In de kerkruïne van Almkerk.
Tuinbouw
Officiëele mededeelingen
Plaatselijk Nieuws
In ons land wordt van de ver
schillende bestaande natuurbouwsteenen,
veel Belgische hardsteen gebruikt. In
België heet deze steensoort wel „ar
duin". Ook heette hij wel ten onzent
Escauzijnsche steen.
„De hardsteen brandt in den kalk
oven tot volkomen witte kalkzijn
kleurstof is dus van brandbaren aards
zij is met petroleum en asfalt verwant.
Op de versche breuk geeft de steen
een alleronaangenaamsten reuk (als rot
te eieren) af."
In ons land gebruikte men hardsteen
veel voor stoepwerken, gangvloeren,
raamdorpels, trottoirbanden, enz.
Een nadeel is, dat deze steensoort,
als er veel over geloopen wordt, spoe
dig glad wordt. Dat is n:et zonder ge
vaar, als deze steen wordt gebruikt
als dekzerk bij sluizen. In architectonisch
opzicht is deze steensoort niet aan te
bevelen, daar b.v. beeldhouwwerk niet
zoo mooi uitkomt. Wel is hij hard en
vast en duurzaam.
Van dezen hardsteen zijn gemaakt
o.a. de slulswerken in het Merwedeka-
naal te Gorkum en die van de sluis
te Andel.
'Het is een koude dag. En het re
gent. Maar de gelegenheid is er nu,
en ik moet er gebruik van maken. De
oorlog heeft veel»vernield, ook kerken,
en wellicht is er, tusschen gindsche
puinhoopen en wrakke muren, nog wat
te redden. „Verboden toegang", lees ik
tweemaal. Maar ik heb permissie van
den President-Kerkvoogd, en ook zon
der die permissie zou een politieman
het mij niet moeilijk maken.
Ik begin met het plaveisel te bestu-
deeren. Zijn de grafzerken er goed
afgekomen? Wat zie ik daar? Onder
een stapel kachelschermen, planken en
steen komt het woordje „stat"... te
voorschijn. „Stat"... ik heb eens gele
zen, dat hier een stadhouder begraven
zou zijn. Aan 'twerk! Na een kwartier-
je ben ik zoover, dat ik met gordijn-
flarden (daaraan ontbreekt het hier niet)
aan het schoonmaken kan gaan. Ik vind
een naam: „Jan van Clootwijck". En
nu herinner ik mij, dat een stadhouder
van het Land van Altena zoo heette.
Hij leefde vóór den Tachtigjarigen oor
log, dus vierhonderd jaar geleden.
Maar... daar is hijzelf, of liever:
zijn beeltenis! Eerst het hoofd. Het is
vrijwel gaaf. gebleven. Het haar hangt
lang over het voorhoofd. Men spreekt
tegenwoordig van een „pagekopje." Ik
werk verder. Daar zijn de handen,
gevouwen, daar is het zwaard, en ten
slotte heb ik de geheele gestalte: het
hoofd rustend op een kussen, de voe
ten steunend tegen een hondje. Een
mooie 16e eeuwsche steen, de mooiste
m.i. van het geheele Land van Altena.
Heeft zeven maanden onder het puin ge
legen, ligt nu in den regen, en straks
gaat het vriezen...
Dat is de derde interessante steen
in deze streek. In Werkendam kwam in
de kerkruïne een zerk te voorschijn
uit ongeveer denzelfden tijd, van Mi-
chiel Claesz. van der Stael, vermeldend,
dat deze in Jerusalem is geweest. In
verband met dien pelgrimstocht ver
toont deze zerk palmtakken. En dan
heeft Meeuwen een steen, die het graf
dekte van Dirk van der Merwede „cas-
telein" van Geertruidenberg en van
Heusden, die een trouw onderdaan van
de ongelukkige Jacoba vadi Beieren was.
Hij stierf vijf eeuwen geleden. .Maar
bestaat deze zerk nog?
Terwijl ik de Almkerksche vondst
bekijk, komen eenpaar jongens nader
bij. Niet alleen meisjes zijn nieuwsgie
rig. Ik vertel hun wat van den steen,
en vraag of ze 't wapen kennen, dat
rechts boven staat: twee visschen. Na
tuurlijk! Zouden ze het wapen van
Almkerk niet kennen? Maar kennen jul
lie dat andere wapen, links boven? Dat
zijn 15 ronde dingen, in afnemende rijen
onder elkaar. Eerst 5, en onderaan
1. Dat zijn bezanten, d.i. goudstukken
uit Byzantium. In het Oosten waren
die veei. Een voorvader van dien ridder
zal wel aan de Kruistochten deelge
nomen hebben. Vandaar die bezanten
in zijn schild.
