i: Nummer 81. Donderdag 17 October 1878. 1® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BINNENLAND.
Uitgever: ANT00N HELEN te Waalwijk.
ire nam.,
namidd,
2,45 ure
ndags ca,
namidd.,
namidd,
Dinsdags i
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs par 3 maanden ƒ1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukaen, gelden,
enz.Jranco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 1 7 regels ƒ0,GO, daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter
plaatsing opgegeven worden tweemaal in rekening gebracht.
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel
In een vorig nummer maakten wij kortelijk
gewag van de nieuwe uitvinding van Edison,
het middel namelijk om een electrische licht
bron te verdeelen over een willekeurig aantal
lichtvlammen. Het bloote bericht was reeds
voldoende om te Londen een daling van 6 tot
8 pd. st. in de aandeelcn van de gasverlichting
maatschappijen te veroorzakendat de schrik
den betrokken aandeelhouders ook nu nog in
de beenen zit, is te begrijpen.
Dit belangrijke nieuwtje van den dag bewijst
weêrdat men zich bij Edisonden uitvinder
van de 19e eeuw, moet voorbereiden op alles,
niet slechts op liet mogelijkemaar ook op
datgenewat tot dusver voor onmogelijk werd
gehouden. Ofschoon hij nog nauwelijks 30 jaar
oud is, heeft hij met zijn verbeteringen van de
telephoon, met zijn aërephoon, megapkoon, pho-
nograaf, microtasimeter enz. enz. aan het bureau
voor de patenten in Amerika reeds meer të
doen gegeven dan een dozijn van de beroemdste
uitvinders in den laatsten tijd te samen.
Binnen 10 jaren heeft hij niet minder dan
157 uitvindings-patenten genomen. Amerikaan-
scke bladen beschrijven Edison als onophoudelijk
bezig met uitvinden slapend en wakend. Zoo
vond bij reeds onmiddellijk na zijn geboorte
een zuigflesch uit en bracht in zijn kinderspelen
uit eigen brein onophoudelijk vnriatie, tot groot
gerief en geraak van zijn ouders.
Wel hebben al zijn uitvindingen geen prae-
tische toepassing gevonden maar dat doet in 't
minst geen afbreuk aan zyn welverdiende repu
tatie. Wanneer het hem nu werkelijk gelukt
is, den electri3chen stroom te verdeelen in een
willekeurig, aantal lichtvlammen dan mag men
binnen korten tijd een geheelen omkeer ver
wachten niet slechts in onze openbare straat
verlichting, maar ook in de verlichting van het
inwendige der woningen.
Tot heden hebben de geleerden te vergeefs
gezocht naar een doelmatige splitsing van het
electrisch licht. Men slaagde er slechts in, dank
zij het Loutin'sche apparaat, de electrische licht
bron te verdeelen in hoogstens twintig vlammen.
Het aldus verkregen licht is echter voor de
meeste doeleinden nog veel te sterk en te kost
baar. Edison verklaart nu bet middel gevonden
te hebben, om één kunstmatig gevoeden elcctri-
schen lichtstroom te verdeelen over duizenden
straatlantaarns en kamer-lampen. De inrichting
moet zoo eenvoudig mogelijk zijn.
In plaats van onze tegenwoordige gaspijpen
zouden electrische geleiddraden gelegd worden
en een lichte druk moet voldoende zijn om de
lamp aan te steken zoodat ook de bescheiden
lucifer voortaan gemist zou kunnen worden. Ja
nog meerde electrische stoomleiding in de
woning behoeft niet Uitsluitend tot verlichting
te dienen zij kaneven als het gas gebruikt
worden voor koken en bradenen wie niet
koken of braden wil kan de stroom gebruiken
als beweegkracht, om een naaimachine te drijven,
water naar hoogere verdiepingen te brengen, of
iets anders.
Dit alles verzekert ten minste de uitvinder
en bij voegt er op den koop toe nog bijdat
zijn electrische verlichting zesmaal minder zal
kosten dan onze gewone gasverlichting.
