Nummer 20. Zondag 9 Maart 1890. 13e Jaargang
De blinde Gravin
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN
f Bekendmaking.
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
31 Emilie Heinrich's.
De Echo van het Zuiden,
Waalwyksclw en Laugslraatscli# Coiiranl,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden /1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentieu 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen loor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Burgemeester en wethouders van Waalwijk
noodigen de lotelingen dezer gemeente van de
lichting van dit jaar uit, om, zoo zij verlangen
bij de zeemilitie te dienen, zich daartoe voor den
len April a. s. ter gemeente-secretarie aan te
melden.
Waalwijk, 7 Maart 1890.
Burgemeester en weth. voorn.
Toen in December des vorigen jaars het
prospectus verscheen eener in Amsterdam op
te richten machinale schoenenfabriekwas
de geringschatting, waarmede daarin op den
schoenmaker in 't algemeen en meer bijzonder
op dien van de Langstraat werd nedergezien,
wezenlijk zeer groot.
In de toelichting staat woordelijk te lezen:
De tijd van handenarbeid is voor
bij de machines verdringen de men-
schelijke werkkrachten, en 't moet
worden erkend ^overtreffen die
en stellen ze geheel in de schaduw.
Evenmin als het trekschuitpaard kan
wedijveren met het stoomros, evenmin
kan de schoenfabrikatie met de hand
de machinale evenaren
Vandaar dan ookdat, wat ons
aan voorraad en bewerking ontbreekt,
moet worden aangevuld en vervangen
door uit het buitenland ingevoerd
fabrikaat. En zooveel is zeker, dat
de verhouding tusschen geïmporteerde
schoenen en hier te lande vervaar
digde niet weinig 'aantoont, hoe ten
eenenmale onze industrie bij de bui-
tenlandsche ten achter is.
En hoe kan t anders Het mid
denpunt der Nederlandsche schoenen
industrie vindt men in Noord-Brabant.
Daar, voornamelijk in de Langstraat,
treft men bijna huis aan huis schoen
makers aande schoenmakersjongen
DOOR
„Het kwade geweten in eigen persoon zeide
de jager tot zich zelveterwijl hij zijn hond
floot en haastig voortging. Spoedig had hij den
predikant ingehaald.
//Goeden morgen, Claus! Was dat niet de Ame
rikaan, die daar van u wegging?''
„Ja, mijnheer! U zendt de hemel mij toe op
mijn pad en het kwade geweten tegelijkertijd
ter zijde. Ik heb een boodschap aan de juffrouw
er is veel haast bijik verzoek u vriendelijk
die zeer spoedig en voorzichtig uit te voeren."
Hij gaf hem den brief en het flesclije.
„Ik zal mij van uwe opdracht dadelijk kwij
ten/ knikte Ehrhardt, aie er zeer bedrukt uit
zag. „Hoe gaat het den zieke op het kasteel?"
„Die zal niet eerder herstellen voor hij vit het
kasteel wegkomt, mijnheer. Zorg er toch voor,
anders sta ik voor niets in. Die Amerikaan
//Stil, Claus, wij zijn niet geroepen over ande
ren te oordeelen," viel Ehrhardt hem in de rede.
„Ja, ja, dat is alles goed en wel, mijnheer
mag alles met den mantel der christelijke liefde
willen bedekken, doch dat komt bij wolven niet
te pas. Goeden dag, mijnheer; ik wil het spoor
van den wolf niet kwijt raken."
Ehrhardt drukte hem de hand en keerde naar
Rothensee terug.
Claus echter schudde het hoofd en sloeg den
weg in, dien de graaf even te voren gegaan was,
zijn jagersnatuur rook altijd het rechte wild.
met z'/jn voorschoot, den fikdraad in
de handziet men op dezelfde wijze
den sch-oen vervaardigenah zijn vader
en grootvader 't ook reeds gedaan heb
ben.Zelden of nooit iets nieuws, wat
trouwens niet te verwachten is van
menschen, die nooit iets anders of
meer te zien kregen, dan hun ge
boorteplaats en die tevreden zijn
wanneer ze slechts het dagelijksch
brood kunnen verdienen.
In weerwil van deze veroordeeling van
den handenarbeid en trots de voorgespie
gelde groote winst voor de aandeelhouders
is de onderneming niet tot stand gekomen.
