N.°. 80.
Donderdag 18 April 1878.
i oegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
W,a^o, aanbevelingm ,„„edCT <le ,,Libr.ek Binnen,an^ ]5 cent per gewonen3 P atsrilllate- Advertentie., drietal ter plaa^ge£f^ gebrack,
Het spoedig en onbedachtzaam invoeren
ot toepassen van nieuwe uitvindingen of
ontdekkingen heeft niet minder zijne nadeelio-e
en betreurenswaardige zijde dan het te W
dralen er mede, wanneer de ervaring eenmaal
klaarblijkelijk en overtuigend liet nuttige en
steekhoudende er van heeft aangetoond.
VI at liet eerste aangaat, hierin behoeft zich
onze stad over onberaden stappen tot dusverre
niet te beklagen. Zijne industrieel en streef
den wel is waar ten allen tijde naar vooruit
gang, maar pasten wel op om de op nijver-
heidsterrein zoo gevaarlijke klippen van on
bedachtzaamheid en overijling te vermijden.
Daardoor bleven ze gevrijwaard voor vele
ongelukken en teleurstellingen, die onbera
denheid en overhaasting elders zich zoovaak
bereiden. Hun vooruitgang was er daarom
mot minder degelijk en benijdenswaardig oin
Dooh hoe verstandig en voorzichtig een wel
berekend dralen ook moge zijn liet beeft
toch ook zijne grenzen, die, eenmaal over
schreden niet minder schroomclijke en na
delige resultaten ten gevolge zullen en moeten
hebben, dan voortvarendheid en onbezonnen-
heid. Deze gedachten rezen bij ons op, toen
we ons hadden neergezet om het een en
ander over de electrhche verlichting te schrijven.
Deze wijze van verlichting, zoo eenvoudig in
toepassing, zoo voordeel ig in gebruik, reeds
zoo veelvuldig in den vreemde aangewend,
is in Tilburg nog slechts in de fabriek de^
Iieeren T. A. Swagemakers en Zonen in
zwang. Reeds geruimen tijd hebben die
hoeren er een begin mede gemaakt en de
uitkomsten zijn in alle opzichten gelukki»
rp.it nn.,4 0 O
z. M. heeft op zijn verzoek eervol ontslag
verleend aan den lieer J. van den Hoek Jz
als Burgemeester van Capelle.
Volgens in den Haag ontvangen officieel be
richt is Z. K. H. prins Hendrik der Neder-
Nanden verloofd met H. K. H. prinses Maria
j Elizabeth Lomse hrederika, prinses van Pruisen.
1 rinses Maria is geboren 14 September 1855,
en de oudste dochter van prins Friedrich Carl'
van Pruisen en van prinses Marie-Anna van
Anhalt.
In dit jaar zullen vier jongelingen na afr-e-
'cgd examen als scheepsklerk kunnen worden
aangesteld. De jongelingen die tot dit examen,
dat in de maand Augustus zal plaats hebben
wer.schen te worden toegelaten, moeten zijn Ne
derlanders, en op den ln Januari 1878 den
ouderdom van 15 jaren hebben bereikt, doch
mogen hun 18e jaar nog niet zijn ingetreden
alzoo komen alleen in aanmerking zij die ge
boren zijn in de jaren 1861 ot" 1862 Zie
verder de Staats-Courant, No 86.
betrokken geweest bij de staking van een ander
bankiershuis aldaar, de firma Huel Demange,
die, gelijk men weet, voor ongeveer 3 weken
met achterlating van een deficit van 3 millioen
op de vlucht ging. Dit voorbeeld is Donderdag
ook door den procuratiehouder van Levy Bin»
Igevolgd althans de man is spoorloos verdwenen,
kas en boeken in de grootste wanorde achter-
latende.
Omtrent net passief valt nog geen cijfer te
bepalen. Men spreekt van 22'millioen, maar
dit schijnt wel eenigszins overdreven.