De naaste toekomst zal leeren of dit alles
werkelijk waar is, of dat de Amerikaansche bla
den zich weer eens vermeid hebbenons een
fabeltje op te disscben. Qui vivra, verrei.
in het Engelsche blad, the Globe, worden
door een deskundige, den natuurkundige Ste
ward, de voordeelen opgesomd van het electrisch
licht boven het gaslicht. Hij bespreekt niet de
reeds beschreven voordeelen van goedkoope en
grootere lichtsterkte, maar staat meer in 't bij
zonder stil bij de goede eigenschappen van liet
nieuwe licht met bet oog op de gezondheids
belangen. Iedereen doet dagelijks de ondervin
ding op, dat gewoon steenkolen-lichtgas aller
onaangenaamst riekt, vooral bij 't een of ander
accident aan de pijpen. Maar ook de voortdu-
reude inademing van bet verbrandingsproduct
is zeer schadelijk voor de gezondheid. Een veel
kleinere hoeveelheid koolzuur wordt door liet
electrisch licht gevormd.
Na herhaalde proeven i3 liet geblekendat
liet electrisch licht één kub. voet koolzuur
voortbrengt tegen 600 kub. voetendie liet
product zijn van een zelfde hoeveelheid steen
kolen-lichtgas. Vervolgens zullen er geen gas
ontploffingen meer plaats hebbende electrische
draden zijn uit den aard van de lichtbron aan
dat euvel niet onderhevig. Wel bekend is de
onaangename hitte van het kolengas. Het elec
trisch licht geeft ongeveer 40-maal minder liitte
dan gewoon gas.
Wellicht zal het der wetenschap ook wel ge
lukken, om de waterstof, die de warmtebron is
van het gewone gas, van de koolwaterstof te
scheiden wij zouden dan, voor het voortbrengen
van warmte in het steenkolen-gas een uitste
kende grondstof bezittendaar het product van
de verbranding van waterstof, water, volkomen
onschadelijk is maar zoolang dat middel nog
niet is gevonden mag steenkolen-gas uit een
gezondheids-oogpunt evenmin voor verlichtings
als voor verwarmings-doeleinden aaubevolen
worden.
Een ander voordeel van het electrisch licht
is, dat het de meeste, zoo niet alle kleuren be
zit. In de magazijnen en winkels zullen de
koopers dus eindelijk eens de kleuren van de
goederen kunnen zien en in de avond-bijeen
komsten op bals enz. zal de ware kleur van
het co3tuum onderscheiden kunnen worden.
Al deze eigenschappen pleiten zeker voor het
nieuwe licht. De schrijver in the Globe bespreekt
vervolgens de helderheid en den liefelijk zachten
glans van het licht, dat het best vergeleken kan
worden met bet volle maanlicht.
De Commissie loor de in 1879 te Arnhem
te houden tentoonstelling heeft in een circulaire
haar doel omschreven en ook nog nadere bij
zonderheden omtrent de tentoonstelling medege
deeld. Over het doel zegt zij zeer terecht het
volgende i
„In den grooten internationalen wedstrijd op
de wereldtentoonstelling te Parijs in dit jaar, is
de Nederlandsche industrie wederom met die
van andere landen in het strijdperk getreden.
Eene beoordeeling hoe onze industrie zich in
dat strijdperk voordoet achten wij hier niet ter
plaatsewel de opmerking dat eP in het alge
meen veel, maar in het bijzonder voor onze in
dustrie zeer veel op die Wereldtentoonstelling
te leeren valt. Van het geleerde aldaar moet
hoe eerder hoe beter partij getrokken worden,
om ons voor een volgenden wedstrijd voor te
bereiden. De gelegenheid om dien vooruitgang
te toonen moet op vaderlandschen bodem gege
ven worden, teneinde gemakkelijker onze indus
trie meer volledig bijeen te kunnen brengen
daar menig industrieel, afgeschrikt door de on
dervinding op buitenlendsche tentoonstellingen
opgedaan, ten opzichte van onkosten en geleden
verliezen, in den laatsten wedstrijd niet heeft
medegedongenook veelalomdat hij zelf te
weinig invloed kon uitoefenen om zijn product
op de Yoordeeligste wijze te doen uitkomen.
