Nummer 115. Donderdag 13 Februari 1879. 2?. Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
öe Echo van het Zuiden
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,00, franco per post door
bet geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden,
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
Advertentiën 17 regels f 0,60, daarboven 8 cent per regel;
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter
plaatsing opgegeven, worden tweemaal in rekening gebracht
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel.
ELECTRISCHE VERLICHTING.
I.
De electrische verlichting is op dit oogen-
blik wel de voornaamste quaestie op prac-
tisch-wetenschappelijk gebieden meer dan
eene andere, wekt zij, wat trouwens uit den
aard der zaak vrij natuurlijk is, de leven
dige belangstelling op, zoowel van degenen
die haar uit een zuiver wetenschappelijk
oogpunt beschouwenals van hendie er
voornamelijk een middel in zien, waardoor de
electriciteit ook op deze wijze voor het al
gemeen belang van het grootste nut kan
wezen. lederen dagom zoo te zeggen
wordt het onderwerp uitgebreid en komen
ons nieuwe toepassingen of vernuftige uit
vindingen verrassen of worden feitendie
hierop betrekking hebben en tot nog toe niet
duidelijk te verklaren waren, opgehelderd.
Men heeft beweerd, bij het zien van de
prachtige electrische verlichting van sommige
pleinen en stratenen ook ran groote ge
bouwen te Parijs, dat dit alleen geschiedde
ter eere van de Wereldtentoonstelling; dat
men zich de aanzienlijke kosten voor dien
betrekkelijk korten tijd wilde getroosten, om
Parijzenaars en vreemdelingen niets te ont
houden wat luister aan de groote stad zou
kunnen bijzetten, en dat de verlichting wel
met de tentoonstelling zou eindigen en de
gasverlichting weer als van ouds haar onbe
twiste heerschappij zou gaan voeren; doch
voor dit beweren, dat als calmens waarschijn
lijk ontstaan is in het brein van een of
anderen angstigen houder van aandeelen in
gasfabrieken, behoeft thans wel geen vrees
meer te bestaaneti ofschoon wij nog niet
in dat gelukkige tijdperk leren, dat ons door
de tijdschriften is voorgespiegelddien tijd
namelijkwanneer we slechts op een knop
te drukken hebben om onmiddellijk licht te
nebben, een zacht licht, een helder en ge
lijkmatig licht, kortom een licht, veel beter
dan het gewone en minstens driemaal zoo
goedkoop, de goede zaak smokkelt zich
toch langzamerhand binnen en met gespannen
aandacht zit men op den uitkijk om te
vernemen, of de „Napoleon der uitvindingen",
zooals Edison wel eens genoemd wordt, er
ten slotte toch niet in zal slagen, zijn door
hem beloofde, maar tot nog toe niet gegeven
verdeeling van het electrische licht tot stand
te brengen.
Menigeendie in den laatsten tijd her
haaldelijk over electrisch licht hoort spreken
•Me beweging nagaat, die er over deze
heerscht, zal allicht in de meening
Jttheeren, dat het hier een uitvinding van
en lateren tijd geldt. Dit is intusschen
11161 het gevalhet electrisch licht heeft
ev«ials zooveel andere uitvindingen of toe
lagen op industrieel gebied, reeds een
nJ groot tijdperk achter zichsinds voor
1 eerst er over werd fvenrmVtm P/uv). ir.
het
eerst er over werd gesproken. Reeds in
jaar 1818 tochwerd het licht door
amphej Davy, een van de grootste natuur-
t* fetlontc^h- Davy namelijk bracht
66 koolspitsen in den keten van een zeer
beid - batterii en bevonddat zoodra
Mi6 fP^sen met elkaar in contact werden
8 racht en de stroom gesloten was, deze
r 8terk in temperatuur toenamen. Toen
hij ze op geringen afstand van elkaar ver
wijderde vormde zich tusschen beide etn
sterk lichtende streep, die hij den naam gaf
van galvaniscken licMboog. Dit licht had
merkwaardige eigenschappen een buitenge
wone helderheid, die het licht van alle tot
nog toe bekende lichtbronnen verre overtrof
en slechts met dat van de zon kou verge
leken worden, en een bijzonder hooge tem
peratuur, hoog genoeg om platina, het metaal
dat het moeilijkst smelt, vloeibaar te maken.
Het electrische licht was dus ontdekt,
maar aan zijn industrieele toepassing viel
voorshands nog niet te denkenen Davy
maakte zich op dit punt ook geen illusiën,
daar de bijzonder hooge kosten, waarvoor het
verkregen was (hij gebruikte een batterij van
drie duizend elementen), iedere aanwending
op practisch gebied onmogelijk maakte. Eerst
in lateren tijd, toen men door verschillende
ontdekkingen, door toepassing van physische
wetten, op vernuftig samengestelde werktuigen
in staat werd gesteld het licht op goedkoopere
en meer eenvoudige wijze te verkrijgen, kreeg
het licht meer en meer beteekenis op in
dustrieel gebied.