De heeren plannenmakers zijn met hun
fraaie plannen van 't bruggetje in 't water
gevallen.
Slechts voor f1250.zegge twaalf
honderd vijftig gulden is ingeteekend
in plaats van voor f600.000, die gevraagd
werden
Dit is het armzalig resultaat, verkregen
door de lui, die met een enkelen slag der
Langstraatsche schoenenindustrie den hals
wilden breken.
Maarmoeten wij ons toch afvragen
hebben dan die lieden geheel ongelijk?
Gedeeltelijk, helaashebben zij gelijk.
Voor zoover de fabricage aangaat is er nog
geen denken aan, dat het handwerk door
machinaal werk verdrongen zal worden; maar,
met het vervaardigen van een paar laarsjes
of bottines is het werk van een fabrikant
nog niet afgeloopen.
Heeft de fabrikant door zijn personeel
iets laten gereed maken, dan begint voor
hem eerst het gewichtigste deel, namelijk
zijne waren, met de hem voor zijne moeite en
zorgen alsook voor zijn risico met alle recht
toekomende winstaan den man te brengen.
Wij cursiveeren.
HOOFDSTUK XVI.
Men kan denken hoe zeer juffrouw Ehrhardt
ontstelde door het gezondene aer kleine kamenier
en het korte briefje over het huiveringwekkend
avontuur van den nacht. Na een korte beraad
slaging, begreep zij aanleiding te hebben om haar
broer geheel buiten 't spel te laten en zelve ter
stond naar de naburige stad tot den assessor Mei-
necke te gaan, om aan hem dan het verdere over
te laten; een besluit, dat de energieke vrouw ook
onmiddellijk ten uitvoer bracht.
De assessor was verheugd over hare komst en
beloofde haar bij den dokter er nadrukkelijk op
aan te dringendat de zieke naar de pastorie
gebracht werd. Met dit bericht keerde zij ver
genoegd terug, om er haar broeder mede te ver
blijden, die echter twijfelende het hoofd schudde
en hare hoop voor een zelfmisleiding verklaarde.
Nog in aen vroegen morgen had de assessor
een bijeenkomst met den in de zaak betrokken
geneesheer, wien hij de medicijnen tot nader
onderzoek overgaf.
//Hoe komt gij er bij vroeg de dokter ver
wonderd. „Ik zelf heb deze medicijnen gisteren
voor mijn zieke meegenomen naar Lörach."
„Dat zult gij later wel vernemendokter, on
derzoek ze eerst maar."
De arts voldeed aan zijn verlangen en riep ont
steld uit: „Wat is ex' mede gebeurd, assessor?
't Drankje is vergiftigd."
„Voortreffelijk, dokter, zeer voortreffelijk," riep
de assessor, zich vergenoegd de handen wrijvende.
„Daar verheugt gij u over?" vroeg de arts mis
noegd. „Weet gij 'dan niet, dat ik mijn patiënt
deze medicijnen heb voorgeschreven en dat hij
daaraan ongetwijfeld had moeten sterven 't
Drankje bevat Barlijnsch blauwzuur. Wie heeft
deze misdaad bedreven
//Dat is het juist wat mij verheugt, waarde
dokter!" lachte de assessor. „Dit blauwzuur is
onbetaalbaar: het geeft ons het bewijs, dat zich
op het kasteel Lörach nog in elk geval een moor
denaar bevindt. Gij zult mij wel den dienst
willen bewijzen om er met kracht op aan te
dringen, dat de zieke uit het kasteel verwijderd
en naar de pastorie van Rothensee vervoerd wordt.
Ik neem alle verantwoordelijkheid op mij ver
ondersteld dat de zieke vervoerd kan worden."
//O, dat zou thans wel gaan."
„Welnu, dan moet het heden nog gebeuren,"
antwoordde de assessor met nadruk. „In n am
der wet vorder ik van u, dokter, geheimhouding
der voorgenomen vergiftiging; ik wil ook zelf
met u naar Lörach rijden om de zaak te onder
steunen."
„Dat zal mij genoegen doen," zeide de genees
heer, „want, in alle oprechtheid, ik heb met de
blinde gravin niet gaarne te doen."
En dit is de meest wonde plek onzer !N oord-
brabaiitsche schoenenindustrie.
