Nummer 31. Donderdag 18 April 1889.
12e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
VHN"ETA
ANTOON TIELEN,
ARBEIDSWET.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
66
E. Werner.
Waalwpclie en Lanptraatsdie Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarbo en 8 cern per regeJ,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Het wetsontwerp, bevattende bepalingen
tot het tegengaan van overmatigen en ge
vaarlijken arbeid van jeugdige personen en
vrouwen, is Vrijdag door de tweede kamer
aangenom, zooals wij reeds in ons vorig
nummer meldden.
De voornaamste bepalingen uit die arbeids
wet laten wij hieronder volgen
Art. 3 luidtHet is verboden een kind
beneden 12 jaren arbeid te doen verrichten.
(Nu moet men niet denken dat men een
kind beneden 12 jaren geen boodschap mag
laten doen of op broertje of zusje passen,
neen, de wetgever heeft aan zulk een „ar
beid" niet eens gedacht, maar onder „arbeid"
verstaat deze.nieuwe wet alle werkzaamheden
in of voor eenig bedrijf, behalve: lo. werk
zaamheden in of voor de bedrijven van
landbouw, tuinbouw, boschbouw, veehouderij
of veenderij; 2o. werkzaamheden buiten fa
brieken en werkplaatsen in of voor het bedrijf
van hem, bij wien degene die ze verricht
inwoont, voor zoover die werkzaamheden ook
buiten eenig bedrijf in een huishouding of
stalling plegen voor te komen).
Art. 4 luidtBij algemeenen maatregel
van bestuur wordt door Ons, hetzij onvoor
waardelijk, hetzij voorwaardelijk verboden
een persoon beneden zestien jaren en in fa
brieken en werkplaatsen een vrouw bepaalde
soorten van arbeid te doen verrichten, op
grond van de gevaren voor de gezondheid of
het leven, welke die soorten van arbeid, het
zij in het algemeen, hetzij bij niet inachtne
ming van zekere voorwaarden, door de wijze
waarop zij verricht worden of door de ver
werkt wordende stoffen, voor een persoon
beneden de zestien jaren, of voor een vrouw
opleveren.
Art. 5. Het is verboden den arbeid van een
persoon beneden zestien jaren of van een
vrouw in fabrieken en werkplaatsen vroeger
te doen aanvangen dan te 5 uren des voor-
DOOR
„Neen, neen!-" was 't haastige antwoord. »'t
Geldt nu niet Waldemar; de zaak gaat mij al
leen aan. 't Is waar, ze heeft mij wat geagiteerd,
maar ontstemd, neen, juffrouw Greta dat niet.
Ik heb van morgen tijdingen uit J. gekregen.
//Heeft dat wetenschappelijke en historische
monster, die professor Schwarz, u weer verdriet
aangedaan?' vroeg het jonge meisje met zulk een
strijdlustig voorkomen, alsof ze op stip en sprot g
bereid was een persoonlijken kamp met de bo
vengenoemde autoriteit te wagen.
Fabian schudde ontkennend het hoofd. „Ik
vrees dat ik het thans ben, die hem het meeste
verdriet aandoe, hoewel zeer tegen mijn zin.
Ge weet dat het mijn „Geschiedenis der Germa
nen' was, die de eerste aanleiding tot den on-
gelukkigen twist tusschen hem en professor We
ber gaf, een twist, die al meer en meer omvang
kreeg en eindelijk opei.lijk losbarstte. Schwarz,
heftig als hij van nature is en bovendien ver
bitterd door het gewicht, dat men aan mijn werk
toekende, liet zich tot persoonlijke beleedigingen,
tot een bijna onverantwoordelijk gedrag tegen
zijn collega vervoeren en dreigde, toen de ge
heele academie diens partij trok, zijn ontslag te
nemen, 't Was eigenlijk niet meer dan een po
ging, om de anderen tot de erkentenis te bren
gen dat hij onontbeerlijk was nooit had hij
er ernstig aan gedacht om J. te verlaten, maar
zijne stuurschheid heeft hem ook onder de toon
gevende machten veel vijanden berokkend men
deed althans geen moeite om hem van zijn plan
terug te brengen en nam als feit aan, wat hij
slechts als bedreiging bedoeld had. Zoo bleef
hem niets anders over, dan zich te houden alsof
hij het werkelijk gemeend had. 't Is nu zeker,
dat hij de academie verlaat,'
„Gelukkig voor de academie merkte Greta
aan. „Maar ik geloof waarlijk, dat gij in staat
zijt u daarover gewetensbezwaren te maken.
middags of later te doen eindigen dan te 7
uren des namiddags, met dien verstande,
dat het aantal uren, gedurende welke die
arbeid wordt verricht, niet meer dan elf per
etmaal bedragen.
