TWEEDE BLAD
NIEUWSBLAD
Plaatselijk Nieuws
£)ula£ isetufr/
Binnenland
Toekomstplannen van de Biesbosch.
De Verloren Zoon
Ons nieuwe Feuilleton.
VRIJDAG 8 DECEMBER 1950
No. 6828
behorende bij het
voor het Land v. Heusden en Altena, de Langstraat en Bommelerwaard
HEUSDEN
Er werden bij de damclub V.D.
Maandag j.l. in hotel „Central" voor
de onderlinge competitie weer enke
le partijen gespeeld. De belangrijke
ontmoeting Schaap-Jonker eindigde
in een puntenverdeling, hoewel eerst
genoemde veel voordeel bereikte. De
partij Bax-Klaren, moest worden afge
broken in een stand waarin nogal
spel mogelijk is. de Graag won van
Nelis in een agressief partijtje in wel
ke partij laatstgenoemde de toege
worpen handschoen dapper opnam,
terwijl Nieuwkoop won van Fitters,
hoewel deze de voorgegeven schijf
lang behield, maar toen een grote
fout maakte.
Na deze uitslagen zijn we weer
wat dichter bij het beëindigen van
de eerste helft. De stand is nu:
concert van G. F. Handel, alsmede
werken van Guilmant.
Een vertegenwoordiger van het Ac
tie-Comité uit Willemstad zal een
kort woord spreken. De toegang tot
het concert is vrij. Programma's wor
den verstrekt tegen vrije gift. Aan
vang 8 uur. Toegang van 7.30 uur af.
WERKENDAM
Vrijdagavond komt de raad de
zer gemeente om 8 uur in vergade
ring bijeen.
Tot leden van het kiescollege
der Ned. Herv. Kerk alhier zijn her
kozen de heer K. C. de Boon, P. Ka
merman, D. Pruisen, B. Klop en J.
A. Zevenbergen.
De Chr. Besturenbond afd.
Werkendam hoopt Vrijdag 8 Dec.
in de Nutszaal alhier een propaganda-
vergadering te houden. Als sprekers
zullen optreden de heren H. v. d. Lin
den en H. Leusink met de onderwer
pen: „De vijand wederstaan" en „In
de aanval".
Heden av ond 7 uur zal in de
Chr. Geref. Kerk alhier voorgaan Ds.
N. de Jong van Middelharnis. Voor
de Chr. Ger. Gem. zal in 't Gebouw
voor Chr. Belangen 's avonds half 8
optreden Ds. H. v. Kooten.
Naar men verneemt zal de
door de Duitsers opgeblazen Ned.
Herv. Kerk alhier begin 1951 wor
den herbouwd.
In onze gemeente heeft een
ernstig ongeluk een dode geëist. De
heer A. Ruitenberg liep met zijn
echtgenote op de Sasdijk. Plotseling
werden zij opgeschrikt door een
signaal van de auto, bestuurd door
Mej. de Jager uit de Biesbosch. De
beide echtelieden liepen de Sasdijk
over en werden door de auto gegre
pen. De heer Ruitenberg bekwam 'n
neusbreuk, doch zijn echtgenote was
er erger aan toe, en werd zodanig
gewond, dat overbrenging naar het
ziekenhuis te Dordrecht noodzakelijk
bleek, alwaar zij is overleden.
De fa. Gebr. Visser alhier
was de laagste inschrijver voor het
onderhoudswerk aan de Zuidholland
se eilanden gedurende 19 51 voor
f 23400—.
A. de Graag
6
.5
0
1
Ger. Jonker
6
3
3
0
9
A. Nieuwkoop
7
3
3
1
9
J. lKaren
•7
4
1
9
C. de Joode
3
3
C. Schaap
7
3
1
0
7
C. Bax
6
•1
3
5
W. Nelis
1
3
Ant. Fitters
5
0
0
.5
0
A.s. Maandag staat er weer een be
langrijke wedstrijd voor de hoofdklas
se competitie Ned. Dambond, dan
komt Tilburg op bezoek, welke over
een sterk tiental beschikt. O.i. is de
Heusdense damclub niet kansloos. Ge
speeld wordt in „Central". Aanvang
half acht.
LAND VAN ALTENA
De laatste dagen is er meer
vraag naar goede consumptie aard
appelen. Men besteedde 10 gld. per
100 kg af boerderij.
POEDEROIJEN
Donderdagavond 1.1. hield Ds.