Maar nu bedenk ik, dat Dirk van der
Alerwede die 15 geldstukken óók op
zijn schild heeft. Hebben de Van Cloot-
wijcks en de Merwedes hetzelfde wa
pen? Hoe komt dat?
Voor ik mijn onderzoek staak, no
teer ik de naam van nog iemand die
onder den steen ligt: Juffr. ...beth
Borchg... Dat is Jan's vrouw. De
vrouw van een edelman heette toen def
tig: „juffrouw"! De naam was Elisa
beth de Borchgraaff. Helaas ontbreken
stifkken
De zerk wordt nu toegedekt. Er zijn
hier planken genoeg. Maar waar komt
opeens die vriendelijke man vandaan,
die hout voor mij aansjouwt? Is hij
uit den grond opgerezen? „Was U ook
hier?" vraag ik. „Ja, Meneer, ik stond
achter U te luisteren, ik houd van die
oude dingen". Kijk, als allen er zoo
over denken, vriest de mooiste steen
van 't Land van Altena dezen winter
niet stuk.
Slot volgt).
In samenwerking met den tuin-
bouwvoorlichtingsdienst zal getracht
worden in het Land van Altena in
verschillende dorpen een Tuinbouwver-
eeniging op te richten, met het doel
de teelt van groenten te verbetteren en
e bevorderen door
a. het houden van cursussen zoo
wel voor groenten als fruit
b. het houden van lezingen op tuin
bouwgebied
c. practische lessen
d. verkorte lessen voor groente- en
fruitteelt
e. het selecteeren van plant- en
pootgoed
f. medewerking verleenen tot het
verkrijgen van tuinbouwgereedschappen,
glas, enz.
Van elk dezer vereenigingen zal een
lid worden afgevaardigd naar het Cen
traal bestuur, dat op haar beurt
weer de belangen van de gezamenlijke
vereenigingen behartigt.
Wij raden dan ook ie'der aan, die
de teelt van groenten en/of fruit beoe
fend, deze vergadering te bezoeken.
"In enkele dorpen is reeds een be
staande vereeniging, deze hebben
hun medewerking toegezegd.
Er zullen oprichtingsvergaderingen
worden gehouden inVeen, ^Rijswijk,
Sleeuwijk, Werkendam, Almkerk en
Dussen.
De Directeur van het Centraal Dis
tributiekantoor te Vught maakt bekend:
NUMMERCOUPURES ZOUT.
De nummercoupures 305C zijn geldig
voor 100 gram zout per rantsoen voor
detaillisten van 11 Nov. tot en met 1
Dec. a.s. en voor grossiers tot en met
15 Dec. a.s.
AFLEVERING RIJST DOOR
GROSSIERS.
Op de nummercoupures 413, welke
heden Maandag geldig worden, mogen
de gross'ers uitsluitend kinderbiscuits
en kindermeel afleveren.
Eerst nadat de voorraden van deze
artikelen zijn uitgeput, mogen zij rijst
of rijstebloem afleveren.
IIEUSDEN.
Naar wij vernemen zal de gratis
voedseluitdeeling van het Roode Kruis
alhier niet plaats vinden op heden,
doch Woensdag a.s. Daar de jam (mar
melade) in blik verpakt is, behoeft
geen verpakkingsmateriaal te worden
meegebracht.
Onze stadgenoot H. Nieuwkoop
behaalde dezer dagen op de Slagers-
vakschool te Utrecht zijn vakdiploma.
AALBURG.
Donderdag 22 Nov. hoopt Ds.
Verhagen uit Lisse om half 3 en om
half 7 voor de Ger. Gem. alhier op
te treden.
ANDEL.
Woensdag 21 Nov. a.s. zal in
de Ned. Herv. Kerk dankuur voor 't
gewas gehouden worden.
De collecte voor de diaconie
in de Ned. Herv. Kerk alhier bracht
ruim f 213 op.
Voor het eerst na enkele jaren
zal met de schoolkinderen dit jaar weer»
Kerstfeest gevierd worden.
BABILONIëNBROEK.
De registratie voor Dienst Land-
bouwherstel, van de door den oorlog
oescnadigde of verloren gegane vrucht
boomen, het verloren gegane fruit oogst
1944 alsook groenteproducten en scha
de aan glas enz. wordt beschouwd als
voltooid.
Diegenen, waar deze schade niet is
opgenomen, kunnen dit alsnog doen
op den volgenden zitdag (ook particu
lieren). Op Woensdag 21 Nov. a.s.
van 1012 u. in café Heijmans.
BOMMELER WAARD.
Belanghebbenden wordt mede-
deeld, dat het kantoor van den Raad
van Arbeid weer is gevestigd te Zalt-
bommel, Steenweg 3.
