Nummer 82.
Zondag 20 October 1878. 1® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BINNENLAND.
Uitgever: ANT00N TIELUN te Waalwijk.;
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden,
enz.Jranco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 1 7 regels f 0,60, daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiëndriemaal ter
plaatsing opgegeven worden tweemaal in rekening gebracht.
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel
Ten vervolge van een vroeger bericht deelen
wij mede, dat de heer W. J. Wisse, onderdir.
van de Rijkstelegraaf en der posterijen te 's-Gra-
venhage zijn aanvragen om concessie tot invoe
ring van elcctrische verlichting, ter vervanging
van het gaslicht, gericht heeft tot de besturen
van de gemeenten 's-Gravenhage, Amsterdam,
Rotterdam, Utrecht, Arnhem, Haarlem, Den
Helder, Leiden, Schiedam, Dordrecht, Groningen,
Leeuwarden, Franeker, Nijmegen, Deventer, Zwol
le, KampenZutphen, 's-Bosch, Middelburg,
Vlissingen en Maastricht.
De concessie wordt aangevraagd voor een tijd
vak van twintig achtereenvolgende jaren.
De adressant verklaart dat hij reeds van
verschillende zijden is aangezocht om tot de in
voering van bedoelde verlichting over te gaan.
„Getroffen, gelijk zoo talloos velen, door de
schitterende uitkomsten der electrische verlich-
ting in Parijs, heeft hij door persoonlijk onder
zoek en studie de overtuiging verkregen, dat
deze verlichting ook in Nederland zal zijn in
te voeren en daér, evenals in het buitenland,
binnen weinig tijds het koolgaslicht zal ver
vangen."
Naar het meest algemeen gevoelen hier te
lande, zouden de middelen tot dagelijksche ver
schaffing van electrische verlichting in openbare
en bijzondere gebouwen nog niet zijn gevonden;
doch dit gevoelen berust, zegt de heer Wisse,
op dwaling, blijkens een onlangs door deskun
digen aan de Fransche Regeering en aan den
Parijschen Gemeenteraad uitgebracht advies, vol
gens hetwelk de openbare gemeenteverlichting,
- naar het door adressant bedoeld procédé, in
Parijs gedeeltelijk geschiedt en aldaar, zoo voor
particuliere als publieke gebouwen, voorbereid
of reeds ingevoerd is.
Dit is mede het geval in de overige groote
gemeenten van Frankrijk, in Groot-Brittanie
en in de Yereenigde Staten. De electrische ver
lichting zegt de heer Wisse wordt met
uitnemend gevolg aangewend door de Fransche
en Engelsche admiraliteiten voor haar oorlogs
bodems en voor kuslverlichting. De aanleg en
exploitatie van dit nieuw verlichtingstelsel zullen
wel is waar minder moeielijkheden opleveren en
minder kapitaal vereischen voor elke gemeente
op zich zelve, dan de thans gebruikelijke ver
lichting, vervolgt adressant maar niette
min zullen die aanleg en exploitatie voor den
particulieren ondernemer alleen mogelijk zijn,
indien hem een concessie voor een bepaald tijd
vak verleend, en een voldoende deelneming door
gemeentebesturen en particulieren verzekerd wordt.
Die concessie zal voor de gemeenten voor-
deelig blijken te zijn zegt de heer Wisse
daar adressant geen ondersteuning uit de ge
meentekassen vraagt. Evenmin zal de aanleg
der electrische verlichting een beduidend bezwaar
voor de gemeenten medebrengen, voor zoover
daarvoor tijdelijk over gemeentegronden zou
moeten worden beschikt.
Als een bewijs voor den bijval, welken
het electrisch licht meer en meer vindt, wordt
thans gewezen op het feit, dat de Maatschappij,
welke het Crystallen-paleis exploiteert, aanbie
dingen vraagt voor het aanbrengen van bedoeld
licht in haar zalen. Te Sheffield werd een lokaal
met uitstekend gevolg electrisch verlicht, waarin
17000 personen te zamen waren. Steeds meer
schijnt men er op bedacht te worden, om het
electrisch licht in de gewone huizen te kunnen
ontsteken en de kosten der inrichting te ver
minderen.
