijk van het
bovenland van Heusden, is bij Ko
ninklijk besluit benoemd, de heer
J. J. Brouwers alhier.
EonderdaJgjavond vond in
hotel Concordia de eerste nuts-
avond plaats. Te even acht uur
opende de voorzitter, die heer W.
Knoop met een woord van welkom
en sprak er zijn vreugde over uit,
dat de zaal zo flink beziet wais.
Hij deelde mede, dat dank zij de
gevoerde actie, 'L ledental weer bo
ven de 50 was gestegen, iels wat
in verscheidene jaren niet het gle-
val is geweest. Het bestuur is voor
nemens, aldus spr., om het aan
tal bestuursleden uit te breiden,
opdat elke groep. der bevolking
er in vertegenwoordigd zal zijn.
Hij deedt de toe zegging!, dat van
de zijde van. het bestuur alles zal
worden gedaan 0111 de nut savende n
zo aantrekkelijk mogelijk te ma
ken. Vervolgens richtte hij zich tot
de heer J. 'Verhagen uit Scheven in-
igien, die deze avond als spreker
zou optreden met het onderwerp
„Te igtehieime zender G 11", heet
te deze welkom en gaf hem ver-
vollgjens het woord'.
Wij hebben allien tijdens de be
zetting weieens iets gehoord over
geheime zenders, hoe deze tot
stand kwamen, werkten en hoe
vaak onovCrkomenlijke moeilijkhe
den daarbij overwonnen moesten
worden wisten wij niet. Vaak hoor
den wij vreemde en vioor ons on
begrijpelijke 'boodschappen over
radio Oranje, wij beglreepen wel,
dat deze boodschappen tot bepaal
de personen werden glericht, doch
wat ze inhielden, wisten wij niet.
De heer Verhaglen lichtte deze
avond voor ons een gedeelte van
de sluier en de geheimzinnigheid
op. Hij schilderde de grote moei
lijkheden die herhaaldelijk over
wonnen moesten wordlen door het
personeel van de zender G 11,
steeds met succes. Hoe van de
32 personen die in hiet complot be
trokken waren er tenslotte slechts
6 over waren, hoe de ene gehei
me zender 11a de andere door de
Duitsers werd' opgerold, zodat er
op het laatst in ons land slechts
2 over waren, waarvan G 11 tot
het laatst is blijven door werken.
Telkens moest men ve rhuizen, om
dat de Duitsers met hun peilauto's
de zender ten naastenbij hadden
ontdekt. Geruime tijd was hij op
gesteld' geweest in een klooster,
hij roemde de hulp die' hij met zijn
helper Jan van de Moeder Overste
en een zuster mocht ontvangen en
de droefheid van de Overste, toen
zij, doordat het klooster bijna ge
heel door de peilauto's was ingie-
sloten ,dit klooster moesten gaan
verlaten. Zij had deze dapperen,
die elke dag en ieder uur hun le
ven waagden en zoveel tot onze
bevrijding hebben bij gedingen, zo
gaarne tot aan de bevrijding on
derdak verschaft.
Hij vertelde ons, hoe rooie Kees
uit Zaandam telkens de moeilijk
heden die zich voordeden wist te
overwinnen en hoe de wachten die
ter beschenning van de zender in
de omtrek waren uitgezet, om de
nadering' van de Duitsers te mel
den, er voor tztorgden, dat deze
nimmer de juiste verblijfplaats wis
ten te ontdekken en de zender
dus tot het einde van de oorlog
heeft kunnen werken.
Bij het einde moest hij even zijn
hart luchten en liet hij uitkomen,
dat ook hij, als zovele werkelijk
illegale werkers, was teleurgesteld
over het verloop na de bevrijding1,
hoe toen iedereen met een band
ging lopen, waaronder er waren,
van wie men wist dat ze aan dè
verkeerde kant hadden gestaan.
Het was een Interessante avond,
waarvan de aanwezigfen hebben ge
noten en zich de tocht naar Con
cordia niet hebben betreurd.