Art. 6. Hij die een persoon beneden zes
tien jaren of een vrouw arbeid doet verrichten
in fabrieken en werkplaatsen, is verplicht te
zorgen, dat die arbeid ten minste worde af
gewisseld door één rusttijd van een uur tus
schen 11 uren des voormiddags en 3 uren
des namiddags.
Art. 7. Het is verboden een persoon bene
den zestien jaren of een vrouw op Zondag
arbeid te doen verrichten in fabrieken en
werkplaatsen.
Waar in een fabriek tot herstel of reini
ging van een daar in gebruik zijnden stoom
ketel de arbeid van een mannelijken persoon
beneden zestien jaren onontbeerlijk mocht
zijn, kan de burgemeester der gemeente, waar
de fabriek gelegen is, daartoe schriftelijke
vergunning voor een bepaalden Zondag ver-
leenen.
Art. 8. Het is verboden een vrouw arbeid
te doen verrichten in fabrieken en werk
plaatsen binnen vier weken na haar bevalling.
Art. 22. Het voorschrift dat voor personen
beneden veertien jaren of vrouwen, en dat
voor vrouwelijke personen van eiken leeftijd,
het begin van den arbeid (van bepaalde be
drijven) niet vroeger dan te 5 uren des voor
middags en het einde niet later dan te 10
uren des namiddags mag worden gesteld,
gelden niet gedurende de eerste twee jaren
na het in werking treden van deze wet.
Art. 27. Deze wet treedt in werking den
lsten Januari 1890.
Op hetzelfde tijdstip vervalt de wet van
19 September 1874 (Staatsblad No. 130).
Zooals men heeft kunnen afleiden uit de
veelzeggende cijfers, de vorige week in ons
juist iets van u."
„Dat is het niet alleen,' zeide Fabian zacht en
aax-zelend. „Er is sprake van, dat mij zijne
betrekking zou worden opgedrègen. Professor
Weber schrijft mij dat men den hierdoor
opengevallen academischen leerstoel voor mij
lieel't bestemd mij, den eenvoudigen kamerge
leerde, die nog nooit aan eenige hoogeschool
heb gedoceerd, wiens eenige verdienste in mijn
boek bestaat, het eerste aat ik uitgeef 't is
zoo iets buitengewoons, dat die tijding mij straks
van verassing en schrik bijna geheel van mijn
stuk heeft doen geraken."
Greta scheen door dit bericht noch verrast,
noch verschrikt, maar het niet meer dan na
tuurlijk te vinden. „Dan doet men al heel ver
standig," meende zij. „Gij zijt veel knapper dan
professor Schwarz. Uw werk heeft veel grooter
verdienste dan alle9 wat hij heeft geschreven, en
als ge maar eens op zijn plaats zit, zult ge hem
en al zijne beroemdheid totaal in de schaduw
stellen.'
„Maar, juffrouw Greta, ge kent immers noch
den professor noch zijn geschriften," merkte de
doctor beschroomd aan.
„Dat doet er niets toe ik ken u," verklaarde
het jonge meisje met een verzekerdheid, waarte
gen zich niets ter wereld liet inbrengen. „Ge
neemt de benoeming immers aan
Fabian zag voor zich. Eenige seconden verlie
pen, eer hij antwoordde:
„Ik geloof het haast niet. Hoe eervol de on
derscheiding ook moge wezen, waag ik 't niet
haar aan te nemen, daar ik vrees zulk een ge
wichtige en veelomvattende betrekking niet naar
behooren te kunnen vervullen. Mijne afgezon
derde levenswijs en de stille omgang met mijn
boeken hebben mij als het ware geheel onbruik
baar gemaakt voor de samenleving en volkomen
ongeschikt om aan al de eischen te voldoen die
aan zulk een betrekking verbonden zijn. En dan
het voornaamste ik kan Waldemar niet ver
laten, vooral thans ni<jt, nu hij zooveel aan het
hoofd heeft. Ik ben de eenige, met wien hij ver
trouwelijk omgi.at, wiens gezelschap hij zou mis
sen 't zou zwarte ondankbaarheid zijn, als ik
hem nu om uiterlijk voordeel
„En 't zou zwarte zelfzucht zijn, als mijnheer
Nordeck dat offer wilde aannemen," viel Greta
hem in de rede. „Maar hij zal 't niet doen, ge-
overzicht medegedeeld, aangaande de krijgs
macht der verschillende Europeesche mogend
heden en de daaraan verbonden milliarden,
zal er eens een dag aanbreken tenzij er
iets buitengewoons gebeure dat de last
van den gewapenden vrede te zwaar wordt.