Landbouwers.die verplicht zijn
tot hooi Severing, wordt medegedeeld,
dat dit hooi bestemd is voor de ge
dupeerde gebieden in Zeeland.
De vastgestelde richtprijzen voor
granen geiden voor een "boerenschoon
en hou: baar- prolu.t van gemiddelde
kwaliteit.
Landbouwers, die al geruimen
tijd geleden aan de V.B.N.A. aardappe
len afgeleverd hebben en nog geen
betaling hebben ontvangen, kunnen daar
van melding maken bij den Prov.
Voedselcommissaris, Velperweg 55, Arn
hem.
27 Nov. a.s. wordt de uitge
stelde najaarskeuring voor stieren te
Zaltbommel gehouden.
Belanghebbenden wordt mede
gedeeld, dat zij, die geen voldoende
stallingruimte hebben, daarvan opgave
moeten doen bij den P.B.H.
De Landkamer voor Gelderland
is thans gevestigd Bothaplein 1, Arn
hem. Spreekuren: Donderdags en Vrij
dags van 912 en 24 uur.
De opbrengst van den aardbei
teelt in de Bommelerwaard is de laat
ste jaren snel teruggeloopen.
Door de oorlogshandelingen is veel
glas van de tuinders vernield of door
de vorderingen der moffen verloren
gegaan.
Al het mogelijke moet nu gedaan
worden om weer voldoende glas voor
de tuinders te krijgen. Voor het kweeken
van goed plantenmateriaal voor den
aardbelenteelt, is het de pas opgerich
te Tuinbouwcommiss'e gelukt, ongeveer
2 ha land ouder Zuilichem te krijgen.
Hiervan kon ongeveer de helft al wor
den ingeplant, terwijl de andere helft
het volgende jaar aan de beurt komt.
Bedoeling is verder aan jonge, voort
varende tuinders op verschillende plaat
sen in de Bom me erwaard voorbeeldbe
drijfjes uit te geven, die aangeven, dat
er en hoe er een bestaan op zulk een
bedrijf kan worden gevonden.
Bij deze pogingen zal men hulp
ontvangen van den Rijkstuinbouwvoor-
lichtingsdienst, onder leiding van Ir.
Gerritsen, Rijks andbouwconsulent en
zijn assistenten.
Waarschijnlijk zal in de toekomst
ook de teelt van bloembollen ter hand
genomen worden, terwijl aan de fruit
teelt nog meer zorg zal worden besteed.
Het toezicht van het selectie veld,*
de tuinbouwvakschool en wat er verder
is aangelegd of zal worden aangelegd
is aan de Tuinbouwcommissie opgedra
gen, die haar zetel heeft te Zaltbommel.
CAPELLE.
Mej. A. H. de Baaij, onder
wijzeres aan de O. L. school aan den
Loonschendijk, is in gelijke betrekking
te Jutphaas benoemd.
Tot waarnemend Directeur van
de Gem. Zangvereen. ,,'t Rozeknopje"
is benoemd de heer W. v. d. Boogaart.
Op 1 Dec. a.s. zal het 25 jaar
gelden zijn dat het muziekgezelschap
„Kunst na Arbeid" op initiatief van
den heer Adr. van Beek, destijds kan
toorhouder der Posterijen te dezer plaat
se, werd opgericht.
Was voor het uitbreken van
den oorlog het St. Nicolaasfeest met
de kinderen der O. L. school als het
ware een traditie geworden, in de oor
logsjaren is hieraan, mede tengevolge
van het ontbreken van het allernood
zakelijkste om een dergelijk feest te
doen slagen, een einde gekomen.
Gepoogd wordt dit jaarlijksch kinder
festijn weer in eere te herstellen en
reeds dit jaar zal de dag van 5 Dec.
zij het dan nu nog op bescheiden wij
ze, met de leerlingen dezer school
worden gevierd.
Als bestuurslid van het mu
ziekgezelschap „Sirena" te Vrijhoeve -
Capelle is benoemd de heer P. v. d.
Schans.
GAMEREN.
De burgemeester dezer ge
meente, de heer C. Hobo, is opnieuw
in functie getreden en volkomen ge
rehabiliteerd.
GENDEREN.
Door de samenwerkende afdee-
lin^fen van de landbouworganisaties is
een lezingen-avond georganiseerd, be
trekking hebbend op de bodemkaartee-
ring op Woensdag 21 November in café
„De Zwaan" alhier. Drie wetenschappe
lijke deskundigen zullen dit onderwerp
in onderdeden behandelen. Iedere bo
demgebruiker profiteere van deze ge
legenheid, kennis te nemen van deze
belangrijke uiteenzettingen.