Men schrijft uit Utrecht van 16 October:
De nieuwe remtoentel van Westinghouse, die
gisteren op trein 15 van Amsterdam naar Em
merik op den Rijnspoorweg voor het eerst hier
te lande in gebruik gekomen is, voldoet uit
stekend, voor zoo ver men na het kortstondig
gebruik er van daarover mag oordeelen. Zoowel
gisteren als heden waren op het perron van het
station te Utrecht tal van belangstellenden aan
wezig, om van de aankomst van den met dezen
reratoestel voorzienen trein getuige te zijn, en
het was inderdaad zeer belangwekkend te zien,
hoe de trein, die in volle vaart het station bin
nen reed, op het eerste signaal als het ware
plotseling stopte. Dat de reizigers daarbij een
kleinen schok gevoelden, is natuurlijk onvermij
delijk, maar dit kleine ongerief, dat trouwens
alleen voorkomt bij een al te plotseling remmen
van den trein, wordt ruimschoots vergoed door
het bewustzijn van eene veiligheid, die ook bij
de meeste opmerkzaamheid der beambten op
andere wijze niet te verkrijgen is. De Neder-
landsche Rijnspoorwegmaatschappij verdient allen
lof voor de spoedige toepassing van dezen alge
meen als hoogst doelmatig erkenden, doch zelfs
in andere landen nog weinig gebruikten rem-
toestel.
Men klaagt wel eens en niet ten onrechte,
over de leemte in onze schutterij-wet. In België,
waar de officieren hun eigen commandant kiezen,
is het blijkens het onderstaande nog veel erger
gesteld.
Een geneesheer te Waver, die de wet goed
kent, en den dienst der burgerwacht vervelend
vond, stelde eenige zijner vrienden voor, hem
tot majoor te benoemen, en beloofde dat zij er
tevreden over zouden zijn. Zoo gezegd zoo ge
daan de doctor werd aangesteld tot commandant
der burgerwacht van Waver.
Weken en maanden liepen voorbij en de ge
meenteraad bemerkte eindelijk, dat sedert acht
maanden de burgerwacht niet bijeengeroepen
was. Het collegie schrijft aan den majoor om
zijn aandacht op dit punt te vestigen. De ma
joor antwoordt niet. Het budget der stad wordt
aan den Raad voorgelegd, en (leze ziet met ver
wondering dat de majoor geene toelaag heeft
gevraagd, noch een budget heeft voorgesteld
voor de burgerwacht. Men schrijft opnieuw.
De majoor antwoordt niet. Door dit zwijgen
verbitterd, dient de burgemeester eene klacht in
bij den arrondissement3-commissaris, die aan
den majoor schrijft. De majoor antwoordt niet.
De arrondissements-commissaris richt zich tot
het gouvernementde minister schrijft een ver
ontwaardigden brief aan den majoor, die niet
antwoordt. Nieuwe brief van den Minister, die
aan den Majoor schrijft dat de beleefdheid ten
minste eischt, dat men de ontvangst meldt van
een ontvangen brief. De majoor antwoordt„Ik
heb de eer u te melden, dat ik de brieven heb
ontvangen, die gij mij gezonden hebt."
De zaak is daarbij gebleven het gouvernement
kon niet handelen tegen den majoor, die bij elke
verkiezing met geestdrift door' de officieren her
kozen wordt.
De Nihilisten in Rusland doen voortdu
rend van zich hooren, en hoewel niet alle be
richten dienaangaande betrouwbaar zijn, omdat
het van lieverlede gewoonte wordt, alles wat
Rusland betreft in een nadeelig daglicht te
plaatsen, zeker is het, dat dit geheim genoot
schap der Russische Regeering ernstige moeie
lijkheden bereidt niet alleen, maar ook voor de
meer beschaafde en bezittende klasse ernstige
gevaren oplevert.
