Nummer 27. Donderdag 3 April 1884.
78 Jaargang.
L
'c£
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
K
FEUILLETON.
ui uumuun
Bekendmakin gen
Uitgever: ANTOON TÏELEN te Waalwijk.
Iets over het Schoeisel,
N A S O.
■xcia-,aTvajtrasusvsvik«7..rriiaasrw v .i.u.i.icnw,r.T»
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal terplaat
sing opgegeven, worden 2maal berekend. Adrertentiën voor
Duischland worden alleen aangenomen door het advertentie
bureau van Adolf Steiner,Hamburg. Reclames!5 centperregej
Burgemeester en wethouders van Waalwijk
maken bekenddat zijdie wenschen voort te
gaan met den kleinhandel in sterken drank daar
van mondeling of schriftelijk kennis behooren te
geven ter secretarie in de eerste helft der maand
April aanstaande.
Burgem. en wethouders voorn.,
P. VAN ES, (L.b.)
De Secretaris,
F. W. VAN L1EMPT.
Verschillende malen is in dit blad de
toestand der schoenmakerij in 't algemeen
besproken en zijn middelen aangewezen, die
naar onze meening konden dienen om dien
te verbeteren. Ook gaven wij eene serie
artikelen, waarin het „Hoekstelsel" werd
uitgelegdteneinde de fabrikanten in staat
te stellen volgens vaste gegevens bij het
snijden der schoenen te werk te gaan.
Thans brengen wij een paar stukken onder
de oogen onzer lezers, die op dezelfde onder
werpen betrekking hebben en die wij over
namen uit het Nieuws van den Dag. Wij
twijfelen niet of zij zullen met belangstelling
worden gelezen
Wat is schoeisel Het schijnt dat de ware
beteekenis van dit woord tegenwoordig is
zoek geraakten daarom kan het wellicht
nuttig zijn eens in herinnering te brengen,
dat een schoen geen grillige scheppingder
mode is, maarevenals een jas of japon
een kleedingstuk uitgevonden voor een dui
delijk te omschrijven doel. In de eerste plaats
toch is de schoen bestemd tot vermeerdering
van het vermogen om zich voort te bewegen
en in de tweede plaats geschikt om daar,
waar het noodig is, den geheelen voet tegen
de schadelijke invloeden van het klimaat te
beschutten. Voor het eerste doel dient de
schoenzool, waardoor de voetzool minder te
lijden heeft van het schuren langs den grond,
en voor het tweede doel het overleder.
Vrij naar hef Duitsch bewerkt door
lil.
Maar het moet, het zal.... riep hij uit
met vertwijfeling en zielskracht in het oog
het kan niet anders, de kunst bedelt om brood.
Ik wil arbeiden helpt mij ik heb vroeger
wel geschilderd zonder model, toen mijn fantaisie
de beelden helder en scherp begrensd uit het
niet te voorschijn riepmaar thans ontwaken
ze niet meer in mijne ziel helpt mijga
daar staan Theodoor, in gindschen hoek voor
uw beeld en gijjonkvrouw Theodora, hier op
de estrade waar ge zoo even stondl wanneer
ge hem nu aanziet, zult ge niet huiverend het
gelaat afwenden zooals ge dat straks voor zijne
afbeelding deedt.
En hij bracht den jongen man in den aan
gewezen hoekplaatste jonkvrouw Theodora op
hare vorige plaats en weder in de half-achter-
waartsche houding, zette zich vlug voor het
doek en begon vol ijver te werken.
Een tijdlang scheen de schoone Theodora de
veronderstelling van den schilder te rechtvaardigen
en bleef zij werkelijk rustig in de houding,
waarin hij haar geplaatst had. Hare slanke
gestalte boog zich in zacht golvende lijn achter
waarts naar den jongeling, die met gekruiste
armen in den hoek onder zijne beeltenis stond
een gemaakte ernstwelke nu en dan ver
drongen werd door geheel ander gevoelensdie
zijne ziel beroerden lag op zijn gelaat, en alleen
Moge al in warme streken een enkele zool
of sandaal voldoende zijnin ons klimaat
kan het overleder niet gemist Avorden daar
hetzonder de transpiratie te belettende
voeten warm en droog houdt.
