BINNENLAND.
wm5pd met het seid der aacdeelhrl?
tot de burgerschapsrechten en opnieuw is een
voorstel ingediendstrekkende om een besluit
tot naturalisatie eerst te nemen met eene meer
derheid van twee derden en zoodanig besluit
slechts over tien jaar geldig te verklaren.
Tilburg, 9 Juli 1879.
Laatstleden Zaterdag-avond ten 9 uur had
alhier in de zaal der N. Kon. Harmonie, de
onthulling plaats der buste gewijd aan de na-
gedachtenis van den oud-Presidentden neer
J. A Yerbunt. Be talrijk opgekomen donateurs
en ledendie de zaal vulden gaven bewijzen
van ware belangstelling in deze plechtigheid
De President, de heer B. J. A. Mutsaers, hield
eene kernachtige redevoering waarin ZEd. wees
op het vele goededoor den helaas te vroeg
aan de N. Kon. Harmonie ontrukten Yerbuni,
gewrocht, zich overtuigd houdende dat dit beeld
door alle tijden heen eene aangename herinne
ring zal blijven aan den mau die immer daar
was, waar het gold de belangen der sociëteit
Namens de Directie werd daarna door den
President dank gebracht aan al de leden door
wier milde bijdragen zij in staat waren gesteld
de schoone zaal te versieren met de beeltenis
van hemdie voor het tot stand komen daar-
van zich zoozeer beijverd heeft doch derzelver
voltooiing niet mocht beleven. De buste ver
vaardigd door den heer J. W. Ramaker uit
Geleen (Limburg) mag al» een kunststuk worden
beschouwd en strekt den vervaardiger tot eer
daar alles zeer net welgelijkend is en m alle
deelen als een sieraad mag geroemd worden
genoemden heer, bij de plechtigheid tegenwoor-
dig, werd door den heer President alle lof toe-
Zondag-namiddag ten half zes ure gaf dezelfde
Harmonie een concert, dat door leden en hunne
familien zeer druk werd bezochteen gedeelte
der ten gehoore gebrachte muziekstukken, werd
tengevolge van iets gunstiger weder, in de in
aanbouw zijnde kiosk uitgevoerd.
Waalwijk, 9 Juli 1879.
Gisteren namiddag omstreeks half twee, ont
stond door eene tot nog toe onbekende oorzaak
brand, in het naburige Besoijenin de zooge
naamde Oude Jodenkerk, een huis, door acht
gezinnen bewoond
Nauwelijks had men het vuur bemerkt, of
het geheele gebouw stond in volle vlam zoodat
den bewoners niets overbleef, dan ijlings de vlucht
te nemen, zonder iets noemenswaardigs van hunne
bezittingen te kunnen redden.
Spoedig deelde het vuur zich mede aan de
looierij van den heer de Bakker, een hoog planken
gebouw. Aan blusschenviel hier niet te denken;
men moest er zich toe bepalen het vuur bij de
reeds brandende pereeelen te beperken Aan de
vereenigde krachtdagige pogingen der brandweer
van Besoijen, Waalwijk en Sprang mocht het
dan ook gelukken, het huis van den heer de
Bakker te behouden, alsook het huis en de
schoenenfabriek van den heer Dumoulin, die bij
den feilen wind het grootste gevaar liepen.
Het is waarlijk te verwonderen dat er met
meer huizen afgebrand zijn, als men weet, dat
de meesten, onder den wind, met stroo of riet
gedekt zijn. Verschillende keeren vatten de daken
dan ook vuur, maar telkens werd het dadelijk
gebluscht. Ware-de brand 's nachts uitgebroken,
de ramp was niet te overzien geweest.
De afgebrande pereeelen ziju tegen brandschade
verzekerd; de inboedels slechts gedeeltelijk.
Persoonlijke ongelukken zijn gelukkig niet te
betreuren.
Het is ons eene aangename taak het vel-
gende uittreksel uit de „Reporter" omtrent de
Arnhemsche tentoonstelling, onder de oogen van
onze lezers te brengen.
