Nummer 77. Donderdag 27 September 1888. lle Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
I
FEUILLETON.
VIITBTA,
ANTOON TIELEN
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
De gevolgen van het protectionisme.
16
E. Werner.
Waalwytsclie en Langstraalsclie Courant
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden./1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 1—7 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Adverten tien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Bij het streven van zekere zijde om ook
in ons land graanrechten in te voeren, achten
wij het niet ondienstig bij herhaling er op te
wijzendat de broodprijzen overal stijgen,
waar belasting geheven wordt van buiten-
landsche granen.
Maar, hoe zou dit ook anders kunnen?
Men moet protectionist zijn om te ontkennen
wat klaar en duidelijk is, of om te beweren
dat hoogere broodprijzen voordeelig zijn voor
het volk.
De Duitsche dagbladen heffen bittere klach
ten aan en openen een veldtocht, om de
afschaffing der graanrechten te verkrijgen,
naar aanleiding van de verhoogde broodprij
zen en de ellende, welke deze veroorzaken.
Zoo was Zaterdag 15 September de prijs van
100 kilo graan te Keulen f2.50 hooger dan
te Amsterdam; voor de rogge was het ver
schil zelfs f3.75, en te Görlitz kost het rog
gebrood van BVa pond 21 a 25 cent. Over
't algemeen is het roggebrood, dat grooten-
deels door de mindere volksklasse gegeten
wordt, 4 cent duurder; is dat niet vreeselijk?
In Frankrijk is 't juist hetzelfde. De „Temps"
constateert dat er hard gewerkt wordt ten
gunste eener schorsing van het recht van 5
fr. op de buitenlandsche granen. Al het in
Frankrijk verbruikte graan't zij inlandsch
of buitenlandschvoelt den terugstoot van
dat recht van 5 frs. 'tls een indirecte be
lasting, zich uitstrekkende over een totaal
verbruik van ongeveer 99 millioen quintalen
(10(1 kilo) en een last vertegenwoordigende
van 475 millioen franc voor de Fransche
bevolking.
Men ziet het, de belasting heeft slechts
het kwaad verergerd, dat zij moest genezen.
De voorstanders van bescherming wachten
zich echter wel zulke feiten te vermelden.
Zij willen het lijden niet zien, dat uit dit be
treurenswaardig stelsel volgtomdat het
voor hen een staatkundige quaestie is.
Men moet de groote grondeigenaars te
vreden stellendie gaarne de pachtprijzen
zouden verhoogen. Men moet het vertrouwen
winnen der landbouwers, door hen te doen
gelooven dat men hunne belangen voorstaat,
terwijl men speculeert op hunne vooroordeelen.
Of het brood voor de mindere klasse, en
in verband daarmede de andere eerste levens
behoeften, duurder worden, hierop wordt niet
gelet, als men zijn doel maar bereikt.
't Is te hopen, dat de meerderheid onzer
volksvertegenwoordiging zich zal spiegelen
aan hetgeen elders geschiedt, en zich niet
zal laten vinden tot een zoo hatelijke belas-
ttng als de graanrechten.
Het bestuur van den Nederlandschen
brood-, koek- en banketbakkersbondge
vestigd te Amsterdam heeft zich reeds bij
adres tot de tweede kamer gewendwaarin
het opkomt tegen het door de Nederlandsche
meelfabrikanten tot den minister gericht ver
zoekom op het hier te lande ingevoerde
buitenlandsche meel een inkomend recht te
heffen van ten minste f0.50 per 100 KG.
Het bestuur grondt zijn verzoek tot de ka
mer om afwijzend op het adres der meelfa
brikanten te beschikken hoofdzakelijk daarop:
dat een dergelijke maatregel uitsluitend zou
strekken ten voordeele der Nederlandsche
meelfabrikantendaar deze daarmede recht
streeks beoogen, dat hier te lande een monopolie
aan den verkoop van hun product verleend
wordt, maar zou zijn in het nadeel der bak
kerijen, waarvoor het meel, uit het buitenland
ingevoerd, onmisbaar is, als zijnde van bete
re kwaliteit en smaakblanker en fijner.
Eindelijk dat verhooging van meelprijzen,
door inkomende rechten veroorzaakt, noodza
kelijk den prijs van het brood zal doen stij
gen en een invoerrecht van 50 ets. per 100
KG. een verhooging van l/2 cent van elk brood
zal tengevolge hebben wat gelijk staat met
f4,500,000'sjaars,z egge vier millioen
vijfmaalhonderdduizendgulden
over het brood te heffen van het volk.