Zoo wordt nu gemeld, dat te Charkoff op
den openbaren weg een gendarme door een
revolverschot werd gedood. De misdadiger nam
niet eens de moeite te vluchten hij liet zich
gevangen nemen en zeide aan de politieagenten,
dat hij hun, zoomin als de rechtbank vreesde,
daar hij spoedig weder in vrijheid zou zijn, en
werkelijk, na tien dagen verdween hij met 11
zijner makkers uit de gevangenis. Bij onderzoek
bleek, dat de Nihilisten een onderaardschen
gang, ter diepte van 15 meters hadden gegraven.
Deze gang kwam op de binnenplaats van de
gevangenis uit en langs dezen weg zijn de ge-
vangeueu ontsnapt. Hoe de Nihilisten er in
geslaagd zijn dit moeielijk werk uit te voeren,
en waar zij het uitgegraven zand hebben gelaten,
is der politie nog een raadsel.
Omdat zich op de weekmarkt te Heeren
veen een boterkooper vertoonde, niet welgevallig
in de oogen der anderen wilde geen vau hen
nadat deze persoon had gekocht op den pu-
blieken verkoop van botermeer koopen. Een
groot tumult was het gevolg. Een 12tal boter-
verkoopers hebben thans aan het bestuur der
Boter-Vereeniging te Heerenveen en aan land
bouwers, die hunne boter bij deze Vereeniging
plaatsen, openlijk bekend gemaakt, dat zij geen
boter bij haar koopen, zoolang de bedoelde per
soon bij die Vereeniging als kooper wordt toe
gelaten.
De groote massa hooi, die elk jaar in de
omstreken van Kampen verhandeld wordt, schijnt
dit jaar niet veel aftrek te vinden. Er heerscht
tot dusverre weinig handel. Men schrijft dit
toe aan de ruime hoeveelheid die ook elders
gewonnen werd. De prijzen bleven sedert eeni-
gen tijd bijna onveranderd. Voor puik hooi
wordt f24 a f26 de 1000 kilo betaald.
De heer Hensen, kapitein der Poststoom-
boot Pommeraniavan de Hamburg-Amerikaan-
sche Packetvaartmaatschappij. heeft in het begin
dezer week zijne 125ste reis heen en terug over
den Oceaan volbracht. Bij deze gelegenheid
heeft de Directie hem nan boord van genoemd
schip een feestmaal aangeboden, De Voorzitter
der Maatschappij bracht op hem een feestdronk
uitonder herinnering dat hij op die reizen
meer dan 900,000 zeemijlen had afgelegd zonder
ooit eenig ongeluk te hebben gehad. Evenals
in dien toost ontbrak het ook overigens niet
aan wclmeenende gelukwenschen, voor welke de
wakkere gezagvoerder getroffen zijn dank be
tuigde.
Het bekende vooral na de Parijssche
harddraverijen gerenommeerdepaard „Prinses"
van den heer P. Smitte Slikkerveeris niet
altijd zoo hoog in aanzien geweest. Er zijn
onder zijn vakgenooten, die zich nog herinneren
dat hij voor de diligence liep en „Mie"
heette, 't Was dan ook alleen door een toeval
dat de gaven van „Mie" aan 't licht kwamen
en het dier na eerst voor f 300 te zijn verkocht,
voor een som van f 1000 in handen van den
heer Smit kwam, die „Mie" tot „Prinses" ver
hief. Na de Parijsche overwinningen bood
Rothschild 20,000 francs voor den ex-diligence
knol de heer Smit eischte echter 30,000 fr.
en, die som niet kunnende krijgen, nam hij zijn
„Prinses" naar Slikkerveer mee terug.
Te Petersburg is het plan opgevat om
den waterweg van genoemde stad naar Kroon
stad door middel van gas te verlichten zoodat
het verkeer ook des nachts ongehinderd kan
voortgezet worden. Er zullen boeien worden
geplaatst op vaste afstanden deze boeien zullen
worden gevuld met gas èn op elk dier boeien
zal een stander met een lantaarn, bij wijze van
lantaarnpaalzich verheffen en op die manier
zal de gansche waterweg worden verlicht. De
boeien zijn zoodanig ingerichtdat zij slechts
om de 14 dagen gevuld behoeven te worden.
De genomen proeven hebben volkomen aan
de verwachting voldaan.