De heer Knoo'p sloot met een
woord van dank tot de spreker
en deelde mede, d;at vermoedelijk
op 18 November a.s. voor het
Departement zal optreden Dis. v.
Dorp1, wiens woorden ons tijdens
de bezetting uit bonden hebben
gietroost en bemoedigd.
Ter bespreking en vaststel
ling der a.s. St. Nicolaas-winkel-
vveelk van 20 t.m. 6 December a.s.,
is door het bestuur der Gez. Mid
denstands'verenigjing besloten een
alglemene ledenvergadering te doen
plaats hebben op Donderdag' 4
Nov. a.s. ,des avonds pim 8 uur in
hotel Concordia. E;aar opkotnsi van
alle leden zeer noodzakelijk is, ge
zien de korte voorbereiding, ver
trouwen de besturen op aller me
dewerking!.
AALBURG.
Woensdag' 3 Nov. hoopt de
heer Wijting uit Amersfoort, des
avonds om zeven uur voor de Gier.
Gemeente alhier op te treden.
Donderdag 4 Nov. a.s. zal
in de Herv. kerk alhier dan kuur
vpor het gewas worden giehouden,
Waarbij Es. Moll uit Genderen,
des avonds om ,7 uur hoopt voor
te gaan.
ANDEL.
Het C'hr. Nat. Vakverbond
zal op Maandag 8 Nov. a.s. pm
7 uur in het Viereniig|irngsg|ebouw
een propaganda-vergadering hou
den. Sprekers P. Stokman,"hoofd
bestuurder N.C.L.B.R. H. Plomp,
Districtbestuurder C.N.V. Declama
tie J- B. Oosterweldër te Amster
dam.
De gemeente heeft de nood-
wondnglen van het Rijk overgeno
men voor f4040.39.
Binnenkort zal de gemeente
aanbesteden het bouwen van een
nieuwe Landbouwhuishoudschool
alhier. De Rijksgfoedkeuring voor
aanbesteding! is verkregen.
Naar we vernemen zal Ds.
Rlerkx, Ned'. Herv. predikant in
Diecemebr a.s. afscheid nemen.
CAPELLE.
In de onder leiding! van de
de heer PI. de Jonjg gehouden
jaarvergadering v!an de Chr. giem.
zarijgivereniging „Hallelujah" wer
den de jaarverslagen van secreta-
taris en penninigimeester, alsmede
de rekening' en verantwoording
goedgekeurd. Die aftredende be
stuursleden, de heren Adr. Spie-
ring's en N. van Ommeren, wer
den herkozen, terwijl in de plaats
van de heer W. Verhaglen, die
zich niet herkiesbaar stelde, ge
kozen werd de heer J. van Dom
melen. Er werd besloten tot vor
ming van een Reiscommissie, waar
in zitting! kregen me jTo os van
Miersbergten en de heren A. Vos
en M. Holle mans.
!Met een gleziellig samenzijn, dat
tot in de kleine uurtjes duurde,
werd deze huishoudelijke vergade
ring besloten-
Tot onderwijzeres aan de
O.D. school te beusden bij Amers
foort is benoemd mej. D. de Reij-
gier, onderwijzeres aan de Konin
gin Juli .anaschool te dezer plaat
se.
Met ingang van 16 Nov. is be
noemd tot burgemeester van Dru-
nen dhr. A. D. C. Snels uit Don
gen. De lieer Snels werd 2 Febr.
1895 le Dongen geboren. Hii door
liep de lagere school en H.B.S.
Sinds 1925 is hij lid van de ge
meenteraad en sinds 1944 wethou
der en loco-burgemeester van Don
gen. I11 1932 kwam de heer Snels
in het bestuur van de Kamer van
Koophandel te Waalwijk.
Hii is lid der Provinciale Sta
ten, voorzitter van de Stichting
1940-'45 en van de G.O.I.W.N. in
deze provincie.
's-GRAVENMOER.
