voor FOTO'S: VISSER ZN. - WERKENDAM -
Vastenavorrdeebruiken
Heide Mij. beeft nogi materiaal in
huur van de ge meerite, bet is wel
eens voorgekomen dat we daar
f iooo.huur van hebben ontvan
gen.
Dekker. Dan zou ik zisgfgen, niet
verkopten en opdracht geven het
goed te onderhouden en terug te
brengen op een vaste plaats.
Voorzitter. De gemeente is geen
verhuurinricbtirig en daarom zijn
B. en W. er voor dit te verkopen.
Van Wendel de Joode. Ik ben
bang als bet teruggebracht wordt,
dat er weinig meer van over is.
Voorzitter. Dan moeten ze dat
betalen.
v. d. Straaten. Vragen aan de
Heide Mij. of ze het willen kopen.
Van Wendel de Joode. Is het
niet beter de gronden aan de Uiti-
breidipg te verkopen, opdat de
kopers de gronden 'reeds bouw
klaar kunnen laten maken.
Voorzitter. Wanneer wij die gron
den verkopen moet binnen 6 maan
den gebouwd worden, anders mo
gen we niet verkopen.
Van Wendel de joode. Er is een
toewijzing voor de gemeente voor
de bouw van 3 woningen. De he
ren Dekker en Vos hebben werk
ruimte nodig. Kunnen deze niet
bouwen buiten die 3 woningen.
- Voorzitter. Iedere woning van
die 3 kan 264 iMfo hebben. Het
plan van Dekker bevat al meer
dan 500 M3, dit wordt niet goed
gekeurd. Er moet van deze toe
zegging perse 3 woningen worden
gebouwd. Hierdoor is de gjemeente
verplicht zelf te bouwen. Wie «kun
nen op bet ogenblik gleen parti
culieren helpen. 1
V^n Wendel de: Joode. Bii de
opbouw boerderijen wordt zowel
voor woning- als voor werkgele
genheid toestemming! gegeven tot
bouwen. Kan dat nu ook niet voor
andere takken van "bedrijven.
Voorzitter. Daar is al vaak op
gewezen, doch de opbouw boerde
rijen is iets aparts, dat staat buiten
het verstrekken van hiet volume.
Hier komen we echter niet in aan
merking voor, omdat we gjeen
verwoeste boerderijen hebben.
Groenevi^ld. Is er nog kans bui
ten die 3 woningen duplex wonin
gen te bouten.
Voorzitter. Dat Is uitgesloten,
omdat we aan het volume gehou
den zijn. Wie zal een duplex woning
hier willen bewonen. Waar moeten
de mensen met hun fietsen, brand
stof en wintervoorraad blijven op
een bovenwoning. Het is in het
belang van die mensen te wachten
met het kopen v,an de grond tot
dat ze bouwen mogen. Die perso
nen hebben tien opzichte van die
grond toch wel enige vastigheid.
i. Maats'ch. Zorg. Kan het kind
van de Pender niet worden uitge
zonden, daar het thuis niet kan
worden verpleegd.
Voorzitter. We kunnen dat ck)or
gieven aan hie instelling; "die aeze
zaak moet bekijken.
De Koning. Als dat kind langer
thuis blijft is het weg. Hier moet
spoedig werk van gjemaakt wor
den.
v. Wendel de Joodje. De hoofd
zaak is dat het kind niet geplaatst
kan worden.
j. Als slot stelt de Commissie
voor de post onderhoud der gem.
eigendommen volkomen te benut
ten.
Voorzitter. Het komt wel eens
voor, dat het niet nodig blijkt
te zijn.
Verder brengt de Voorzitter dank
aan de Comm. van onderzoek en
voor het' uitgebrachte rapport.
Van Wendel de Joode. Ik zou
toch graag; de kwestie van de se
cretaris willen aanhouden tot een
volgtende vergadering.
Voorzitter. B. en W. zullen aan
Ged. Staten vragen hoe of het
moet.
B. en W. stellen voor tot aan
koop en plaatsing electr. buiten-
klok met verlichting bii het g!em.
huis en aanbrenging verlichting
aan een te plaatsen electr. buiten-
klok aan de Chr. school in de No
tenlaan.
"Die Voorzitter zegt, dat onze ge
meente op liet ogenblik niet meer
mee kan daar ze niet in het bezit
is van een officiële tijdsaanduiding.
Dekker. Ik stem toe dat Sleeu-
wijk hierin achteraan bomt, maar
nu wilien ze deze achterstand ach
terhalen met 2 klokken te plaatsen.
Voorzitter. De Chr. school heeft
onlangs haar 40-jarig jubileum ge
vierd, bij welke gelejgeriheiddoor
leerlingen en pud-ieerling'en een
buitenidok aan de vereniging is
aangieboden. Daar echter de school
zelf geen behoefte heeft aan een
Verlichte buitenkliok, heeft het be
stuur gevraagd of de gemeente
voor de verlichting will zorgen,
dus die klok kost niets.
De Koning. Kan die betonnen
paal niet worden vervangen door
hout?
