Nummer 41. Donderdag 23 Mei 1889. 12e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
ANTOON TIELEN,
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Belgie.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschland.
UITGEVER:
Waalwijk.
74 E. Werner
Wiiaiwijkselti' en Langstraatsche Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 1—7 regels f 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
De Fransche Senaat schijnt de wijzigingen
van de Kamer in de militaire wet niet bijster
aannemelijk te vinden of wel hij wil toonen
dat hij er ook nog is, al zij het dan ook
dat velen hem afgeschaft wilden zien. Ondanks
de verdediging van den minister-president
van het Kamer - voorstelis door den
Senaat met eene groote meerderheid para
graaf 1 van art. 23 dier wet aangenomen,
waardoor jongelingendie examen willen
doen, met eenjarigen dienst kunnen volstaan,
een lezing, die de Regeeriug en de Kamer
niet naar den zin is, daar dan vervolgens
haar opinie „gelijk recht voor alle standen"
wegvalt.
Tusschen den premier van Spanje Sagasta
en den president der Kamer is het tot
ernstige onlusten gekomen, zoo zelfs, dat de
liberale partij, bestaande uit een protectio
nistische en een vrijhandelsfractie, groot gevaar
loopt der verdeeldheid ten offer te vallen.
Martos wil Sagasta verdringen om in diens
plaats te treden en wordt daarin ijverig ge
steund door Gamazo, oud-minister van finan
cien. Indien de beide fracties van de liberale
partij werkelijk uiteengaan, dan zouden de
conservatieven vrij spel krijgen, zonder er iets
voor gedaan te hebben, daar de liberale
protectie-man Gamazo hun den weg zou heb
ben bereid.
Sagasta is Zaterdag ontvangen door de
koningin, die hem heeft te kennen gegeven
dat zij niet dan bij uitersten nood Canovas
en zijn partij de leiding der staatszaken zal
opdragen.
In liberale kringen wordt aangedrongen
op ontbinding der Cortes ter vermijding van
scheuring onder de liberalen.
De groote gebeurtenis in de Zaterdag ge-
gehouden zitting van het Duitsche Parlement
is de plotselinge en krachtdadige tusschen-
komst van prins Bismarck, bij de discussie
over de verzekeringswet tegen ouderdom en
invaliditeit. De kanselier heeft verklaard, dat
het doel der regeerings staatkunde was het
lot der werklieden te verzachten en daardoor
de macht te verminderen, die de oproersto
kers op hen uitoefenen. Volgens gewoonte
was de spreker zeer bijtend tegen de socia
listen en progressisten, welke hij beschuldigde
het wetsontwerp te bestrijden, omdat zij er de
vredelievende uitwerkselen van duchten.
Zijne redevoering was lang, maar schitte
rend, vol van uitvallen en snijdende gezegden,
en waarschijnlijk zal zij beslissend werken
op de eindstemming.
Zondag middag is koning Humbert van
Italië met den kroonprins, veertien hofdig-
nitarissen en Crispi met drie ambtenaren van
het kabinet, naar Berlijn op reis gegaan.
Het vertrek is een schitterende demonstra
tie geweest. De regeeringsbladen wijzen op
de vreedzame beteekenis van 's vorsten reis,
maar de radicale en clericale bladen blijven
min of meer achter de verschansingen.
Een bijna niet te miskennen politiek ka
rakter geeft 's premiers tegenwoordigheid aan
de reis en, naar in goede onderrichte kringen
te Rome wordt volgehouden, zou er van niet
meer of minder sprake zijn dan van een te
sluiten militair - technisch speciaal verbond,
een Duitsch-Italiaansche militaire conventie,
zooals die met het oog op Rusland tusschen
Duitschland en Oostenrijk reeds bestaat. l)ie
tusschen Italië en Duitschland zou natuurlijk
doelen op een eventueelen oorlog met Frank
rijk.
Het vertrek van Iswolsky, den afgevaar
digde van den Czaar om met het Vatikaan
te onderhandelen over de benoeming van
Poolsche bisschoppeu, is aanstaande, zonder
dat een vergelijk is getroffen kunnen worden.
Een Poolsch katholieken congres zou aan het
Vatikaan worden voorbereid en opnieuw
wordt gesproken van onderhandelingen over
een Duitsch katholieken-congres, onder lei
ding der Beiersche bisschoppen.
