Binnenland
DE GRENSCORRECTIE MET DUITSLAND
Gevonden en verloren voorwerpen
BOSBOUW.
waaraan medewerking wordt ver
leend door (het cabaret D.V.V. uit
Baardwijk.
Leden van de_ Oranjevereniging
hebben vrije 'toegang. De avond
wordt besloten met een bal.
land van altena.
De Prov. Voedselcommissaris
deelt mede, dat de uitbetalingsman-
daten van de overbruggings- en com-
pensatietoeslag voor de geregistreer-
den bij het bureau van de Prov..
Voedselcommissaris voor Noordbra-
bant in de gemeenten Heusden, An-
del, Eethen, Giessen, Rijswijk, Veen
en Wijk en Aalburg zijn verzonden.
De mandaten zijn gedagtekend 31
'Maart jl„ zodat zij tot de laatste
dag van April betaalbaar zijn bij
de Boerenleenbanken en de Raiffei-
senbanken.
Op een vergadering van de
Advies-commissie voor de P.B.H. in
district 45, werd tot secretaris ge
kozen, de heer A. B. Snoek tie Alm-
kerk.
land v. heusden en altena
De kerken in deze streek zijn
door oorlogsgeweld zwaar getroffen.
De torens werden vernield of door
granaatvuur ernstig beschadigd, ter
wijl de kerken werden weggevaagd
of zodanig beschadigd, 'dat ze nau
welijks te herstellen zijn. Een en-,
kele kerk kon reeds worden geres
taureerd. Dit jaar zal slechts één
kerk in het Land van Heusden en
Altena mogen worden herbouwd en
wel in het dorpje Mjeeuwen. Plan
nen voor herbouw zijn in een verge
vorderd stadium te Eethen en Dron-
jglelen, Dussen, Hank, Werkendam,
Almkerk, Heusden, terwijl plannen
voor restauratie van'de torens even
eens worden gereed gemaakt.
meeuwen.
De smid uit Meeuwen was be
zig met het afbranden van de gebro
ken wiek van de molen alhier.
Doordat vonken van het apparaat
in aanraking kwamen met brandbaar
materiaal van vogelnesten, ontstond
brand. Men trachtte deze met em
mers water te blussen; dit mocht
evenwel niet gelukken, zodat de
brandweer nog te hulp moest ko
men. Deze had het brandje spoedig
onder de knie.
nedebhemert.
Op 'het bij de Eerw. Zusters
te Ammierzodën gehouden examen,
slaagde voor costumière L. van Hei
voort alhier, terwijl Govertje' van
Aalst en Dirkje van Heemskerk slaag
den voor „lingerie".
Voor het Bouwfonds kwam ge
durende de maand Maart aan maan
delijkse bijdragen binnen f 51.54, aan
bijzondere giften van verjarinigf 20.50
terwijl de kerkcolLectie f23.82 'be
droeg, zodat dus in totaal werd bij
eengebracht de som van f95.86.
Door d. Verbeij werd onder
het aannemersbedrijf v. Vianen bii
de complexen nieuwe woningen in
de Molenstraat 2 opritten met stenen
bezetting uitgevoerd.
Het 'geheel maakt een keurige aan
blik en verhoogt het aspect van wo
ningen en straat.
nieuwendijk.
Het zoontje van de heer C.
Dekker had het ongeluk, doordat er
enige paarden op hol sloegen, onder
een eg te gjeraken. Met enkele zwa
re verwondingen werd hij thuis ge
bracht. Dr. Schripsema verleende ge
neeskundige hulp.
Vrijdag 29 April, des avonds
7.30 uur, zal er in gebou'w Tavenu
een vergadering worden gehouden,
uitgaande van het Nationaal Instituut
„Steunt het Wettig Gezag".
Tevens zal er een film wordep
vertoond over de bevrijding, van Ne
derland.
De Oranjevereniging „Prinses
Margriet' 'te Kille, oiganiseert 30
April, des avonds circa .9 uur ©en
lampionoptocht. Medewerking wordt
verleend door het fanfarecorps O. n.
