M
Nummer 154.
Zondag 29 Juni 1879.
2e. Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Posterijen.
BUITENLAND.
Belgie.
Frankrijk.
Engeland.
Spanje.
Duitschland.
D:t blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00, franco per post door
het gcheele rijk f 1,15. Brieveningezonden stukken, gelden
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
Advertentiën 17 regels f 0,60, daarboven 8 cent per regel;
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter
plaatsing opgegeven, worden tweemaal in rekening gebracht.
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel.
De Directeur van het Postkantoor te Waalwijk
maakt bekend, dat van af 1 Juli 1879 de posten
zijn geregeld als volgt
VERTREK.
Ten 7 ure 's morgens naar Baardwijk, Drunen,
Haarsteeg, Nieuwkuik, Vlijmen en 's-Bosch.
Ten 10 ure 's morgens naar Sprang Kaats
heuvelLoonopzand en Tilburg.
Ten 2 ure 's middags naar Besoijen, Sprang
KaatsheuvelLoonopzand en Tilburg.
Ten 4 ure 's middags naar Baardwijk, Drunen,
Elsliout, Héusden en Gorinchem.
Ten 6 ure 's middags naar Besoijen, Vrijhoe-
ven-Capelle's-Grevelduin-Capelle Waspik
Raamsdonk, Geertruidenberg en Gorinchem.
A A N K 0 M S T.
Ten 91/4 ure 's morgens van Amsterdam
Gorinchem, Breda, Geertruidenberg, Oosterhout,
Raamsdonk, Waspik, 's-Grevelduin-Capelle, Vrij-
hoeven-CapelIe en Besoijen.
Ten 91/3 ure 's morgens van lleusden, Elshout,
Druuen en Baardwijk.
Ten 10 ure 's morgens van Tilburg, Loonop
zand Kaatsheuvel en Sprang.
Ten 5% ure's middags van 's Bosch, Vlijmen,
Haarsteeg, Nieuwkuik, Drunen en Baardwijk.
Ten 8i/.4 ure 's avonds van Tilburg, Loonop
zand KantsheuvelSprang en Besoijen.
Hiermede vervalt de vorige regeling van
vertrek en aankomst der posten.
Aangeteekende brieven moeten een halfuur,
Gewone brieven, drukwerken, enz. ecu kwart
uur voor het vertrek van elke post ten kantore
bezorgd zijn.
De buslichting aan het kantoor heeft plaats
een kwart uur vóór het vertrek van elke post,
en die aan den Hoek
Ten 8 ure 's morg. en ten 1 en 5 ure 's midd.
De Directeur voornoemd,
BAGGERMAN.
De Arnhemsche Tentoonstelling.
I.
Zooals wij onzen lezers vroeger mededeelden
had de opening der expositie op Zaterdag 14
Juni, des namiddags ten drie ure zonder eenige
voorafgaande plechtigheid plaats.
De betreurde dood van onzen Kroonprins
verbood alle uiting van feestgevoelen inderdaad
lag er iets sombers in die diepe stilte, waarmede
de eerste bezoekers het terrein betraden. Toch
was het getal dier nieuwsgierigen niet gering.
Binnen een half uur na het ontsluiten der hek
ken was het geheele terrein met schilderachtige
groepjes als bezaaid, er. voor hendie van dë
zijde van het Velperpiein waren binnengekomen,
was de aanblik van den tuin die zich aan dien
kant van het hoofdgebouw uitstrektwel in
staat om eiken minder vroolijken indruk weg te
nemen eu dien voor een aangename en luchtige
stemming te doen plaats maken.
De rijke aanleg van geheel nieuwe en sierlijke
bloemperken onder de schoone boombeplauting
van het beroemde pleinzou op zich zelf reeds
voldoende geweest zijn om die gunstige werking
op de bezoekers uit te oefenen. Maar nog werd
die werking aanzienlijk verhoogd door de bonte
groepeering van kiosken gebouwtjes etalages
en fonteinen die overal te midden van het groen
verrijzen en al bevredigen sommigen dersiera-
Z 1J )6r nauwkeuriger beschouwing niet iri
dl nmJ» ten 1 onteS<™eggelijk vormen zij met
hfnnH? ld 6en llefdiik Seheelwaardoor de
e ajl1genaam wordt gestemd, en
waarop het moede oog van hem die uit het
gebmw en van de eigenlijke tentoonstelling we
derkeert met telkens vernieuwd genoegen zal
rusten To rusten is daar dan ook een uit
nemende gelegenheid geboden hetzij men onder
ot voor de veranda plaats neemt, die meer af
gelegen nabij den muziektempel is opgericht en
tot het afzonderlijk begrensde feestleereir. be
hoort hetzij men links of rechts van den in
gang van het hoofdgebouw een wijkplaats zoekt
onder het lommer der hooge ljoomen bij de
aldaar geplaatste buffetten met hunne bediening
van meisjes in nationale Elzasser kleederdracht.