In elk geval zullen echter de passieven de
actieven zeer aanmerkelijk overschrijlen. Ook
het innen der op het kapitaal nog te storten
6 millioen fr. zal met groote moeielijkheden
gepaard gaan, daar de aandeelen, die op naam
luiden, zich voor het grootste gedeelte in handen
bevinden van menschen zonder eenig vermogen.
geweest.
Ziehier de prijzen van liet electrisclie licht,
zoo als de ondervinding die heeft aangetoond:
Voor de verlichting van een gebouw, dat
eene leugte heeft van 60 op eene breedte
jan 20 meterszullen twee machines van
Gramme met toestellen gebruikt moeten wor
den die ongeveer f 2200 zullen kosten.
De kosten der verlichting per 500 uren
per uur zullen zijn: Aan koolspitsen f 0.22*
aan steenkool f 0.15 aan opzicht f 0.05
aan rente van het kapitaal f 0.46 te samen
f 0.88, met een lichtsvermogen van 500
a 600 gewone gasvlammen. Eene verlich
ting met 100 gasvlammen zoude, indien
van gas gebruik werd gemaaktop f 1.70
gerekend kunnen wordenterwijl bovendien
het electrisclie licht vijf h zesmaal beter
verlicht dan het gaslicht. Bij gelijk licht-
verbruik zal het voordeel nog vijfmaal grooter
zijn.
Deze cijfers toonen duidelijk de grootere
voordeel en aan, verbonden aan liet electrisclie
licht. Wij twijfelen dau ook niet dat wel
dra van dit licht door meerdere industrieelen
gebruik zal worden gemaakt, want /behalve
«e meerdere goedkoopheid, vervangt liet op
voldoende wijze liet zonnelicht en men zal
lichtelijk begrijpen van welk gewicht dit is
voor sommige takken van nijverheid, waar;
het vaak noodzakelijk is de minste kleurnuance
te kunnen waarnemen. j
lil de maand Juni e. k. zal gelegenheid worden
gegeven tot liet afleggen der examens ter ver-
rijging van diploma s voor het eerste natuur
kundig examen en het natuurkundig examen
voor hulpapothekers, het tweede natuurkundig
examen, of van akten van bevoegdheid als hulp-
apotheker. Dag en plaats dier examens zullen
nader worden bekend gemaakt. Adres, vóór 20
Mei e. k., aan den voorzitter der Commissie van
examen voor het eerste natunrk. examen en
het natuurk. examen voor hulpapothekers, den
hoogleeraar Dr. J. W. Gunning te Amsterdam;
voor het tweede natuurk. examen, den hooo--
eeraar Dr. D. Muizinga, te Groningen en voor
het practisch examen van hulpapotheker, den
hoogleeraar Dr. W. F. R. Suringar, te Leiden.
Zie verder Staats-Courant, no. 87.
Gedeputeerde Staten van Noordbrabant hebben
van de geldleening, groet f981.500, weder een
gedeelte, ten bedrage van f25.000, bijopenbare
inschrijving aan de meestbiedenden opengesteld.
De rente bedraagt 4 ten honderd 'sjaars, met
eene aflossing a pari van minstens 3 pCt. in
het jaar van het kapitaal. De biljetten van in
schrijving moeten vóór of uiterlijk op den 30
April e k. zijn ingekomen bij Gedeputeerde
Staten of bij de Nederlandsche Bank te Amster
dam. De inschrijvingen geschieden voor een of
meer aandeelen, groot f500. Tegen betaling
der zegel kosten kunnen de inschrijvers ieder
aandeel doen splitsen in aandeelen van f100.
Al hoort men in den laatsten tijd weinig
spreken over den onderzeeschen tunnel tnsschen
Engeland en Frankrijk dit grootsche plan is
niet. opgegeven. Door een krachtige Engelsch-
Fransche Maatschappij zijn verleden jaar ver
scheidene boringen in liet Kanaal en aan de
Engelsche en Fransche kusten gedaan, om de
gesteldheid van den ondergrond te onderzoeken.