S. Werkt allen mede tot het slagen
van deze avond. Groot en klein slui-
te aan achter het fanfarecorps.
oudendijk.
- Ter gelegenheid van de ver-
ajardag van H.M. de Koningin op
30 April a..s., hoopt de muziekver.
„Kunsr na Strijd", dir. de heer P.
C. v. d. Wiel, nabij de (Neutir. Bijiz.
school, een concert te geven. Aan
vang .7 uur.
Voor dit concert is de medewer
king toegezegd door het fanfare
corps „Kunst en ^Vriendschap" te
Rijswijk.
RIJSWIJK.
De busjes voor de V.U. te
Amsterdam, hebben alhier f51.42 op
gebracht.
UITWIJK.
Woensdag 20 April j.l. hield
de Chr. Hist. Kiesvereniging alhier,
haar eerste vergadering onder lei
ding van de voorz., de heer A. Nieu-
wenhuizen Pzn.
De vergadering werd geopend met
het lezen van een gedeelte uit Ne-
bemia 2 en gebed.
Als eerste punt vermeldde de agen
da de samenstelling van een bestuur,
hetwelk als volgt werd samenge
steld: Voorz. A. Nieuwenhuizen Pzn.,
Secr. H. C. van Arkel, Peimingm.
A. van Herwijnen (Uitwijk), Alg plv.
en 2e voorz. A. v. Oudheusden Jr.
Leden: L. A.. Sterrenburg, G. Schou
ten en B. de Graaff.
Vervolgens werden besprekingen
gevoerd betreffende de a.s. gemeen-
teraadsverkiezingen. De vergadering
werd met dankgebed gesloten. Het
ledental steeg inmiddels van .17 tot
411
Woensdag 2 Mei zal in het ver
en igingsiglebouw een vergadering wor
den belegd ter vaststelling van ,een
candidatenlijst voor de a.s. gemeen-
t eraads ve rkiezin gen
wijk.
De lezers van de Herv. Jeugd
bibliotheek worden verzocht om Vrij
dag a.s., des avonds half acht die
boeken in te "leveren.
wijk en aalburg.
A.s. Dinsdag draait er in het
Verenigingsgebouw alhier een sucoes-
film, n.l. „De Rode Aarde", de grote
Deense verzetsfilm. In de hoofdrol
len: Poul Reichardt en Peer Bueh-
höj. Een indrukwekkend monument
voor de duizenden onbekende helden
uit het verzet, die in geheel Euro
pa de strijd aanbonden tegen een
brute overweldiger.
Toegang 18 jaren, 's Middags 4.
uur speciaal jeugdprOgfam met als
hoofdfilm „De Spoorzoekers".
Die deze film bezoeken, pas jp in
de bocht bij hlet Julianapark.
(Zie advertentie
werkendam.
Donderdagavond 28 April, des
avonds half acht, zal in de Chr.
Geref. Kerk alhier als spreker optre
den Ds. L.. S. de Boer van den Haag.
De "heer C. A. v. d. Schoot
alhier, werkzaam bij die fa. iglebr.
Walraven te Gorkum, behaalde op
een internationale slagers'wedstrijd
te. Utrecht een 2e prijs en leeh eer
volle vermelding met het vervaar
digen van verschillende worstsoorten
en fijne vleeswaren.
De afd. van de G.H.U. ver
gadert Vrijdag 29 April in de Herv.
schpol. De agenda bevat o-.m. be
stuursverkiezing wegens het bedanken
van de heer C. D. [Kramer en die
candidaats telling gemeenteraad.
L. MEIRESONNE
Voor de St. Ger. Partij zijn
alhier voor de gemeenteraad candi-
daat gestield: G. Kornet (aftr.B.
Baggerman, J. H. Potters, C. Ip-
pel-Vlot. Voor de Werken c.a.J.
M. Verbeij, A. Hakkers Kzn., M.
Korsman.