Niet alleen die mogendhedenwelke de
eersten zullen zijn als het op vechten aan
komt en die ieder voor zich hun deel aan
de schuld dragen, die zulk een op den duur
onhoudbaren toestand in 't leven heeft ge
roepen maar ook de zoogenaamde neutrale
mogendheden zijn gedwongen middelen te
bedenken om zoo noodig hun neutraliteit te
bewaren en zulk een krachtigen weerstand te
bieden dat niemand lust gevoelt zijn tijd en
zijn krachten te verspillen aan een verove
ring ervan verbonden. Een rechte lijn is ook
voor de grooten van ons werelddeeel niet de
kortste afstand tusschen twee punten, als op
die rechte lijn een of ander moeilijk te over
winnen beletsel ligt.
Zooals men weet, gaat er, om zoo te zeggen,
geen maand voorbij, dat men niet hoort van
oorlogen en 't zij deze vrees wordt opgewekt
door de revanche gevoelens der Franschen
door de pogingen tot uitbreiding van gebied
der Russen door de eerzucht der Italianen,
door de steeds toenemende oorlogslasten
die op alle volkeren drukken, of wel door
al deze gevallen te zamen genomen, een feit
is het dat de tegenwoordige gespannen
toestand voor niemand goed isvoor geen
enkel land, voor geen koopman voor geen
kapitalist en toch gaat men ondanks de al-
gemeene malaise met het vragen en verlee-
nen van kredieten voor de oorlogstoebereid
selen voort.
Zoo zullen ingevolge de nieuwe maatrege
len voor het grensverkeer, de Russische
strijdkrachten aan de Duitsche grenzen weldra
met 10,000 man worden versterkt naar het
heet om den smokkelhandel te bestrijden
maar feitelijk ter versterking van de voorhoede
van het Russische leger.
De gouverneurs der Baltische provinciën
hebben instructies ontvangen om strengere
lukkigen er nooit in toestemmen, dat gij om
zijnentwil een toekomst prijsgeeft, waarvan uw
volgend levensgeluk afhangt."
„Mijn levensgeluk?' herhaalde de doctor.
„Daarin vergist ge u. Ik heb altijd mijn grootste
geluk in de studie gezocht en gevonden en het
als een bijzonder voorrecht beschouwd, dat mijn
leerling zich al meer en meer aan mij sloot en
eindelijk mijn vriend werd. Wat men gewoon
lijk levensgeluk noemt, een eigen huis, een eigen
gezin, dat heb ilc nooit gekend en zal ik ook
wel nooit leeren kennen. Thans, nu mij zulk een
onverwachte eer ten deel is gevallen, zou het
vermetel zijn ook dat nog te begeeren, en -stel
ik mij gaarne tevreden met het mij beschoren
deel."
Ondanks de berusting, die in deze woorden
doorschemerde, klonken ze toch alles behalve
opgeruimd; zijne jonge toehoorster scheen even
wel geen medelijden met hem te hebben.
„Ge zijt een wonderlijk raensch, doctor," zeide
zij met verachtelijk omgekrulde lippen. „Ik zou
wanhopig worden bij zulk een weinig aspiree-
rende levensbeschouwing."
De doctor glimlachte weemoedig. „Met u is 't
ook een geheel andere zaak. Wie, jong en beval
lig zooals gij in vrije, gelukkige omstandighe
den is opgegroeid, heeft alle recht geluk van het
leven te verlangen. Ik hoop dat het u in ruime
mate ten deel zal vallen dat is mijn vurigste
wensch. En zeker, mijnheer Hubert heeft u lief
en dus
„Ik zon wel eens willen weten, wat mijnheer
Hubert met mijn geluk te maken heeft," viel
Greta hem verstoord in de rede. „Ge hebt er
vroeger ook al eens op gezinspeeld. Wat meent
ge toch daarmede
Fabian werd ontzettend verlegen. Ik vraag u
verschooning, als ik indiscreet was," stamelde nip
„'t Viel mij als het ware uit den mond -- ik
weet wel dat het nog een eeheim is, maar be
langstelling in uwe omstandigheden mogën mij
tót verontschuldiging strekken, als ik
„Als ge wat riep het jonge meisje, nu
heftig verstoord. „Ik geloof dat gc in allen ernst
denkt, dat ik verloofd ben met dien dwazen,
vervelenden assessor, die mij den geheelen dag
van niets anders vertelt dan van allerlei samen
zweringen en van zijne toekomstige benoeming
tot regeeringsraad."
maatregelen tegen de wederspannige bevol
king te nemen.