Het is vreemdmaar toch waar, dat de
mode tegenwoordig een schoen voorschrijft
die aan de hierboven vermelde bestemming
niet kan voldoen. Om zich den schijn te geven
van nette voeten te bezitten draagt men
schoenen die de teenen samenpersen, zoodat
er blijvende misvormingen ontstaan.
Het verbogen om flink te loopen wordt
door zulke schoenen verminderd. Bovendien
neemt men liefst de schoenen zoo nauwslui
tend, dat de bloedsomloop wordt bemoeielijkt,
wat niet ongestraft kan geschieden want
koude voeten en congesties van 't bloed naar
t hoofd zijn hiervan het gevolg. Slechts
hoogst zelden zal men iemand aantreffen
die niet op de eene of andere wijze de
gevolgen van den verkeerden schoenvorm
heeft ondervondenal is het maar door de
pijnlijke eksteroogen.
IJdelheid en modezucht, waartoe lubt gij
den verstaudigen mensch verleid
//Geen ij delheid maar schoonheidsgevoel/'
hoor ik mij tegenwerpen. Neen slechts zelden
kan men in modeartikelen op schoonheid
wijzen, maar het allerminst wat het artikel
schoenen betreft. Den schoonsten vorm van
voetdat is den natuurlijken ziet men slechts
bij het kinddat nog nooit den druk van
een schoen heeft gevoeld. Reeds in onze
prille jeugd worden de voeten buiten eigen
schuld door een onnatuurlijken schoenvorm
bedorven en eenmaal volwassen neemt
men gaarne de verantwoordelijkheid op zich
om het kwaad nog te verergeren.
Sinds langen tijd gaan er waarschuwende
stemmen opom aan te dringen op het
kiezen van een natuurlijken schoenvorm. On
der anderen heeft prof. Meyer uit Zurich
op dit stuk groote verdiensten. Hij wees er
op, dat door den verkeerdeu vorm vele voet-
de donkere oogenvol vuur op het meisje sta
rende schenen te leven.
Voortreffelijk uitmuntend riep Dujardin
uitzoo is het goed Dat is rust en tegelijk
bewegingen als het mij gelukt deze houding
op de schilderij weer te gevenzal ik de op
lossing van het probleem gevonden hebben
welke ik zooeven nog voor onmogelijk hield.
Over het doek gebogen werkte hij rusteloos
voort bij wijlen een vluchtigen oogopslag wer
pende op zijn model. Doch onder zijn arbeid
scheen de blik van Theodoor R009 hoe langer
hoe meer een magnetische aantrekkingskracht
uit te oefenen op het jonge meisje blozend en
met een lieftallig lachje om den mond zweefde
zeals het wareonhoorbaar den jongen man
te gemoet die zijne handen naar haar uitstrekte
door zijnen arm gesteund steeg zij van de
estrade hij trok haar zacht naast zichnam
hare hand bracht die aan zijne lippen, legde
zijn anderen arm om haren schouder en fluis
terde haar iets in het oordat zij, in zoete
verwarring met welgevallen scheen op te vangen.
Toen Dujardin van zijnen arbeid opkeek
was tot zijne verbazing het model verdwenen
en in plaats daarvan zag hij een groepwelke
hoe bekoorlijk en verrukkelijk ook in het oog
eens schildersvolstrekt niet op zijne schilderij
paste.