In Amerika houdt men zich druk bezig
met onderhandelingen over een plan, dat het
vorige jaar in beginsel door het congres is
aangenomen en dat de bekroning der stel
lingen van Monroe zijn zal. Men wil tusschen
de Regeeringen van alle staten in Noord-,
Zuid- en Midden Amerika een verbond tot
stand brengen, om zooveel doenlijk eiken
vreemden invloed uit de Nieuwe Wereld te
verbannen. Hiertoe zou een soort Tolverbond
gesloten worden, waartoe alle Regeeringen
toetreden en dat een uniform tarief van in
voerrechten voor producten uit andere werel-
deelen aannemen zou.
De Patriote bevat eene depeche uit Seraing,
meldende dat eene gedeeltelijke werkstaking
is uitgebroken onder de steenkolenmijnwer
kers te Maritrage, die hooger loon verlangen.
Het Journal Officiel behelst een besluit,
waarbij het verbod van invoer van vee in
het Noorder-departement en in de departe
menten der Ardennen, Aisne en Meuse op
geheven wordt.
De regeering is voornemens de verkie
zing tot een gedeeltelijke vernieuwing der
algemeene- en arrondissementsraden te doen
plaats hebben Zondag 4 Augustus en de
herstemming 18 d. a. v.
De eerste zitting van de algemeene raden
moet dan plaats hebben 19 Augustus.
DOOR
„Dat ook nog!" mompelde Waldemar. Hijzelf
had zich nooit tot zijn oom aangetrokken gevoeld,
maar hoe zou Wanda dit opnemen? Hij wist, met
welk een gloeiende, hartstochtelijke teederheid
zij aan haar vader gehecht was. Zoo deze in den
strijd was gevallen, had zij dit gemakkelijker
kunnen verdragen, dan zulk een lot over hem
beschoren te zien. En dat door wien Wie had
de nederlaag van dat corps op zijn geweten, dat
ongewaorschuwd, zonder eenige bedekking, aan
een aanval was blootgesteld, waartegen het zich
door de voorhoede van vorst Baratowski bevei
ligd waande?
Waldemar spande zich in om kalm te blijven.
„Van waar hebt ge die berichten Zijn ze be
trouwbaar Niet enkel geruchten
„Pawlick, de Kbfmeester, bracht ze mij,* ant
woordde de administrateur. „Hij is ginds
„Bii u? Komt hij met die tijdingen bij u, ter
wijl hij weet dat ik reeds sedert uren op zijne
terugkomst wacht? Waarom komt hij niet op
het Kasteel
Wederom sloeg Frank de oogen op den grond.
„Hij durfde niet de vorstin, de freule hadden
aan het venster kunnen staanze moesten toch
eerst worden voorbereid Pawlick is niet al
leen, mijnheer Nordeck.*
„Wat is er gebeurd?* riep Waldemar, allengs
de waarheid vermoedende. „Mijn broeder—''
„Vorst Baratowski is gesneuveld,* zeide de
administrateur zacht. Pawlick heeft zijn lijk me
degebracht.*
Waldemar zweeg. Een paar seconden bedekte
hij de oogen met de hand, maar daarop raapte
hij al zijn moed bijeen en snelde met Frank
naar diens woning. Hier kwam Pawlick hen te
gemoet. Beschroomd zag hij tot zijn meester op,
dien hij, de trouwe dienaar der vorstin, gewoon
was als vijand te beschouwenmaar de uitdruk-
Volgens inlichtingen uit goede bron heeft
het gouvernement besloten het ontwerp be
treffende de suikerconventie in te trekken.
In het Lagerhuis stelde Labouchère voor,
te besluiten, dat het erfelijk recht op eene
plaats in het Parlement, in strijd is met het
representarief beginsel en derhalve moet wor
king op Nordeck's gelaat deed hem zien, wat hij
ook 's morgens reeds daarop had gelezen, üat het
slechts de broeder van zijn jongen gebieder was,
die thans voor hera stond, en toen kon de oude
man zich niet langer bedwingen.
„Onze vorstin jammerde hij. „Ze zal het niet
overleven en freule Wanda ook niet!*
„Hebt ge den vorst dus niet meer ingehaald?*
vroeg Waldemar.
„Ja wel,* antwoordde Pawlick met een door
snikken afgebroken stem. „Ik bereikte hem nog
bij tijds en bracht hem uw waarschuwing over.