Bij de electrische verlichting moet men
letten op twee deelendie van elkaar onaf
hankelijk zijndoch die samen het licht
voortbrengen
Op de inrichtingen waardoor de electri
citeit wordt voortgebrachten op de toestellen,
die dienen om de voortgebrachte electriciteit
in licht over te zetten.
De voor de verlichting benoodigde electri
citeit kan men zich verschaffen door gebruik
te maken van galvanische batterijen of van
toestellen, die bepaaldelijk voor dit doel ge
construeerd zijn en door een of anderen
moteur, een stoommachine, in beweging ge
bracht worden. Met deze toestellen wordt
tegenwoordig in het groot steeds de electri
citeit opgewekt, daar het gebruik van een
batterij veel te omslachtig en bovendien,
zooals reeds boven is medegedeeldveel te
kostbaar is. De beschrijving dezer inrich
tingen kan hier moeielijk gegeven worden.
Wij bepalen ons dus tot de mededeeling,
dat hun beginsel berust op een door Earaday
ontdekt verschijnsel, dat op het volgende
neerkomtwanneer men met een magneet
snel een geïsoleerden koperdraad nadert, die
om een verkregen kern gewonden isdan
ontstaat daariu een krachtige electrische
stroom, die echter van zeer korten duur is,
terwijl bij plotselinge verwijdering van de
kern, ook een electrische stroom wordt op
gewekt, die van tegengestelde richting met
den eersten is. Door toepassing en uitbrei
ding van deze ontdekking heeft men van
lieverlede verschillende toestellen geconstru
eerd, waarvan die van Gramme het meest
gebruikt wordt.
Deze machine, waarmede door den heer
Mascart, professor aan het College de France,
uitvoerige proeven genomen zijn, beveelt zich
aan om haar lagen prijshaar groot nuttig
effect (de stoomkracht, die gebruikt wordt
om deze machinen in beweging te brengen,
wordt bijna geheel en alen althans meer
dan bij eenigen anderen toestel, in electrici
teit omgezet) en om de geringe ruimte, die
zij inneemt.
Zaterdag heeft de nieuwe President der Fran-
sche Republiek het corpdiplomatique ten gehoore
ontvangen en bij die gelegenheid geconstateerd,
dat de betrekkingen van Frankrijk tot het bui
tenland uitstekend zijn en het Republikeinsche
gouvernement al het mogelijke doen zal om ze
te bevestigen. Grévy bracht voorts aan de ver
tegenwoordigers der Mogendheden zijn dank
voor den spoed, waarmede zij de betrekkingen
met den nieuwen President hadden geregeld.
In den Ministerraad houdt men zich bezig
met de quaestie der amnestie. De commissie
van onderzoek naar den toestand der politie te
Parijs moet reeds hebben voorgesteld een aantal
agenten te verwijderen.
Voor velen is het nog twijfelachtig, wat
de richting van het Kabinet Waddington in
Frankrijks handelsstaatkunde zal zijn. Maar wat
de protectionisten ook zeggen mogen, schrijft
de Parijeche correspondent van de Time», ik heb
naar aanleiding van hetgeen mij medegedeeld is
door senatoren en afgevaardigden, die op de
hoogte zijn, de overtuiging gekregen, dat er in
de Kamers eene meerderheid is, die de vrijhan
delsbegrippen niet wil loslaten maar tevens dat
er geen meerderheid gevonden wordt, die verder
wil gaan dan de bestaande tractaten. Indien er
thans onderhandelingen aangeknoopt werden op
den grondslag der tractaten van 1560, dan zou
men, naar ik geloof, spoedig tot eene duurzame
overeenstemming komen. Maar aan een breeder
grondslag valt niet te denken. Het zou dwaas
zijn van een der onderhandelaren, zoo iets te
verwachten.
Zaterdagmiddag had in eene smederij in
de rue Clignancourt tc Parijs een vreeselijke
ontploffing plaats, welke de geheele buurt in rep
en roer bracht. De smidsknechts hadden bij
hun werk vuur noodig, dat door middel van
een grooten blaasbalg, zooals er in elke smidse
een wordt aangetroffen, onderhouden werd. Het
tegenwicht van dat werktuig bestond in een
granaat, welke de smidsbaas indertijd zelf ge
ledigd had, zoodat er niet het minste gevaar
van gevreesd werd. Eensklaps echter deed zich
nu een geweldige slag hooren, veroorzaakt door
het springen van den granaat, welke een onbe
schrijfelijke verwoesting aanrichtte. Een der
werklieden, een man van 50 jaren, werd door
een splinter van den granaat aan het hoofd ge
troffen en ernstig gewond. Hij werd terstond
naar het gasthuis overgebracht, maar bezweek
onder weg.