Op Dinsdag 15 Nov. j.l. kwam
de IJsclub „De Hoop" alhier in een
jaarvergadering bijeen, in de zaal van
C* v. Wijk. Om 7 uur opende de voorz.
de heer K. Walraven de vergadering,
waarin hij woorden sprak van diep
medeleven over het droevig verlies van
het medebestuurslid wijlen P. van
Koyck, die door het oorlogsgeweld om
het leven is gekomen, waarop 2 minu
ten stilte werden in acht genomen.
H erna werden de notulen gelezen
we'ke onveranderd werden goedgekeurd
en vastgesteld. De secr.-penn., J. S. v.
Gorkum gaf vervolgens finantieel ver
slag, waarna door een tweetal der.
leden bcekencontrole werd gehouden,
welke goed in orde werden bevonden.
Vervolgens gaf hij een verslag, ge
durende den oorlogstoestand, waarin
hij o.a. woorden sprak van diep mede
leven met de fam. v. Koyck over het
smartelijk verlies van hun zoon en
broeder. Hij e ndigde met den wens'ch,
dat de bevolking heeft begrepen, dat
eensgezindheid de b^ste weg is, om den
vrede te bewaren en sprak de hoop
uit dat wij gespaard mogen blijven voor
een tweéclen oofiogsramp, dat allen den
naam onzer vereeniging trouw zullen
blijven en hoog zullen houden, en dat
de IJsclub hoopt op een betere toe
komst. Het is voor de vereeniging ech
ter jammer, dat verschillend materiaal
verloren is gegaan.
Het aftredend bestuur werd met
groote meerderheid van stemmen her
kozen, tervvijl in de plaats van P. v.'
Koyck werd gekozen W. v. Ballegooijen.
GI ESSEN.
De geestelijke verzorging der
R.K. gedetineerden op het fort, be
rust bij den pastoor der R.K. kerk
te Gorinchem.
LAND VAN ALTENA.
Aan hande aren, die ingescha
keld zijn geweest bij de distributee
van gras- en klaverzaden, welke gra
tis aan landbouwers zijn verstrekt, wordt
medegedeeld, dat zij de bonnen, waar
op deze zaden zijn afgeleverd, vóór
30 Nov. a.s. moeten opzenden aan het
Hoofdkantoor van den Rijksd enst voor
Landbouwherstel, afd. B.I.M., Hooge
Nieuwstraat 6a, Den Haag.
Het bureau der Stichting 1940-
1945, district Zuid-Holland-Zuid en
Land van Heusden en Altena is thans
gevestigd te Dordrecht, Spuiweg 131.
Voor landbouwers, die door
inundatie in 1944 en '45 hun land
niet hebben kunnen bebouwen, geldt als
regel dat de pachter zijn pachtpen-
ningen aan den verpachter betaalt en
dan het bedrag, met de overige ver
goeding van den dienst Landbouwher
stel terugontvangt.
Aardappeltelers is het verboden
aardappe'en rechtstreeks af te leve
ren aan consumenten. Ze mogen alleen
geleverd worden aan de V.B.N.A. te
gen in ontvangst nemen van een afle
veringsbriefje. Vervoederen van aard
appelen is alleen toegestaan als ze
zijn afg/ekeurd voor consumptie en een;
veevcederverklaring is opgemaakt.
Aan alle verbruikers zijn de
voorloopige kunstmesttoe-wijzingen voor
het seizoen 1945-'46 toegezonden en
deze toewijzingen zijn berekend naar de
normen, aan de hand van de door de
verbruikers aan de afd. „Kunstmest"
toegezonden formulieren bouwplan '45.
Belanghebbenden wordt medegedeeld
dat hij, die een bedrijf overneemt, ook
gehouden is de kunstmesttoewijzing over
te nemen.
Op de Gorkumsche Coop. Eier-
veiling werden vorige week aange
voerd 50 eieren. Prijs f 2.50 de kg.
In deze tijd van boom planten
verdient het aanbeveling in de plantga-
ten der boomen, turfmolm te werpen,
voor het bevorderen van den groei
van nieuwe wortelsvooral bij zware
grondstructuur.
POEDEROI JEN
Voor Poederoijen, Aalst en Zui
lichem en eventueel andere gemejentén:
is voor. overmaking van belastingen
en zekerheidsstellingen het kantoor van
den kassier der Coop. Boerenleenbank
te Brakel geopend 20 Nov. a.s.
RIJSWIJK.
Donderdag 22 November a.s.
des avonds 7 uur, zal in de school
door de tuinders van Rijswijk, Giessen
en Andel getracht worden een Tuinders-
vereeniging op te richten.
Wij raden ieder die groente- en/of
fruitteler is aan, deze vergaderingte
bezoeken.
SLEEUWIJK.
Woensdagavond, 21 November
a.s. des avonds 7 uur, zal in café
Kolf door de tuinders van Sleeuwi^c,