Tot onderwijzer aan de Herv.
school alhier, hoofd de heer S. Kui
per, is benoemde de heer W.. v. d.
Kolm te Woerden.
zuilichem.
Ds. W. J. Hoek, Gref. predi
kant alhier, heeft een beroep ontvan
gen naar Montfoort.
GEVONDEN: Twee sleuteltjes aan
een bandje vastgebonden en een brui
ne das. Terug te bekomen bij de
Piostoommandant der Rijkspolitie te
Wijk en Aalburg.
GEVONDENEen bruin lederen
ortefeuille met foto's. Terug te ver-
ij get
dijk te Genderen.
VEiRLiO|RENEen huissleutel, van
de Herv. Kerk naar Wit te broods tr.
No. 50. Terug te bezlorgen aan bo
venstaand adres, Wed. Schouten te
Heusden
ij gen bij C. van Rijswijk, Genderse
VERLOREN3 zilverbonnen /an
f 1gaande van Aalburg naar Gen
deren. Terug te bezorgen bij A-
Treffers, B 103, 'Genderen.
VERLORENEen zwarte lederen
bij J. Verbeek, Grotestraat
portefeuille met inhoud. Terug te
bezorgen b'
138, Veen.
VERLOENREen vulpen. Terug
te bezorgen bij G. Mans, Korte Steeg
C 100 te Aalburg.
WEGGEVLOGEN2 duiver}, ring-
no's. 720304 en 720327. Inlichtingen
aan A. de Bruin, Aalburg C 87.
Aan de oorlog zijn igrote com
plexen bos ten offer gevallen. Niet
alleen door direct oorlogsgeweld
werd er vèel vernield, benevens
voor het aanleggen van verdedi
gingswerken, doch ook werden
door de bevolking noodgedwon
gen veel bomen gerooid, wegens
gebrek aan de benodigde brand
stoffen. Als we terugdenken aan
de hongerwinter 1944'45, toen
koning .winter in al zijn gestreng
heid regeerde, terwijl de brand -
stoffenvoorziening uiterst slecht
was en een gproot gedeelte van
onze bevolking1 igieheel zonder
steenkolen was, wekt het geen ver
wondering, dat uit de statistiek
blijkt, dat ongeveer 1 millioen M3
hout door die bevolking werd ge
veld. Volgens glegeviens ontleend
aan het verslag van het Staatsbos
beheer ging tijdens de /oorlogsja
ren 22.000 H.A. (ruim 8 pet. van
de totale bosopper vlakte) verloren.
Ee schade is geraamd op f 27 mil
lioen. Eioor direct oorlpgislgleweld
werden 10.400 H.A. en door het
aanlegfglen van verdedigingswerken
en mijnenvelden 5000 H.A. bos
vernietigd. De normale vellinglen
werden met ongeveer 2 millioen
M3 overschreden tijdens de oor
log.
VLIEGTUIG NEERGESTORT.
Dinsdagavond is tussen de Vijf-
huizerweg en de Ringvaart een
Beechcraft de PA-UDI van de rijks
luchtvaartschool naar beneden ge-
slprt.
Bij het ongeluk met de Beechcraft
zijn vijf doden fe "betreuren. Hlet
toestel, dat terecht kwam aan. de
rand van de Hoofd vaart, langs de
Hoofdweg in de Haarlemmermeer,
ging geheel in vlammen op. Een
uur na het ongeluk werden de stof
felijke overschotten van drie inzit
tenden geborgen.
De Beechcraft maakte deel uit va*
een escadrille van 5 lestoestellen dat
boven Schiphol aan het oefenen was.
Drie kwartier na het ongeluk koa
men de vier andere Beechcrafts nog
in de lucht boven Schiphol zien cir
kelen.
