IVOROL houdt gebit in goede slaat en verlengt levensduur van tonden en kiezen
Is het grasdrogen rendabel
Kan het grasdrogen vervangen
worden door het Hardeland
kuilen 2
EMIGRATIE naar Canada
II.
Die streek waarin we wonen hieiet
de Frazer Valley, de naam ze git het
al, ïdat hlet de vallei van die Frazer
River is. Rondom zijn dain pok' ber
gen, die hoe verder van ons af, hoe
I angle rhoe hoger zijn. We kwamen
lier midden in die zomer aan en kon
den niet uitgekeken komen op de
met eeuwige sneeuw bedekte toppen.
Maar alles went en hoewel we er van
overtuigd zijn in een van de mooiste
streken van Canada terecht te z'ijin
jglekomen, het interessante, dat ons de
eerste tijd zp bezighield, is vóór blij!.
Waarmee ik niet wil zeggen, dat we
het niet mooi meer zouden vinden,
telkens als we weer op een tot dus
ver ons onbekende plaats komen, kie
men we weer onder de inidnuk van
hiet vele schoons, dat het landschap,
ons biedt. i
Naar z'in ligging is dezle streek het
beste jge schikt voor grasland en daar
om vindt men 'bier dan pok uitslui
tend melkbedrijven. Op een ervan
heb ik het voorrecht te mojgen wer
ken. f 1
Zoals het met de meeste emigran
ten het gleval is, ben ik1 op een jaar
contract hier gekomen. Zodra dit
jaar 'om is, 'kan ik van plaats ver
anderen.
Er zijn wel emigranten die 'me
nen, dat ze tekort gedaan worden
en vinden het al genoeg als zie een
paar maanden bij de boer gewerkt
hebben, die hun het mogelijk miaakte
te emigreren. Er zijin er ook' die al
baast drie jaar bijl dezelfde boer wer
ken. Die eerstgenbemden hebben dik
wijls een verteerde kijk op Canada
Iglehad en houden met niemand re
kening; dan met zichzelf. Het is in
derdaad zo, dat er wel eens een paar
dollar meer te verdienen is op,.een
andere plaats dan op een boerderij'.
Sommigen kunnen de verleiding niet
weerstian en laten dan hun sponsor,
dat is de man die hun bet over
komen, in de steek. Het is te bejgrijf-
pen, dat dit niet ten voordele is van
de andere, nojg a'dspirant-emigrantèn.
(Maar over het algemeen staan de
Hollanders bekend, dat men er wel
op aan kan. En tot m'n genoegen
en niet zonder trots mag! ik zeggen,
dat het vooral de mensen van onze
kerk' zijn, die de goede Hollandse
naam eer aandoen.
De boer waar ik ben heeft alles
■bij elkaab zestig; stuks vee, waarvan
34 melkkoeien. i
Er schiet me 'net iets te binnen,
dat ik eerst even vertellen wil. We
waren nog maar een paar weken
hier en toen boorden we op een
avond een motorfiets het erf opko
men. Dat is iets ongewoons hier,
want die zijn er haast miet. We'dach
ten al direct, dat kan wel eens een
Hollander zijn, die noig geen geld
genoeg heeft voor een auto. En ja
wel hoor,, we hadden het goed.- He.t
was een jongen afkomstig uit de
buurt van 'Leiden. Hij was vijfmaan
den in Canada en was al bij de
vijfde boer aan het werk. Hiet zou
onzin zijn om ons gesprek helemaal
weer te igjeven ,maar ik wil toch
wel een paar dingen herhalen, die
hij zoal op het hart had.
Zo'n land als hier heb ik nog
nooit gezien, zei hij, ik wou dat ik in
Holland gebleven was. Je kiunt nog
niet eens met goed fatsoen naar de
bioscoop en de meiden kijken je niet
aan als je geen auto hebt. En dan
'ben ik alweer bij zo'n vieze boer, die
maar niets liever doet dan mij laten
werken en zelf uitigjaan. En eten (hij
zei het anders, maar laat ik het maar
fatsoenlijk zeggen) dat ik hier krijg,
'tis schande. Niets dan mais en nog
eens mais. (Corn bedoelde hij, wat
hier veel als groente gegeten wordt).