Het is vooral var. daaruit dat men een aan
genaam uitzicht heeft op die verschillende ge
bouwtjes en kiosken die den bezoekers de ge
legenheid geven zich van ververschiogen of wel
van luxe-artikelen, als tentoonstellings-souveuirs
te voorzien.
Hoe verleidelijk intasschen die gelegenheden
tot rusten zijn mogen voor dit oogenblik zullen
wij ons naar de eigenlijke expositie begeven
waarbij u ij het hoofdgebouw liet eerst willen
betreden eu alzoo de etalages in de open lucht,
zoomede het gedeelte der tentoonstelling aan
gene zijde van de rustieke brug op het terrein
van Miisis Sacrum achter ons laten.
Voor wij het hoofdgebouw binnentreden, daar
over een enkel woord.
Wij bevinden ons voor het frontzooals de
hand van timmerman en schilder het hebben
opgeleverd beiden schijnen hun uiterste krachten
te hebben ingespannen om hun werk zoo min
mogelijk te doen schijnen wat het inderdaad is
en bijgevolg schijnen moestnamelijk een gevel
van hout. Van waar dat verkeerd geplaatst
schaamtegevoel en die miskenning van eigen
arbeid In plaats van een geheel te leveren,
dat bij zijne afmetingen niet zonder indruk had
kunnen zijn schijnt het front zooals het thans
daar staatpretentieus en laat het ons koel.
Uit eiken naad van het planken gebouw nit
eiken streek van den kwast spreekt een leugen.
Wij worden gedwongen aan steen te denken,
maar zien niets anders dan hout en verf waar
door de indruk armoedig wordt in plaats van
grootsch te zijn. In dat opzicht kunnen de
gebouwen der tegenwoordige tentoonstelling te
Berlijn als voorbeeld strekken. De houtconstruc
tie is daar zonder vermomming tot een gelukkig
geheel doorgevoerd. Het is te verwonderen
dat dezelfde architecten die o. a. met hunne
rustieke brug over den Velperstraatweg met de
rustieke gebouwen op het terrein van Musis
Sacrum en vooral met het sierlijk gebouw, dat-
nabij de Janspoort in Noordschen stijl is opge
trokken bewijzen hebben geleverd houtbouwstijl
niet alleen met verstand en waarheid maar zelfs
met smaak te kunnen toepassen ten opzichte
van de hoofdgebouwen zoo weinig consequent
zijn gebleven. De overige frontzijden der beide
lioofdgebouwep lijden aan hetzelfde gebrek.
De wijze waarop de consols der deur- en
vensteropeningen zijn behandeld grenst aan het
brutale en hoeveel verdienste wij ook gaarne
aan de inwendige constructie van het hoofdge
bouw toekennen voor de behandeling der gevel
fronten kunnen wij moeielijk een woord van lof
vinden.
Evenmin als voor het hoofdfrontkunnen wij
ons voor de inrichting en decoratie der vestibule
enthousiasmeeren. De zuilen staan daar ge
drongen en schijnen te pas gejaagd in zulk een
kleine ruimtedie overigens misschien thans
niet tot hare kleinste verdienste slecht is ver
licht.
De „Indépendance Beige" zegtHet bericht
dat Kerdijk, een der directeuren van de Afri-
kaansche Handelsverenigingvan Rotterdam
reeds aan het Nederlandsch Gouvernement op
de daartoe gedane aanvraag was uitgeleverd is
eene vergissing. Kerdijk is nog in de gevangenis
der Petits-Carmes. Hij heeft zich in cassatie
voorzien tegen de beslissing van het Hof.
