Nummer 43.
Donderdag 30 Mei 1889. 12e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden y 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
UITGEVER:
Waalwijk.
Advertentiën 1—7 regels f 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
UITREKSEL uit het VERSLAG der Ka
mer van koophandel en fabriekente
Waalwijk betreffende den toestand
fYv van handelscheepvaart en .nijverheid
J over 1888.
mm
Algemeene beschouwingen.
De ondernemingsgeest, die deze nijvere
streek kenmerkt, had in 1888 niet minder
te kampen dan eenige voorgaande jaren met
de bekende oorzakendie handel en nij -
verheid doen kwijnen.
Staat onze industrie dus hieromtrent niet
alleenwij hebben bovendien met eigen
aardige bezwaren rekening te houden die
vooreerst niet te overwinnen en zelfs moeie-
lijk te bestrijden zijn. Op de eerste plaats
de leerlooierij. In dezen voornamen tak
van nijverheid is sedert eenige jaren eene
ongekende omwenteling gekomen zoowel
in het verbruik der looimiddtlenals in
de verschillende soorten die tot bereiding
van het leder gebezigd worden, en in de
methode van bewerking. En dit alles on
verminderd het enorm groot verschil der
tarieven voor invoerrechten tusschen ons land
en het buitenland bestaande.
Trots deze bezwaren mag Waalwijk zich
op zijne flinke looierijen beroepen. Zij
bieden niet alleen aan de concurrentie van
het buitenland het hoofd maar zij mogen
zich ook in elk opzicht op de eerste lijn
plaatsen, wat de bereiding van zool- en paar-
denleder betreft.
De voornaamste schoenenfabrieken brei
den voortdurend hare zaken uit. Bestond
er. eenige jaren geleden vrees, dat zij door
het buitenland verdrongen zouden worden,
moedig stonden onze fabrikanten pal om den
strijd te overwinnen.
Dit is hun gedeeltelijk gelukt, de invoer
van buitenlandsch fabrikaat is niet zoo be
langrijk meer als vroeger. Indien daarop
hoogere inkomende rechten werden geheven,
zou die concurrentie voorzeker nog minder te
duchten zijn.
Een verblijdend verschijnsel is het iu-
tusschendat de verhouding tusschen pa
troons en werklieden gestadig gunstig blijft
en dat er van werknood voor den bekwamen
werkman geen sprake is.
Te betreuren is het, dat de schoenen-
fabrikanten door hunne afnemers in de Hol-
landsche steden zoo dikwijls teleurstellin
gen ondervinden. Over het algemeen be-
hooren de schoenenmagazijnhouders of win
keliers in de Hollandsche steden niet tot de
bezittende klasse. De betalingen gaan op
enkele gunstige uitzonderingen na, zeer lang
zaam.
Het marktverkeer, de scheepvaart, zoowel
als de beweging op het rijks-post- en tele
graafkantoor, zijn bijna in alle dienstafdee-
lingen beduidend toegenomen zooals blijkt
uit onze opgave hierachter volgende.
Niet weinig heeft de handel in de Lang
straat te danken aan den locaalspoorweg
Waalwijk-Vlijmen en WaalwijkZwaluwe
en aan den Noordbrabantschen stoomtram
weg Waalwijksche havenTilburg. Directe
verbinding met de Hollandsche koopsteden
en met Belgie is hierdoor verkregen. Het
personen- en goederenvervoer vermeerdert
zichtbaar en zoodra de geheele lijn Zwa
luwe's Bosch gereed en in exploitatie zal
zijnis de Langstraat dus ook aangesloten
met de hoofdstad der provincie.
Wij vernemen omtrent deze aangelegen
heid de navolgende bijzonderheden
Al de perceel en voor den spoorweg be-
noodigd (gedeelte lijn Vlijmen's Bosch) zijn
in der minne aangekocht.
Op dit oogenblik is aanhangig eene over
eenkomst tusschen den Staat en de stad 's
Hertogenbosch, waarbij deze laatste van den
Staat overneemt de bij verplaatsing van het
station vrijkomende terreinen, ter grootte van
ruim 24 hectaren.
Komt deze overeenkomst tot stand dan
kan spoedig de vaststelling van de werken
worden tegemoet gezien, waarmede in ver
band staat verlegging der Diezebrug en van
den provincialen weg Vlijmen's Bosch, die
alsdan van GrootDeuteren in rechte lijn op
de thans nog bestaande 100-elsche brug
wordt doorgetrokken, en verplaatsing van
het station, dat zal komen te staan juist,
waar thans de overweg is nabij de stad. Door
dit plan wordt aan alle eischen tegemoet
gekomen en zal de lijn daarna spoedig in
exploitatie worden gebracht.
De kamer-, zich bewust, dat zij geroepen
is niet alleen de plaatselijke maar ook de
algemeene belangen te bevorderenbleef
niet achter stappen te doen bij de hooge
regeering en andere autoriteiten om de ge-
wenschte spoorweg-aansluiting naar 's Bosch
te verkrijgen.