De voorloopige resultaten geven recht tot het
vermoeden, dat het werk geen grooter bezwaren
zal opleveren dan de tunnels door de Mont-
Cenis en de St. Gothard. Reeds zijn plannen
in bewerking voor den in dien tunnel aan te
leggen spoorweg.
Als punten van uitgang worden genoemd op
de Fransche kust Sangatte, tusschen Calais en
Boulogne, en op de Engelsche kust Margate,
dicht bij Dover. De tunnel zal voor de eene
helft Engelsch, voor de andere helft Frausch
grondgebied uitmaken. De Fransche Compagnie
du Ckemin de /er du Nord en de Engelsche
Chatham—Dover en South Eastern spoorweg
maatschappijen zullen den weg exploiteeren. 5
pervlakkigen beschouweren toch in kracht en
beteekenis winnen voor wie de zaken wat dieper
beziet.
Een beer komt wandelende langs een smal
bergpad met een steden rotswand aan de eene
en een gapenden afgrond aan de andere zijde
bij het omgaan van een bocht, een leeuw tegen.
„VVie zal teruggaan?" is het eenvoudig onder
schrift. De toespeling op de positie van Rusland
en Engeland is duidelijk maar bij nadere be
schouwing ligt er in de geheele teekening een
dieper zin en in menig opzicht een bijtende
satire.
Het bergpad is zoo smalde rotswand zóó
steil en dc afgrond zóó diep, dat het voor den
beer en den leeuw niet alleen onmogelijk is
elkaar voorbij te gaan, maar dat zij zelfs elkaar
met ontwijken kunnen en evenmin in staat zijn
zich om te keeren. De eenige uitweg is achter
uit loopen en reeds dat is gevaarlijk en wat
nog erger isde twee dieren zijn elkaar zóó
dicht genaderd, dat geen hunner zijne krachten
nuttig gebruiken kan. Iedere beweging is vol
bezwaar en voor beide partijen even erg. Kan.
de beer niet verder, ook de leeuw moet blijven
staan en tenzij er redding komt, zullen ze moeten
doodhongeren. De voorstelling is volkomen juist.
Zooals de zaken staan is het voor beide partijen
allergevaarlijkst, maar dat juist is de wondeplek
in Engelands politiek beleid. Het heeft zijn
vijand het voortgaan onmogelijk gemaakt, maar
net kan zelf geen vin verroeren. Een reddende
hand zal noodig zijn om, door het leggen van
eene p.ank, een aftocht mogelijk te maken.
De totale opbrengst der oesterbanken, waar
van de verpachting vrijdag te Bergen-op-Zoom
t-m einde liep, bedroeg voor 114 perceelen
i 24.076. Het vorige jaar beliep die ruim f 71.000.
Het huis Levy Bing Co., te Nancy, dat
dezer dagen zijn betalingen heeft gestaakt, had
agentschappen te Parijs, Epinal, Mulhouse en
Belfort en werkte als SociéU en commandite met
een kapitaal in aandeelen van 12 millioen l'r.
verdeeld in 12.000 aandeelen a 1000 fr. waar
van 500 fr. gestort waren.
Reeds sedert lang liepen over de firma on
gunstige geruchten en was haar papier aan de
Parijsche beurs slechts met groote moeite te
plaatsen. De val van het huis, dat met ver
scheidene bank-instellingen in het buitenland in
relation stond, moet worden toegeschreven aan
ongelukkige beursspeeulaliën en wisseloperatiên
met Amerika.