Steenbeek van Everdingen, voor de
Meisjesvereniging „Esther" zijn aan
gekondigde lezing over: „Mijn reis
naar Palestina". Velen waren opge
komen deze begaafde spreker te be
luisteren, zodat het kerkje geheel be
zet was. Met een kort woord leidde
de heer Asmus genoemde spreker in.
Met gespannen aandacht werd door
de vele aanwezigen geluisterd. Het
was een zeer goede avond, en met
voldoening kan de Meisjesvereniging
op deze avond terugzien. Ook de
collecte tot bestrijding der kosten
was zeer bevredigend.
Het ligt in de bedoeling van
de kerkeraad der Herv. Gem. alhier,
een dankstond te houden, als ook J.
v. d. Werken uit Indonesië zal zijn
teruggekeerd. Met hem zijn dan alle
jongens uit de Herv. Gem. wederge
keerd.
RAAMSDONKSVEER.
De bekende Delftse orgelist
Dirk Jansz. Zwart komt in het kader
van zijn derde serie orgelconcerten
ten bate van de herbouw van Neer-
lands eerste Protestantse kerkgebouw
te Willemstad alhier spelen op Maan
dag 11 December in de Hervormde
Kerk.
Zijn programma vermeldt Psalm
en liedbewerkingen van Jan Zwart,
oe toccata en fuga in d-moll van J.
S. Bach, bet Koekoek- en Nachtegaal
Radiovoordracht, uitgespraken
door de heer W. G. de Waard,
te Werkendam, Voorzitter der
N.-Br. Mij. v. Landbouw, op
Dinsdag 28 Nov. 1950, vanuit
de Studio van de AVRO te
Hilversum.
De Biesbosch één van de meest
merkwaardige delta-gebieden van Eu
ropa is ontstaan, toen door de grote
storm van 16 Nov. 1421, bekend
onder de naam van St. Elisabeths-
vloed, de Grote of Zuidhollandse
Waard, welke een oppervlakte be
sloeg van ongeveer 42,500 ha, ten
gevolge van dijkdoorbraken werd
overstroomd en voor een groot ge
deelte van de aardbodem verdween.
Duizenden personen kwamen hierbij
om het leven en 72 dorpen werden
vernietigd.
Het Biesboschgebied wordt be
grensd ten Noorden door de Nieuwe
Mierwede ten Zuiden door de Amer
ten Westen door het Hollandsch
Diep en ten Oosten door het mooie
en nog te weinig bij toeristen be
kende „Land v. Heusden en Altena".
In de 16op der jaren kwamen de
verdronken gronden door opslibbing
weer ooven water en door het aanleg
gen van nieuwe dijken werd de Bies
bosch moeizaam en met grote finan
ciële offers weer op de waterwolf
heroverd. Thans bestaat de Bies
bosch uit zeer vele uitermate vrucht
bare rivierkleipolders, vooral in het
Zuiden zeer geïsoleerd gelegen en
daar alleen per vaartuig bereikbaar.
Tussen deze polders stromen de vele
killen en bevinden zich de kreken,
waarlangs gelegen zijn de grienden
en de rietgorzen.
De getijbeweging heeft in de Bies
bosch vrij spel en het verschil tus
sen eb en vloed bedraagt nor
maal 1 a 1V2 meter, terwijl bij storm
vloeden deze verschillen zeer aanzien
lijk groter zijn.
Men treft overwegend groot-grond-
bezlt aan, waarvan de eigenaren voor
het merendeel uitwonend zijn. 70 pCt.
van de Biesbosch is in handen van
eigenaren, die meer dan 40 ha bezit
ten. De risico's aan het grondbezit
verbonden in dit gebied zijn zeer
groot, doordat iedere eigenaar het
volledige onderhoud heeft van de
bedijking van zijn polder. Als men
bedenkt, dat bij diverse stormvloeden
in deze bedijkingen grote doorbraken
kunnen ontstaan, waarvan b.v. in
1944 het herstel vorderde een bedrag
yan ongeveer f 270,000, is het ver
klaarbaar, dat het groot-grond bezit
hier domineert.