Waarover men in Frankrijk ook te klagen
heeftover gebrek aan politiek leven waar
lijk niet en zelfs gedurende den zomer die
door de leden van andere regeerings-lichamen
wordt gebezigd om nieuwe krachten te ver
zamelen heeft men zich in Frankrijk kunnen
vergasten aan reizen van den president
werkstakingen in soorten, meestal met een
politiek tintje, het duel en de verkiezing van
Boulanger en natuurlijk aan de met dat alles
samengaande en er uit voortvloeiende mani-
festatien. Of men niet beter had gedaan
rustig van den zomer te genieten, al was die
dan ook winterachtigwillen wij niet aan
een nadere beslissing onderwerpen, in ieder
gevalveel voordeel voor volk en staat zal
die groote activiteit wel niet hebben. De be
grooting biedt ditmaal niet zooveel moeie-
lijkheden als andersmaar blijft toch nog
steeds een gevaarlijk element voor de re
geering.
De minister van financien wil zoowel ae
inkomsten als de uitgaven verhoogen en denkt
in 1889 minstens een millioen of twaalf uit
de tentoonstelling te trekken en ongeveer het
dubbele uit de belasting op graan.
Drie groote quaesties zullen bij de bijeen-
DOOR
Die arme doctorHij dacht aan alles, behalve
aan plezier, 't Schemerde hem voor de oogen.
Hoe weinig ondervinding hij ook in liefdeszaken
had, toch werd de waarheid hem allengs duide
lijk en begon hij te begrijpen, wat er eigenlijk
„voorviel". Daarom had Waldemar dus zoo schie
lijk in die verzoening toegestemd; daarom reed
hij zoo onvermoeid in storm en zonneschijn naar
O.; daardoor was zijn geheele natuur als het
ware veranderd! De heer Witold kreeg stellig
eene beroerte, als hij hoorde wat er gaande was,
hij, die dien „Poolschen troep" zoo'n ingewor
telden haat toedroeg. De diplomatische zending
was wel is waar reeds in het eerste half uur
met een gelukkigen uitslag bekroond, maar de
uitslag deed den afgezant zoo geweldig ontstellen,
dat hij de hem aanbevolen diplomatie ten eenen-
male vergat en zich waarschijnlijk in zijn schrik
niet had kunnen goed houden, als de vorstin Ba-
ratowsky niet juist was binnengetreden.
Zij had meer dan eene reden om te wenschen,
den opvoeder van haar zoon, die dezen naar de
academie zou begeleiden, te leeren kennen. Nu
de verzoening gesloten en een duurzame betrek
king aangeknoopt was, kon YValdemar's naaste
omgeving haar niet onverschillig zijn. Reeds ge
durende de eerste tien minuten overtuigde zij
zich dan ook, dat ze van dien onschuldigen Fa
bian niets vijandigs te vreezen had en dat hij
zich integendeel, zonder dat hij het zelf wist,
best zou laten gebruiken. Van zulk een bedaar
den gids kon men in het vervolg dikwijls iets
vernemen, wat van den ontoegankelijken Walde
mar niet te vernemen was, en dit bleef onder
alle omstandigheden een zaak van groot gewicht.
De vorstin deed den doctor de eer aan, hem voor
een geschikt werktuig aan te ziendientenge
volge was zij vriendelijk en voorkomend jegens
tige generaal Boulanger ongetwijfeld in het
leven zal roepen dan kan men verwachten,
dat het aanstaande politieke jaar in Frankrijk
stormachtig zal zijn en er veel afhangt van
het beleid des presidenten.
Volgens een bericht uit San Francisco, is
nu de Fransche vlag geheschen op de Mar -
kiezeneilanden Stille Oceaanwelke tot
dusverre slechts onder Frankrijk's bescher
ming stonden.
De inbezitneming blijkt vooraf te zijn ge
gaan door een hevig gevecht. Naar men
zegtmoeten 200 Fransche zeelieden en
een paar duizend inboorlingen daarin gesneu
veld zijn.
De Italiaansche bladen houden zich bezig
met den verjaardag der inneming van Rome
op 20 September. Zij doen de voordeelen
uitkomen, die het land uit de verwezenlijking
van zijn eenheid getrokken heeft. De hoofd
stad zelve heeft daarbij in alle opzichten
gewonnen.