Hij wilde er niet naar luisteren, wilde niettemin
de grenzen overgaan het struikgewas zou hem
wel beschermen, zeide hij. Ik wierp mij voor
hem op de knieër. en vroeg hem of hij zich dan
door de wachten als een vervolgd hert wilde
laten doodschieten Eindelijk liet hij zich over
halen en beloofde mij tot 's avonds te zuilen
wachten. Juist waren wij bezig met overleggen,
of wij het houtvestershuis zouden durven bin
nentreden, toen wij van verre
„Een patrouille zagen naderen
„Neen, den pachter van Janowo. Van dezen
behoefden we geen verraad te vreezenhij heeft
altijd tot de onzen behoord. Hij had zijn paar
den moeten leenen om de troepen te helpen ver
voeren en kwam nu terug van de grenzen. Bij
deze gelegenheid had hij gehoord, dat het bij W
tot een gevecht was gekomen, dat nog niet be
slist was, en dat het Morynski'sche corps zich
wanhopig tegen een overval verweerde. Toen was
het op eens gedaan met al het verstand en na
denken van onzen jongen vorsthij had nog
slechts eene gedachtenaar YY. te gaan en deel
aan het gevecht te nemen. Wij konden hera niet
terughouden hij luisterde naar niemand meer.
Een half uur zal hij weg zijn geweest, toen wij
schoten hoorden vallen, eerst twee schielijk ach
ter elkaar, toen een half dozijn op eens, en daar
op de oude man kon geen woord meer uit
brengen zijne stem stokte en de tranen rolden
hem over de wangen.
„Ik heb zijn lijk medegebracht/ zeide hij na
een korte poos. „De ritmeester, die gisteren op
het kasteel is geweest, heeft het van de vijanden
verkregen. Met den doode konden ze toch niets
meer aanvangen. Maar ik durfde niet dadelijk
naar het kasteel met hem gaan en zoo hebben
we hem daar voorloopig neergelegd.*
Dit zeggende wees hij op net daar tegenover
gelegen vertrek. Waldemar wenkte hem en den
administrateur om achter te blijven en trad bin
nen. Daar lag de levenlooze gestalte van den
jongen vorst in de grauwe, sombere avondsche
mering. Zwijgend stond zijn broeder bij zijn lijk.
Het schoone gelaat, dat hij zoo dikwijls van le
ven en geluk had zien stralen, was nu verstijfd
en koud de donkere, schitterende oogen waren
gesloten, en de borst, die de gedachte aan vrii-
ïieid en toekomst zoo menigmaal had doen zwel
len, droeg nu den doodenden kogel in zich. Wat
het wilde onstuimige bloed van den jongeling
had misdreven, had ook het bloed weer verzoend,
dat uit de doorboorde borst vloeidemet akelig
donkere vlekken kleurde het zijne kleederen.
Nog voor weinige uren woelden in dit nu ont
zielde omhulsel al de hartstochten der jeugd:
haat en liefde, ijverzucht en wraak, wanhoop over
zijne overijlde daad met al hare ontzettende ge-
vólgen nu was dat alles voorbij, had de kille
hand des doods dat alles doen ophouden. Slechts
iets was er op dat stille, bleelce gelaat achterge
bleven, slechts iets stond daarin zoo duidelijk af
gedrukt, alsof het er voor eeuwig in gegrift was;
die trek van bittere smart, waarmede de zoon
zijne lippen samen perste, toen de moeder hem
een woord tot afscheid weigerde, toen ze hem
zonder vergiffenis, zonder vaarwel liet heengaan.
Al het andere had tegelijk met het leven opge
houden, maar dit leed had vorst Baratowski in
den düodstrijd, in de laatste schemering van zijn
bewustzijn, tot aan de overzijde van het graf
vervolgd zelfs de sluier des doods vermocht
het niet te bedekken.
Waldemar verliet het vertrek, zwijgend en som
ber, zooals hij het betreden hadmaar toen zij,
die hera daar buiten wachttenhem tegemoet
kwamen, zagen zij toch, dat hij zijn broeder had
liefgehad.
„Breng het lijk naar het kasteel beval hij.
Ik ga vooruit naar mijne moeder.*
Het was lente geworden, ten tweeden male
sedert het begin van den opstand, die met zulk
een kracht het hoofd had opgestoken en nu on
derdrukt en in den grond gefnuikt was. Die
den afgeschaft. Het werd verworpen niet 201
tegen 160 stemmen.
Honderdtachtig leden van het Lager
huis hebben een adres geteeketid aan den
President der Fransche Republiek, waarin zij
hun leedwezen uitspreken over de afwezig
heid van den Britschen gezant te Parijs bij
de opening der wereldtentoonstelling.