„Die nationale tentoonstelling kan gepaard
gaan met een internationalen wedstrijd van som
mige fabrikaten en werktuigen. Er zijn Neder
landsche fabrikaten die verbetering behoeven,
en ?oo ook ontbreken nog verbeterde werktui
gen voor verwerking onzer grondstoffen. Op
die wijze kan aan de nationale tentoonstelling
op kleine schaal, maar op nuttige en practische
wijze eene internationale tentoonstelling verbon
den zijn, waarmede de Nederlandsche industrie
dubbel kan worden gebaat en de zucht tot deel
neming door bet buitenland wordt opgewekt
want aan dien wedstrijd zullen geldelijke preiniën
voor ieder artikel verbonden worden.
De Commissie wijst er op dat Arnhem, gele
gen in het schoonste gedeelte van Nederland,
aan den waterweg en het spoorwegnet, in de
zomermaanden een gemakkelijke en aangename
gelegenheid tot inzenden en bezoeken der ten
toonstelling biedt. Voor de ontvangst, behande
ling en terugzending der goederen wordt de
meest mogelijke zorg toegezegd, terwijl men in
middels van de Directiën der bestaande vervoer
middelen gunstige bepalingen voor de in te
zenden goederen tracht te bedingen. Zij hoopt
daarbij de gelegenheid te kunnen openstellen
Qm voorwerpen, die thans te Parijs op de ten
toonstelling zich bevinden, van daar direct naar
Arnhem te doen Vervoeren en in bewaringte nemen.
Van onze industrie zelve zal het daarom afhan
gen om aan de natie en aan den vreemdeling
te toonen, dat Nederland zijn ouden naam op
industrieel gebied weet te handhaven.
Aan de Nederlandsche werklieden zal daarbij
tevens eene geschikte en weinig kostbare gele
genheid worden aangeboden (in het buitenland
slechts met groote opofferingen voor enkelen
gezocht), om door het bezoek der tentoonstelling
en den wedstrijd zich te bekwamen en zich op
de hoogte van hun vak te stellen.
De Minister van Waterstaat, Handel en Nij
verheid aanvaardde met belangstelling het aan
geboden eerevoorzitterschap van ons Bestuur.
De commissie, die de uitvoering van dit om
vangrijk plan ondernam, bestaat uit de heeren
G. T. Coers, Voorzitter; Dr. A. J. Bergsma,
Eerste Penningmeester; C. Nortier Azn., Tweede
PenningmeesterP. M. Cachius^ A. E. Cohen,
A. J. van Delden, H. W. Fromberg, H. J.
Heuvelink Jr., P. Noppen, A. Pitlo, H. H. Reijers,
P. W. van der Sleijden, A. G. Terwindt, B. Veth,
H. A. E. de Vogel, Mr. J. Everts Bllz., Secre
taris, en voorts een 40tal eereleden, gekozen
onder staatslieden en erkende bevorderaars van
handel en nijverheid.
Omstreekshalf negen uren viel Zaterdag
avond de Willem Barents bij heerlijk weder en
maneschijn de haven van IJmuiden binnen,
waaruit zij op den 6n Mei, een vriendelijke
lentemorgen vertrok, gevolgd door de heihven-
schen van geheel het Nederlandsche volk, dat,
hoe flegmatiek ook, met trots die 14 wakkere
mannen in een 80 tons scheepje den stouten
tocht naar de IJszee zag ondernemen.
Reeds in den avond en vroeg in den morgen
van Zondag werden de officieren verwelkomd
door vrienden en betrekkingen, en werden van
alle kanten gelukwenschen ontvangen wegens de
behouden reis.
Om 9 uren was Zondag-morgen het scheepje
door de sluizen en werd het nageoogd door
gansch IJmuiden, door een stoomboot opgesleept
naar Amsterdam.
Kort vóór het vertrek was bericht ontvangen,
dat het Hoofdcomité te Velsen aan boord zou
komen. Daar werd dus eenigen tijd vertoefd
om op de aankomst van den trein te wachten.
Hier kwamen de heeren kolonel Janssen en mr.
