Hoe verschillende plaatsen in onz
omgeving den oorlog doorstonden
Officiëele mededeelingen
Bekendmaking
waarin opgenomen„NIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard"
2E JAARGANG, No. 66 VRIJDAG 26 OCTOBER 1945
Uitgever: K. VELTMAN te Drunen Algemeen Redacteur: J. H. ROZA te Heusden Drukkerij: FIRMA L. J. VEERMAN te HeusdeH
Verschijnt Maandag en Vrijdag Abonnementsprijs: f 1.95 per 3 maanden; per week 15 ct.losse nummers 10 ct. Advertentiën 20 cent per regel
U*D VAN ALTENA
WIJK.
I.
Deze gemeente was vermaard, we
gens het groot aantal leden der NSB
dat zich hier bevond, en die bij het
uitbreken van den oorlog in Mei 1940
dooi Hollandsche militairen werden op
gehaald en overgebracht naar Den
Haag waar zij door de duitschers wer
den bevrijd.
Teruggekeerd in onze gemeente tra
den zij openlijk op en namen in hun
W.A.-pakken gestoken, tegenover de be
volking een uitdagende houding aan
en richtten diverse onder-afdeelingen
van de NSB op, zooals Jeugdstorm,
W.A., vrouwenbeweging, Winterhulp, en
Volksdienst en later de Landwacht. Tra
den de eersten niet openlijk, doch meer
achter de schermen, tegen verschillen
de ingezetenen op, met de laatste, de
Landwacht, was zulks niet het geval,
deze bezorgde wel veel overlast.
Trouwens ook de W.A. liet zich
vaak niet onbetuigd en het was vooral
bij het uitzetten uit de woning van een
zeker persoon in de Polstraat, dat zij
zich keerden tegen het wettig gezag,
zelfs zoodanig, dat wanneer dit gezag,
het meubilair naar buiten droeg, het
door W.A.-mannen weer naar binnen
werd gedragen.
Van de duitschers ondervonden we
hier de eerste jaren geen last ien alles,
bleef dus betrekkelijk rustig. In den
nacht van 23 op 24 Juli 1942 werd
deze rust evenwel plotseling op ernsti
ge wijze verstoord. Om 2 uur 10 meld
de de utikijkpost op den toren, de na
dering van een groot aantal vliegtuigen,
de meeste vliegend van West naar Oost.
Een oogenblik na deze melding viel
een brandbom in den toren, waardoor
de verbinding met den post in het ge
meentehuis en den Commandant van
den Luchtbeschermingsdienst werd ver
broken. Het mag een wonder heeten,
dat de twee mannen ^an den lucht
wachtdienst, die den post in den toren
hadden betrokken, niet werden getrof
fen en aan den dood zijn ontsnapt.
Na d^ze eerste brandbom, daalde er
een regen van brandbommen neer op
de Kom der gemeente v.n.l. in de Berg
straat, Veldstraat, omgeving Gemeente
huis en Hoogen Maasdijk.
De brandende bommen, waarvan een
groot gedeelte in de genoemde straten
waren terecht gekomen, veroorzaakten
een angstig, doch tevens een fantastisch
gezicht het geheel had veel weg van
een schitterende feestverlichting.
Ongelukkigerwijze kwamen niet alle
bommen op straat en in het veld neer,
ook een 18-tal woningen, waaronder
gemeentehuis, school, kerk en pastorie
werden getroffen. De brandweer stond
plotseling voor een ontzaggelijke taak,
doch ze nam terstond de maatregelen,
die genomen konden worden en be
streed het vuur, bijgestaan door een
handvol kranige burgers op krachtda
dige wijze. Men zag echter terstond
in dat men het vuur alleen niet aan
kon en waarschuwde daarom de brand
weer in Almkerk, die zeer spoedig, na
dat zij kennis had gekregen, met haar
motorspuit ter plaatse was en kracht
dadig mee aanpakte en de branden be
streed.
Allen zonder onderscheid hebben zich
zeer lofrijk gedragen. De Hoofd-Inspec
teur van het Brandwezen en Luchtbe
scherming gaf in een persoonlijk schrij
ven dan ook uiting van zijn waardee
ring en groote tevredenheid voor het
werk dat is verricht. Hij bracht lof
voor het doelbewust en energiek optre
den, waardoor de gemeente voor een
groote ramp gespaard is gebleven.
