Burgerlijken Stand
Uittreksel uit het jaarverslag
Ons Landbouwhoekje.
Is onze Landbouwvoorlichting
nog te vertrouwen
Stichting 1940-1945 over 1948.
Scheepjesbreiboek
De heer Naaijen heeft gehoord, dat
de verenigingen moeten zorgen dat
het lokaal leeg is 0.1s het 's morgens
weer door de huishoudschool wordt
gebruikt en waar moet jb.v. de mu
ziekvereniging blijven met haar ma
teriaal.
De Voorzitter zegt, dat er dan uit
gezien zal moeten worden naar berg
ruimte. Overdag zijn alle lokalen in
gebruik voor de school, i
De heer de Fijter bespreekt de
aanstelling van een gezinsverzorgster,
waarvoor de gemeente een bedrag
van f 200.maximum per (jaar be
schikbaar zal stellen. Het lag in de
bedoeling deze aanstelling die >van de
Ned. Herv. kerk uitgaaft (in samenwer
king met de Geref. berk en de ge
meenten Giessen en Rijswijk, ite doen
plaats vinden. De Geref. kerk .doet
echter niet mee en ook de gemeenten
Giessen en Rijswijk hebben izich te
ruggetrokken. Spr. vraagt zich af of
de kosten niet te thoog zullen worden,
nu Andel alleen overblijft.
De Voorzitter zegt toe, «dat B. en
W. ook dit nader jzullen bezien.
De heer Naaijen zou (jets willen
zeggen over vergoeding voor (kinde
ren die de achterlijke jschoöl in Go-
rinchem bezoeken. 1
De Voorzitter zegt, dat jdit het
punt betreft, dat in (geheime zitting
zal worden behandeld.
De heer Naaijen zag en het Vereni
gingsgebouw gaarne een vast tpodium
aangebracht.
De Voorzitter belooft, dat (B. en W.
ook deze kwestie zullen (bezien.
De openbare vergadering wordt
hierop gesloten, de raad (gaat over
in geheime zitting. j
Vqor het eerst sedert de oprichting
van de Stichting 19401945 kon de
financiële verzorging der verzets-
slachtoffers zich m beginsel baseren
op een afgerond stelsel van over
heidsvoorzieningen. Kon Stichting
19401945 in zijn vorige jaarver
slag reeds melding maken van de
totstandkoming van de ,,Wet bui
tengewoon pensioen 19401945'.', die
voor invalide deelnemers aan het ver
zet en nagelaten betrekkingen, van ge
vallenen in een 'bijzonder rijkspen
sioen voorziet, 1948 bracht de Ko
ninklijke Besluiten, die uit de wet
dienden voort te vloeien en die de
wettelijke regeling completeerden.
Speciale aandacht verdient het K.B.
van 9-4-1948 (Stbl. 1 362), dat regelt
op welke wijze inkomsten, die door
gepensionneerden naast hun buiten
gewoon pensioen worden geïioten, oip
dat pensioen worden geminderd.
Zijn huidige vorm achit Stichting
19401945 in zoverre bevredigend,
dat epn moeilijk vraagstuk, te weten
de bemoeienis van overheid c.q.
Stichting 1.9401945 met het par
ticuliere leven van de verzorgden op
gelukkige wijze is opgelost. Het on
derzoek naar de neveninkomsten der
gepensionneerden zal op grond van
it K.B. in beginsel slechts via de
belastingdienst plaats vinden. Onge
wenste inmenging wordt hierdoor
voorkomen.
Ook op andere punten verheugt
Stichting 19401945 zidh over het
begrip, dat van overheidszijde voor
de belangen van de verzorgden is
betoond.
Een regeling, beogende om extra
kosten van verpleging en geneeskun
dige behandeling, die kans biedt op
algeheel herstel of duurzame ver
mindering van de invaliditeit ten laste
van het Rijk te nemen, is inmiddels
tot stand gekomen.
Vrijwel gelijktijdig met de wette
lijke voorzieningen voor vcrzetsslacht-
offers kwamen overeenkomstige rege
lingen voor militairen, zeelieden ter
koopvaardij en hun nagelaten betrek
kingen tot stand.