Toen de zoon van de land
bouwer v. I). Woensdagavond een
paard uit het weiland zou gaan
halen, kreeg hij een klap van het
dier. Door de heer II. die juist
ter plaatse was, werd hij naar zijn
woning gebracht, waar de genees
heer een hersenschudding consta
teerde.
GENDEREN.
Cand. Boéijengia uit Haar
lem, 'heeft voor het beroep paar
de Geref. Kerk alhier bedankt.
SLEEUWIJK.
A.s. Donderdag! hoopt de
Ef.H.B.0. te vergia deren,' in de Chr.
school alhier, des avonds om 7.30
uur. Ook voor nieuwe leden iis
deze avond toegankelijk. De nieu
we cursus begint weer.
WIJK.
Tot lid' van de door cle
Synode der Ned. Herv. kerk in
gestelde commissie ter bestudering
van hiet Radio-vraaiglstuk, werd o.
m. giekozen ds. Harkema alhier.
Ned. Chr. Vrouwenbond Aalburg-Wijk-Veen.
De vergadering die voor aanstaande
Woensdagavond vastgesteld was en in
„Voetius" vermeld stond is door omstandig
heden uitgesteld.
WOUDRICHEM.
Morgen 2 Nov. wordt de
oudste ingezetene dezer gemeente
97 jaar en wel de Wed. J. D. Ver
steeg van Oudheusden. Zij is ge-
Op de grens van "Holland en
Brabant lag; vroeger het eiland
Vrote, waarop in het jaar 1134
de abdij van Bern werd gesticht.
'Omtrent de oorzaak van de
stichting! aldaar, vermeldt het ar
chief der abdij de volgende merk
waardigheid
'Voor het kasteel van -Berne lag;
weiland, dat, glelijk sommige uiter
waarden, door aanspoeling! - sterk
aangroeide. Op die plaats bemerk
te de wacht van het slot dikwijls
een menigte mannen in wit habijt,
Men hoorde dikwijls een zoet en
aangenaam gezang en zag! kerk
en 'kloostergebouwen uit de geonM.
oprijzen.
Schutjes verhaalt ons vierder, dat
de abdij aan dezie leg|en<de waarde
toekende en de toekomst 'heeft ge
leerd', dat waarschijnlijk deze om
standigheid beslissend is gjeweest
voor de plaats van .vestiging, wat
geschiedde, na de bekering van
Folcoldus, de stichter.
'Vanuit de abdij Mjariënwaard,
(gesticht 1128), kwam alhier ©en'
volkplanting! en weldra kon de
abdij zich op verschillende heili
gen beroepen.
Genoemde Folcoldus, de zoon
van Womarus en Hermeg'ardis,
stammend uit het geslacht yan
Teisterbant, was ieen dapper rid
der. Spoedig wordt hij ,in een ern
stige vele gewikkeld, doordat Ri
chard, Graaf van Wijek, .„wiens
regltsgebied zich over Vrote, Wou-
drichemerweert (Land van Alte-
na) en de Bommelerwaard pit-
s trek te",* zond zijn dienaren pit
om te vissen in de buurt van hetï
kasteel van Bern, wat .Folcoldus
belette. Fe Graaf neemt dit hoog
op en gaai zelf met zijn mannen
mee en gebiedt hen .toch te vissen
en weigiert dit te staken, oiraanks
Folcoldus vriendelijk verzoek. Ce
laatste ontsteekt nu in zo n heftige
toorn ,dat hij de Graaf met zijn
lans doodt.
iVoor koning! Lutgerus, die als
strePgj en lichtvaardig, bekend
stond, zouden de kinderen van Ri
chard de zaak brengen. Folcoldus
vreest hiet Vonnis van de koning
en weet gedaan te krijgen, dat
Richards kinderen er van af zien
de zaak voor te laten komen.
