Nummer 12. Donderdag 9 Februari 1882.
5e Jaargang,
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
SCWETSEJSC
Engelsche Looierij
FEUILLETON.
De Yerstootene.
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
over de
door J. HEIL.
Van Bostonde beduidendste oostelijke
plaats voor de iederbranche in Amerikaansch
Nieuw-Engelandnam ik mijnen weg over
den Oceaan naar Glasgowde grootste stad
van Schotland en dé gewichtigste noord-wes
telijke plaats van Oud-Engcland.
Wat een beduidend onderscheid doet zich
voor aan het oog van den opmerker, wanneer
hij van daar naar hier door eene snelle ver
binding wordt overgebracht en welk onder
scheed in handel en wandel tusschen deze
plaats en daar ginds.
Daar een steeds voorwaarts strevende
natuurkrachtondernemingsgeest en onder
nemingslust op alle gebied, ja zelfs to*
waaghalzerijtoe, respect en ondersteuning
van talent en arbeidprospériteit in alle
zaken, harmonisch samenwerken van werk
gevers en werklieden.
Hier in deze altijd naar Engelsche en
Europeësche continentale begrippen beduidende
en industrieele stadkoud overleg en voor
zichtig berekend handelen, te vergelijken bij
de eentonige beweging van eene goed gecon
serveerde machineeene gespannen verhou
ding tusxhen patroons en werklieden, omdat
de laatsten hun loon niet hoog genoeg vin
den groote rijkdom en daar naast bittere
armoede en bedelarij, zooals die in Amerika
niet denkbaar, althans niet zichtbaar is.
En hoe nog is de toestand in ons geliefd
Duitsch vaderland
Lusteloos- en onzekerheid in alle toestan
denZonder moed en neiging in zaken;
ontevreden arbeiders zonder werk, die met
hunne forsche krachten het vaderland den
rug keeren om heil te zoeken in Amerika
en daar de welvaart te helpen bevorderen.
eene blancheer machine in werking.
De 7..vartmachine is door den ouden lieer
Caldwell, nadat hij dezelve in Boston had
zien werken, naar zijne eigene opvatting te
Glasgow gemaaktde blancheermachine is
van J.acson te Leeds die het patent voor
Groot-Britfanic van Plummer te Boston ver
kregen heeft en nu zelf laat bouwen.
liet interessantste in de fabriek is de
nieuwe graineer of nerfinnchine, naar het
eigen idee van den heer Caldwell.
Deze bestaat in hoofdzaak uit drie tegen
over elkander staande wal zen van ca jD/i
meter lang en waarvan de bovenst3 en onder
ste van hout ca 3/s meter dik is.
In het midden dezer twee houten walzen
loopt een wals van geel koper van 8 duim
middellijn, waarin het karakter van de te
maken grain gegraveerd is. De onderste wals
staat vastde koperen en houtenwelke
laatste alleen dient tot het houden van een
gelijkmatigen druk, loopeu in ijzeren banden,
zoadat zij zich op en ne Ier kunnen bewegen.
Op den voet van de bovenste houten wals
staan spiranlveerenwaardoor zwaardere of
lichtere spinningen kunnen worden teweeg
gebracht, naarmate het indrukken van den
grain al of niet dieper verlangd wordt. De
van te voren gerekte en bevochtigde huiden
of vellen worden op den 'ondersten houten
wals gelegl, verkrijgen door eetien slag de
verlangde grain en worden dan gedroogd.
Er wonlen op deze grainmichiues heele
kipshuiden, aisook helften, halzen, koppen
pn buiken generfd en gaat de arbeid vlug
van de hand.
Twee mannen, die tien uur per dag wer
ken kunnen 2003 stuks per dag nerven.
Volgens me leleeling van den heer Cald-
wells is de persing van den grain door deze
machine nog meer intensief dan door de
Atnerikamsche kniebelmachine, hetgeen ik
echter betwijfel.