Van de 20,018 vrouwen en meisjes, die
in 1877 door de politie of de jury te Londen
veroordeeld zijn, konden 4206 of omstreeks 20
pet. volstrekt niet lezen of schrijven; 13,665 of
bijna 70 pet. konden alleen lezen of slechts ge
brekkig lezen en schrijven 141dus nog niet
1 pet.konden goed lezen en schrijventerwijl
slechts 6 op het geheele getal vronwen meer
uitgebreid onderwijs hadden genoten.
Maandag den 30n September bracht een
trein uit Beloxi een groot aantal inwoners van
New-Orleans daar aan die van de badplaatsen
terugkeerden. Aan het station Rigolets bemerkte
men, dat de gele koorts onder de reizigers was
ontstaan. In de weinige uren die de reis duurde
had de ziekte vrccsselijke verwoestingen aange
richt. Niet minder dan 103 zieken waren in
den trein opeengehooptvrouwen kinderen
mannen, ouden jongen. Sommigen lagen mach
teloos uitgestrekt in een hoekbibberend van
de koortsanderen rolden zich stuiptrekkend
op den grondenkelen, die gespaard waren ge
bleven hadden in onbeschrijfelijken angst een
wijkplaats op de wagens gezocht.
De stand van den thermometer op 2 October
en de aankomst van al die zieken deden een
nieuwe uitbreiding van de epidemie vreezen.
De „Chilian Times" maakt melding van eene
onderneming om naar eene som van zes millioen
dollars te zoeken welke vele jaren geleden op
de kust van Venezuela met het Spaansche schip
„San Pedro de Alcantara" gezonken is. Kapt.
Tollingsby van New-Yorkde ontwerper der
expeditie, heeft met het Gouvernement van Ve
nezuela eene overeenkomst getroffen waardoor
aan hem voor zes jaren met uitsluiting van alle
anderen het recht is gegeven om naar het wrak
te zoeken. Daarentegen ontvangt het Gouver
nement van Venezuela vijf percent van het te
vinden geld. Een schoener, groot honderd ton,
genaamd „Peter Mitchell", is aangekocht en
wordt tc New-York voor deze onderneming
uitgerust.
Het Hongaarsche comité van het „Inter
nationale genootschap tot onderzoek van Afrika"
heeft in de „Pester Lloyd" de eerste twee be
richten van de expeditie derwaarts bekend ge
maakt. Het eene bericht is van den aanvoerder
der expeditieCambieren gedagteckend uit
Zanzibar, 5 April 1878, het andere (van den-
zelfde) is gedateerd uit Kwa Mehorapa, 20 Juli
1878. De expeditie, bestaande uit 2 Europe
anen (Cambier en Marno) en 48 negers, verliet
Zanzibar op 16 Januari 1878, Zij trok onder
zeer groote moeilijkheden door het gebied van
Usigua en Ukaguru, moest vele groote stroomen
en onder water staande vlakten over- en door
trekken, en ontmoette later vele roofdieren (ook
den hippopotamus). Toen de expeditie te Kwa
Kiora vernam, dat haar medelid kapitein Crespel
te Zanzibar gestorven was, keerde zij derwaarts
terug. Zij kwam daar den 5den Maart weder
aan. Op 27 Juni maakte zij zich andermaal op
weg, en wel in twee afdeelingen. Deze veree-
nigden zich later in het Vamedal, trokken over
den Sukiodo-stroom en kwamen te Kwa Meho
rapa. Aan den rechteroever van de Vame troffen
de reizigers een stam van menscheneters aan.
Vooral prachtige tabak werd aan den linker
oever van die rivier gevonden.
Iu het nummer van 11 Augustus jl. deel
den wij mede, dat tegen J. v. L. te Waalwijk,
proces-verbaal was opgemaakt wegens verregaande
mishandelingendie hij zijn kind zoude hebben
aangedaan. De rechtbank heeft genoemden v,
L. vrijgesproken,
Te Braeska in Hongarije was een jong
advocaat met een der aanzienlijkste burgerdoch
ters verloofd en den 22n September «ouden zij
rouwen. De jonkman werd echter vóór dien