In zake de wet tot verlegging van de
uitmonding der Maas wint de noodzakelijk
heid hoe langer hoe meer veld, dat de Waal
wijksche haven worde verbonden door eene
schutsluis aan de nieuwe rivier en dat de
Langstraat door eene vaste brug verbin
ding met het land van Heusden en Altena
verkrijge.
De kamer betreurt, dat de bestaande com
missie voor deze aangelegenheid den laatsten
tijd zoo weinig teekenen van leven heeft
gegeven. Sedert hare audiëntie, toch, bij
den heer Minister van Waterstaat dd. 8
October 11., is de commissie, voor zoover
bekend, niet meer handelend opgetreden, on
danks dat naar aanleiding van het gunstige
resultaat dier audiëntie, een aanhoudend en
gepast samenwerken zeer raadzaam en uiterst
gewenscht voorkwam.
Omtrent de werken van den nieuwen
Maasmond kunnen wij het navolgende me-
dedeelen:
De minnelijke aankoop van perceelen daar
toe benoodigd is afgeloopen.
De gerechtelijke onteigening is opgedragen
aan den rijks advocaat, van wien spoedig de
dagvaardingen zullen uitgaan.
Het getal gekochte perceelen en perceeltjes
bedraagt pl. m. 3000; aanbesteding van een
nieuw vak onder Waspik kan spoedig wor
den verwacht.
Fabrieks- en Handelsnijverheid.
De leerlooierijen werkten ongeveer op den
zelfden voet als vroeger. Het verschil be
staat alleen hierin, dat de kwantiteit der in
gewerkte huiden wel iets minder bedraagt,
doch daarentegen worden meer prima soorten
bewerkt, zoodat het gehalte der looierijen in
Waalwijk er steeds op verbetert.
De prijzen van het gelooide leder blijven
zeer ten nadeele van den fabrikant.
Door de heeren W. Timmermans en Zo
nen alhier werd op de Brusselsche tentoon
stelling in 1888 het Eere-diploma (Diplome
d'honneur), de hoogste onderscheiding, voor
hunne expositie zooileder behaald.
Aan genoemde heeren werd door Z. M.
den koning der Nederlanden de vereerende
opdracht gedaan, tot het looien en bereiden
van hertevellen. In een zeer vleiend schrij
ven heeft Z. M. zijne goedkeuring te kennen
gegeven en Hoogstdeszelfs tevredenheid over
de uitvoering dezer opdracht betüigd.
De schoenmakerij was in vele jaren niet
zoo gedrukt als in het afgeloopen jaar. De
zaken gingen traagzoodanigdat menige
gedwongen opruiming plaats had, zelfs bene
den fabrieksprijs en dat de prijzen in het
algemeen er onder leden.
Bij het einde des jaars was er nog veel
voorraad, die echter door betere vraag thans
geheel verkocht is, terwijl de orders gere
geld blijven vloeien.
In verliezen door faillissementen had onze
industrie, helaas! ook in 1888 ruimschoots
haar deel.
De grootindustrie bleef zich verblijdend
ontwikkelen en droeg er zeker overwegend
toe bij, dat de werkman het gansche jaar
door, dus ook des winters, zijne geregelde
verdiensten had.
Verbetering van het fabrikaat blijft het
ernstig streven en wordt alles, wat daartoe
leiden kan, met ijver ter hand genomen.
Het patronensnijden vooral heeft den laat
sten tijd groote vorderingen gemaakt. Men
volgt daarbij thans vrij algemeen eene zekere
wetenschappelijke methodegelijk die in
Duitschland reeds lang wordt toegepast.
Dat men hier met vele verbeteringen tot
dusver dikwijls wat achteraan kwam, moet
grootendeels worden toegeschreven aan het
gemis van een vakblad. Zulk een blad
schijnt ons eene wezenlijke behoefte, waarin
door buitenlandsche bladen zelfs niet te
gemoet te komen is, omdat de kennis der
vreemde talen het eigendom van te weini
gen is.
Wij juichen daarom ten zeerste toe de
verschijning van het te Grave sedert eenige
maanden uitgegeven maandblad de //Neder-
landsche geïllustreerde schoenmakerscourant"
en hopen dat onze vakmannen door abonne
ment en zelfs door medewerking zullen too-
nen te begrijpen, dat een eigen orgaan nood
zakelijk de industrie in het algemeen en
hare beoeferïaars in het bijzonder ten voor
deel moet strekken.
Als vorig jaar waren op de paardenleder-
fabrieken de verdiensten gering en moest
daarom vooral op grooten omzet gewerkt
wordenwat niet moeielijk was, wijl het
gefabriceerde vlug van de hand ging. Prijs
verbetering was niet te bekomendan trok
ken de afnemers terug.
De prijs der stuiten, zoowel der gezouten
als der gelooide, was in he - begin des jaars
dalendedoch vraag voor Oostenrijk bracht
op het einde des jaars eene gunstige wen
ding.