De middelste rol der grainmnchine wordt
verwissel 1 naar gelang men verscheidenheid
van grain wenscht. G. Z.
Wordt vervolgd.
De EÉo van het Zuiden,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00, lranco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden,
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 1—7 regels J 0,00, daarboven 8 cent per rej:el
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, Smaal ter plaat
sing opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor
Duitschland worden alleen aangenomen door het advertentie
bureau van Adolf Steixer, Hamburg. Reclames 15 cent perreg
LXXXVI.
Een ander tooneel der herkenning.
Jim kwam van zijne boodschap terug. Eene
dienstbode had zijne vraag vriendelijk en be
reidvaardig beantwoord. Mr. Felton werd in
de eerste degen verwachtjuist wist men den
tijd zijner komst niet. Er waren geen brieven
voor hem gekomen ook had hij niet geschre
vendat hij er verwachtte. Nadat Jim zoo
ver met zijne boodschap gekomen wa*zweeg
hij plotseling stil. Harriet begreep zijne terug
houding en bewonderde zijne fijngevoeligheid.
„En nu vroeg u de persoon niets die u de
boodschap gaf?"
«Neenmevrouw," hernam Jim merkbaar
verlicht.
Harriet vroeg niets meer. Zij wistdat hij
de waarheid zeide en dat het onnoodig zijn zou,
hem stilzwijgendheid aan te bevelen. Zij verliet
dan nu het park en ging naar huis. In hare
kamer gekomen naderde zij den spiegelom
haar hoed af te zetten en zag daarbij haar eigen
gelaat. „Ik zou wel eens willen weten of men
het mij kan aanzien dat ik zoo kleingeestig
geworden ben en op het punt sta krankzinnig
te worden,dacht zij. „Ik bezat er den moed
niet toezelve aan die deur te kloppen en riie
onnoozele vragen te doen ik kan het niet.
En nog kort geleden ach neen het is reeds
lang geleden had ik alles kunnen doen.
Maar als de tijd komtals het wachten en dè
Onzekerheid voorby it, dan zal ik weder aterk
Terwijl in Amerika, ieder die zich omtrent
de inrichting van fabrieken en de werking
der machines informeeren wilmet de meeste
welwillendheid wordt ontvangen en met de
strekking en het nut wordt op de hoogte
gebrachtontmoet men in Engeland nog
meer geheimzinnigheid en achterhouding dan
op het Europeesch continent.
In Amerika kent men geene geheimen in
't fabriekswezen ieder streeft voorwaarts en
tracht te verbeterengoed en slecht wordt
gepatenteerd en beproefd.
Men riskeert geld tot proefneming en ver
betering wanneer daardoor kans op winst
wordt geopend en men maakt noch van het
mislukkennoch van het welslagen eener
proefneming een geheim en 't is op deze
wijze dat het goede en nuttige steeds spoedig
heeft baan gebroken.
In Engelsche fabrieken daarentegen wordt
men zonder goede aanbevelingen nooit toege
laten en zelfs dan nog wordt men gewoonlijk
ingeleid met eene terugii tuding en schuw
heid die u beletten het bezienswaardige
op te merken om daarvan verslag te kunnen
geven.
Slechts door eene zeer goede Amerikaansche
aanbeveling gelukte het mij in de zoowel
beroemde als interessante Seotian Leather
Works van Hamilton Caldwell sons te
Glasgow geïntroduceerd te worden,
In deze fabriek wordt hoofdzakelijk generfd
buffel- en snlitleder bereid en wel meestal
uit wilde huiden, die gelooid op de Engelsche
markt worden aangevoerd.
Naarmate de gaarte van het leder wordt
hetzelve, nadat het geweekt'is, meer of
minder nagelooid. Ik heb daar beduidende
partijen Calcutta kips gtzien, die in Oost-
Ind ie zeer voldoende gelooid waren en van
eene zeer vakkundige behandeling getuigenis
gaven.