De Jonge aan boord, waarna de reis werd voort
gezet. Verder het kanaal op kwam men pas
sagiersbooten tegen vol met belangstellenden in
de Noordpoolvaarders, en luide weerklonk dan
een vroolijk hoezee het scheepje tegen. Weldra
kwam het état-major van het wachtschip het
scheepje in stoombarkassen te gemoet en trad
onder vreugdegejuich aan boordde Kanaal
maatschappij vaardigde haar secretaris, mr. de
Monchy af om de schepelingen te verwelkomen.
Al naar mate men dc stad naderde, kwamen
vlugge gieken en zeiljachten het schip te gemoet
en schoten het langs onder vroolijk gejuich en
saluut met de vlaggen. Op de groote steigers
aan het Westerdok stond eene menigte dicht
opgepakt bijeen, en overal waar er plaats was
aan den zoom van liet IJ voor de stad verdrong
zich eene belangstellende menigte. En intusschen
scheen de warme najaarszon zoo warm, en was
de lucht zoo hoog en zoo blauw, alsof de natuur
zelve het feest mee vierde van den terugkeer
der mannen, wier reis gewijd was aan de eer
van de Nederlandsche vlag, wier banen zoo fier
van den steng van liet scheepje wapperden.
Aan de Marine-werf stond de Scliout-bij-Nacht
Van Gogli de Barents op te wachten, de kwee-
kelingen van liet opleidingsschip in het Ooster
dok paradeerden in het want, de matrozen van
het wachtschip hieven een luid hoezee aan en
door vele vrienden en verwanten verwelkomd,
liet alzoo de Barents liaar anker te 2 uren aan
de Marine-Werf vallen.
Dc vermoedelijke dader van den moord
gepleegd te Hintham, nabij 's Hertogenbosch, is
op bevel van de Raadkamer van het Gerechts
hof weder op vrije voeten gesteld.
Het Gerechtshof te Leeuwarden beeft een
getrouwde vrouw, wegens kindermoord tot vijf
jaren tuchthuisstraf veroordeeld.
Te Heerenveen is eene dienstmeid uit liet
Oranjewoud gevankelijk binnengebracht. Zij wordt
verdacht van kindermoord, doch het kind moet
nog niet gevonden zijn.
Zaterdagnacht omsreeks 3 uren barstte
door een onbekende oorzaak een hevige brand
uit in de boerenwoning van A. de Bruin te
Woubrugge. Spoedig was de brandweer met 2
spuiten op het terrein. De woningberg en
schuur, zijn totaal verbranddoch door snelle en
afdoende maatregelen [heeft de brand zicli niet
uitgebreid. De woning en inboedel enz. is bij
verschillende maatschappijen verzekerd.
Uit Sneek wordt gemeld
Voor een paar weken moet dicht bij deze
gemeente eene brutale aanranding hebben plaats
gehad die eerst sedert weinige dagen is uitge
lekt. Eeri boer nl. die in eene herberg alhier
meer gebruikt had dan wenschelijk was en toen,
naar het schijntduidelijk had laten merken
dat hij nog al aardig geld bij zich had werd
na het sluiten van de herberg door een vijftal
jongelieden achtervolgd en op den Lemster
straatweg van zijn geld beroofd. De beroofde
zelf wilde naar men beweertde zaak geheim
houdenmaar zij moet uitgelekt zijn door een
schipperwiens knecht onder de aanranders
behoorde en de geheele geschiedenis aan zijnen
baas heeft verteld. De laatste moet daarop de
politie hebben kennis gegeven van hetgeen er
gebeurd is.
Te Amsterdam is onlangs aan een persoon
die in benevelden toestand verkeerde door een
paar vrouwen van slechten levenswandel eene
portefeuille ontstolenwaarinbehalve andere
waarden 1000 aan bankpapier was. Hij deed
toen hij ontnuchterd was aangifte bij de politie,
die een onderzoek instelde bij de verdachte vrou*
wen doch vruchteloos.
Evenwel werden deze personen door de politie
in liet oog gehoudenen deze week gelukte
het eindelijk een der geheime agenten het bewijs
in banden te krijgen dat de verdachten den
diefstal toch hadden bedreven. Toen kort daar
na de politie eensklaps in bare gemeenschappelijke
woning verscheen, en een onderzoek instelde,