Na gesproken te hebben over geoliede en gut-
ta-perchajassen en andere ondoordringbare kle
dingstukken, zegt genoemd blad:
YVat zouden echter die waterdichte kleederen
beteekenen, als men daarbij matte voeten moest
halen. Maar geen zorgook daarvoor u raad
Onze schoen- en laarzenmakers, ofschoon ook
al niet in grooten getale opgekomenhebben er
prijs op gesteld iets te leveren wat den toets
^Zonder'de^ndere exposanten te willen over
slaan noemen wij hier een zestal die in onze
onmiddelijke nabijheid staanJohn Ebas, m
magazijnen te Amsterdam en Rotterdam met
twee vitrines met schoenen enlaarzen ster
fiin bewerkt M. Schenkels uit Waspik die
behalve schoenen, ook klompen inzond, benemis
leesten, die den meester doen kennen; Haagh
en Pirard uit Waalwijkmet eene serie dames
schoenen, van het kleinste tot het grootste nummer
waarbij de afmetingen evenredig toenemen; deze
roeren een paa'r damesschoentjes met rog
en eelen steen, waarmede men, zelfs al heelt
men geen dansen geleerd dehet nette
moet kunnen uitvoeren wij benijden het nette
voetje, dat zulk schoeisel zal dragen ln deze
etalage trekt bijzonder het oog een half afgewerKt
laarsfe dat ook het onder- en binnenwerk te
aanschouwen geeft, alsmede een in water staande
laars kan deze het zoo den geheeleu duur der
Tentoonstelling uithouden, dan zabijI^Jerwd
waterproef zijn; deze firma heeft de fraaiste eta
lage van al de kunstbroeders.
Een „Ex-Kuster" heeft aan het Nieuws
van den Dag" eenige interessante mededed,^
een gedaan over de Atrikaansche Handels Ver
SniJL in Afrika. Een denkbeeld van de wijze,
werd óf wordt omgesprongen kan het volgende
„Met geheele scheepsladingen schrijft hij
werden koopmansgoederen aangevoerdin zulke
quantiteiten zelfs dat de bergplaatsen te Banana
niet meer voldoende waren. De magazijnen
schoten te kort óm alles in te zwelgen vandaar
dat de vaten rum in de open lucht werden op
geslagen. Dit op zich zelf is natuurlijk niets
maar"de Afrikaansche zon schiet haar gloeiende
stralen dag in dag uit met al haar kracht op
dit in de open lucht opgeslagen goed de duigen
krimpen en het natuurlijk gevolg daarvan is,
dat de zon den rum doet verdampen. Dit be
wijzen de winst- en verliesrekeningen, welke aan
de factorijen voorhanden moeten zijn.
„Op een centrale factorij beliep de verliespost
alleen over rum bijna 1000 milreis (een milreis
f 1.70). Berekent men dit verlies nu over de
geheele kust, dan zal men een enorme som
verlies verkrijgen wat men door goede verzor
ging had kunnen vermijden. Vaten heb ik onder
mijn toezicht doen openmaken waarop van
buiten de galonnage van 120 gallons was aan
gegeven terwijl bij het openmaken .bleek ♦- dat
nog geen achtste gedeelte aanwezig was. De
klachten, daarover te Banana ingeleverd, waren,
zooals te begrijpen .is menigvuldigdoch het
eenige antwoord was „schrijf het maar af op:
winst en verlies". Evenzoo ging het metvaten,
aardewerk. Eens ontvingen wij een'bezending
daarvan. De vaten te openen was te Banana
als overbodig beschouwd ofschoon ze in plaats
van aardewerk wel klokkenspel schenen te bevat
ten. Door den regen, die jaren lang deze vaten
was binnengedrongen was het stroowat zeer
natuurlijk is, verrot, doch men had Jiet niet
de moeite waard geachtze met nietiw" stroo
opnieuw in te pakken. De chef van de depót-
factorij te Banana scheen op zijn gemak gesteld
te zijn. Wij evenwel openden een vat en ik
geef u te radenhoeveel fceele wa3chkommen
wij vonden. Van de honderd stuksdie zij
moest bevatten, vonden wij zeven heele
(zegge zeven), de andere waren al)e& aan scher
ven.0 Waarom werd dit verlies niet te Banana
op de winst-en-verliesrekening gebracht Dit
mocht niet! Banana verdeelde die verliezen
over alle factorijen wat evenwel op hetzelfde
neerkomtwant wie moet het betalen Wie
moet het verlies dragen? Het antwoord is
natuurlijk spoedig gevonden. Niemand anders
dan de Afrik. Handels Vereeniging. Ook de
verzending van manufacturen liet zeer dikwijls
veel te wenschen over. Een bezending herin
ner ik mij nog, was in zulk een.waiirdelonzeii
toestanddat de chef den geheelen romm 1
onmiddellijk naar Banana retourneerde te meer
daar het manufacturen waren die de neger wel
wil cadeau krijgendoch niet wil koopen. De
magazijnen zijn opgepropt met goederen zonder
of van gedeeltelijke waarde en naar mijn bereke
ning kan deze voorraad in geen tien jaren wor
den geliquideerd. Vele van deze goederen zijn
totaal waardeloos terwijl andere slechts gedeel
telijk waarde bezitten.