De zoon des huizes, 23 jaren oud, werd licht
gewondeen ander werkman bekwam kneuzin
gen. Al de ruiten, welke zich in het huis be
vonden, zijn door het dreunen van den slag
verbrijzeld. De aangerichte schade is zeer be
langrijk.
De te Taschkend gevestigde berichtgever
van den New-York Herald weet te berichten,
dat generaal Kaufmann een brief van den Gou
verneur van Samarkand heeft ontvangen, waarin
deze hem mededeelt dat generaal Rosgonoff, die
den voortvluchtigen Shere-Ali begeleidt, zonder
den Emir uit Masarecberiff is opgebroken. De
Emir was met zijn tolk en zijn geneesheer te
Tachkourgan gebleven, daar hij zich te ziek ge
voelde om verder te gaan. Hij zou nu een vier
tal vertegenwoordigers naar Taschkend zenden.
Generaal Rosgonoff werd den 20 Februari te
Taschkend verwacht.
Dezelfde correspondent bericht nog, dat Yakub-
Khan dagelijks aan zijn vader rapport maakt en
dat de Engelschea, hoewel ze met volle handen
het geld onder de bergstammen uitstrooien,
slechts met de uiterste bedachtzaamheid voor
waarts trekken. Want nauwelijks hebben de
wilde bergbewoners het geld ontvangen of z«
vallen opnieuw de Engelsche transporten aan.
Eene Engelsche kolonne en de Zoeloe's
zijn met elkander in botsing geweest, met het
gevolg, dat de laatstgenoemden op de vlucht
sloegen. De Engelschen verloren bij dit geveeht
slechts twee dooden en veertien gekwetsten. Een
leger van 10.000 Zoeloe's trok voor eene andere
Engelsche kolonne terug.
Sir Bartle Frère heeft geproclameerd dat de
oorlog niet tegen het Zoeloesche volk, maar tegen
Cetawayo gericht is. Hij noodigde alle vreed
zaam gezinden uit, zich bij de Engelsche troepen
aan te sluiten.
De groote werkstaking te Liverpool begint
onrustbarende verhoudingen aan te nemen. Don
derdag staakten ongeveer 4300 kolendragers het
werk, niet omdat hun loon verminderd was,
want daarvan was geen sprake, maar bloot uit
sympathie voor de werklieden in de dokken,
die openlijk hadden verklaard, dat de heeren
wel zouden toegeven, wanneer eerst de kolen-
dragers maar aan de strike deelnamen.
De werkstaking onder de kolendragers is wer
kelijk een ernstige zaak, daar de stoombooten,
ook wanneer zij zonder lading de haven verlaten,
den noodigen kolen voorraad aan boord moeten
hebben. De dok-werklieden hielden gisteren
een meeting, die door duizenden werd bijgewoond.
Denzelfden dag begonnen ook de matrozen der
in de havens liggende schepen een strike, waar
schijnlijk om de dokarbeiders in hun eiachen te
ondersteunen.
De handel zal onder die omstandigheden spoe
dig volkomen gestremd zijn.
Gister, na afloop van de meeting, schoolden
de werklieden in groote massa's te zamen, om
de uit Bristol ontboden werklieden den arbeid
te verhinderen. Bij die gelegenheid werden vele
goederen beschadigd, die op de kaden gereed
lagen om in de schepen te worden geladen.
Het gelukte eindelijk aan de politie om de bel
hamels uiteen te jagen.
Uit Londen zijn driehonderd man infanterie
en tachtig cavaleristen afgezonden om de orde
onder de werkstakers te handhaven.
Het lichtebuiten alle verhouding tot
hunne misdaad staande vonnis, dat aan de Glas-
gouwer Bank-schurken is opgelegd, heeft onder
het publiek aanleiding gegeven tot een zeer al
gemeen misnoegen. Een Bank-directeur (zoo
luidt de wel)die ten eigen bate gelden of
andere waarden aanwendtstrijdig met de schrif
telijk daaraan gegeven bestemming en met schen
ding der goede trouw, kan veroordeeld worden
tot tuchthuisstraf voor zevenof tot gevangenis
straf voor twee jaren. Voorts staat er geschreven,
dat tot twee jaren gevangenisstraf veroordeeld kan
worden elke Bankdirecteur, die „maakt of uitgeeft,
of helpt maken of uitgeven eenige geschreven
verklaring of rekening, welke hij kent als valsch,
met toeleg tot het bedriegen of oplichten van
eenig lid, aandeelhouder of crediteur der Bank."
Waarom dan vraagt men is eenen Potter en
eenen Stronach niet het maximum der straf op
gelegd? Mochten er verzachtende omstandig
heden gelden voor ellendelingendie in koelen
bloedefijn berekendonder het masker van
deftige soliditeitzooveel duizenden onnoozelen
in kommer of armoe stortten? Moeten deze
„heeren'', die milliocnen stelen met handschoenen
aan vrijloopen met weinige maanden terwijl
een arbeiderdie uit honger bij een bakker