En dan die taal, ze verstaan me nog
niet eens. En ik ben niet van plan
o m En gleis t e leren oiok en als ze. me
verstaan willen, dan moeten ze maar
Hollands leren. En wat verdien je
hier, 'tis de moeite niet dat je er
voor uit je bed komt. (Hij had wiel in
de korte tijd dat hij hier was een
prachtige motorfiets van zichzelf).
Verder wist hij overal wat op aan te
merken en niets deugde er van Ca
nada volgens hem.
Ik zal niet verder op z'n nonsens
ingaan en schrijf dit alleen maar even
om u voor te stellen, dat er verschil
in Hollanders is. Maar zulken zijn ge
lukkig een zeldzame uitzondering.
Om op de boerderij' hier terug te
komen, het melken gebeurt natuur
lijk electrisch. We hebben e,en eigen
pómpinstallatie en zodoende water
leiding in de schuur en in de huizen.
Het vee is uitsluitend Zwartbont
Stamboek ,net als er veel in Holland
is. Hier heet dit Frisian Holstein,
de naam herinnerd dus nog aan Hol
land ook. En ook de namen van ver
schillende koeien hebben nog iets
Ne cl er Lands. Ben heet er Inka Pie-
tertje en teen andere Pietje Perfec
tion en weer een andere Jatne Ne
therlands, wat in het Hollands Jaan-
tje van Nederland is. 'Hieruit blijkt
dus wel, 'dat korter of langer tijd ge
leden er koeien uit Holland naar, Ca
nada geëmigreerd zijn en Ze nog
steeds hun namen hoog houden.
Het valt voor veel Hollandse mem
sen niet mee om hun naam1 te bliji-
ven houden, omdat ze in het Em-
gels soms haast niet uit be spreken
zijn. Om bij m'n eigen naam te blij
ven, er "is geen eén Canadees die met
góed fatsoen de Ruiter kan zeggen-
Dat komt omdat in bet Bngejs de
letter R vrijwej niet uitgesproken
wordt en de letterverbinding ui hele
maal niet uitgesproken wordt. Ik
wordt dan odk verschillend uitge
scholden en het varieert doorgaans
tussen (schrik niet) Diiewrouter en
Dierouter.
Die Canadese regering sehijlnt met
alle dingen rekening te houden, want
voor weinig geld kun je hier een
andere naam krijgen en geiiegeldkun
je dan ook in de krant advertenties;
lezen, waarin de een of ander laat
weten, dat hij niet meer Paprsjzanszks
heet maar b.v. Murphy. Eerstgenoem
de naam is waarschijnlijk van Russi
sche óf Poolse loorsprongl.
1 Je vindt hier mensen van over
de hele wereld. Ifc verjgeet nooit boen
ik een tijd geleiden achter de schuur
bezig was en die kinderen ineens
vreselijk hard hoorde schreeuwen:
„Helpj help, we moeten er aan!"
Door een openstaand luik kon ik de
schuur inkijken, maar kon er niet
zo ïglauw inkomen. Ik Zag zie van de
ene 'kant naar de andere rennen en
ik begreep, dat ze door de deur,
waarheen ze de schuur'waren binnen-
giekomen, er rtiet meer uitkonden.
Wat zou bet anders kunnen zïjln dan
brand en ik wist niet hóe' vlug ik
moest Jopen om aan de andere kant
van de schuur te komen, oim te zien
wat er gaande was. Terwijl ik dan
naar de vooHnlgajng holde, waarbij ik
haast verongelukte over een stapel
hout, die misschien al wiel twintig
jaar in de weg leg (nu is het opge
ruimd), werd het schreeuwen hoe
langjer hoe erger. Toen Ik buitien
adem eindelijk de schuur inkwam,
liep ik een 'Hindoe teg|ein het lijf,
compleet met laagje baard en tul
band, zodat ik nu begreep wat de
oorzaak van bet spektakel was ge
weest. De kinderen hadden zoiets
noig niet gezien en later beweerde
het meisje, dat ze, dacht dat het de
Sinterklaas was:, die ze nu stiekum
kwam halen, al was het z'n tijd ei-
jgieinlijk niet, omdat ze ondeugend
was geweest.
Die man begreep maar niet waar
om de kinderen zo bang van hem
waren en kwam om' de baas te spre
ken om bout te verkopen.