Het ongeluk geschiedde vijf minu
ten voor half elf. Twee uur later
konden de diverse instanties, die zich
met het onderzoek belastten, de oor
zaak nog niet opgeven. Het toe
stel was het vliegveld in .Noord-Wes
telijke richting overgevlogen en
voor zover thans kan worden nage
gaan verloor het 4 ,K.M. voorbij
de luchthaven hoogte. Het vloog
recht op de boerderij van de land
bouwer Thijssen in, raakte de top
van eèn schuin achter de boerderij
staande boom, die afknapte, botste
vervolgens tegen een andere boom
op, die 2 5 meter verder aan de voor
zijde van de boerderij langs ,de hoofd
weg staat, klapte laiigls de .vleugel
een hele slag door de lucht om en
viel over de smalle weg brandend
op de wallekant van de bqofdvaart.
[Onmiddellijk volgde een ontploffing
en stond het toestel in lichterlaaie.
De slachtoffers zijn A. H. Bender,
instructeur R.L.S., uit Engeland, G.
Klumpes, radioa-telegrafist, Was
senaar A. A. de Ridder, leerling,
HilversumM. Draaisma, leerling,
Den HaagP. H. Westerhof, leer
ling, Zeist.
Gezonde huid
VERKIEZINGEN IN SURINAME-
Vier partijen hebben in Suriname
reeds candidatenlijsten ingediend voor
de algemene verkiezingen op 31 sMei,
n.l. twee partijen van Javanen, de
nationale Surinaamse partij alsmede
de progressieve Surinaamse Volks
partij, welke laatste twee dames can-
didaat stelt.
GENOEG TEXTIEL VOOR
MEER PUNTEN.
In handelskringen is men optimis
tisch gestemd ten aanzien van de
aanwijzing van nieuwe punten, welke
aanwijzing men spoedig verwacht. De
voorraden textiel zijn zeer bevredi
gend en laten een verruiming va*
het tot nu toe geldende puntenaan-
tal toe.
Vroegere conflicten met Munster en Hannover.
Niet altijd heeft het bepalen van
de grens met Duitsland zo'n rustig
verloop igiehad als de huidige. Waar
thans in het Noorden van ons land
enige correcties hebben plaats ge
vonden, hebben eertijds ernstige pn-
geregeldbeden de gemoederen bezig
gehouden. De grenzen tussen Gro-
ningien-Drenthe en Duitsland zijn be
trekkelijk van jonge datum, doordat
de moerassen hier deel uitmaakten
van het Bourtanger moeras en.ons
land reeds enige eeuwen afscheidde
van Duitsland. Deze natuurlijke ver
dedigingslinie vond ten Westen van
Coevordien haar voortzetting in de
venen van Zuid-Drenthe en eindigde
eerst bij het Zwarte Water.
Inplaats van deze moerasgprdel, die
de drie noordelijke provinciën en aet
Land van Vollenhove geheel afsloot
droog te leggen, ging men door al
lerhande inundatie werken de moeras
sige, toestand verergeren. Nog in aet
laatst van d.e 17e eeuw verbood de
Generaliteit, deze moerassen of „moe
ren" te cultiveren of met vee te
beweiden, zomede ook om aet veen
te „branden", er boekweit te verbou
wen of er paden en wegen in aan te
leggen. Vooral werden strengie be
palingen gemaakt tegen het doorste
ken van de aangelegde leidijken, die
het water voor de inundatie moesten
tegenhouden. De vele meren en meer
tjes in dit grensgebied, het Belling-
wolder-, het Lijske-, het Sellinger-.
het Hebeler- en het Zwartemeer, liet
men alle bestaan en verhinderde zo
veel mogelijk hun afwatering.
Vooral in 1672, toen Frankrijk,
Engeland, Munster en Keulen ons
de oorlog verklaarden, versterkte men
het grensgebied zoveel moglelijk; bij
Sellingen legde men bijv. een dam
in de Ruiten Aa, om een Meel van
het water als Nieuwe Aa naar het
fort Bourtange te doen lopen, ten
einde de omtrek te kunnen inunderen.