Ondanks dit krachtdadig optreden
had men evenwel niet kunnen voorko
men, dat afbrandden de noodwoning
van B. Smits, de woning van de kinde
ren C. Bouman i.£ de Veldstraat en
een schuur van de Wed. C. Kolffde
verdere branden wist men te beteugelen
en erger te voorkomen.
In de woning van de kinderen Bou
man werd een gehuwde dochter, woon-
achtig in Aalst en die, aangezien het
wat laat geworden was, om naar huis te
gaan, was blijven overnachten, door
een brandbom doodelijk getroffen.
Naar algemeen wordt aangenomen,
wilde het vliegtuig, dat blijkbaar in
nood verkeerde, zijn bommenlast kwijt
en had het daar ongelukkigerwijze juist
de Kom onzer gemeente voor uitge
kozen.
Dit was de eerste kennismaking met
het oorlogsgeweld, die Wijk en Aalburg
moest meemaken, helaas het zou bij
de eerste kennismaking niet blijven. Nog
zeer veel rampen en leed zouden de
ingezetenen te wachten staan, voor zij
den dag der bevrijding zouden mogen
vieren.
Waar de gemeente blijkbaar juist in
de vliegroute lgtg en de jachtvliegers,
opstegen van Gilze-Rijen en Soester-
berg, hadden in deze omgeving vaak
luchtgevechten plaats. Herhaaldelijk wer
den dan boven de gemeente fosforzak-
ken en f osforflesschen afgeworpen,
steeds evenwel met gelukkiger en gun
stiger afloop dan bij het boven om
schreven „geval.
In 1944 werd een groot Ameri-
kaansch vliegtuig gedwongen nabij de
v.m. werf aan den Molendijk een nood
landing te maken, waarbij het vliegtuig
in brand vloog. Van de bemanning, die
uit 7 personen bestond werd er één
gedood. Van de overige 6 werd een 3-
tal in Veen en een 3-tal in Wijk, door
de duitsche militairen, die de brug te
Heusden b waakten, gevangen genomen.
Toen deze gevangenen op een vracht
wagen door de duitschers zouden wor
den weggevoerd, was een aantal bur
gers voor het gemeentehuis saamge-
stroomd, die naar dit vertrek kwamen
kijken. De moffen stond dit blijkbaar
niet aan, zij werden vreeselijk kwaad
en dreigden op de bevolking te zullen
schieten. Een officier sloeg daarbij den
ambtenaar ter secretarie B. Verzijl die
in zijn nabijheid stond en gelastte zijn
manschappen, genoemden Verzijl met
de Amerikanen in den wagen weg te
Dienst Landbouw Herstel.
Momenteel wordt door den Dienst
Landbouw-Herstel in District 44 en 45
rundvee aan landbouwers toegewezen
Door de Overheid zal dezen winter
in verband met het gebrek aan vervoer
middelen geen ruwvoeder aangevoerd
worden. Verbod hiervan wordt zelfs
niet wenschelijk. Ook pulp is dit jaar
niet of weinig.
Zij, die niet over voldoende winter
voeder en stalling beschikken zal daar
van eerst aanstaande voorjaar vee te
ruggeleverd worden.
De Insp. Dienst Landb. Herstel
Ir. FRANKEN.
De Directeur van het Centraal Dis
tributiekantoor te Vught maakt het vol
gende bekend
Verstrekkingen aan a.s. en jonge moeders.
De extra rantsoenen voor a.s. en jon
ge moeders zullen met ingang van 28
October 1945 de volgende hoeveelhe
den vertegenwoordigen per 4 weken
700 gram bloem, 2000 gram grut
terswaren, 500 gram boter, 20 liter
melk, 400 gram vleesch.
Voorts zullen met ingang van ge
noemden ^latum de extra rantsoenen
worden verstrekt gedurende een tijdvak
van 28 weken vóór en 24 weken na de
bevalling, in plaats van gedurende 24
weken vóór en 12 na de bevalling.
Jonge moeders, wier bevalling heeft
plaats gehad op of na 22 Juli 1945,
kunnen, indien de verstrekkingen wegeins
het verstrekken van den oorspronkelijken
termijn van 12 weken na de bevalling
zijn beëindigd, zich wederom tot den
distributiedienst wenden.