Hiermee was dit avontuur ook weer
afgelopen en hadden we weer iets
jgiezien wat we van tevoren niet wis
ten. En zo gebeurd het nog vaak,
steeds ointdlek je weer retis waarvan
je het bestaan niet wist. In het ben
gin ben je geneigd om alles met
eenzelfde ding óf geval in Holland
te glaan vergelijken. Op de duur denk
je daar niet meer over ën nieieml je
alles zoals het is. En hoe dat zioal
is, dat hoop ik u t.z.t. uitvoerijg te
vertellen. i 1
Op de eerste vraag werd onlangs
een bevestigiend antwoord gegeven
door Ir. Russche, RVD te Gronin
gen. Zijn berekening komt hierop
neer, dat 'bij een prijsvergelijking van
het eiwit, waarbij de eiwitvrije zet-
meelwaarde afzonderlijk is berekend,
zeer goed gedroogd gras idle goed
koopste eiwitbron is in vergelijking
met krachtvoermiddtelen.
Uitgaande van een diroogprijs van
io ct. per k|g gedroogd product en
9 et Igrasproductiekosten (samen f 19
per 100 kg gedroogd gras) komt 1
kg] v.r.e. eiwit in zeer goed gedroogd
'giras (2224 pet. RE/DiS en 57 ZW)
op 75 ctin goed gedroogd gras (20
—22 pet. RÈ/DS 55 ZW) op 82
ctin gemiddeld gedroogd gras 18
20 pet. RE/DIS en 51 ZW) op
96 ct. 1
'Men bedenke dat b.v. 22—24 pet.
RE overeenkomt mlet onlgeveeT 15
pet. vjr.e. DiS,. 1
Ter verjgelijkingin een eiwitrijk
rundveemeel 23.5 pet. v.rje. en 06
ZW k f27 komt 1 k|g v.rje. op 81
ct en in matig eiwitrijk rundveemeel
18 pet. vjr.e. en 66 ZW a f 26 komt
1 klg v.r,e. op 96 ct.
iMien ziet dat alleen goed en Zeer
gloed gedroogd gras in eiwitprijs kan
concurreren met eiwitrijk rundvee
meel. t
Die boeren, die zeer goedkoop hun
eigen gras produceren zullen wellicht
*met giemiddelde kwaliteit gedroogd
gras (3e kwaliteit) ook nog met de
eiwitprijs in eiwitrijk meel kunnen
concurreren en met ie kwaliteit ge
droogd gras zullen ze .aanmerkelijk
goedkoper uitkomen dan met eiwit
rijk meel.
Hierin ligt voor de praktijk de be
langrijke aanwijzing, dat alles draait
om de kwaliteit van het gedroogd
gras.
Als men door zeer vroeg maaien
en voldoende bemesting streeft naar
meer dan 20 pet. ruw eiwit in de
DS (14 pet. v.r.e.j/DiS) dan is het
drogen. als middel om krachtvoer te
winnen in eigjen bedrijf zeker wel
rendabel.
Daarnaast is de gunstige invloed
die gedroogd gras heeft op de ge
zondheidstoestand der dieren, en op
de kwaliteit v,an de melk en de zui
velproducten van belang. Op zichzelf
van groot belang. Dit zijn echtier
gunstige eigenschappen die men niet
alleen aantreft in gtedr. gras, doch
ook in goedgeslaagde kuil en in min
dere mate in enige andere ruwvoeder
middelen. Uit dien hóófde kan men
deze factoren als men over voldoende
ie klas kuilgras e.d. beschikt, waar
schijnlijk verwaarlozen.
INu komt de vraagt aan de orde,
of de k'rachtvoerfunctie, waarom het
in deze. toch blijkbaar vooral gaat,
op voordeliger wijze door een ander
voedermiddel v.h. eigjen bedrijf, met
name zeer goed geslaagd kuilgras, kan
worden vervangen.
Moedgevend in deze1 is, dat het
Hardeland ;glras blijkens een aantal
analyses de kwaliteit van gemiddeld
gedroogd gras heel dicht benadert,
wat het eiwitgehalte betreft. De ZW
in de D|S, komt er vrijiwel mee over
een.