Evenwel trachtten de bewoners aan
weerszijden van de grensmoerassen
er toch zoveel mogelijk partij van te
trekken en de verbodsbepalingen wer
den op vele plaatsen overtreden. Hoe
meer men elkaar met de ontginning
naderde, hoe noodzakelijker werd het
vaststellen van een grenslijn. Uit een
in het Rijksarchief van Drenthe be
rustende kaart van 1729 blijkt, dat de
toenmalige Munsterse gemeenten de
grensscheidingen meer Westelijk, de
markgenootschappen van de Drentse
gemeenten deze meer Oostelijk be
weerden. De grens der marken en
'daarmede die van de „Verenigde Ne
derlanden" werd bepaald bij tractaat
van 27 October en 10 November
1764, hetwelk op 14. Januari 1765
door „Hunne Hoogmogenden" Sxa-
ten-Generaal der Verenigde Neder
landen werd geratificeerd. Hiermede
trachtten de Staten-Generaal de grens
geschillen tussen de Drenthen en. de
iMunstersen te beslechten en de pri
vate belangen en gerechtigheden te
regelen. Twintig jaar later echter,
den X1 October 1784, werd te Mun
ster een geheim tractaat gesloten,
dat van het vorige geheel pfweek en
oorzaak werd van jarenlange geschil
len.
Bij dat tractaat werden twee rech
ten onderscheiden en toegekend. Van
de marke van Roswinkel wejd een
gedeelte, ter grootte van omstreeks
475 bunder, aan de Munsterse ge
meenten Altenharen, Ober- en Nie-
derlangen in volle eigendom gegeven.
De oorspronkelijke geschillen waren
vooral ontstaan, doordat men enkele
streken langs de riviertjes en meer
tjes in de zomer als weiden kon
gebruiken. Nu bepaalde het tractaat,
dat Emmen en Westenesch, en
Noord- en Zuidbarge aan de Drentse
zijde, met Wesuwe en Versen (bij
de Eems) aan de Munsterse zijde,
op de betwiste strook te samen zou
den mogen weiden, met deze .bepa
ling, dat de ingezetenen van Em
men hej; recht van „boekweiten" be
hielden, mits niet op 100 iroeden
langs de grens.
Aan deze „samen weide" herinne
ren thans nog de verschillende com-
pascuums het jus compascui, d.i. het
recht van gemeenschappelijke weide,
als Emmer- en Barge r-Compascuum.
De ingezetenen van Roswinkel wer
den voor de onteigening van hun
gronden schadeloos gesteld en ont
vingen een bedrag in evenredigheid
van de toenmalige waarde van die
gronden. Emmen, Westenesch en
Noord- en Zuidbarge, die met het
recht van „samen weide" waren
bezwaard, ontvingen [gleen schadeloos
stelling..
Het recht van „samenweide" ten
behoeve van de onmiddellijk aan de
Eems gelegen dorpen, had in die
tijden door de verre afstand van om
streeks 2 uren tussen die dorpen en
bet „compascuum-gebied" minder be
zwaar, doch loet toenmalige Mun
sterse Gouvernement maakte er wel
een bezwaar van, door in het jaar
1788 de van 'Roswinkel verkregen
gronden te verdelen en onmiddellijk
langs de grens een kolonie op erf
pacht agn te leggen, die thans de
Zwartenberg of Aa-streek heet. Oor
spronkelijk werd het terrein onder
18 hoeven verdeeld, die langs de
grens op Hollands gjebied hun'douw-
akkers hadden. „Aan deze kolonisten
werd bij het pachtcontract het mede
gebruik van het compascuum gege
ven, in deze bewoording: „Dewijl in
het grenstractaat van. het jaar 1784,
de vrije welde langs de Aa van de
Eltingerpie naar het Zwarte Meer
de .gemeenten Altenharen en Langen
verzekerd is, zo worden de plaatsen
37 tot 54 ingesloten tot deze stre
ken met hun hoornvee en shapen
verwezen". I
Van de beperkingbij het tractaat
bepaald in betrekking "tot de aange
slagen boekweitakkers, was dus in
het contract geen sprake.