Geen wonder dan ook, dat reeds
vele jaren een actie werd gevoerd,
niet alleen door de eigenaren,, maar
ook door de pachters, om door uit
voering van waterstaatkundige wer
ken, het Biesbosch-gebied vloedvrij
te maken. Hieraan zit echter vastge
koppeld de afsluiting van de Donge
en het Oude Maasje ten Zuiden van
de Amer. Om met meer effect de
actie te voeren, werd in 1936 het
waterschap „de Brabantsche Bies
bosch" opgericht omvattende onge
veer 9000 ha. Thans is men zover
onvoorziene omstandigheden voorbe
houden dat men de algehele be
dijking van de Biesbosch kan tege
moet zien. Men heeft geprojecteerd
een doorgaande bedijking vanaf Wer
kendam langs de Nieuwe Merwede tot
en met de Hoge Hofpolder, om ver
volgens naar bet zuid-oosten om te
buigen en op enige afstand de Amer
te volgen tot Spijkerboor om tenslot
te de kade langs de Bergsche Maas
te volgen tot Keizersveer.
Binnen deze dijk vallen ongeveer
8500 na. De dijk heeft een hoogte van
6.50 plus NAP en een lengte van on
geveer 30 km.
In het Gat van de Visschen is een
spuisluis ontworpen, terwijl schut
sluizen zijn gedacht bij Spieringsluis-
Werkendam. (deze is reeds gedeelte
lijk klaar) en Spijkerboor. Een drie
tal hoofdvaarwegen voor schepen tot
500 ton zullen het gebied doorkrui
sen, terwijl een aantal kleine killen
tot afwateringskanalen zal worden om
gezet. De Biesbosch zal dan een na
tuurlijke lozing krijgen, en het peil
op de circa 800 ha grote boezem
is gedacht op 50 a 60 cm min NAP.
Een kerndorp zal warden gesticht,
waardoor de bewoning, welke thans
6 h 7 personen per vierkante km be
draagt, aanzienlijk dichter kan wor
den, terwijl de landarbeiders, die
vooral in het Zuidelijke gedeelte na
genoeg de gehele week in beten moe
ten verblijven, een meer menswaar
dig onderdak zullen kunnen verkrij
gen.
De waterstaatkundige toestand en
de ongunstige verkeersmogelijkheden
zijn oorzaak van de thans geringe
bevolkingsdichtheid, en deze beide
vraagstukken roepen om een oplos
sing, vooral ook omdat Eet over
schot van agrarische bevolking in
Nederland een nijpend tekort aan
grond heeft.
Een natuurreservaat van ongeveer
300 ba zal worden uitgespaard, om
de Biesbosch fauna en flora zoveel
mogelijk te bewaren.
Een aantal secondaire en tertiaire
wegen zullen worden geprojecteerd
naast de primaire snelverkeersweg
Keizersveer-Veer Kop van 't Land,
waardoor het gebied zal worden ont
sloten en tot grotere ontplooiing zal
kunnen komen. Aan de uitermate be
kwame en deskundige ir. Roebroek
is opgedragen deze ontsluiting met
eventuele nodige Ruilverkaveling tot
stand te brengen, en kan dus worden
geprofiteerd van de grote ervaringen
op dat gebied door ir. Roebroek, in
de Wiéringermeer reeds opgedaan.
Doordat een groot aantal partiele
bekadingen kan vervallen^ en mede
door het feit, dat de grienden (dit
is tegenwoordig een verliesgevende
exploitatie) en rietgorzen kunnen wor
den omgezet in vruchtbare bouw- en
weilanden, heeft een aanzienlijke aan
winst van cultuurland plaats.
De Enorme kosten van eventuele
doorbraken gaan tot het verleden be
horen. Het Biesbosch gebied waar
zeer vele bekwame en deskundige
boeren wonen, uitgerust met de meest
moderne outilage voor hun bedrijf,
gaat dan een rustigere en meer ze
kere toekomst tegemoet.
Nationaal gezien zijn de tientallen
millicenen gijldens, welke voor deze
werken nodig zijn, alleszins financi
eel en economisch verantwoord.
Overval in Rotterdam
Een late klant kwam een winkel
te Rotterdam binnen met een revol
ver in de hand. De verkoopster ging
aan de haal. De klant verdween met
f 60. Had er echter niet veel ple
zier van, want de politie had hem
spoedig te pakken.
Het gezin Spaans, dat in Amster
dam woont, is wel erg door werk
loosheid getroffen: Vader Spaans al
meer dan acht jaar, de oudste zoon
Aart ruim vier jaar en de 19-jarige
Bert al een jaar. Behalve de 16-ja-
rige Ap werkt alleen Wim als schil
de rsknecht.