„Voorts is er nog tapijtgoeddat een groote
waarde vertegenwoordigtmaar dat door de
mot en de witte mieren reeds zoo goed als ver
teerd is. Toch „prijkt het evenals al het - ge
noemde op den inventaris en vertegenwoordigt
dus een waarde die werkelijk niet bestaat.
Als een tiende deel onzer bevolking sigaren
-rookten dan gemiddeld maar twee daags, dan
worden er dagelijks 800.000 sigarenpuntjes af
gesneden. Zulk een puntje is omstreeks 1/15
der sigaarstel de waarde van deze op 1 cent
dan vertegenwoordigen die puntjes in Nederland
een kapitaal van f 194.545 'sjaars. Dat kapt-
taal zou door de weggeworpen tabak tot
snuif te vermalen van veel practisch nut
kunnen zijn. Een inzender wekt daarom in
het „Utrechtsch üagbl." op tot de stichting
van een „sigarenpuntjes-verzamelings-vereeniging
met correspondenten en agenten over het ge
heele land.
In Atjeh .zijn tusschee 10 en 20 Juni
1875 2300 puntgranaten verschoten, die den
vijand drie dooden en gewonden veroorzaakten.
In het gunstige geéal, d. i. wanneer de gebles
seerden ten gevolge der bekomen wonden, stierven,
kwam elke doode Atjehner op ruim 700 punt
granaten te staan 1
En nu denke men niet-aan een canard: het
feit wordt door generaal Van Swieten medege
deeld de laatst aangehaalde woorden zijn letterlijk
uit zijn werk „De waarheid over onze vestiging
in Atjeh" overgenomen.
Iutusschen dient er bij gezegd te worden, dat
„de waarheid" van generaal Van Swieten me^
alleen door den heer Nieuwenhuysen wonU be
twijfeld. Zoo duwt hem „De Indische Gids"
naar aanleiding van bovenstaande mededeeling
toe„In de officieele rapportenoox m die
van Generaal Van Swieten, werd gewoonlijk
om der verbeelding vrij spel te laten, waarschijn
lijk verzekerd, dat "het verlies van den vijand
zeer groot was, maarniet opgegeven kon worden,
omdat hij zijn dooden meenamdeed hij dit
misschien niet, toen de dood het gevolg was van
het vuur der artillerie, met haar „ongerijmde
laktiek", zooals de generaal zegt? Wie heeft
de drie dooden en gewonden geteld VVie heeft
geconstateerd, dat zij, en geeh anderim bovendien,
door die 2300 puntgranaten gevallen zijn
„Dat er in Atjeh e« niet door de artillerie
alleen 1 veel munitie „verspild" is, zal echter
wel niemand tegenspreken."
De „Etoile Beige" zegt, dat een eenvoudig
werkman, Vallreijs genaamd, een ontdekking heeft
gedaandie waarschijnlijk in de handels- en
fabriekswereld groote veranderingen zal teweeg-
^Hn heeft nl. een nieuw middel uitgevonden j
om plantaardige oliën te zuiveren zonder daarbij
gebruik te maken van zuren. De op deze wijze
gezuiverde oliën kunnen zeer goede diensten be
wijzen bij het bereiden van spijzen. Voor het
smeren van machines moeten zij de voorkeur
verdienen boven alle andere oliën. Ook worden
ze gebruikt tot het insmeren van wol bij het
scheren. Dit product zal zeker algemeene aan
dacht trekken op de tentoonstelling van- 1880.