Boven hebben we echter gezien,
dat de boeren om rendabel (t.o.v.
eiwitrijk meel) te kunnen drogen men
betere kwaliteit dan het gemiddelde
moet drogen.
Voor zover men daarin slaagt staat
in dit opzicht Hardeland gras dus
wat beneden kunstmatig gedroogd
|g!ras. Verder moet men bii vergelijkin-
jgjen steeds bedenken dat kuilgras
altijd een saprijk product blijft en
Igledroogd gras als zodanig veel meer
met krachtvoer overeenkomt, ook al
is de concentratie van voedierbestani-
delen in de droge stof niet zoveel,
hoger dan in prima, kuilgras.
Men zou misschien met Hardeland
gras tot 30 kg per dag kunnen gaan
en naast zat hooi zou daarmee een
dagproductie te bereiken zijn van 12
h 15 kg-melk met 3.50 pet. vei. In
de praktijk zal men vooral in een
gemengdgebied als het Land van
Heusden en Altena echter steeds be
schikken over een zekere hoeveelheid
van ruwvoedermiddelen met lage pro
ductiekosten (voederbieten, surkerbie-
tenloóf, hooi van klavers en gras
enz.zodat men voorlopig althans
niet meer heeft te rekenen dan 20
kg kuilgras gedurende een groot deel
van de stalperiode.
Daarvan uitgaande kan men een
basisrantsoen opstellen van 20 kg
Ërima kuilgras, 7 kg goed hooi, 12
g voederbieten voldoende voor een
melkproductie van 10 h 12 klg per
dag.
Gaat men uit van een gemiddelde
kalfdatum op 1 Maart, dan moet
men op pfml. 50 staldagen met ver
se koeien rekenen met gemiddeld
ruim 20 kg melk per dag. Boven
staand rantsoen moet dan worden
aangevuld met 4J/2 kg gedroogd igras
of plm. 3 k|g eiwitrijk meel of een
combinatie hiervan.
In deze situatie zou men mlet plm'.
150 kg, eiwitrijk krachtvoer per dier
kunnen volstaan per stalperiode.
Het is lanlg niet zeker dat er a.is.
winter 150 klg goed eiwitrijk kracht
voer per dier beschikbaar is. Hiet lijkt
verstandig! daar niet bij, voorbaat op
te vertrouwen.
Wanneer we voorts bedenken, 'dat
vele bedrijiven, zeer waarschijnlijk de
igirote meerderheid, een minder gun
stig basisirantsoen beschikbaar heb
ben en dus de krachtvoerbeholefte
groter is dan 150 kg per dier, dan
komt de behoefte aan gedroiogd gras
voor zeer velen wiel duidelijk naar
voren, immers slechts een klein per
centage der boeren in het land van
Heusden en Altena (naar schatting
10 pet. van het ,aantal, dat met groot
voordeel van een verbeterde conser
veringsmethode van gras gebruik zou
kunnen maken) is van plan te gaan
kuilen volgens Hardeland, met me
lasse of zuur, of te drogen.
De grasdrogerijen en de Harde-
landmachine die wie de.ze,r dagen ver
wachten, hebben samen bijl ijagl en
nacht werken het hele seizoen (de
Hardeland gedurende 2 k 3 maan
den. de drogerij! gedurende 5 maan
den") een capaciteit, die op geen
stukken na voldoende is om dejgras-
landoppervlakte, die met voordeel op
deze wijze te conserveren is, te ver
werken. 1
Eini'gle zeer belangrijke neven voor
delen van die droigjerij! en .ook' van
de Hardeland zijn de volgende:
re. betere 'blenutting van de groei-
tijd door grote grasproductie in gun
stige groeiperioden '(vroeg in bet
voorjaar en in Augustus)
2e. het land beeft veel minder te
lijden dan van maaien voor hooi
31e. igunstige werkverdeling door ont
lasting van de hooitijd;
4e. veel betere weideteichniek door
dat het igras van vroege kuil- en
droqgpercelen juist beschikbaar komt
in de critiefce tijd van schaars wei'-
degras als de wëidepiercelen kaal zijn
en de zon branid op het uitgeputte
pasgemaaide hooiland.
Die eindconclusie kan aldus wór
den samengevat:
ie. Grasdrogen is goed rendabel
mits mien vroejgicijdig maait.