Jarenlang zit Wim al in deze el
lende, hoewel hij zelf nog behoorlijk
verdiend. Maar in de loop der jaren
is in hem een ideaal gegroeid: spa
ren om later eigen baas te kunnen
worden. Niet uitgaan, geen meisjes,
maar sparen. Niet zijn hele leven
in dezelfde
CIRKELGANG
doordraaien, maar er uit, vóóruit in
cle wereld. De toekomst is voor een
knecht somber en hij heeft iedere
week de kans om ook werkloos te
worden.
In Wim's leven komt opeens veran
dering, als hij met een oudere col
lega op karwei moet in de Beemster.
Daar, op die boerderij leert hij de
jongste dochter kénnen en al spoedig
komt hij tot de conclusie, dat hij van
het meisje houdt en zij van hem. En
dat hij met haar wil trouwen. Maax
dan moet hij zijn ideaal: zelf baas
worden, laten varen en zal hij in de
oude cirkelgang blijven ronddraaien.
Maar de liefde heeft hem te pak
ken. Daar is geen strijden tegen. Zal
hij nu blijven, wat hij isz'n 'hele
leven schildersknecht
In dit mooie, boeiende feuilleton
wordt de strijd van Wim Spaans om
vooruit te komen in de wereld een
strijd door de eeuwen heen door men
sen van allerlei slag gevoerd, zo dik
wijls met weinig of geen succes
op ontroerende wijze beschreven. En
de moraal, die als een gouden draad
in dit verhaal is geweven, is tevens
een aansporing voor de hedendaagse
jongeman en jonge vrouw, op wier
leven de achter ons liggende oorlog
een stempel heeft gezet, om met een
gezonde blik in de toekomst te kij
ken, omdat die toekomst voor ieder,
die vooruit wil in de wereld, tal van
kansen heeft.
„Cirkelgang" laat U het leven van
alle dag zien: Uw eigen leven. Maar-
tje Zeldenrijk, die dit Westfriese
streekverhaal geschreven heeft, is een
goede vertelster. Zij zal U weten te
boeien en wij zijn ervan overtuigd,
dat u vele genoeglijke uren zult heb
ben met het lezen van „Cirkelgang",
met welk feuilleton we in ons num
mer van 15 Dec. a.s. een begin ma
ken. De Redactie.
Amioalh in ber oep
Dinsdag' heeft die raadsman van
Aminah, de pleegmoeder vam Bertha
Iiertogh, beroep aangetekend tegen
de uitspraak van het Hoog Gerechts
hof te Singapore, £lat Bertha weer
onder het ondierlijk gezag stelde.
Het Hof van Appèl zal waar
schijnlijk Maandag a.is. beslissen, of
Mevrouw Hertogh haar dochter nu
mee naar Nederland mag terugne
men. !'fI
Mocht het Hof het Appèl aanvaar
den ,Üam zal de zaak eerst in Maart
1951 opnieuw in behandeling komen
De mariniers bestaan 285 jaar
Ter ere van dit feit wordt door de
Rotterdamse burgerij aan de Mari
niers op 11 December een ereboek
geschonken.
Ons Feuilleton
2)
Het gelaat van de fabrikant veran
derde zichtbaar. Een diepe toornige
rimpel vertoonde zich tussen zijn zwa
re, grijze wenkbrauwen en met na
druk zei hij„Ik ontsloeg juffrouw
Clammington, omdat ik zeer gegron
de redenen heb, om te veronderstel
len, dat haar verblijf hier voor meer
dan één persoon noodlottig zou kun
nen worden."
„Mag ik die redenen weten, va
der?" De vraag werd met ingehou
den toorn gedaan.
„Die redenen weet jij zo goed als
ik, jongen", vervolgde de oude heer
zachter, „bedenk toch hoeveel er van
afhangt, dat je een beschaafde, ont
wikkelde vrouw naast je zult hebben,
later."
„Vader, als dat uw bezwaar is,
Carry is ontwikkeld en beschaafd ge
noeg, meer dan veel meisjes, dit moet
u toch weten, daar ze..."
Ongeduldig viel de fabrikant zijn
zoon in de rede: „Ze is niet van jou
stand en beeft geen cent."
Toorn flikkerde in de ogen van
Frits. „Vader", vroeg hij nog eens,
„hield u van moeder, toen u trouw
de?"
Even stond Goldberg verbluft.
Waar ging de jongen nu op af. „Na
tuurlijk", zei hij. „Maar vergeet niet,
dat je moeder rijk was en van zeer
goede stand. Ik mocht dus van haar
houden."