De koopmans-routine ontbreekt nog te
veel aan onze in alle deelen der fabricage
door en door bedrevene bazen. En, hoe
veel van het optreden des fabrikanten af
hangt als hij met zijn fabrikaat op reis is,
is niet te berekenen.
De groote schoen winkeliers zijn meeren-
deels geslepen kooplieden en weten op het
eerste gezicht hunnen man te beoordeelen.
't Is er dus om te doen met zekerheid
en bedrevenheid te laveeren, wil men met
winst verkoopen.
Door de koopers worden alle mogelijke
bewijzen en redeneeringen aangevoerd om
duidelijk te makendat de aangebodene
waar maar zooveel en zooveel waard is, en
't einde van 't liedje isdat de fabrikant
zich door deze handig voorgedragen argu
menten uit het veld laat slaan.
Juist hierin moet verandering komen. Is
de kooper niet te vinden tot het betalen
van een behoorlijken prijs, dan is het beter
niet te verkoopen. De naam van fabrikan
ten die hunne producten op prijs houden
zal steeds hooger aangeschreven staan dan
van hendie aan eiken prijs verkoopen.
Eene waarheid is het, dat er nog onder
de fijnste winkeliers zijn, die van het
Noordbrabantsch schoeisel niets willen weten,
wijl zij uitgaan van de veronderstelling, dat
buitenlandsch fabrikaat beter is, alleen om
dat het duurder is. Dit vooroordeel ver
dwijnt echter dagelijks meer en meerter
wijl de vraag naar Noordbrabantsch schoen
werk grooter wordtmen kan het dus
heden ten dage op een goeden prijs houden,
opdat èn" fabrikant èn werkman meer ver
dienen teneinde aan de hoogere eischen
der tegenwoordige levenswijze te kunnen
voldoen.
Thans nam de assessor afscheid, met de belofte
den dokter binnen twee uren af te halen. Hij
nam het fleschje met de vergiftigde medicijnen
mede, ofschoon de arts het liefst zelf behouden
had. „'t Behoort tot de gerechtszaken van de
LÖrachsche moordgeschiedenis," sprak hij lachende
terwijl hij heenging.
Na twee uren haalde hij den dokter af, wiens
rijtuig reeds voor de deur wachtte.
Op het kasteel Lörach vonden zij alles in de
grootste ontsteltenis. De kamerdienaar Jacques
was verdwenen. Niemand had hem sedert den
vorigen avond gezien. De gravin had door deze
nieuwe ramp voor 't oogenblik geheel hare be
zinning verloren en bevel op bevel uitgevaardigd
om den verdwenene naar alle zijden uit te zoe
ken. Toen zij de komst der beide heeren ver
nam, liet zij hen dadelijk bij zich ontbieden om
den assessor den toestand der zaken mede te
deelen.
„Het kasteel Lörach schijnt het tooneel van
nieuwe geheimen te worden, mevrouw de gra
vin 1* merkte de laatste aan. „Uit het plotseling
verdwijnen van uw kamerdienaar kan men in-
tusschen niet weer op nieuw tot een misdaad be
sluiten. Ik verzoek u daarom u niet te zeer te
willen verontrusten, mevrouw hij kanj ergens
een feestje in den omtrek gehad of goede ken
nissen bezocht en daarbij 't. goede te veel geno
ten en zich alzoo verlaat hebben."
„Dat dacht graaf Weilburg ook," antwoordde
de blinde onrustig„ik ben echter vast over
tuigd, dat Jacques eenig ongeluk is overkomen.
Het zou de eerste maal in dertig jaren geweest
zijn, dat hij zich aan iets buitensporigs schuldig
zou gemaakt hebbenneen,^mijnheer de assessor,
dat is het niet. Ik begin mij alles behalve op
mijn gemak op mijn kasteel te gevoelen."
„Mevrouw de gravin mag inderdaad eenige re
denen hebben, om het niet volkomen pluis op
haar kasteel te vinden, 't begint, er hoe langer
zoo meer onrustbarend uit te zien. Waar ik
reeds lang naar had willen vragen, mevrouw, is
dit, of de graaf von Weilburg rechtstreeks uit
Amerika naar hier gekomen is, en of gij met
hem zeiven of met ae familie reeds langer be
kend waart
De blinde gevoelde eene lichte rilling, maar
hernam hare gewone, trotsche en gebiedende hou
ding. „Wat geeft u het recht, om zulke vragen
't Gaat in onzen tijd niet meer, een paar
monsters in een rooden zakdoek| te knoo-
pen of in een papieren doos te stoppen,
en, met zoo'n collectie op de plaats van
bestemming aangekomen, bij een beschaaf
den en geslepen winkelier in huis tekomen
vallen, na eerst wat couragewater te hebben
genomen om te vragen of er soms niks
noodig is.