De internationale vereeniging voor 'de 'ex
ploratie van Afrika te Brussel heeft uit Zanzibar
zeer gunstige berichten omtrent de beide Belgi
sche expedities ontvangen. De eerste, aan het
hoofd waarvan de heeren Cam'oier en Dutrieux
staan, bevond zich den 3en April te Tabora en
was op 't punt den tocht verder voort te zetten;
de tweede, bestaande uit de heeren Dutalis, Po-
pelin en Van den Heuvel, hoopte met de eerste
dagen van Juli haren tocht naar het binnenland
te kunnen aanvaarden. De gezondheid der ex
peditie-leden liet niets te wenschen over.
De geschiedenis van het testamentwaarin
Prins Victor als erfgenaam van Prins Louis zou
zijn aangewezen, schijnt door Paul de G'assagnac
uit zijn duim te. zijn gezogen.
Er moet wel een testament zijn maar dat
loopt slechts over huiselijke zaken en daarbij
worden aan vrienden, bloedverwanten en dienaren
zekere legaten toegekend.
De „Pays" meldt, dat de heer Rouher op
Chislehurst is gebleven wegens den toestand der
ex-keizerin. De laatste berichten dienaangaande
zijn zeer ongunstig. Wij zien voegt de „Pays"
er bij een nieuwe ramp te gemoet.
Het verslag der parlementaire commissie, be
last met een onderzoek naar den stand en de
toekomst der middelen tot electrische verlichting,
mag een krachtig bewijsstuk heeten voor de
waarde en de uitzichten dezer nieuwe wijze van
verlichting.
Electrische verlichting (gelijk wij lezen in het
verslag) wordt teweeggebracht door de omzetting
van kracht in licht door chemische of mecha
nische middelen. Wat nu allereerst in aanmer
king moet komenisdat bij de electrische
verlichting de bedoelde omzetting veel spaarzamer
geschiedt dan bij elke andere bekende methode.
„Eén paardekracht", zegt het verslag, „kan in
gaslicht omgezet wordenen levert dan eene
lichtkracht van 12 waskaarsendoch dezelfde
hoeveelheid krachtomgezet in electrisch licht
brengt eene lichtkracht van 1600 waskaarsen
voort." De moeilijkheid bestaat hierin dat de
electrische verlichtings-kracht niet zoo gemakke
lijk verdeelbaar is als die van gas. Deze moei
lijkheid is lot heden nog door niemand overwonnen
en daarom acht de commissie het niet waar
schijnlijk dat de electrische verlichting al zoo
spoedig eene mededingster worden zal van de
verlichting met gasterwijl zij om diezelfde
reden den tijd nog niet gekomen acht om aan
ondernemers van electrische verlichting conces-
siën te verkenen tot het opbreken der straten.
Doch aan den anderen kant meent de commissie,
afgaande op het advies van hare wetenschappelijke
raadslieden er niet aan te mogen twijfelen of
een- middel tot het verkrijgen van de gewenschte
verdeelbaarheid der electrische verlichting zal
mettertijd gevonden worden. De slotsom luidt
datnaar het oordeel der commissiede elec
trische verlichting eene toekomst vóór zich heeft
van ruime en snelle ontwikkeling.
De Engelsche dagbladen twisten nog steeds
over de vraagwie eigenlijk schuld heeft aan
den dood van Prins Louis Napoleon, Chelmsford,
luitenant Carey of hij zelf. Zij die het laatste
aannemen zullen misschien het dichtst bij de
waarheid zijn. Op 's Prinsen uitdrukkelijk ver
langen toch werd tien minuten langer gerust
dan oorspronkelijk verordend was, en in die tien
minuten naderden de Zulu's zoo dichtdat ze
konden vuren. Ook was het de schuld van den
Prins, dat men zes man (Basuto's) minder bij
zich had, dan noodig waren en afgesproken was.
Terecht zegt evenwel „Daily-News", dat een in
alle opzichten waar verhaal van 's Prinsen dood
waarschijnlijk onmogelijk'ooit zal kunnen gegeven
worden. Daartoe geschiedde alles veel te snel.
Het aantal Kaffers, dat den aanval zou hebben
gedaan, varieert in verschillende opgaven en wel
tnsschen de zes en de twintig, niet genoeg zeker
om zulk een wilde vlucht te motiveeren.
In het Crystal Palace te Londen zal eer
lang een permanente internationale tentoonstel
ling worden gehouden en meer dan de helft
van de oppervlakte van dit reusachtig gebouw
is daarvoor beschikbaar gesteld. In Parijs heeft
zich reeds een commissieuit hooggeplaatste
personen bestaande, gevormd, teneinde de Fran-
sche belangen te behartigen. De inzenders kunnen
steeds, wanneer zij het mochten verlangen, hunne
goederen tegen andere verwisselen.