Rochefort heeft Zaterdag, toen hij in
Picadilly te Londen met zijn nicht wandelde,
van een Franschman, Pilotel genaamd, een
slag in 't aangezicht ontvangen, waarop Ro
chefort een pistool voor den dag haalde.
Rochefort werd door politieagenten ontwa
pend en met Pilotel naarj het bureau van
politie gebracht.
Pilotel is een Fransch caricatuurschilder,
die door Rochefort in zijn blad „l'Intransi-
geant" meermalen duchtig is doorgehaald.
Vandaar dat eerstgenoemde zich op den
directeur van het blad wilde wreken.
Boulanger begaf zich, onmiddellijk toen hij
van de zaak hoorde, naar het bureau van
politie om de voorloopige invrijheidstelling
van Rochefort te vragen. Zijn verzoek werd
echter niet ingewilligd, doch wel werd de
borgstelling van den eigenaar van het hotel,
waar Rochefort logeert, ter grootte van 50
pond sterling (ƒ600) aangenomen.
In de Westfaalsche kolendistricten is een
groote verbetering waar te nemen. Zaterdag
zijn in het district Dortmund 34919 mijnwer-
werkers weder aan 't werk gegaan en uit
Bochum word gemeld, dat van de mijn «Hol
land" een tiende, „Neuserbohn" een vijfde
en op verschillende andere werkplaatsen in
het district Essen een vierde deel der werk
lieden zich bereid hebben verklaard het werk
te hervatten. Te Aken zijn de werkstakers
en de werkgevers het nog niet eens kunnen
worden. Eerstgenoemden eischen 20 pet. meer
loon, terwijl de laatste slechts 5 pet. meer
loon willen toestaan.
Uit Opper-Silezie luiden de laatste berichten
bedenkelijke. Ruim tienduizend werklieden
i M—
koude Maartsche dagen waren niet alleen ramp
spoedig geweest voor de bewoners van Wilicza,
maar ook noodlottig voor den geheelen opstand.
Met de nederlaag van het Morynski'sche corps
had deze een voornamen steun verloren. Bij den
overval, die hem en de zijnen zoo geheel onvoor
bereid trof, daar zij zich door de voorhoede van
vorst Baratowski gedekt waanden, had graaf Mo-
rynski zich met wanhopigen moed verdedigd en
zelfs toen hij zich omsirgelden verloren zag, nog
al het mogciijke in het werk gesteld, om leven
en vrijheid zoo duur mogelijk te verkoopen. Zoo
lang hij aan de spits bleef, bezielde zijn voor
beeld nog de weifelende troepen maar toen de
aanvoerder bebloed en bewusteloos neerzonk, was
het met allen verderen tegenstand gedaan. Wie
niet ontvluchten kon, werd neergehouwen of viel
als gevangenen de overwinnaars in handen. De
nederlaag stond met een geheele vernietiging ge
lijk, en indien zij al niel het lot van den op
stand besliste, zoo bracht zij hierin toch een aan
merkelijk keerpunt teweeg. Van toen at ging
het steeds meer en meer achteruit. Het verlies
van Morynski, die onder de leiders van den op
stand verreweg de invloedrijkste en vurigste was
geweest, de dood van Leo Baratowski, wiens
naam en familietradities hem ondanks zijne jeugd
tot het middelpunt zijner partij in de toekomst
gemaakt hadden, waren zware slagen voor die
partij, die reeds sedert lang onderling verdeeld,
nu nog meer uiteen liep. Wel flikkerde de al
lager zinkende ster telkens nog eens op, wel
werd er hier en daar nog vol vertwijfeling en
heldenmoed gestreden, maar men kwam meer en
meer tot besef dat de zaak, waarvoor men streed,
verloren was. De opstand, die zich eerst over
het geheele land had uitgebreid, werd steeds
meer teruggedrongen, steeds binnen enger gren
zen beslotende eene post na den anderen gaf
zich over, de eene schaar na de andere werd uit
eengedreven of ontbonden en aan het eind van
het jaar, in welks begin de opstand zoo drei
gend uitbarstte, was zelfs de laatst® vonk uitge-
bluscht. Alleen getuigden de puinhoopen nog
van den laatsten wanhopigen kampstrijd eeus
volks, waarover de geschiedenis sedert lang haar
oordeel had uitgesproken.
(Wordt vervolgd.)