Eene definitieve staking zoude echter wellicht
nog eenigen tijd uitgebleven zijn, ware het kan
toor te Nancy niet voor eene belangrijke som
Te Berlijn stierf dezer dagen Albert BorsD
een der grootste industrieelen van den tegen
woordige» tijd. Door ijver en volharding°ge-
lukte het hem de fabrieken, door zijn vader
opgericht, in betrekkelijk korten tijd te herschep
pen in een der grootste etablissementen van
Europa. Welk vreemdeling, die Berlijn bezocht,
zou verzuimd hebben een pelgrimstocht te on
dernemen naar Moabit, het Belleville van Ber
lijn Daar zetelde in zijn bevallige villa, te
midden van duizenden van werklieden, de groote
fabrikant, die zich met hart en ziel gewijd had
aan de belangen zijner onderneming, maar tevens
nooit verzuimde erkentelijk te zijn voor den
dienst van hen, die hem daarbij behulpzaam
waren. Steeds hield hij in het oog, dat dc bloei
van een industrieele onderneming onafscheidelijk
verbonden is met het welzijn' der arbeiders.
Borsig behoorde tot de eersten, die getracht
hebben de toekomst van den werkman te ver
zekeren, door spaarkassen, ziekenbussen, bijzon
dere scholen voor de arbeiderskinderen, enz
aan hunne fabrieken te verbinden. Een pomn»
om den werkman een aandeel in de winst te
verschaffen mislukte de treurige ondervinding,
die luj daarbij opdeed, ontmoedigde hem echter
met, om in andere opzichten op den ingeslagen
weg voort te gaan. Zijn dood veroorzaakt
daarom met alleen een groot verlies aan Duitsch-
lands nijverheid, maar ook aan hen, die nader
tot. Borsig in betrekking stonden. Wie, lan^s
onze locomotieven loopende, op de kast van het
drijfwiel den naam van den geachten man ziet
staan, denke aan hem en behartige zijn voorbeeld.
Volgens de Zevenhergsche Courant bestaat in
het district Zevenbergen eenig verschil van ge
voelen over de vraag: of de liberale kiesver-
eeniging al of niet eene vergadering moet houden,
tot handhaving der candidatuur van mr. R. van
de Werk voor de aanstaande verkiezing. Over
het algemeen is men van gevoelen, dat dit niet
noodig is en dat de heer Van de Werk stil
zwijgend de candidaat der vereniging blijft.
De beruchte stembus van Meeuwen is laatstl.
Woensdag in het bijzijn van een paar kiezers
geopend, geledigd en de inhoud in een pakket
gesloten en verzegeld.
De heer A. Mutsaers, professor aan het Se
minarie te Haren is door den Paus benoemd
tot Kanunnik van het Kathedraal Kapittel van
s-Iiertogenbosch.
Punch geeft een van die karakteristieke tse-
keningen, die duidelijk zijn ook voor den op-
Een te Londen woonachtig Oostenrijksch
werktuigkundige heeft eene inrichting om sche
pen te sturen uitgevonden, waardoor het moge
lijk is, de grootste schepen in 60 tot 70 secon
den in een volkomen tegenovergestelde richting
te wenden. Deze proefneming op de Times bij
W estministerbridge, in tegenwoordigheid van ver
scheidene autoriteiten, heeft uitstekende resulta
ten opgeleverd, daar het schip, in weerwil van
de ongunstige omstandigheden van tegenwind,
enz., in 61 tot 65 seconden volkomen was om
gedraaid, terwijl het roer met het grootste Te-
mak werd gehanteerd. De verschillende wen
dingen gelukten volkomen. De nieuwe uitvin
ding zal thans worden toegepast op twee groote
stoomschepen der Britsche marine, die op de
werf van Thorswroft Co. op stapel staan.
Aan den Utrechtschen Gemeenteraad is ver
slag uitgebracht namens dc commissie voor de
Keulsche vaart, naar aanleiding van het wets
ontwerp betreffende de binnenlandsche waterwe
gen. De Commissie is van oordeel, dat het
eerste punt daarvan, de vaart van Amsterdam
door de Geldersche vallei naar de Boven-Waal,
de gemeente Utrecht niet een onheil dreigt, dat