Neen, neen riep bij moedeloos uit, maar
kon toch niet nalaten even te glimlachen bij
het aanschouwen dei twee jongelieden, wij moeten
de gestalten der vrouwen construeeren uit de
herinneringen, maar dan zegt men weer tegen
ons: zij zijn stijf ofgcidealiseerd Ik dacht
niet een beter model te kunnen uitkiezen dan
jonkvrouw Theodora doch is zij alleen dan
staat ze onverschillig daar of loopt heen, en
kwalen ontstaandie dikwijls slechts lang
zaam voortwoekeren om den ouderdom met
pijn te overladen, en tevens schreef hij voor,
aan welke eischen een goede leest moet vol
doen Moge al het zuivere stelsel van Meyer
teveel aan de studeerkamer doen denken
practische mannen hebben van zijne wenken
partij getrokken, zoodat er tegenwoordig ge
wijzigde Meyersche leesten vervaardigd wor
den die veel meer in overeenstemming zijn
met den normalen vorm der voeten dan de
leesten der mode.
Het is niet wel mogelijk zonder teekenin-
gen of voorbeelden in alle opzichten duide
lijk te maken, waardoor de leesten van Mever
zich onderscheiden. Slechts op een paar voor
deden daarvan wil ik hier wijzen.
Wanneer men op een vel papier, dat boven
een petroleumlamp met roetzwart bedekt is,
den ontblooten voet nederzetzal men zich
kunnen overtuigen, dat bij de meeste men-
schen' de groote teen niet op' zijn plaats
staat. De teenen moeten namelijk, evenals
de vingershoewel in mindere matezich
uitspreiden, en daardoor staat bij een norma
len voet de groote teen in de richting der
lijndie getrokken kan worden door het
midden van den hiel en het midden van het
gewricht waardoor de groote teen aan den
voet is verbonden. Deze beide punten zijn
op onze roetzwartafdruk gemakkelijk aan te
wijzen. Het vinden van het middelpunt van
den hiel levert geen zwarigheid op, daar dit het
middelpunt is van den cirkel, waarvan ongeveer
het drievierde gedeelte door den hielrand is
beschreven. Het middelpunt van den grooten
teen is gemakkelijk aan de ondervlakte van
den voet te voelen plakt men hierop voor
het. nemen van de proef een klein rond
schijfje papier, dan teekent zich dit dnide-
lijk op het roetzwart af. Men trekke nu
met een gespannen draad een lijn door bei
de punten en dan zal men meestal ontwa
ren dat de groote teen naar de andere tee
nen is gedrongen 1).
schenk ik haar het gezelschapdat zij wenscht,
dan.... volgt dit, zei hij schouderophalend,
terwijl hij penseel en palet op een stoeltje naast
zich legde. En uit mij zeiven kan ik ook niets
meer voortbrengen, sprak hij somber mijne
ziel is als een dorre vlaktewaaarop geen enkel
bloempje tiert. Aan de schilderij daar ben ik
begonnen wijl ik gedwongen ben wijl ik ver
dienen moet zei hij bitter om de stoffelijke
zorgen en behoeften van het leven tot zwijgen
te brengen en zij mislukt mij 't scheppings
vermogen de hoogste gave des kunstenaars
ontbreekt mij met het licht der voorstelling. Is
het mo gen, is het middag, is het avond op
mijne schilderij? Ik zelf weet het niet. Mis
schien ware het beter den nacht weer te geven
op t doek sprak hij droevig en met gedempte
stem en misschien is hij de gelukkigstedien
den engel des doods met zachte hand wegvoert
uit de ellende der wereld.
Theodoor spro g op en snelde naar den schilder
Meestermijn trouwe meesterriep hij
uit welke gedachte vormt gij Gij durft spreken
van nachtgijwiens penseel gedoopt is in het
reine licht der waarachtige kunst? Gij spreekt
van gebrek, gij van wien elke penseelstreek
betaald wordt met goud gijdie schatten ont
vangen zult voor deze schilderij?
Maar zij moet afgewerkt zijn sprak Du
jardin somber en als de scheppingskracht lang
zaam wegsterft is het penseel niets meer dan een
stuk hout met borstels bezet
Hoe kunt gij zoo spreken, riep Theodoor
Roos uitterwijl het meisje inmiddels naderlrad
en met deelneming den zwaarmoedig voor zich
neerblikkenden meester beschouwde hoe kunt
gij zij zoo sprekendie met benijdenswaardige
frischheid en oorspronkelijkheid elk voorwerp
Zoo de proef met een klein kind wordt
herhaald vindt mert in deD regel ongeveer
OO
den juisten stand van den grooten teen terug.