Op gelijke wijze werd omstreeks
dezelfde tijd door het Munsterse
Gouvernement een kolonie gevestigd
in de Marke van Wesuwe, rondom
het Hebelermeer, aanvankelijk be
staande uit 17 erven, die ook ver
gunning ontvingen het compascuum
te moge'n beweiden.
Onophoudelijk ontstonden overhel
gebruik hiervan geschillen, totdat er
bij overeenkomst van 24 September
1817 in betrekking tot het gedeel
te van het Compascuum, gelegen in
de marken van Emmen en Westen
esch een scheiding tot stand kwam.
Emmen en Westenesch ontvingen het
Zuid-Westelijk gedeelte of het 7io,
Altenharen, Ober- en Niederlangen
het Noord-(Oostelijk op het 3/io ge
deelte ter beweiding, terwijl ook Em
men en Westenesch de grond-eigen
dom van het gedeelte aan de toen
malige Hannoverse gemeenten be
hielden.
Bij het grenstractaat gesloten en
getekend te Meppe op 2 Juli 1824
tussen „Hunne Majesteiten de Ko
ning der Nederlanden en de Ko
ning der Verenigde Rijken vanGroot-
Britlannië en Ierland, ook Koning
van Hannöver, behielden Wesuwee«
Versen het oude weiderecht en te
vens werd toen het drijven van land
bouw eri veeteelt, het vervoer va*
landbouwproducten en de circulatie
over de moerassen in enkele opzich
ten needs vrij verklaard.
Kort daarna werd pok de Sellin-
gierdam in de Ruit en-Aa opgeruimd:
en voortaan werd /een betere afwa
tering en ontginning der hoogveen
moerassen het doel.
I11 1868 eindelijk ds er een tractaat
met Pruisen gesloten, waarbij het
verbod op het bouwen van wonin
gen met stookplaatsen in de grens
strook werd qpgeheven en daarmede
was de laatste slagboom, die hier
de vrije ontwikkeling! van veenkolo
niën tegienihielden, gevallen.
Van vijandelijkheden werd hierna
weinig meer vernomen, hoewel de
Drenthen vanzelfsprekend afgunstig
waren dat zoveel privilegiën aan
vreemden warén toegekend. Alleen
in 1861 kwamen Me Hamnoveranen
nog eens in grote gietale (140 man)
over de grenzen, pm de nieuwe boek
weitakkers, die onze eigenaren van
Noord- en Zuidbargercompascuuim
hadden aangelegd te vernielenpro
ces-verbaal werd opgemaakt en straf
vervolging was het .resultaat. Zeve*
van hen werden door de Arrondisse-
mpnts-RechIbank te Assen bii ver
stek veroordeeldtwee tot een iaar.
vijf tot drie maanden gevangenisstraf.
Toen .tegen één .van hen door enige
Rijksveldwachters 't vonnis op Ned.
grondgebied zou worden ten uitvoer
gebracht, werd de .Rijksveldwacht
door een veertigtal Hannoverane*
aangevallen, mishandeld en de reeds
gevangen genomene verlost.
De rechtbank zag hierin rebellie
en vaardigde een bevel tot gevangen
neming van enige (daders uit. Deae
bevelschriften werden echter terug
genomen, waardoor de instructie fei
telijk geschorst werd.
Na 1861 kwamen echter geen oal-
dadigheden meer voor en ontwikkel
den de ontginningen zich verder rus
tig.
H. V. Aalburg.
Op Zondag 1 Mei a.s. zal het 25 jaar ge
leden zijn, dat onze algemeen geachte en
hulpvaardige postbeambte, L. Meiresonne te
Genderen, in dienst kwam bij het P.T.T.-
bedrijf,
De Jubilaris hoopt Maandag 2 Mei dit feit
te herdenken.
vrij van allerlei onzuiverheden.
Purol doet wonderen. Doos 30 ct.