In den laatsten tijd hebben de Rijks-amb
tenaren verscheiden aanhalingen van smokkel
goederen gedaan aan de grenzen der provincie
Drente, en heeft de rechtbank te Assen eenige
personen veroordeeld tot een jaar of minder ge
vangenisstraf benevens geldboeten.
In Rotterdambevindt zich op het oogen-
blik een getrouwde vrouw in hechtenis, wegens
poging om een kind te onderschuiven. Het is
eene vrouw van slechts 19'jaren. Een tijd ge
leden verliet zij de echtelijke woning en trok
met een ander dan haar man naar 's-Gravenhage.
Daar Séhijnt zij' eigens een kind te 'Rebben aan
gekocht en later ,haren man wijs gemaakt te
hebben dat hét haar eigen spruit was. Zélfs
zond zij hem een telegram van gelukwensch met
de voorspoedige bevalling.
Thans zal zij zich' voor de justitie te. verant
woorden hebben wegens valschheid in geschrifte
door het onderteekenen eener schuldbekentenis
(de akte van aankoop van ;het kind) met een
valschen naamverduistering van staat ten aan
zien van het kind en het afleggpn van een
valsche verklaring bij den burgerlijken stand.
Zaterdag nacht is in 'de R. K. kerk aan
't Kalf te Zaandam ingebroken. De dader of
•daders hebben door het inslaan van een glasruit1
achter in- de kerk zich toegang verschaft en ewi
waarde van omstreeks f.300 aan kerkelijke siera
den medegenomen.
Van den Riju meldt men aan de „Haarl.
Cti" dathet getal -reizigers tengevolge vair de
ongunst iget weersgesteldheid doch ook door de
slechte-tijden, in hïfit dbg vallend klein is. De
salonbooten, anders in dezen tijd overvol, tellen
thans dikwijls gecne vijftig passagiers. De ho
telhouders klagendoch zijn iets minder veel
eischend, dan andere jaren.
Men meldt uit Beverwijk
In Londen worden de hier geplukte aardbe
ziën tiog eerder gébruikt dan te Amsterdam
dank zij het Ncmrdzeekanaal, De vruchten toch,
's morgens vroeg geplukt, gaan direct via IJmui-
len naar Londen en komen daar 'h avond* nog
«an flèmar.fi 1 - vijl - -a- m- _r>
m a \tnst
avonds g *ci, tn.irkt is, de Uaar iia:.gs>ir«chte
vruchten tot den volgenden dag moeten blijven
staan vóór ze verkocht wórden. Jammer dat
door de koude en regen de oogst dezer vruchten
zoo tegenvalt. Men hoopt echter dat de bessen
en andere vruchten beter zullen meevallen en
de schade, nu geleden, ruimschoots vergoeden.
Eén i6-jarige jongen, in een. kersanbpom-
gatfrd té Wadeitffijen geplaatst om'de mnsschen
te verjagen,: zou: voor zijne zuster, die 'hem het
middageten kwam brepgen, eénige kersen pluk
ken. Te dien einde trachtte hij met den kolf
van zijn geladen geweer een tak naar beneden
te halèndie bij het terugspringen tegen den
haan: van het geweer kwam, met het ongelukkig
gevolg dat verséheidene hagelkorrels hem in de
linkerzijde der borst drongen. Men vreest vóór
het behoud van zijn leven.
"4-». Naar wij vernemen schijnt er thans over-
eenstemming te, gestaan tnsschen de Regeeringen
van België en Nederland betreffende de uit te
voeren werken aan het kanaal van Ter Neuzen
naar Gent. Als aequivalent zou dit ten gevolge
hebben-het afstaan van den spoorweg Roozen-
daulBreda door den Grand Central Beige aan
Nederland. Wij vernemen dat - daarover thans
weder onderhandeld wordt.
Te Winschoten is door vijf politiemannen
jacht gemaakt" op den smokkelaar Willem Ko
ning, die veroordeeld was tot 9 maanden cel
straf ea f'1000 boete. Nu en dan, hij was naar
Duitschland gevlucht, kwam hij over de grenzen
zijn vrouw en kinderen bezoeken dit kwam ter
qore der politie, en, na een- zwaren kamploop is
het gelukt hem jn handen te krijgen.