2e. Er zijin belangrijke redenen
Iglrasdrogen en Hardelandkuilen naast
elkaar toe te passen op hetzelfde be-
3e. De meeste boeren blijven
voorlopijgl verstoken van de Hiarde-
land-methode, voor hen is er dies te
meer reden niet te weinig gras te
drogen vooral wanneer ze geen mle-
lasse of A.I.V. züurkuil maken.
Tenslotte Die grasdrogerij overwe-
ge eens of hiet niet mogelijk is door
een gevarieerd tarief het grasdrogen
aantrekkelijker te maken en daar
door onderbezetting van het bedrijf
tegen te gaan. 1 V
A. R. DiIJKEMA.
(Naschrift. Bij1 het ter perse glaan
van dit artikel kwam ons een 2'-tal
artikelen in de vakpers onder oglen,
waarvan de strekking vrij'wel in over
eenstemming bleek met het boven
staande. Beide schrijvers steunden
daarbiji op uitgebreide oinderzoekin-
igen ,de een t.a.v. de economische
zijde ,de andere t.a.v. die meer bei-
drijfstechnisehe zijde van' het pro
bleem der voeder winning. a.b.
J. K. Ik betaal 'wegenbelasting,
doch de weg waaraan ik woon, ver
keert in deplorabele toestand. Kan
ik van de gemeente eisen dat zij de
weg behoorlijk onderhoudt?
AntwoordU spreekt van „wegen
belasting", doch bedoelt waarschijn
lijk straatbelasting. Deze zult u moe
ten betalen, ongeacht het feit dat de
gemeente de straat, waaraan u woont,
slecht onderhoudt. U beeft geen recht
te eisen dat uw stuk weg behoorlijk
bestraat: wordt. Wel kunt u natuurlijk
proberen via de gemeenteraad op de
slechte toestand van uw woonstraat
de aandacht te vestigen.
J. K. Welke zijn de verplichtin
gen van de toeziende voogd?
AntwoordDie taak van de toe
ziende voogd is voortdurend toezicht
te houden op de handelingen van die
voogd ten aanzien van het beheer
over het vermogen aaii de niinderja
rigen. Hij neemt de belangen van de
minderjarigen waar, wanneer die met
de belangen van de voogd in strijd
zijn neemt zelf de voogdij' waar als
de voogd dit niet kan 'doen. Hij
zorglt er voor, dat de voogd een
'boedelbeschrijving opmaakt van alle
nalatenschappen, die aan zijn pupil
toevallen. Kortom is zijn taak dus er
voor te waken, dat de voogd zijn
verplichtingen ten aanzien van de op
voeding van zijin pupil en het beheer
van diens vermogen goed nakomt.
Voogdij en toeziende voogdij: duren
tot aan de meerderjarigheid van de
pupil.
J. K. Waarom móet elke onder
nemer omzetbelasting betalen en zijn
boeren hiervan vrijgesteld
AntwoordHet tarief voor élk ar
tikel en iedere ondernemer is niet
gielijk. Dat verschillen worden ge
maakt is een kwestie van regerings
beleid. Aangenomen mag worden, dat
het gunstige verschil ten aanzien van
landbouwers gegrond is op overwe
gingen van landbouwbelang. Tevens
mag niet worden vergeten, dat be
taalde omzetbelasting wordt afgewen
teld op de consument en dit is ten
aanzien van eerste levensbehoeften,
niet wenselijk1..
A. Ik heb als secretaris van
een vereniging een salaris van f225.-
per jaar, waarvoor jaarlijks vereve-
nings belasting wordt betaald. Ik heb
2 minderjarige kinderen. Heb ik nu
recht op kinderbijslag?
AntwoordNee ,daar ikiomt u niet
voor in aanmerkin|g.
A. S. M. 1. Als iemand failliet
is verklaard, is hij dan zijn schuld
kwijt of blijft die schuld bestaan?
2. Kan iemand die failliet verklaard
is, na enige jaren weer opniedw een
zaak beginnen? 3. Wat is suroeance
van betaling en waar kaïn dat aange
vraagd worden? 4. Ik behaalde in
Breda in 1936 het Mulo -diploma.