De uitvoering van de Wet buiten
gewoon pensioen 19401945 vergt
van Stichting 19401945 bij iedere
pensioenaanvrage ten eerste een on
derzoek naar de vraag of de aan
vrager dan 'wel de betrokken omge
komen verzetsman door daad of hou
ding heeft bijgedragen tot het binnen
lands verzet; ten tweede een onder
zoek of sprake is van in vaderlandse
zin onwaardig gedrag. De wet vergt
van Stichting 19401945 geval voor
geval een uitspraak over deze twee
punten.
Voorts verzamelt Stichting 1940
1945 voor de Buitengewone Pensioen
raad een aantal documenten met be
trekking tot de aanvragers, zoals ge
gevens ontleend aan de burgerlijke
stand en bevolkingsregister, gegevens
omtrent in 1939 en "in de oorlogs
jaren genoten inkomsten en gegevens
ter beoordeling van de vraag, wat
zou de omgekomen, resp. de invalide,
in September 1947 verdiend heboen,
ware hij of zij nog in leven, resp.
nog tot werken in staat.
Opgemerkt dient, dat op toeken
ning van alle pensioenen binne ikorte
tijd niet gerekend kan worden. Op
31 December 1948 was aan 761 ge
zinnen een buitengewoon pensioen
toegekend.
■De afwikkeling der aanvragen voor
vergoeding van tengevolge van een
persoonlijke verzetsdaad geleden scha
de vorderde. Van de ca. 13.000aan
vragen waren per 31 December 1948
7006, voorzien van een advies van de
Stichting 19401945, aan.de Advies
commissie Verzetsdaden van het Mi
nisterie van Financiën doorgezonden.
Verwacht mag worden ,dat Stichting
19401945 haai" desbetreffende werk
zaamheden in 1949 goeddeels zal
kunnen voltooien.
Voor de buitenstaanders is de in
1945 geschapen situatie, dat Stichting
19401945 maandelijks aan om
streeks 4500 gezinnen uitkeringen
doet om hen in staat te stellen hun
levenspeil binnen redelijke grenzen te
'handhaven, weinig of niet veranderd.
De aard dezer betalingen is echter
langzamerhand grondig gewijzigd.
Oorspronkelijk werden de uitkerin
gen voor noodzakelijk levensonder
houd door Stichting 19401945 naar
eigen inzicht vastgesteld en uitbe
taald. Reeds in 1946 en 1947, in veel
sterkere mate echter in 1948, werden
door derden (b.v. door bet Ministerie
van Oorlog of het Algemeen Burger
lijk Pensioenfonds) aan verzorgden
pensioenen toegekendliggen deze
pensioenen hoger daiï de door Stich
ting 19401945 vastgestelde uitke
ring, dan vervalt de laatste en treedt
Stichting 19401945 alleen als uit
betaler der overheidspensioenen op.
Sinds in April 1948 ook de betalin
gen van de Buitengewone Pensioen
raad een aanvang hebben genomen,
ontvangt Stichting 1,9401943 van,
in hoofdzaak -drie pensioengevende
instanties de toegekende bedragen en
betaalt deze aan betrokkenen door,
zo nodig verhoogd met een suppletie
uit eigen middelen.
In gevallen, waar nog geen pen
sioen is vastgesteld, worden door
Stichting 19401945 betalingen in
voorschot gedaan.
Wanneer eerlang alle buitengewone
pensioenen zullen zijn vastgesteld, zal
Stichting 1940194 5
a. pensioenbetalingen voor reke
ning van derden verrichten.
b. suppleties voor eigen rekening
uitkeren. 1
c. uitkeringen voor eigen reke
ning doen aan niet-pensioengerechtig-
den.
Voordeel van de tusssenschakeling
van Stichting 19401945 als betaai
kantoor is tweeërlei
ie. ook indien pensioenen door
derden worden toegekend, behoudt
Stichting 19401945 door de maan
delijkse betalingen de gelegenheid tot
regelmatig contact met het gezin.
2e. belastingmoeiUjkheden worden
voorkomen.