Distributie van lijnolie voor schilders.
Met ingang van 1 November a.s. wor
den schildersbedrijven, alsmede bedrij-
voeren. Gedurende 14 dagen werd deze
ambtenaar gevangen gehouden, waar
hem evenwel niets ten laste kon wor
den gelegd werd hij na deze 14 da
gen weer losgelaten en kon hij naar
zijn familie en in de gemeente terug-
keeren.
Spannend voor Wijk waren ook de
Meidagen van 1943, toen men alge
meen van oordeel was, dat het tijdstip
voor de Nederlanders was aangebroken,
om in opstand te komen. Evenals in
meer andere plaatsen in de omgeving
werd hier het werk neergelegd en wer
den zij. die daarvoor niet veel gevoel
den, gedwongen dit te doen. Uit Wijk
werkten ook een aantal personen
op de scheepswerf te Heusden, waar
het werk vrij regelmatig voordgang
vond. Dit was niet naar den zin van
hen, die hier het werk staakten. In op
tocht was men op weg naar Heusden,
om qok daar de menschen te gaan
dwingen eveneens het werk neer te
leggen. De NSB-burgemeester van
Heusden, die reeds door NSB'ers uit
Wijk was gewaarschuwd, had de Sie-
cherheitsdienst in Den Bosch met een
en ander in kennis gesteld, die onmid
dellijk met eenige manschappen ge
wapend met machinegeweren, aanwezig
waren en de stakers even voorbij het
veer fe Aalburg tegenkwamen. Ieder
zocht toen begrijpelijkerwijze een goed
heenkomen, doch een aantal personen
werd gevangen genomen, eerst op het
gemeentehuis verhoord, waarbij zij ver
schrikkelijk werden mishandeld en ge
slagen en daarna vervoerd naar Eind
hoven. Bij den gehuwden G. Zandvliet,
wonende in de Polstraat te Aalburg en
afkomstig Uit Well, had men een land
bouwersmes in scheede gevonden. Deze
vondst werd hem noodlottig, het werd
als een wapen aangezien en hij is
dan ook in Eindhoven doodgeschoten.
Burgemeester Landweer heeft nog alles
in het werk gesteld om het slachtoffer
te redden doch niets mocht baten. De
verslagenheid in de gemeente was toen
algemeen en men gevoelde spijt over
het ondoordacht optreden.
(Wordt vervolgd).
ven die één of meer schilders in dienst
hebben voor zoover zij zijn ingeschre
ven bij de Vakgroep Schildersbedrijven
in het bezit gesteld van rantsoenbonnen
lijnolie op 'basis van het aantal in dienst
zijnde schilders. Deze bonnen kunnen
maandelijks bij den plaatselijken distri
butiedienst worden afgehaald onder
overlegging van de inschrijvingskaart
van de vakgroep, alsmede de loonlijst
of, voor bedrijven met eigen schilders
een /erklaring van de directie, vermel
dende het aantal schilders, dat in de
laatste volle week in het bedrijf werk
zaam was. De rantsoenbonnen lijnolie
geven recht op het koopen van 1 liter
lijnolie per bon.
Rantsoenbonnen beschuit en zuidvruchten.
Tot nader order worden geen rant
soenbonnen voor het artikel beschuit
met den opdruk „A 29 100 gram be
schuit" in omloop gebracht, Als rant
soenbonnen voor beschuit zullen worden
gebruikt de rantsoenbonnen met op
druk „een rantsoen artikel F" (Fer
dinand).
Deze bonnen geven recht op 70 gram
beschuit (is een rantsoen) per bon.
De rantsoenbonnen met opdruk „een
rantsoen artikel G" (Gerrit" geven
recht op een rantsoen (is 100 gram)
gedroogde zuidvruchten.
Nummercoupures.
In het tijdvak van 21 tot en met 27
Oct. 1945 zullen de volgende nummer-
coupures worden uitgereikt:
361 en 362C voor 100 gram zout
per rantsoen363C voor 250 gram
peulvruchten per rantsoen364C voor
500 gram jam per rantsoen368C voor
225 gram zeep per rantsoen369C
voor één doosje lucifers per rantsoen
372C voor 100 gram gedroogde zuid
vruchten per rantsoen.