In de Pefisylvanische oliefabriek is thans
een olie-geleidingsbuis gelegd van 100 mijlen
lengte, nl. Van Coryville'naar Williamsport. De
buis is 6 duim In doorsnede en houdt 28,000
vat olie in. Deval van 'Corryville naar Willi
amsport bedraagt 2100 voet. De olie wordt
door machines: in- de jmizen gepompt. Telken
dage vloeien irj60 (ft)" vaten olie door de buis in
de reservoiïS'. Het' plan is, de buis tot aan de
kust te verlengen.
Een 70-jarige voejrman, xliemeteen4zwaar
beladen kar dfupooi-t 'van hét erf der heeren
Gebr. Lukwel.ltp Oosterhout, binnenreedge-b
raakte tussehen," de, kar en een paal-beklemd^en
bekwam zóó ztfart verwondingen dat hij kort
daarop overleed.
Door het kantongerechtte GóiVda', is
Woensdag 2 J'uü i een touwslager uit Gouderak
veroordeeld tot eene boete van 3 gulden of gevan-,
genisstraf van l'dag omdat hij zijne dochter,
die te Ouderkerk a/d. IJssel bij een landbouwer
dienstbode was en aldaar het roodvonk had ge
kregen van daar in eene vigilante naar zijne
woning te Gouderak had vervoerd, ofschoon zij
nog lijdende was aan die ziekte en op de deur
der woning van den landbouwer te Ouderkerk
nog het papier met het opschrift „besmettelijke
ziekte roodvonk" aanwezig was. De geneesheer
uit Ouderkerk,.eo. de landbouwer hadden het
vervoer zeer afgeraden. Tot verontschuldiging
van den touwslager diende echter dat tot het
vervoer zijne toestemming had gegeven de ge
neesheer uit Gouderak v. B., die op de terecht
zitting van het kantongerecht te Gouda o. a.
verklaarde, in de meening verkeerd te hebben,
dat de wet op de besmettelijks ziekten niet op
roodvonk toepaslijk was, maar alleen op cholera
en pokken. Het meisje was in de nacht ua het
vervoer te Gouderak overleden.
De Weener Coriespondent van/de Nieuwe
Iiotterdamsche Courant meldt in een zeer belangrijk
schrijven een en ander over den verandeiden
toestand welke uit de reactionaire handelsstaat-
kunde van Duitschland voortvloeit. Dit schrijven
verdiept de volle aandacht van den Nederlafid-
schen handel. Wij ontleenen er het volgende aan
Den len Juli hebben de Duitsche spoorwegen
dq tot dusver bestaande directe goederen-tarieven
met Dostenrijk-Hongarijc België, Nederland
"Zwitserland en Noordelijk Frankrijk tegen 1
Januari 1880 opgezegd. Bekendis het, dat de-
herziening der Duitsche spoorwegtarieven in het
nauwste verband staat met de reactionaire han
delspolitiek van vorst Bismarck. 'De spoorweg-
maatschappijen hier, te lande beraadslagen thans
over de te nemen maaregelen en óverwegen het
voorstel om lage tarieven vast te stellen op die
spoorwegen welke naar het Zuiden Westen en
Oosten voeren en die niet op Duitschelijnen
aansluiten. Wordt dusom een voorbeeld te
/noemen de door- en uitvoer van Boheemsche
'suiker over Duitschland ónmogelijk gemaakt,"zoo
moeten de tarieven naar Triest en Tiume'verlaagd
worden opdat dit artikel langs den zeeweg
vervoerd kan worden. Hetzelfde geldt- omtrent
het graan uit Hongarije afkomstig. Men hoopt
eveiizoo door middel van lage tarieven den invoer
van petroleum, koffie, ijzer welke tot duiver
over HamburgBreinen, en Stettin hunnen weg
naar Oosfenrijk' vóndëh ov'er Triëst en Ultima
te leiden. Mét het oog' op één vermeerderd
vervoer worden zoowel door de Oostenrijksche
als door de Hongaarsche Reg iering maatregelen
genomen om aan bovengenoemde havens de
faciliteiten te verleenen welke door den nieuwen
handelsweg vereischt worden. Zeker is het, dat,
tengevolge van Duitschland's maatregelenhet
verkeer ter zee over de bedoelde havens zeet'zal
toenemen eene omstandigheiddie ook ten
goede kan komen aan de Nèderlandsche reede-
rijen, zoodat op die wijze eenigszins het nadeel
verminderd zou kunnen wórden, dat oök'Neder-
land door de invoering van Duitsche differentieel#
spoorwegtarieven ongetwijfeld lijden zal. Wordt
het vervoer van Nederlandsche-koloniale produc
ten dis tot dusver uitHamburg en Bremeu
n-.iar Oostenrijk-H-'tigarij'e vervoérd'werden; door
hoog- ingaande rechten bemoeilijkt, dan zou
voorde' Ncdcrlandsehe schepen de mogelijkheid
bestaan om Indische produeteft naar Triëst en
Fiuine te verschepen en op die. wijze niet alleen
nieuwe markten te veroverenmaar ook aan
hunne koloniale artikelen afnemers te bezorgen
die tot dusver hun voorraad uit Amerika, be
trokken zooalspin een .voorbeeld te noemen.,
met de koffie uitBrazilië:het/geval. is..