Neen, op deze wijze gaat het evenmin
als met beschermende rechten en arbeids
wetten.
Treedt men thans zoo nog op, dan is men
reeds op genade of ongenade aan de win
keliers overgeleverdvoordat men zijnen
mond heeft opengedaan.
De leering, die onze schoenfabrikanten
uit boven aangehaald prospectus moeten
trekken is eenvoudig deze
„Wordt meer handelsman en
„laat u het vel niet over de
„ooren stroopen.u
Sutor.
't Is tegenwoordig een slechte tijd voor
de premiers in de verschillende landen.
Terwijl men allerlei geruchten rondstrooit
als zou Tirard, de Fransche premier, voor
nemens zijn „uit gezondheidsredenen" af te
treden en 't er in elk geval over eens is, dat
'smans positie ernstig is geschokt, wandelt
ook de groote kanselier Bismarck niet op
rozen, al mogen de geruchten, die nog steeds
de ronde doen, als zou hij voornemens zijn
er 't kanselierschap aan te geven, niets dan
geruchten zijn. Salisbury, Engeland's premier,
wordt door de debatten in zake het rapport
der Times-Parnell-commissie ook al niet
populair of liever hij verliest er door aan
populariteit en Crispi tracht de oppositie
sleeds weer op nieuw van zijn zetel te wer-
tot mij te richten, mijnheer?" vroeg zij, terwijl
zij haar voorhoofd fronste.
„Geen bloote nieuwsgierigheid, mevrouw de
gravin antwoordde de assessor bedaard„als
gerechtelijk ambtenaar ben ik in ieder geval ver
plicht eiken bewoner van het kasteel nauwkeu
rig te leeren kennen en, daar op zeldzame wijze
tegelijk met de komst van den graaf von Weil
burg die schrikwekkende aanvallen op menschen-
levens een aanvang namen,is het immeis niet meer
dan natuurlijk, ook hem aan een ondervraging
te onderwerpen, zonder evenwel daaruit eenige
verdenking af te leiden."
„Waartegen ik ook mot allen ernst mij verzet
ten moet," sprak de blinde met minachtend#
koelheid. „Mijnheer de graaf von Weilburg staat
als mijn vriend boven alle verdenking verheven
en als ik u ten overvloede mededeel, dat hij reeds
binnen korten tijd de hand mijner achternicht,
de gravin von Wildenfels, verkrijgen zal, hoop
ik van uw onbescheiden vragen voor 't vervolg
verschoond te blijven."
Een vluchtige blos, die het gelaat der gravin
bedekte, verried de onrust in haar binnenste
anders kwam er in hare trekken niet de minste
verandering.
De assessor wierp een lachenden blik op den
dokter en trok de schouders op, doch haastte
zich niettemin eerbiedig om verschooning te vra
gen en zijnen plicht op den voorgrond te stellen.
„Mevrouw de gravin verontrust zich onnoodig,"
voegde hij er bijde dokter zal goed doen een
kalmeerend middel voor te schrijven, terwijl ik
even naar den verdwenen kamerdienaar wil om
zien."
„Doe dat," zeide de blinde koud, „zoek aan
hem uw ambtenaarsplicht te vervullen, mijnheer
de assessor. Wat den dokter betreft, hem moet
ik voor zijne hulp bedanken: moge hij ze bij den
gekwetste aanwenden, opdat deze spoedig mijne
woning verlaten kunne."
„Dat kan heden nog geschieden, mevrouw de
gravin nam de dokter het woord op. „Ik ben
verheugd zijn vervoer naar de pastorie te kunnen
bewerkstelligen."
„Naar de pastorie dus! Hm, de predikant van
Rothensee schijnt met de hoofdacteurs van dit
treurspel in zeer nauwe betrekking te staan. Er
kan dus een verhoor van den zieke plaats heb
ben (Wordt vervolgd.)