Deze coupures zijn geldig voor de
taillisten van 28 October tot en met
10 Nov. en voor grossiers van 28 Oct.
tot en met 24 November a.s.
De Schade-Enquête Commissie
te 's Hertogenbosch.
Naar aanleiding van het bericht in
ons vorig nummer deelt bovengenoem
de commissie thans mede, dat de ter
mijn van aangifte voor Oorlogsgeweld-
schade, inmiddels verlengd is tot 1
Januari 1946.
Voorts worden uitgereikt de nummer-
coupures
366C en 367C voor een driekwart
liter melk per rantsoen; 370C en 371C
voor 1 kg aardappelen per rantsoen
Deze zijn geldig van 28 October tot
en met 3 November a.s.
Voor brood worden uitgereikt:
344C voor één eenheid Amerikaan-
sche bloem per 10 rantsoenen; 345C
voor één eenheid inlandsche bloem per
10 rantsoenen; 346C voor reductie;
347C voor 100 gram zout per rants.
Deze laatsten zijn geldig van 15 Oct.
tot en met 3 November a.s.
Luiers.
Op de aan a.s. moeders verstrekte
50 speciale punten tot aankoop van
babykleertjes mogen maximaal zes lui
ers worden gekocht.
Indien bereidverklaringen met een
hooger aantal ter waarmerking bij den
distributiedienst worden aangeboden,
zullen deze niet worden geldig gestem
peld.
Inlevering consumentenbonnen door detaillisten
In het tijdvak van 28 Oct. tot en
met 3 Nov. a.s. moeten detaillisten
onderstaande bonnen bij\ de distributie-
diensten inleveren ter verkrijging van
aanvullingstoewijzingen.
Suiker: 723 2/5 r., D765 half rants.,
restant 709 2/5 r., en restant D753
een half rantsoen.
Brood: 716 tot en met 722, D762,
D763. 8 rants.; D18, D19 (inlegvel),
M43A M44A, B755, B756, d rants.
Alsmede de geldige bonnen.
Bloem: 737 en restant 730, 2 rants.
Rijst: D 764, E20 (inlegvel), rest.
D752 en E19 (inlegvel) 1 rants.
Ontbijtkoek: 738 en restant 233 al
gemeen 1 rantsoen.
Boter: 724, half rants., D766 1 r.
en restant 710, D754, D755, half rants.
Margarine: 725, 1 r.726, D767
M43A, M44B boter, half rants, en
restant 711, 712. D756, half rants.,
M41A. M42B, half rants.
Kaas: 739 en restant 733 2 rants.
Eieren: B, C, D780, B03, C03, 209,
1 rantsoen.
Melk: A en B774, driekwart rants.*
C774, een drie kwart rants., D774,
3 rants, en restant A en B770, driekwart
rantsoen, C770 een driekwart rants.,
D770. 3 rants.
Vleesch: A, B, C en D775, M44A'
Vleesch, 1 rants.
VleeschwarenA, B, C en D775,
M44A Vleesch, 1 rants., A, B, C en
D782, half rants, en restant A, B, C
en D771, M42A en M43A Vleesch 1
rants. t
Aardappelen: A, B, C en D776,
B778, 1 rants., A, B en C777, 2 rants.,
M44 Aardappelen, anderhalf rants, en
restant A, B, C en D772, B757, 1 rants.
A B en C773, 2 rants., M42 en M43
Aardappelen, anderhalf rants.
Rookartikelen: 01 Tabak, 2 rants,
en restant 52 Tabak, 2 rants.
De Burgemeester van Heusden maakt
bekend, dat zij, die tijdens hun evacu
atie geen of niet voldoende evacuatie-
geld hebben ontvangen buiten hun ei
gen schuld (wegens abnormale omstan
digheden in de gemeente waarheen zij
geëvacueerd waren of anderszins), als
nog vóór uitbetaling hiervan met terug
werkende kracht in aanmerking kunnen
komen en zich hiertoe hebben te melden
Maandag 29 Oct. a.s. des voormiddags,
tusschen 9 en 10.30 uur, ten gemeen
tehuize.
De wnd. Burgemeester voorn.,
A. VAN DELFT.
Heusdenx 25 Dct. 1945.