Het eerste proces wat het leder na het
weeken en eventueel n.olooien ondergaat
is gewoonlijk het doorwaden en liet uitzetten
op de vleeschzijde met de Fitz Henry of de
zijn dat wil zeggen als ik voor dien tij 1
niet geheel waanzinnig geworden ben. Nu
nu ben ik tot niets meer in staat zelfs kan
ik niet meer wachten."
De strakke blikdien zij op haar eigen ge
laat geslagen hadverkreeg eene pijnlijke wild
heid. Het was de uitdrukking van een mensen,
die geheel onder de macht is van een verschrik
kelijk afgrijzen. Zij drukte de handen tegen
hare slapen en wiegde zich heen en weder.
Daarop begon zij te steunen maar zij wist het
nietwant toen zij na een korten tijd dat ge
luid hoordeonderdrukte zij hetontevreden
op zich zelve. Eindelijk nam zij eenig naaiwerk
bij de hand doch na weinige minuten lag
het weder in haren schoot. „Dat alles baat
mij, nietzeide zij overluid tot zich zelve ter
wijl zij opsprong; „dat alles baat mij niets
ik moet rust hebben." Dit zeggende ontsloot
zij hare toilettafelnam cr een fleschje lauda
num uitgoot een gedeelte in een glas water
dronk dit i.it en legde zich te bedwaar zij
weldra in een diepen genisten slaap viel.
De morgen van den volgenden dag vond Jim
ijverig bezig met de spiegelglazen der vensters
schoor, te maken, van het huis van Kouth, een
werk dat bij znlk weder geene onaangename
bezigheid was.
De achterkamer welke men in Routh's huis
de „studeerkamer" noemde, verdiende dien naam
doorgaans niet. De heer des huizes las
er somtijds of verrichtte er nu en dan eenig
schrijfwerk. Ook heden zat hij voor zijne
schrijftafeldie de ruimte ter rechter zijde van
het eenige raam innamtoen Harriet binnen
kivam om hem te vragen of tie knaapdie
dt ruiten schoonmaakte, ook aan deze kamer
Longwood-uitwaschmachine. Zoolra de hui
den eenigszins gedroogd zijn worden zij door
de steenmachine op eene naar binnen uit-
gewelfde tafel met een rol gesteend en daarna
gespouwen.
Het steenen heeft niet ten doel de putten
(Lotgrüben) en aders te verdrijven, daar deze
bij dit soort leder nooit voorkomen alleen
beoogt men daarmede eene gelijkmatige dikte
om liet gemakkelijk en geregeld spouwen te
brvrirderen.
Tot het spouwen van eene geheele kipshuid,
zoowel als tot het uitzetten van een schild
of andere gedeelten der huid als kop
buik, etc. wordt de Amerikaansche Belt-knife-
Splitingmachine gebruikt terwijl voor het
uitspouwen van de buitendeelen van heele
huiden en vellen de American-Union Spliting
machine van Thos. Haley Company te
Bram'ey bij Leeds wordt aangewend.
Van de laatste soort machines waren er
tien in werking; van de eerste twee en
bovendien eene groote voor Verdeckleder"
bestemd, die ah de eerste in Europa voor
ongeveer vijf jaar aan de firma Southey
Company te Londen geleverd is. Na het
spouwen volgt het uitwassen op de vleesch-
en nerfzijde, waartoe acht („Scourmachines")
schuur of poetsmachines in werking zijn.
Deze machines zi;n, daar Fitz Henry zijn
xerste patent in Engeland verkocht, hier zeer
algemeen geworden en al zijn ze dan ook nog
niet voorzien van de lichtere schuifinrichriiig,
die door Charles Holmes te Boston uitge
vonden iszijn ze toch te prefereeren boven
de nieuwe Fitz Henry Schourmacliine, omdat
bij de laatsten de stoom direct met de in
werking zijnde deelen in aanraking komt.