Door oorlogshandelingen is het ver
loren gegaan, tot wie moet ik me
wenden om een duplicaat-diploima te
krijgien?
Antwoord1 en 2. Het einde van
het faillissement betekent niet, dat
de gedeeltelijk betaalde schuldeisers
hun vordering verliezen. Zodra zij
menen weer met succes fcegein de
schuldenaar te kunnen optreden, kun
nen zij beslag laten leggen of op
nieuw faillissement aanvragen. Hij
kan dus wel weer opnieuw met een
zaak beginnen, maar de schuldeisers
behouden het recht op hun vorde
ring.
3. Surseance van betalinjg is uit
stel van betalingen. Die schuldenaar
kan dan, wanneer hij tijdelijk in fi
nanciële moeilijkheden is gekomen,
zijn betalinjgjen enige tijd opschorten.
Men moet dan een verzoekschrift in
dienen met bijstand' van een procu
reur bij de rechtbank.
4. U klunt zich het beste in ver
binding stellen met de schóól, die
u voor het Mulo-examen opgeleid
heeft. Die kan u dan ze|gge|n, tot wie
u zich wenden moet.
293. Buurmans huis is ongeveer
4 meter, van het majlne verwijderd. Hij
heeft zonder mij daartoe verlof te
vragen in mijn buitenmuur diverse
haken en krammeh gleslagen en daar
aan (zink) lijmen bevestigd. Het klop
pen van matten e.d. gjeeft in huis veel
lawaai, daar het maar een zwakke
muur is. Mocht buurman dit doen?
AntwoordWij' .begrijpen uit uw
brief, dat uw huis los van dat van
uw buurman staat, de betreffende
muur uw eigendom is en buurman
daarop geen enkel zakelijk recht
heeft. Hij mag dan zeker zonder uw
toestemmingi geen haken in Uw muur
slaan. Sommeert u hem1 deze te ver
wijderen en doet u dit, wanneer hii
aan üw sommatie geen gevolg geeft,
gerust zelf. U hóeft geen vreemde
voorwerpen en hindernissen in uw
eigendom te dulden en mag dit ze
ker we]glruime,n.
|M, W. Vermoedelijk bestaat er
in Amsterdam een organisatie voor
thuiswerkers. Kunt u mij het adres
opgeven
AntwoordU zult zulk een organi
satie moeten zoeken in bepaalde be
drijfstakken, b.v. het confectiebedrijf,
het visserijbedrijf of in de lederwa
ren industrie. Daar wij' niet wëten w*èlk
bedrijf u precies bedoelt, lijkt het ons
het beste dat u zich wendt tot de
Arbeidsinspectie te Amsterdam1, P.C.
Hooftstraat 162. 'Daar zal men u
waarschijnlijk verder helpejn.
H'. Si. Een gescheiden vrouw,
die hertrouwt met een weduwnaar
met kinderen in gemeenschap van
góederen, brengt wat meubilair in.
Kunnen bij overlijden van de man
zijn kinderen dit meubilair verkopen?
AntwoordMen doet bij' een twee
de huwelijk altijd verstandig op hu
welijkse voorwaarden te trouwen. Nu
dit in oasu niet gebeurd' is, zijin de
goederen, tiaar de vroiuw aangebracht
in de gemeenschap gevallen. Diezége!-
mieenschap zal bij' eventueel oveilijdein
van de man verdeeld moeten worden
eri bij' gebreke van overeenstemming;
tussen de deelgerechtigden bestaat
kans op openbare verkoop. Hieraan
is niet te ontkomen.
S. d. J. Zou iemand die no|g in
militaire dienst moet, maar graag
naar Amerika wil emigreren, vrijko
men van dienst? Moet men zich dan
tot de minister van Oorlog wenden?
Antwoord: Wanneer u naar Ame
rika wilt emigreren doet u het beste
u te wenden tot het arbeidsbureau
in uw woonplaats. Daar wijst men u
dab de te volgen weg en helpt men
u aan de benodigde papieren, pas,
visum enz1. Voor uw dienstplicht
kunt u zich het beste in verbinding
stellen met de afd. militaire zaken
op het gemeentehuis in uw woon
plaats, met alle gegevens betreffende
geboorte, keuring, uw lichting enz.
laar zal men ,u dan verder inlichten.