Met een gevoel van opluchting moet
allereerst worden medegedeeld, dat
de in het vorige verslag met bezorgd
heid gesignaleerde sprongsgewijze te
ruggang der bijdragen van het Neder
landse volk in 1948 tot stilstand
kwam. Ook al bleken bepaalde idea
len, die Stichting 19401943 van de
aanvang af omtrent de methoden der
geldinzameling heeft gekoesterd, in
1948 nog niet te verwezenlijken, met
vreugde en dankbaarheid zij het to
taal der in 1948 van particulieren
ontvangen gelden genoemd2.621.77 5
gulden. 1
Het aantal contribuanten steeg in
1948 van 107.690 tot 129.456, het
jaarbedrag der toegezegde contribu
ties vap f711.770.01 tot f 785.437.14,
dus verhoudingsgewijze minder dan
het aantal, wat niemand zal verbazen.
Aan contributies werd in 1948 totaal
ontvangen f645.977.een 'bedrag
dat zoals al in het begin van 1948
werd voorzien, niet toereikend was
om de geldbehoefte in dat jaar te
dekken. i
Gedurende de eerste veertien dagen
van Mei zal door de Stichting1940
1945 opnieuw een beroep op het
Nederlandse volk gedaan worden om
zijn bijdrage voor de verzorging van
de verzetsslachtoffiers te geven.
Van belang is, dat dit jaar tege
moet gekomen kon worden aan een
dikwijls gehoord bezwaarwaarom
alleen voor de verzetsslachtoffers en
niet voor de nabestaanden van ande
ren, die voor 'de vrijheid van ons land
vielen, b.v. de militairen.
Met de militaire verzorgingsorgani
saties werd n.l. overeengekomen, dat
een gedeelte van de door Stichting
19401945 te organiseren Mei-inza
meling aan deze organisaties (Fonds
1815, Stamil, Karei Doormanfonds,
Prins Bernhard Stichting, Ereschuld
en Dankbaarheid, Margrietfonds en
van Weerden Poel mannf and s) zal
worden afigtedragen. Anderzijds zal
van de door hen in het najaar te hou
den collecte een deel aan Stichting
19401945 ten goede komen.
Geef één uur van uw tijd
Voor hen, die alles gaven,
is het devies, waaronder de Mei-actie
van Stichting 19401945 dit jaar zal
worden, gevoerd.
Alle Nederlanders zullen worden
opgewekt, één uur loon, eventueel
verkregen uit overwerk, aan Stichting
19401945 af te staan.
Ook zij, die niet in loondienst
werkzaam zijn, zullen gelegenheid
krijgen hun bijdrage te geven. In vele
gemeenten zal de bevolking huis aan
huis bezocht worden. Medewerking
van officiële instanties is reeds aller-
wege toegezegd.
Iedere Nederlander kan, naast het
offer van een uur loon, meehelpen
om deze actie tot een sucoes te ma
ken door in eigen omgeving, op kan
toor, in de fabriek zijn vrienden en
collega's aan te sporen tot actie. Tien
duizend vrij willige medewerkers van
de Stichting ,19401945 zullen hen
hierin voorgaan en steunen. De resul
taten van 1948 hebben bewezen, dat
deze actie kan slagen. Hij zal slagen.
SPRANG-CAPELLE.
Over de maand Maart.
Geboren: Johannes, z. van P. Huijs-
man en E. A. van Baardwijk; Jaco
bus, z. van P.. vah Beek en A. W„
Treffers; Corstiana, d. van W. M.
Rijken en A. van EnlkhuizenWille-
mina C., d. van A. Ros Len J. SaH-
ner; Rudolf A., z. van R.. A. /an
Oosterhout en M. C. L. de .Visser;.
Laurens, z. van L. Ramstijn en M.
RoomerJohanna D., d. van J. Ver
hagen en C. H. van Ierse!; Dinge-
man C., z. van J. van Tilborglh en
M.. A. de BiePeter M. A., z. v.
L. Pols en P. C. A. Verduijn Mar-
celus, z.. v. J. S. Kuijsten en C.
Schouten; Hermina, d. van J. S. van
Zutphen en M. Treffers.; Antonius
A. C., z. van A. C. van Papenhoven
en C. SnoerenGerard, z. van A.