De Riforma, o. a. vestigt de aandacht op
de veranderingen die de stad sedert 1870
heeft ondergaan. In dat iaar telde zij 226,222
inwonersthans bijna het dubbele. Naar
die vermeerdering kan men de veranderin
gen afmeten die de geheele stad ondergaan
heeft. Opmerkelijk is hetdat het aantal
overleden personen thans jaarlijks nagenoeg
hetzelfde is als in 1870. Tot dezen zooveel
gunstiger toestand heeft de vooruitgang der
hygiënische wetenschap en een aantal open
bare werken in het belang der gezondheid
ondernomen niet weinig bijgedragen.
Op het Vaticaan trekt men zich de taal
der liberale bladen zeer aanwelke de te
genwoordigheid van den Duitschen keizer te
Rome voorstellen als een formeele erkenning
van den status quo.
Het Vaticaan heeft te Berlijn levendig
aangedrongen op verklaringen en waarborgen,
komst der kamers onmiddellijk op het tapijt I opj^t de'tegenwoordigheid van den keizer te
worden gebrachtte weten grondwetsher- Rome niet de beteekenis hebbe die men
ziening, de regeling der verkiezingen en de
nieuwe verkiezingen zeiven, dus een program
ma dat alleszins belangwekkend mag heeten
en alle partijen in het vuur zal voeren. Voegt
men daarbij de verwarringen die de onrus
Rome niet de beteekenis hebbe
er aan wil geven.
De openbaarmaking van het dagboek van
keizer Friedrich blijft voortdurend groot op
zien wekken. Hoe weinig Bismarck het
hem, en de nederigheid, waarmede hij tot haar
opzag en haar antwoordde, stemde haar nog des
te genadiger jegens hem. Ze vergaf hem zijne
beschroomdheid en linkschheid of liever, ze vond
beide in hare nabijheid niet meer dan natuurlijk,
en verwaardigde zich een vrij lang gesprek met
hem aan te knoopen.
Bij het binnentreden zijner moeder scheen Wal
demar weer in zijn vroegere stugheid en stil
zwijgendheid te vervallen. Hij nam weinig of
geen deel aan het gesprek en voegde de vorstin
eindelijk zacht een enkel woord toe. Zij stond
dadelijk op en ging hem voor naar het balkon.
^Verlangt ge mij alleen te spreken?" vroeg zij.
„Niet langer dan eene minuut," antwoordde
Waldemar. ,/Ik wilde u alleen zeggen, dat 't mij
onmogelijk is u en Leo naar Wilicza te verge
zellen, zooals wij hadden afgesproken."
Min of meer verschrikt zag zijne moeder hem
aan. Waarom worden er soms bezwaren ge
opperd tegen uw vertrek
A-Ja/ antwoordde de jonge man verdrietig.
„Het blijkt dat er na mijne meerderjarigverkla
ring nog eenige formaliteiten te vervullen zijn,
waarbij ik persoonlijk tegenwoordig moet we
zen. Vader's testament bevatte verschillende be
palingen in dit opzicht; oom Witold noch ik heb
ben hieraan gedacht, en juist nu ik vertrekken
wil, komt de oproeping. Ik zal dus vooreerst
nog hier moeten bliiven."
„Wel nu, dan zullen wij ons vertrek ook nog
een poosje uitstellen," zeide de vorstin, //en moet
ik Wanda alleen naar Rakowicz zenden."
„Dat in geen geval!" viel Waldemar haar op
beslisten toon in de rede. »,Ik heb al naar Wi
licza geschreven, dat ge daar eerstdaags zult aan
komen en dat het uoodige in het kasteel voor u
in orde moet worden gebracht."
„En gij dan
,,-lk volg u, zoodra ik kan. In elk geval breng
ik daar eenige weken bij u door, eer ik naar de
academie ga."
//Nog eene vraag, Waldemarhernam de vor
stin ernstig. //Heeft uw voormalige voogd reeds
iets van ons plan vernomen?"
A-Neen. Ik heb tot hiertoe alleen van mijn eigen
bezoek op Wilicza gesproken."
„üan zult ge ons verblijf daar ook voor hem
moeten verantwoorden 1"
"Dat zal ik," antwoordde Waldemar kortaf.
„Overigens heb ik mijn rentmeester bevel gege
ven, zich tot aan mijn komst geheel te uwer
beschikking te stellen. Ge hebt slechts te gebie
den om gehoorzaamd te worden."