De chagrinlederfabriek te Besoijen, zoo
mede de fabriek voor leestklaar schoenwerk
aldaar, zieu haar debiet voortdurend toene
men. Niettegenstaande de scherpe concur
rentie van het Buitenland gaan deze zaken
in elk opzicht langzaam vooruit.
Het fabrikaat der schacbteufabrieken vond
geregeld aftrek zoowel voor het Buiten- als
Binnenland. De verdiensten bleven bene
den het billijke.
In de Nederlandsche fabriek van leder-
artiken, te Baardwijk, werd met afwisselend
getal werklieden gearbeid, al naar mate de
leveringen ten behoeve van de legers hier
te lande en in de Overzeesche gewesten van
meerderen of minderen omvang waren. Van
de halve zolen ten dienste van de reparatie
der schoenen van den Nederlandschen sol
daat werd ook aan deze inrichting een deel
der laatste aanbestedingen toegewezen; doch,
tengevolge van de buitengewoon hooge eischen,
die aan dit artikel worden gesteld, is het
gebleken, dat de bekomen prijzen nog steeds
beneden den kostenden prijs zijn gebleven.
Ook werd weder meer schoeisel voor par
ticulieren vervaardigddaar binnenlandsche
afnemers, die voor een deel buitenlands geen
bevrediging voor hunne eischen vonden
weder meer zich naar fabrieken binnenlands
voelden aangetrokken. Maar hoezeer daarin
eenig teeken van vooruitgang voor de Lang-
straatsche nijverheid mag worden erkend,
blijft het toch nog een feit, dat de prijzen
van het schoeisel, bij solide afnemers, weinig
loonend zijn, hetgeen wellicht daarin ver
klaring vindt, dat het buitenlandsche type
bij vele winkeliersalleen om die reden
iets hooger in prijs genoteerd wordt, zoodat,
al staat overigens alles gelijk, de binnen
landsche fabrikant zich veelal met iets min
der moet tevreden stellen. Wat echter de
soliditeit van het binnenwerk van het schoeisel
betreft, kan het binnenlandsche fabrikaat ge
rust de mededinging met het buitenlandsche
volhouden.
Een der voornaamste schoenfabrikanten,
te Waalwijk, deelt ons mede, dat door solider
en eleganter fabrikaat het Buitenland in zijn
soort werk eenigszins verdrongen is en hij
met succes tegenover het buitenland in prij
zen kan concurreeren dat daardoor zijn
omzet met 5°/0 is vermeerderd. Onsolide
mededinging staat, naar zijn zienswijze, eene
meer bevredigende winst in den weg.
In 't algemeen baart de toekomst der
schoenmakerij, wanneer men gelijk thans
blijft voortgaan, hem geene bange zorgen.
Vooral ontwaart hij met genoegen, dat niet
alleen de fabrikant-werkgever maar dat ook
de werkman zich ijverig toelegt op het pro-
duceeren van goed, degelijk werk.
Deze fabrikant betreurt het, dat nog te
weinig van de teeken school wordt gebruik
gemaakt, wijl teekenkennis voor een goed
vakman toch onmisbaar isnog te meer
gebleken bij de nieuwe methode van patro
nen maken.
De hier uitgegeven bladenwaarvan het
Nieuwsblad voor Leerlooierijen en Aanver
wante vakken speciaal aan de nijverheid
dezer streek gewijd is, verkeeren beide in
bloeienden toestand.
Handel.
Leder. De lederhandel was niet geani
meerd, de prijzen bleven zwak en lager dan
verleden jaar. De omzet bepaalde zich dien
tengevolge tot het middelmatige.
Huiden. Betreffende den huidenhandel
en den daarmede in verband staanden om
zet in de leerlooierijen blijkt, dat in 1888
ruim 14-0000 stuks meestal gezoulen huiden
van Antwerpen naar Nederland werden in
gevoerd, terwijl dat cijfer in 1887 slechts
90000 bedroeg. Het verschil is groot en
moet hoofdzakelijk worden toegeschreven aan
den lagen stand der prijzen en ook aan de
omstandigheid, dat de looiers juist om dien
tijd weinig voorzien waren. Gedurende de
eerste helft van het jaar zijn de prijzen steeds
dalende gebleven.
Dientengevolge kocht men in den zomer
prima Uruguay Liebig ossenhuiden van 25/32
kilo, met kort haar, goed beleerd en goed
geconditionneerd, aan fr. 57 per 50 kg., de
laagste prijs, die sedert 35 jaren voor zulke
soort huiden is bekend geweest. Onze leer
looiers hebben van dezen gunstigen tijd ge
lukkig veel partij getrokken. Na onderzoek
is ons gebleken, dat er in Noordbrabant
tusschen de 70 a 80000 huiden van het
bovengenoemd cijfer van 140000, dus ruim
de helft, in bewerking zijn genomen, behalve
Woalwyksclie en Laiigslraalsclie Courant,