Hol Ie mans en E. de Rooij.
Getrouwd: S. J. L. Oerlemans, 28
j._ en A. Tactor, 26 j.N. van der
Wiel, 46 j. en M. Ie Sage., 45 j-;
L. Mooij, 25 j. en W. de Joing, 20
j.F. J. Schott, 45 j. en J. E: P.
van Vuur en, 38 j.J. A. van Don
gen, 30 j. en D. Tactor, 29 j.H.
van Zeist, 27 j. en H. A. Sprang ers,
23 j - i J- Versteeg, 32 j. en G. P.
Verduijn, 33 j.
Overleden: P. Sterrenburg, 81 j.,
echtg.. van N.. de Jong; C. Sulsters,
74 j., wed van A. Braspenning; A.
H. Wagemakers, 45 j., echtg. van A.
J. Dijkstra; W. T.. C. Voorbeijtel,
75 j., wedn. van W.. M. P. Treffers;
II. de Korte, 82 j., wedn." van J..
Timmer.
(Vervolg).
Allereerst nu een stukje geschiede
nis uit de bemesting van de land
bouwgewassen. Vanzelfsprekend ken
de men vroeger de kunstmest niet.
De stalmest was bet een en hiet al.
Zo stelde men omstreeks 1800 de
humustheorie op, een theorie die De-
weerde, dat de plant zich geheel en
al voédde met de organische stoffen,
die door middel van de stalmest in
de grond gebracht werden. Men nad
er toen geen flauwe notie van, dat
de plant gevoed werd door de voe
dende bestanddelen uit de 'bodem,
maar voor een belangrijk deel ook
door stoffen uit de lucht. Eerst om
streeks 1840 komén er tal van on
derzoekers, waaronder vooral Justus
von Liebig naam heeft verworven,
tot de ontdekking, dat de bladeren
hiervoor een belangrijke functie be
kleden. Onder invloed van ;het licht
vormen de groene plantendelen uit
het koolzuurgas van de lucht en bet
water uit de bodem, organische stof
fen als suikers, zetmeel enz.
Tegelijkertijd ontdekte men natuur
lijk, dat de grond alleen id|e organi
sche voedingsbestanddelen levert. Het
is de verdienste van Justus von Lie
big gew.eest, dat hij als scheikundige
tot de ontdekking kwam, dat deze
.anorganische bestanddelen in de
grond zijn te brengen door middel
van kunstmeststoffen. Natuurlijk heeft
men daar eerst om gelachen. De
planten zouden zich voeden met zak
jes zout die over het land gestrooid
werden! Laat zo'n man in het labora
torium blijven, maar zich niet be
moeien met het boerenwerk op de
akker! Maar toch werden de proeven
genomen. Europa verkeerde in ern
stige omstandigheden. Voedselschaar
ste stond allerwege voor de deur,
omdat de landerijen ondanks dekar-
revrachten stalmest, slechts schrale
oogsten voortbrachten. Dit feit voer
ik, geachte lezers, niet aan, ;om de
stalmest te veroordelen, nogmaals ik
hoop de stalmest op zijn juiste waar
de te waarderen. Maar we kunnen
ons toch wel herinneren, dat nog riiiet
zoveel jaren geleden onze boeren te
vreden waren met b.v. een kwart
aardappelen uit de roe.