De vorstin wilde hem danken, maar de woor
den konden haar niet over de lippen komen
zij wist maar al te goed, dat die edelmoedigheid
niet haar gold; en de eigenaardig koele wijs,
waarop dat aanbod gedaan werd, liet haar geen
andere keus over, wilde zij zich niet vernederen,
dan om het even koel te beantwoorden
We mogen u dus stellig verwachten?" vroeg
zij. „Wat Leo betreft
«Leo is nog altijd boos, na het geschil dat we
eergisteren gehad hebben," viel Waldemar hier
in. „Hij ging bij mijn komst driftig naar het
strand, zonder mij te willen zien."
Dc vorstin trok de wenkbrauwen saam ze had
Leo bepaald bevolen zijn broeder voorkomend
te behandelen en nu was hij zoo stuursch Dit
kwam de moeder al zeer ongelegen.
„Leo is wat driftig en onbedacht," antwoordde
zij. A-Ik zal zorgen dat hij u het eerst de hand
der verzoening biedt."
„Laat ons die zaak liever onder ons afdoen,"
dus wees Waldemar koel hare bemiddeling af.
„Heb geen zorg!"
Zij traden wederom het salon binnen, waar
Wanda zich intusschen had bezig gehouden met
doctor Fabian van de eene verlegenheid in de
andere te brengen. De vorstin verloste hem thans;
zij wenschte het plan, dat haar zoon bij de stu
dies zou volgen, voorloopig met hem te bespre
ken, en hij volgde haar daartoe op haar verzoek
naar hare eigen kamer.
„Die arme doctor!" zeide Wanda, hem naziende,
„'t Komt mij voor, Waldemar, dat gij de ver
houding tusschen u beiden juist hebt omgekeerd,
üij hebt niet den minsten eerbied voor uw leer
meester, en hij heeft daarentegen een onbegrensde
vrees voor u."
Waldemar weersprak deze maar al te juiste
opmerking niet. „Vindt ge doctor Fabian iemand
om eerbied voor te hebben?" vroeg hij.
„Dat niet; maar hij schijnt zoo goedaardig en
geduldig te zijn.'
De jonge man haalde minachtend de schou
ders op.
't Is mogelijk; maar dit zijn eigenschappen,
die ik volstrekt niet. weet te waardeeren."
„Moet men u soms tiranniseeren, als men u
respect wil inboezemen?" vroeg Wanda met een
ondeugend lachje.
Waldemar schoof een stoel naderbij en ging
naast haar zitten, „'t Is alleen de vraag van wie
die tirannie uitgaat. Op den Oldenhof zou ik
niemand raden 't te probeeren, zelfs oom Witold
niet, en hier duld ik ze ook slechts van een
kant."
„Wie weet?' riep Wanda luchtig. .Ik zou t
durven wagen u ernstig boos te maken."
Hij gaf geen antwoordzijne gedachten sche
nen 'slechts half bij het gesprek te zijn en zich
met iets geheel anders bezig te houden.
„Vondt ge 't eergisteren niet prachtig op den
Beukenheuvel?" vroeg hij, eensklaps van onder
werp veranderend.
Een lichte blos steeg de jonge gravin naar de
wangenmaar ze antwoordde op denzelfden
overmoedigen toon van straks; „Ik vind die plek
altijd min of meer huiveringwekkend, hoe schoon
't er ook moge wezenen wat overigens die
zeelegende betreft ik wil ze liever niet ten
tweeden male bii zonsondergang hooren. Men
zou er wezenlijk toe gebracht worden aan de
oude sprookjes te gelooven
Ja, men komt er toe," zeide Waldemar zacht.
„Ge verweet mij dat ik de poëzie in die sage
niet begreep nu heb ik ze leeren begrijpen."
Wanaa zweeg. Zij streed weer met dat gevoel
van verlegenheid, dat ze eigenlijk eerst sedert
een paar dagen kende. Reeds bij het binnentre
den van den jongen Nordeck liaa dit gevoel zich
van haar meester gemaaktze had beproefd het
door lach en scherts te verdrijven, en dit was
haar ook in het bijzijn van de anderen gelukt,
maar zoodra ze zicb met hem alleen bevond,
kwam het met nieuwe kracht terug en kon ze
den ongekunstelden toon van vroeger niet meer
aanslaan, 't Was zonderling! Die avond op den
Beukenheuvel had iets verwonderlijk ernstigs ge
geven aan de zaak, die immers niets meer dan
een grap zou zijn en blijven.
(Wordt vervolgd,)