Later raakt Folcoldus in onenig!-
heid' met Herman, Heer ,van Heus
den, over het stelen wan erwtien
door Hermans dienaren. Fe Hieer
van Heusden trachtte meermalen
echter tievergje<éfs, het kasteel van
Biern bij verrassing te .nemen. La
ter valt Folcoldus te Hemert in
een hinderlaag. Hij geraakt in de
glrootste noodde vijand is over
machtig, geen vlucht kafi hiem
redden. Nu roept hij God en de
Heilige Moeder madgjd aan ien be
looft een 'klooster te stichten bjj
uitredding'. Te paard stort hii zich
in de Maas en wonderlijk, ih!ij:
bereikt de overzijde.
Kolen vuurs hoopt Folcoldus zijn
glezworen vijand op het hoofd, als
deze eens te Utrecht igjeen onder
dak meer kan vinden, daar alles
reeds bezet is en hij de Fleer van
Heusden g'astvrijheid aanbiedt. Bei
den worden later warme .vrienden.
In zijn later leven trok Folcoldus
zich uit de wereld .terug:, legde
het riddergewaad af en .trad als
lekebroeder in de' door hem ge
stichte abdij. 15 jaar lang! leidt hij
daarna een boetvaardig leven en
overleed 12 April 1149. Zeer langi
bleef d:e steen, die .zijn graf dekte,
zichtbaar tussen de puinen der ver
vallen abdij.
Folcoldus' echtgenote'Bessela of
Bescela van Summeren volgde haar
mans voorbeeld en ging eveneens
ïn een klooster. Zij stichtte daar
na twee kloosters. Haar .plan om
te Babiloniënbroek een huis teves-
tiglen gaf^ze op. Tot haar dood be
stuurde zij het klooster te Woerd
of Monnikwoord onder Altforst,
een klooster, dat snel in bloei
toenam.
Folcoldus had in 1132 klooster
lingen verzocht uit de Abdij Rode
(Rolduc, 's Hertogenra'deZij be
volkten het nieuw door hem |g|e-
sficiTte klooster. De broeders be
hoorden .tot de oi'die van de iH.
Augustinus. Folcoldus vond deze
orde later rifet sfcrenjgl 'gtenoeg.
Daarom wordt dan ook een af
deling' uit de Praemonsilratenser-
abdij Marienwaard (Betuwe) riaar
zijn klooster overgeplaatst. Frede-
rik II droeg de bescherming! dier
personen en goederen cler Abdij
van Berne over aan de Hertog'
van Brabant.
Bangledagen braken voor de
Abdij aan in 1572, toen deze werd
gieplunderdde kloosterlingen
zochten een goed heenkomen naar
de proostdij te Maarsbergen, doch
weldra keierden zé waarschijnlijk
terujgi.
In 1577 werden alle geestelijke
gloederen door de Staten van Hol
land aangeslagen, Bern echter niet
deze werd als een vrije heerlijk
heid beschouwd, onderhorigi aan
het Roomse Rijk.
Twee jaar later werd de Abdij
opnieuw gieplunderd. Tot 1625 be
wonen de kanunniken dan het re-
fuigiéhuis te Den Bosch. Bij de
inname van den Bosch, moesten
de kloosterlingen de stad Verlaten.
Van F re der ik Hendrik ontving 'de.
prelaat met de zijnen verlof zich
te vestigen te Heeswijk. Ondanks
de strenge plakkaten tegen de
geestelijkheid in de Meierij bleven
zij aldaar door de Staten gehand
haafd. Zij mochten evenwel hun
godsdienstplichten niet in het open
baar uitoefenen. Zelfs mochten ze,
wanneer ze zich aan deze bepaling
hielden, weer de resten der overge
bleven abdij le Bern gaan bewonen.
Na de vrede van' jVlunst:er werd
deze regeling opgeheven en wer
den de goederen der Abdij aan
geslagen. Dé toenmalige prelaat,
Leonardus Bosch, bood een som
aan van 72.000 giulden om de
de goederen te mogen behouden.
22 October 1618 echter werden ze
te Heusden reeds publiek ver
pacht.
n