Frits lachte schamper. „Zo," riep
hij, „dat is prachtig. Dus als ze niets
had gehad, zou u uw gevoel geweld
hebben aangedaan en met een ander
getrouwd zijn, waarvan u uit de aard
der zaak niet houden kon, daar u
uw liefde had weggeschonken. Nu,
ik doe dat niet, nooit. Ik houd van
Carry ,ik heb haar zeer lief en ik
trouw haar, zo gauw ik met mijn stu
die klaar ben, over twee jaar. Dan
zal ik als dokter genoeg verdienen
voor ons beiden."
De oude heer had zich in zijn
volle lengte opgericht en stond voor
zijn zoon.
„Dat zal je niet!" riep hij uit.
„Nooit krijg je mijn toestemming,
aap van een jongen. Het meisje gaat
weg en jij gaat door met je studie.
Later kun je trouwen, met wie je
wilt, als ze maar geschikt voor je is."
„Geen ander dan Carry is voor me
geschikt", zei de jonge man, terwijl
er een kleur kwam op zijn bleek ge
zicht. „Haar trouw ik en niemand
anders."
„Dan", zei de vader, hees van
kwaadheid, „ga je het 'huis uit en ik
bekommer me niet meer om je. Ik
erken je niet meer als mijn zoon,
bedenk je wel."
„Er is niets te bedenken,, vader".
„Ga dan uit mijn ogen en kom hier
niet weer, ellendige kerel, die je va
der zo'n verdriet doet. Ga heen en
laat 'ik je niet méér zien." Als koor
den waren de aderen gezwollen op
het hoofd van de fabrikant. Hevige
toorn lichtte uit zijn ogen. Frits wist,
dat zijn vader voet bij stuk zou hou
den en. droevig gestemd, doch vast
besloten verliet hij het kantoor.
Even ging hij zijn vaders huis bin
nen, waar juffrouw Haks onder tranen
afscheid van hem nam en voor hem
inpakte, wat hij nodig had. Hij keek
om zich heen en verliet toen het ou
derlijk huis om er nimmer weer te
rug te keren. Dien nacht sliep hij in
ieen hotel en de volgende morgen ging
hij vroeg naar Carry's kosthuis. De
ze schrok van alles wat hij 'tiaar ver
telde, maar hun liefde ging hun bo
ven alles; ze wilden elkaar behouden
ten koste van wat ook. Dienzelfden
dag nog konden ze plaats krijgen op
een boot naar Engeland; waar ze
zich lieten trouwen.
Tien jaren zijn voorbijgegaan. De
oude heer Goldberg zit in zijn kan
toor. 'Zijn haar is in deze jaren wit
geworden en de lijnen om zijn mond
getuigen van lijden en droefheid.
Hoe graag had hij zijn woorden
jegens zijn zoon herroepen. Maar daar
voor was het nu te laat. Zien zou hij
hem denkelijk nooit meer. Met een
diepe zucht stond de fabrikant op
en ging naar zijn woonhuis. Juffrouw
Haks had de thee klaar en zette een
kop voor hem neer. Haar goedig ge
zicht zag er zorgelijk en bedroefd uit,
wanneer ze af en toe een blik wierp
op de stille man tegenover haar.
„J af f rouw Haks", begon hij, „mor
gen moet ik weer eens naar Engeland.
Ik blijf niet lang. Hoogstens blijf ik
een week te Londen; ik doe izo
gauw mogelijk mijn zaken af. U moest
maar vragen of uw nichtje Lize u
weer gezelschap wil komen houden,
als ik weg ben. Twee jaar geleden
deed ze dit ook."
„Best, mijnheer." Juffrouw Haks
keek verschrikt. Die grote reizen kwa
men altijd zo onverwacht en ze moest
nog alles in orde maken. Mijnheer
Goldberg stond op en liep de kamer
op en neer. Toen nam hij zijn hoed
en liep de straat op; thuis werd
het hem te benauwd.
In de Victoria Street te Londen was
een ongeluk gebeurd. De mensen
stonden op een hoopje, zoals in een
kleine plaats. Het is of iets naars
de mensen altijd tot zich trekt. Een
auto was met snelle vaart om de hoek
gekomen en had niet tijdig kunnen
stoppen om een oude heer te laten
passeren. Deze werd aangereden en
wel zodanig, dat hij in" een zieken
huis moest worden opgenomen.
(Slot volgt).
10
2
8
2
"8
j
2
8
2
6