De werkstakingen in Engeland hebben nog
altijd geen einde genomen. In Oost-Worcester-
shire en Zuid-Staffordshire hebben de spijkerma
kers den patroons aangezegd, dat zij een loon-
verhooging van 20 pCt. verlangen. Zoo aan
dien eisch niet voldaan wordtzijn 2 0,0 0 0
spijkermakers voornemens het werk te staken.
Bij de vermelding van de verheffing in
den ridderstand van Henry Bessemer geeft de
„Times" eenige belangrijke statistische mede-
deelingen, om aan te toonen hoe groot de vor
deringen in de staalproductie wel tengevolge van
het Bessemer proces werden. Voor deze uit
vinding werd in geheel Engeland per jaar tiiet
meer dan ongeveer vijftigduizend ton gietstaal
vervaardigd, terwijl in het jaar 1877 de productie
van Bessemer staal in dat land, niettegenstaande
de gedruktheid vau den handel en de verschil
lende redenen, die oorzaak waren dat er weinig
omgiug, een hoeveelheid van meer dan 750,600
tonnen bedroegwaarvan de verkoopprijs door
elkaar tien pond was en er voor de fabricage
drie en een half millioen ton steenkolen minder
verbruikt werden, dan voor de verandering van
ijzer in staal, volgens de oude methode, zouden
noodig geweest zijn.
Door het invoeren der Bessemer methode,
bedraagt onder de tegeuwoordige omstandigheden
de totale reductie der kosten per jaar ongeveer
dertig millioen pond sterling; daardoor werd de
prijs van het staal laag genoeg om het voor
verschillende doeleinden te kunnen gebruiken
waarvoor men vroeger, door den hoogen prijs
gedwongen, een ander materieel moest bezigen.
In andere landen, namelijk in de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika, in. België, Duitsch-
land, Frankrijk en Zweden i(de landen waar
voornamelijk het Bessemer proces gebruikt wordt)
bedroeg in hetzelfde jaar de productiè aan Bes
semer staal bijna twee millioen tonnen.
Als een bewijs van welk een waarde de uil
vinding van Bessemer is cfiene hef volgende
Bessemer's stalen rails houden het veel langer
uit dan ijzeren. Worden nu op alle spoorwegeu
in Engeland en Schotland de stalen rails inge
voerd, dan wordt daardoor gedurende den tijd
dat een stel rails in gebruik kan blijven niet
minder dan honderd zeventig millioen pd. sterl.
(ongeveer tweeduizend millioen gulden) gewonnen.
In handen der Zoeloes is na den moord
van Prins Napoleon een horloge gevallen dat
Keizer Napojeon I als artillerie-luitenant te
Marseille kocht en sederthoewel het geringe
waarde he^ft, .zoowel door hem als door Napo
leon III als' nu door den Prins tot hun dood
werd gedragen.
De „Epw»" meldt, dat er in Catalonie eene
bende is qpgqkomenwaarvan in een gevecht
tegen de gendarmes zes man gedood en velen
gekwetst zijn. De bende had op de dorpen tot
aan de grens sshatting geheven.
De verkoop van tabak is een monopolie
van het Gouvernement. De bruto verkoop be
draagt ongeveer 38 millioen gulden en de helft
dier som wordt besteed aan inkoop, vracht en
bewerking. Ambtenaren om het smokkelen te
beletten vorderen ook nog een uitgaaf van ruim
7 millioen gnlden. Toch levert het gouvernement
slechts de helft van het benoodigde de andere
helft wordt door smokkelhandel ingevoerd. De
hoofdplaats van dien onwettigen handel is Gibral
tar van waar meer dan vier millioen kilo tabak
jaarlijks in Spanje gebracht wordt.
In Hamburg is een meesterdruk van mecha-
nischen arbeid tot stand gebracht door den
instrumentmaker Paul Bunge aldaardat in 't
algemeen belang op hoogen prijs gesteld moet
worden. Het werkstuk is de normaal-balans
voor het Bureau International pour les poids
et mesures te Parijsdie bestemd is om al de
normaal-kilogrammen voor alle Staten te verge
lijken met het oorspronkelijke kilogram dat in
't bezit is van genoemd bureau. Het heeft veel
moeite gekost een technicus te vindendie
bedoelden arbeid met hoop op 't gewenschte
gevolg kon ondernemen. In den betrekkelijk