Voorzitter. Het staat nog niet
vast dat het beton zal worden.
Ik zelf geef ook de voorkeur aan
hout, daar dat voor dit doel be
ter geschikt is. t
Dekker. Wannier voor de klok
aan de school niets anders dan
voor de verlichting gezorgd be
hoeft te worden, moet men dit
altijd doen.
Voorzitter. De kosten zijn voor
alles geraamd op f 1400.
Het bedrag voor de Chr. lagere
school wordt vastgesteld op f20.61
per leerling en dat voor de U.L.O.
school op f 30.60 per leerling.
Besloten wordt het verzoek van
de ULO school om uitbreiding van
de fietsenbergplaats en aanbren
gen van electr. verlichting; toe te
staan.
Als onderwijzeres aan de lagere
school alhier werd benoemd nuej.
v. Andel van Gorincbem.
B. en W. stellen voor tot het
verschaffen van gelden in reke
ning-courant aan de Stichtingl Na
tuurbad „Bijtelskil" en uitgifte van
grond in erfpacht aan gjenoemde
stichting.
Dit voorstel wordt aangenomen
met dien verstande dat de gemeen
te de rente voor hun 'rekening
neemt en de stichting moét zor
gen voor de aflossing; der gelden
en gelegenheid moet geven dat
de kinderen der 3 hoogste klassen
der lagere Scholen in klasse-ver
hand kunnen zwemmen.
Hierna wordt de vergadering ge
sloten.
en plantten de drie stammen drie-
hoekigvormig tegen elkaar, zodat
de toppen elkaar raakten. In die
top werd een mand gehangen,
waarin een kat gestopt werd.
Daarna werd de inwendige
ruimte van de driehoek met stro
en takken opgevuld.
Daags daarna trokken de pastoor
met de burgemeester, de onderwij
zer met de schooljeugd naar de
heuvel. Hier bad men het Onze
Vader, waarna men de opgestapel
de brandstof aanstak. De kat
kwam daarbij jammerlijk om.
Nauwkeurig speurde men de
richting na, waarheen de rook
dreef en over wiens akker dit het
geval was, zou een overvloedige
oogst ten deel vallen.
Nog afschuwelijker was, wat te
Stralsund gebeurde in de 15e eeuw.
Daar heerste n.l. het gebruik, een
kat vast te spijkeren in de Vasten
tijd, terwijl de Kattenridder die
titel alleen kon veroveren, door
onder luid gejubel van de bevol
king, het gemartelde dier dood te
bijten.
Varkensvlees was ook vroeger
eeri gewilde spijs.
In Zwaben werden de krulstaar
ten meestal Donderdags voor de
Vasten naar de kuip geholpen..
In de Paltz op Vastenavond, ber-
>vijl men in de Haag voor diei
avond apart wat bloedworst be
waarde.
Soms ging het nuttigen er van:
met zekere formaliteiten gepaard.
In Hessen b.v. at men op Vas
tenavond, op As-Woensdag en de
daarop volgende Donderdag brei,
spekpannekoeken en zuurkool met
varkensvlees of erwtensoep met
een varkensribje. Waren de bot
jes afgekloven, idan werden ze
in de zak gedaan, waarin inen
het lijnzaad bewaarde, dat in het
komende seizoen moest worden
uitgestrooid. Dan zou het vlas ze
ker groeien!
De boeren in Beieren lieten in
de Vastennacht (Dinsdag!) wat var
kensvlees en kool op hun bord
over, welke lekkernijen die volgen
de dag aan het pluimvee werden
opgevoederd. De beentjes smeet
men zover mogelijk weg: hoe ver
der, hoe beter. Zover toch kon
den de haviken geen kwaad doen
aan het vee.
En... een andere zijde van de
zaak, die men hier niet moet ver
gelen is, dat de boer, die op Vas
tenavond varkensvlees at, dat jaar
geen last van... vlooien zou heb
ben
De FoekepoL
Gem a s kerde v as tenavo nd gek -
ken" zot toegetakeld, trokken des
avonds luidruchtig langs de straat
om vooral het vrouwelijke deel
der mensheid de schrik op hiet
lijf te jagen.
De jeugd trok meer miet de
rommelpot of fockepot langs de
huizen, daarbij hun vastenavond
liedjes galmend, als:
„Vrouw 't is vastenavond,
Ik kom niet thuis voor 't avond,
Ik kom niet thuis voor morgen vroieg
Dan' is het ook nog tijds genoeg-
Hier woont nog een rijke man,
Die ons wel wat geven kan:
Veel zal hij geven,
Lang zal hij leven,
Zalig zal hij sterven,
En de hemel zal hij erven.
Daar boven in de horsten
sc h 0 o r s t e enz older
Daar hangen zoveel worsten:
Vrouw, geef mij de lange,
Laat de korte maar hangen!
Als de lange gegeten zijn,
Zullen de korte wel beter zrn.
'k Heb zo lang met de fockepot
gelopen,
Ik heb geen geld om brood te
kopen
Vrouw geef me dit vrouw
geef me dat,
Geef mij een stuk van een
varkensstart.