Welnu omstreeks 1840 begon de
industrie zich allerwegé te ontwik
kelen. De bevolkingsaanwas ging snel
de hoogte 'in. De kunstmest is een
middel geweest, waardoor West-Eu
ropa micldelijkerwijzie gered werd van
de hongër. De productie nam gewél
dig toe. Natuurlijk sprak de organi
sche stof die hier in voldoende ma
te in de bodem .aanwezig was ook
een toontje mee. "Maar ook andere
gronden werden in cultuur genomen,
waarvóór men geen voldoende stal
mest ter beschikking had. Het hei.de-
scliaap, dat in de eerste plaats voor
mestaanwerving werd gehouden, ver
dween. Zo ontstond er een geweldige
ommekeer. Het is volkomen begrij
pelijk, dat langzamerhand op som
mige gronden verschijnselen optra
den, die men aan de kunstmest moest
wijten. Ik denk aan de Veenkoloniale
haverziekte en de PIpoghalense ziek
te. Maar toch kreeg men ook deze
onder de" knie, vooral toen bet sorti
ment van de kunstmeststoffen zich
geweldig uitbreidde en men opt dekte
dat men sporenelementen moest ge
bruiken. Steeds wordt er bij het land
bouwonderwijs op gewezen dat som
mige kunstmeststoffen de structuui
enigszins bederven, doordat ze o.a-
korstvorming veroorzaken, b.v. de
ruwe kalizouten en chili salpeter. De
ruwe kalizouten werken bovendien
j ontkalkend. Maar is daarom het
kunstmestgëbruik geheel en al te ver-
oordelen, daar er naast deze weer
zoveel andere bestaan in ons sorti
ment die deze euvelen weer opheffen.
Nu weet ik wel, dat sommigen
te ver ga/in óf willen gaan. Men
kent alleen maar nadelen van de
stalmest, als te veel werk, de /oe-
dingsstoffen niet in een bepaalde ver
houding, overbrenging van onkrui
den enz. Aan de andere kant heeft
men niets dan lof voor tie kunstmest.
Maar men moet toch toegeven, dat
door het gebruik van de kunstmest
een geheel andere toestand is ont
staan. De opbrengsten der landerijen
zijn soms wel verdrievoudigd. Nie
mand minder dan Prof. Hudig, die
het in véle opzichten met Ir. Cleve-
ringja eens is, schrijft dan ook in de
„Mededelingen van 3 Jan. '49 voor
het Inlichtin gubreaü van Chilisalpe-
ter", nadat hij eerst over de struc
tuurverslechtering der kleigronden
heeft gesproken en de ziek tege vol-
fen daarvanWij moéten in dit sta-
ium toch een ernstige waarschuwing
laten horen n.l. dat men moet op
passen voor een te eenzijdige be
schouwing die deze compostbemesting
zonder kunstmestaanvulling zou wil
len doorzetten. Men moet nimmer
vergeten, dat Liebigs grondstelling
juist blijft n.l., dat, waar de oogsten
bepaalde minerale stoffen van het
land afvoeren, deze ook moeten wor
den aangevuld. Weliswaar bevatten
vele gronden nog bruikbare voorra
den, die door de juiste organische
be me stings maat regelen kunnen wor
den gemobiliseerd, al was het alleen
maar door structuurverbetering, doch
afvoer zonder herstel is roofbouw. En
daarmede komen wij weerop Lie
bigs uitgangspunt, hetgeen wij onder
geen omstandigheid wensen". Verder
zegt hijj,Zeker is het maken van
goede composten kostbaar en ook
zullen er velé bezwaren zijn om de
veeloze bedrijven weer vee te geven
en meer groenbemestingsgeiwassen in
te schakelen".
Het allereerste is zeker waar. Dit
is altijd een "factor waarmee we reke
ning moeten houden, dat op de klei
gronden de stalmest en compost vaak
minder rendabel zijn dan op de zand
gronden. Bovendien waar zal men de
hoeveelheden stalmest en compost
vandaan halen, die nodig; zijn voor
een oogstproductie, zoals we die he
den ten dage hebben. De lieer A.
C. Schuffelen, verbonden aan het
scheikundig laboratorium te Wage-
ningen maakt in het Octobernum-
mer v,an het Maandblad voor de
landhouwvoorlichtingsdienst No. 10,
jaargang 1947 een aardige bereke
ning. Daaruit kunnen we zien, dat
de door de oogsten onttrokken mine
rale bestanddelen maar voor een der
de tot een vierde deel door de hui
dige gewonnen stalmest kunnen wor
den gedekt. Deze berekening komt
dus heèl aardig overeen met hetgeen
wil oip de gemengde bedrijven die
boeren al jaren hebben voorgehou
den. Immers bet tekort moet aange
vuld worden. Met compost? Ook hier
van zou een aardig; artikel zijn te
schrijven, over hoeveel we nodig heb
ben, en wat de kosten daarvan zullen
zijn en hoeveel we dan nog tekort
zullen komen. Ik verwacht dat voor
onze kleigronden de rentabiliteits-
grens al spoedig zal overschreden
zijn. Daarom hebben wb al jaren
op on,ze rivierkleigronden, die meestal
nog lang niet voldoende ontwaterd
zijn, de boeren voorgehouden de
stalmest aan te vullen met 'kunstmest.