Behalve bovengenoemde machinesdie
gedeeltelijk direct van Amerika betrokken en
ook gedeeltelijk in Engeland van de orgineele
Amerikaansche worden nagemaaktzijn in
the Scotia Leather works nog meerdere gla s-
inachines, die oorspronkelijk door Martin
te Salem zijn ingevoerd, eveneens eene
zwartmachine naar Amerikaansch svsteem en
kon beginnen.
„Zekerlijkhernam Routh eenigszins ver
stoord „hij zal mij niet hinderen."
En inderdaad zouden er dingen van geheel
anderen aard plaats moeten hebbendan de
tegenwoordigheid van den knaap aan de
buitenzijde van het raam om Routh heden t*
9toren. Hij zocht met den mee9ten ijver allerlei
papieren uit. De loketten aan beide zijden der
schrijftafel stonden open en de laden lagen vol
briëven die voor het grootste gedeelte in pa-
ketten gebonden waren. Het gelaat van Routh
droeg den gewonen somberen trek en zijne lip
pen bleven vast op elkander geklemd terwijl
hij zich aan zijne taak geheel wijdde. Jim die
aan de buitenzijne stond kon hem duidelijk
zien en sloeg bijna elk zijner bewegingen gade,
want hij liirld zich overtuigd, dat Routh altijd
het een of ander kwaad in den zin had, en hij
zocht de bevestiging dier onderstelling in de
eenvoudigste handelingen van den man in wiens
dienst hij nu er. dan was; ieder zou waarschijn
lijk eveneens gedacht hebben als de knaap, want
Routh zag er inderdaad zeer nadenkend uit.
Eindelijk greep Routh naar een klein kistje
in de bovenste sfdeeling der schrijftafel, maar
iu plaats van de papieren welke er in lagen
er uit te nemen nam hij het kistje er geheel
uitzette het voor zich op tafelen begon den
inhoud met een gelaat dat langs hoe somberder
werd te doorzoeken. Jim beschouwde hem zoo
opmerkzaam dat hij zelfs een oogenblik zijn
werk staaakte. Routh bemerkte het niet. Ein
delijk vond hij de papieren naar welke hij zoo
lang scheen gezocht te hebben en stak ze in
den zak van zijn rok, maar door deze beweging
stiet ky met zijn elleboog het kistje omver en
wierp het naar beneden, liet viel op den grond
en zijn inhoud lag overal over het kleed ver
sprei.I. Ouder de verstrooide voorw. rpen was
er een, dat naar het raam rolde en op hetzelfde
oogmblik de aandacht van Jim tot zich trok.
De knaap staarde er op verschrikt en tegelijk
vol verbazing. Ruith bracht alles weder byeet»,
behalve dit bedoelde voorwerp, doch begon tf
met ongeduld naar te zoeken. Jim, die be-
geerig was het voorwerp van nabij ie zien, had
weldra zijn besluit genomen. Hij klopte aan
het venster en gaf Routh een wenk om te
opmen. Routh deed het inet eet.ige ver
wondering.
„Hier is het, mijnheer," zeide Jim, die over
de venstei bank heenboog en eene zijner lange
handen onder den rand van h*t karp-t stak,
waaronder het voorwet p voor Rouths oogen
verborgen was gebleven. „Hier is het, mijn
heer. Ik zag het valbn en meende dat gij er
naar z cht."
Te gelijk beschouwde de knaap het voorwerp,
dat hij in de hand hield zeer nauwkeurig en
draaide het herhaalde maltn rond roor hij het
aan Routh teruggaf, die het met een onver-
schilig; „dank j*," van hem aannam. Hij
scheen nog altijd in zijne gedachten verdiept.
Jim sloot het veti9ter van buiten en ging voort
met de^ glazen schoon te maken. Routh zette
het kistje weder op zijne plaats en Jim gaf zich
alle moeite om te zier. waar hij het bedoelde
voorwerp verborg, doch het gelukte hem niet;
daarop sloot Routh zijne schijl'tafel en ging paar
de aangrenzende kamer waar Harriethem, met
het ontbijt reeds verwachtte.