Ook bij de Javanen van den Gamelan op
de tentoonstelling te Amsterdamvan wie
ik dezen zomer in de gelegenheid was voet
afdrukken te maken vond ik Meyer's uit
spraak omtrent de normale richting van den
grooten teen bevestigd. Wanneer deze hunne
voeten tegen elkaar zetten sluiten de groote
teenen ook tegen elkaar over de geheele lengte.
De Meyer'sche leest is nu zoo gemaakt
dat de groote teen zijn eigen plaats kan hér-
nemen zet men een paar schoenenop deze
leesten vervaardigdnaast en tegen elkaar,
dan is er tusschen de beide neuzen slechts
een geringe gapingterwijl deze zeer groot
is bij de tegenwoordige modeschoenen.
Een andere verbetering van de Meyer'sche
leest betreft de wreef. Ieder heeft'bij een
paar nieuwe schoenen wel eens opgemerkt,
dat het overleder in het midden het hoogst
is. Beschouwt men zijn eigen voet, dan ziet
mendat de wreef niet in het midden ligt
maar schuins looptzoo moet het ook op
de leest zijn.
In ons land wordt het Meyer'sche stelsel
nog zelden toegepast. Men is begonnen met
het schoeisel voor ons leger volgens het ge
noemde stelsel te doen vervaardigenen
dientengevolge kunnen belangstellenden in het
Centrale Magazijn van Militaire kleeding te
Amsterdam 26 paren Meyer'sche leesten van
verschillende afmetingen bezichtigen.
Het mag een weldaad voor velen genoemd
worden, dat de Coöperatieve afdeeling van
„Eigen Hulp" voor zee- en landmacht maat
regelen heeft beraamd ombij voldoende
deelneming, schoeisel volgens het stelsel van
Meyer algemeen verkrijgbaar te stellen.
Van zeer veel belang zou ik het achten,
wanneer daarbij de bepaling kon worden ge
maakt dat ieder afnemer tegen een billijken
1] Om den afdruk te bewaren, behoeft men
hem slechts door een oplossing van schellak en
spiritus te halen en daarna te drogen.
in de natuur in zijn eigenaardige schoonheid
weergeelt neen neen riep hij levendig uit
u ontbreekt niet de scheppingskracht gij
mist het licht en de warmte die den aandrang
tot scheppen in uwe ziel doen ontwaken en te
voorschijn tredenen reeds heb ik u meer dan
eens gezegd dat ge dat licht en deze warmte
slechts terug kunt vinden onder den zonnigen
hemel van Italië. Daarheen moet gij terug
daar is het vaderland van uwen geestwelke
hier in den kouden nevel van het Noorden
verstijft en langzaam wegkwijnt.
Jajazei Dujardin zuchtend het is waar
ook ik voel mij daarheen getrokken en als
mijne oogen het licht der zonne van het Zuiden
konden wederziendan zou ook mijn penseel
weer licht doen vloeien op het doekMaar
hoe zal ik daar komen Mij ontbreken de
gouden vleugels welke op deze wereld het ver
mogen en de vrijheid schenken heen te reizen
waar ons hart het verlangt in plaats daarvan
hangt een loodzwaar gewicht aan mijne voeten,
zei hijterwijl zijn hoofd nederzonk op de borst.
Ook gij weetdat mijne vrouw al bezat
ik de middelen voor die reis noodig mij niet
zou toestaan naar dat land te trekkenwaar
de gloed van donkere oogen tegenflonkeren.
Ook Theodoor Roos sloeg thans ontmoedigd
den blik nederen jonkvrouw Theodora zei
terwijl haar oog door tranen van medelijden
verduisterd was
Altijd spreekt gij van Italië altijd wilt
ge weg, alsof hier in het geheel uiets was het
penseel van een kunstenaar waardig
(Wordt vervolgd.)