De stalmest brengt men dan 'in het
najaar op de percelen, in de eerste
plaats waarop hakvruchten zullen wor
den verbouwd. Dit werkt zeer eco
nomisch en rendabel. Daarvoor moge
hét volgende ter vergelijking dienen.
Wat is van. deze twee economi
scher? Ik meen, dat men de stalmest
tegenwoordig schat op f6.de 1000
kg. 40.000 'kg dus een waarde van
f 240.Hiervoor heb ik een ver
schil van 31/2i1Ut=21U zak zw.
am. Verder i1/»-F 2 31/? zak slak-
kenmeel en 31/<>i1/2=2 zakken K-
40. Ik ga dit hier niet verder bere
kenen. Dat kan iedereen.' zelf wel
even. Bovendien blijkt uit het eerste
voorbeeld, wanneer ik zware "stal'be-
mesting 'toepas, dat ik van het ene te
veel en van het andere te weinig toe
dien. Steeds zal blijken dat met een
lichte starbemesting allerhande be
mestingsadviezen zijn te verstrekken,
met een behoorlijke aanvulling. Op
deze manier zou dus mei een lichte
stalbemesting zijn te werken op een
rendabele manier, op onze rivier
kleigronden. Een volgende maal iets
over de vraag, of dit nodig is op alle
kleigronden. Dus of er ook nog
gronden zijn waar men de stalmest
kan missen.
B. VAN HOVEN, Dussen.
(Wordt vervolgd).
Verheugend begrip.
Wat de Stichting doen moet.
Stichting als betaaikantoor.
Inzamelingen.
Contributies.
De Mei-actie 1949.
Verschenen is een nieuw Breiboekje, dat J
wordt uitgegeven door de fabrikanten van
de „Scheepjeswol'' te Veenendaal, in sa-
menwerking met de Uitgeversmaatschappij J
„Ons Vrije Nederland" te Utrecht.
Het woord „Scheepjeswol" staat er borg j
voor, dat alle modellen, die in dit boekje J
voorkomen, ontworpen en gebreid zijn door
ervaren breisters, aan de fabriek verbonden;
Niet iedere vrouw is een ervaren breister J
en iedereen zit weieens met een moeilijk-
heid„hoe moet dit nu verder In het
boekje kunnen weieens uitdrukkingen of j
steken voorkomen, die men niet kent en
die het werk onmogelijk maken. Geen
nood, de experts van Scheepjeswolfabriek
zullen U dan graag uit de brand helpen.
Een briefkaart aan de N. V. v.h. Wed.
D. S. van Schuppen Zn. te Veenen- j
daal is voldoende.
Het boekje, dat weer tal van modellen
en verschillende wenken bevat, is voor
den geringe prijs van 30 cent verkrijgbaar
in den Boekhandel van de Firma L. J. J
VEERMAN te Heusden, of franco per post
35 cent. Ook onze plaatselijke bezorgers
kunnen U onmiddellijk aan een exemplaar j
helpen.
I. Enkel stalmest voor een gewas als aardappelen. 60000 kg.
Nodig
Aanwezig in
stalmest
Waardecijfer
Ter
beschikking
Te kort ■-
Te veel
Aanvulling
100 N
80 P
240 K
300
150
300
25
(75)
100
75
112
300
- 25
32
60
P/4 zak zw. am.
V/2 zak slak of super
V/2 zak K. 40
11. 20000 kg. stalmest, aangevuld met kunstmest.
Nodig
Aanwezig in
stalmest
Waardecijfer
Ter
beschikking
Te kort -
Te veel
Aanvulling
100 N
80 P
240 K
100
50
100
25
75
100
25
3772
100
- 75
- 42»/2
- 140
3'/2 zak zw. am.
2 zakken slak of super
3'/a zak K. 40