Het is helaas jammer, dat door
de' nivellerende invloed van de)
moderne tijd zoveel folkloristische
gebruiken, die meermalen de ty
pische levenswijze in bepaalde
streken belichten, verdwenen zijn
ofschoon er thans weer pogingen
worden aangewend oude volksge
bruiken te doen herleven, om zo
het poëtisch waas, dat bekoorlijk
verschillende nederzettingen om
hulde, opnieuw Lot aanzijn te roe
pen.
Nog levenskirac'htig.
Niet verdwenen of naar de ach
tergrond geschoven is echter het
pret-maken op Vastenavond, de
dag, die aan As-Woensdag vooraf
gaat. Dat is dus Dinsdag, die men
wel de naam heeft gegeven van
„Vette Dinsdag of Mardi Gras".
Het is een smuldag, een dag van
uiterste vreugde. I11 verband hier
mede zegt men wel eens, dat ie
mand het zo druk heeft, als de
pan op Vastenavond, wat dan ziet
op het paimekoekenbakken.
As-ritus.
As-Woensdag luidt de 40-daagsc
vasten in. De priester, die de palm
takken van het vorige jaar, die
toen op Palmzondag werden ge
wijd, verbrand had, maakte met
deze as een kruisje op het hoofd
der gelovigen, lien alzo herinne
rend aan het feit, dat zij nietige
stervelingen waren.
Drijver zegt, dat, toen. de open
bare poenitentie bestond de boe
telingen aan de kerkdeur met as
werden bestrooid en daarna wer
den weggezonden en dat de as gold
als een middel, om zich van zonde
te reinigen (Vgl. de as der rode
koe, waarvan we in de Bijbel le
zen).
As. als vrudhtbaarheidsnle.
In de folklore neemt de as een
belangrijke plaats in, evenals het
vuur, waaraan deze materie haar
ontstaan te danken heeft.
Tijdens het carnaval ziin er
steeds „zwartmakers'die het op
jonge meisjes gemunt hebben.
Meestal zijn het opgeschoten
jongemannen, die er het grootste
pleizier in hebben, de meisjes met
as of roet van uitdovende vuren
in te wrijven. Zo> was het tenmins
te in de Achterhoek en zo zal het
wel op meerdere plaatsen zijn.
In verband hiermede halen wij
een „Brief van Teunis Pof an zien
vrind Gart Knol" aan, medege
deeld door Van der Ven. ...„En
wij opgescholen jongens maakten
de handen zwart en wij gingen
de deerns verschrikt maken en
dan liepen ze veur oe weg, tut
daj ze net achter een dikken boom
te pakken kregen. En as dan zo'n
deerntjen verschrikt was, mos ie
ze toch ook wel weer ofkussiem,
waar dej det noe beter doen dan
in 't donker achter een dikkfen
boom. Och, een mensche is maar
eens jong en van zo'n smok ach
ter een boom heft der nog nooit
iéne kiespein gekregen."
Het zwart maken der meisjes
met het roet van het symbolisch
zonnevuur, dat vruchtbaarheid
geeft over de velden, zover het
schijnsel reikt, gevoegd bii de vrij
heid van het kussen, wijst onge
twijfeld op oude vruchtbaarheids-
riten".
Kerkciereinoniën.
In de kerken werden deze dagen
de altaren met doeken behangen,
waarop Bijbelse voorstellingen ziin
aangebracht. Deze beeldden ge
deelten van Jezus' lijden af. Deze
z.g. „hongerdoeken", die soms vrij
groot konden zijn, dienden om de
kerkgangers beter de Bijbelse ta
ferelen te doen begrijpen.
Alle Zondagen in die Vastenperio
de dragen aparte namen, als: In
troïtus of „inleiding tot de H.
Mis; Judica of Passie-Zondag, Pal-
marum of Palm-Zondag.
Men noemt de eerste Zondag
ook wel Witte Zondag. Deze is
aan verliefde paren gewijd en om
dat de jongelui elkaar op krakelin
gen trakteerden, lieet hij ook wel
K rake 1 ingen -Zondag.
Het dier in de Vastentijd.
Te Parijs voerde men op zo'n
dag van Carnaval wel Seigneur
Carnaval rond, potsierlijk uitge
dost, vergezeld van een vette os.
Op dat dier zat een als koning
gekleed kind. Het rondleiden van die
os zal wel zijn ontstaan gevonden
hebben in liet feit, dat de Franse
slagers omtrent deze tijd een vette
os langs de huizen voerden om te
laten zien, welk mals vlees weldra
bij hen te koop zou liggen.
In Nassau handelde de bevol
king gemeenschappelijk in het be
lang van de landbouw, doch de
kat werd er de dupe van.
's Maandags vóór Vastenavond
trokken de jongens er van huis tot
huis, al zingend en bedelend om
stro voor het Hale Hagel)vuur.
Drie der grootste knapen kap
ten elk in het bos een denneboom.
Deze omwonden ze dan met stro