De Oostenrijksche uitvoerartikelenwier weg
over land bemoeilijkt wordtzouden aan, de
schepen een welkome retourvracht geven. Met
het oog op het feit dat de uitvoer van Duitsche
steenkolen aan de Oostenrijksche grens door
hooge rechten zal getroffen worden zouden ook
die voortbrengselen door Nederlandsche schepen
naar Oostenrijk-Hongarije vervoerd kunnen wor
den. Duitschland exporteert van de bedoelde
artikelen waarschijnlijk jaarlijks 810.000 ton
steenkolen naar Oostenrijk en hoewel Bohemen
bruinkolen uitvoert, bezit dit inlandsche product
niet de zelfde hoedanigheden die in kolen prima
qualiteit vereischt worden. Een vervoer dus van
kolenwelke door Nederlandsche schepen in
Engeland als ballast geladen wordtvalt binnen
het bereik- van het mogelijke.
De Engelsehe Regeering heeft het belang van
de wijzigingen die het verteer in Oostenrijk-
Hongarije zal nemen begrepen zooala blijkt
uit de aanstelling van een consul te Eiume, waar
zich tot dusverre slechts een vice-consul ophield,
met den bepaalden last om den aldaar bestaanden
handels-en verkeertoestand te bestudeeren en
daarover te berichten „welk nul daaruit voor
den Engelsehen te handel behalen is.
De aankoop van den Köln Mipdener spoorweg
is voor den Nederlandschen handel mede een
slecht teeken, en de alvermogende Rijkskanselier
zal niet rusten voor hij. ook de Reinische Eisen-
bahn in zijnen macht heeft.
De OosfenrijschóHongaarsche regéering denkt
er nu ernstig .aan een bérgspoorweg te maken
tot aansluiting aan de Zwitsersche lijnen Zeer
terecht is het in zijne belangen ernstig bedreigd®
RSjk er op bedacht "zich te verdedigen.
In Nederland hopen wij zal dit voorbeeld
worden gevolgd, door onze waterverbmuingswe-
gen met Duitschland te vermeerderennu de
spoorwegen Voor deö handel dreigen onbruikbaar
te worden gemaakt. Het zal in a lands belang
dringend, noödig'ziju dat de kanalenwet spoedig
w'tder- tati de 'orde -wordt -gesteld. Voordat da
plannen van den mfnitfer Tan Pinaciën zijn
goedgekeurdkan daar natuurlijk geen sprake
van zijn, daar 'de geldelijke quaestie grooten
invloed was op de verwerping der Wet.
Omtrent de Javaansche gamelang op de
tentoonstelling te Arnhemschrijft de N. Rott.
Ct. het volgende
Hè Gamelang die de Drins medebracht, heeft
heden voor het eerst gespeeld.
De regen die telkens bij stroomen nederviel,
tiidens het concert in den tuin van de tentoon
stellingheeft ongetwijfeld aan de Javaansche
artisten de laatste illusie benomen over de be
woonbaarheid van ons klimaat. Nedcrgehurkt
evenals Hollandsche kleedermakers op hun toon
bank zitten zij met hun dertienen te midden
van bun instrumenten onder een met stroo be-
kleede tent geheel gemaakt naar het model van