Over Frankrijk is weinig nieuws te zeggen
de groote generaal zit rustig en wel te Brus
sel de kamer is op recès gegaan tot 14 Mei
en de senaat als hooggerechtshof heeft dus
den tijd om met terzijdestelling van alle
politiek te oordeelen in zake het procés te
gen den generaaldat èen aanvang heeft
genomen.
Wat de uitslag daarvan zal zijn is moeilijk
te voorspellen.
De regeeringsgezinde bladen meenen, dat
de groote meerderheid (318 tegen 205 stem
men) waarmede de kamer de bepalingen
aangaande de zitting van den senaat als
hooggerechtshof heeft aangenomen en alle
amendementen heeft verworpenals bewijs
mag geldendat de regeering en met haar
de goedgezinde leden der kamervast be
sloten is te overwinnen of te stervenhet
land te zuiveren van het boulangisme of
zelf het onderspit te delven schipperen wil
men niet.
De versterking der vloot van Groot Brit-
tannié met 70 schepen is nu zoo goed als
zeker.
Een der ofïicieuse Duitsche bladen komt
krachtig op tegen de bewering in Londen-
sche bladen dat men in Berlijnsche regee-
rings-kringen ijverzuchtig is op die enorme
versterkingen. Hoe beter Engeland is toe
gerust ter zeedes te beter zal het het even
wicht in de Middellandsche Zee naast Italië
kunnen bewaren in geval van nood aldus
meent het blader bijvoegendedat de
vredesbedoelingen van de triple-alliantie daar
bij slechts kunnen winnen.
De berichten over de plannen derltaliaan-
sche regeering inzake Abessinië loopen nogal
uiteen maar 't meeste vertrouwen verdient
het bericht, dat Crispi zich naar het gevoelen
van de meerderheid van het kabinet heeft
moeten schikken en voor 't oogenblik niets
zal worden ondernomen noch tegen Keren
noch tegen Asmara. De premier was van 't
„Maar, juffrouw Greta," hernam Fabian met
buitengewone opgewektheid. „Hubert zelf heeft
mij al verleden najaar verteld, dat hij allen goe
den moed op de zaak had en zeker op uw ja
woord rekende."
Greta sprong op, zoodat haar stoel achteruit
vloog. „Daar hebben wij 'tl Maar dat is uw
schuld, doctor Fabian De uwe alleen 1 Zie mij
maar niet zoo verbaasd en verschrikt aan Gij
hebt mij destijds overgehaald den assessor naar
Janowo te sturen, waar hij die verkoudheid op
liep. Uit vrees dat hij ernstig ziek zou worden,
trok ik mij den patiënt aan. Sedeit dien tijd is
hij niet van het denkbeeld af te brengen dat ik
veel van hem houd en wie kan hem een denk
beeld uit het hoofd praten Dat zien we aan die
eeuwige samenzweerdersgeschiedenissen
Zij schreide half van spijt en ergernis; maar
het gelaat van den doctor helderde zichtbaar op
bij deze ongehuichelde verontwaardiging.
„Houdt ge dan niet van den assessor vroeg
hij op gejaagden toon. „Hebt ge dan geen plan
hem uwe hand te geven
„Ik zal hem wel wat anders geven wacht
maar!" antwoordde het jonge meisje met kracht
en nadruk, en was op het punt deze bedreiging
door nog eenige beminnelijke uitingen tegen den
armen Hubert te laten voigen, toen zij den blik
van den doctor ontmoette. Óp eens bloosde ze
tot achter de ooren en zweeg stil.
De pauze, die nu volgde, duurde wel wat lang.
Fabian worstelde blijkbaar met een besluit, welks
uitvoering hem, beschroomd als hij was, zeer
moeilijk scheen te vallen; verscheidene malen
nam hij het woord, maar bleef telkens weer ste
ken. Voorloopig spraken zijne oogen nog alleen,
maar zoo duidelijk, dat Greta niet behoefde te
twijfelen aan wat er volgen zou. Ditmaal kwam
ze echter niet op den inval om weg te loopen
of een paar snaren van de piano te laten sprin
gen, waartoe ze hare toevlucht had genomen,
toen de assessor met zijn gevoelens voorden dag
dreigde te komen ze was weer gaan zitten en
wachtte op de dingen die komen zouden!
Na eenige oogervbliklten naderde de doctor haar
dan ook, hoewel zeer schuw en angstig.
„Juffrouw," begon hij. „Ik dacht werkelijk
dat wil zeggen: ik onderstelde—dat de assessor
een innige genegenheid voor u opg
(Worat vervolgd.)