Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschland.
Italië.
Amerika.
BINNENLAND.
schapsbetoon aan Rusland veil, gehuicheld
of niet. Dit vurig verlangen gaf hem kracht
om het Drievoudig Verbond, hoe heterogeen
en hoe kunstmatig weer, tot stand te bren
gen.
Toen het socialisme zijn hootd begon op
te steken, kon de houding door Bismarck
aan te nemen, niet onduidelijk zijn. Hand
having van orde en rust, bescherming van
den eigendom en den arbeid; ziedaar de
grenzen, waarbinnen hij de bemoeiing van
den staat wilde terugbrengen.
In zijn rustigen arbeid ter bevestiging
en versterking van het gebouw is Von
Bismarck door den dood van zijn goeden
vriend en //beschermer/' keizer Wilhelm I,
verrast.
Nalat het korte en pijnlijke drama van
Frederik's lijdenssponde was afgerpeeld, wordt
hij gesteld tegenover den jeugdigen prins,
dien hij te midden van zijne beslommerin
gen nauwlijks onder de dichte drommen
van Hoogheden en Doorluchtigheden heeft
opgemerkt.
.et toeval geeft dien onervaren jonkman
de macht in handen om zijn wil door te
zetten, bezit hij er slechts den moed en de
kracht voor.
Keizer Wilhelm II komt vol plannen en
vol regeeringsijver op den troon. Toegerust
met eene meer dan gewone wilskracht, zet
hij zijne wenschen door, in verschillende
gevallen.
Eensklaps blijkt het, dat een breuk on
vermijdelijk is. De keizer wil een anderen
weg uit, droomt zich een schoone toekomst,
waarin hij door het jubelend volk als de
verlosser in den socialen nood zal worden
aangebeden; waarin men hem den Groote
zal heeten, voor de tweede maal in de ge
schiedenis van het huis Hohenzollern.
De strijd tusschen machthebbend idealist
en in ervaring vergrijsden kanselier zal kort
zijn.
De hand, die dertig jaren lang de zaken
in Pruisendaarna in Duitschland heeft
bestuurd, laat het roer los en gaat rusten.
Gausch de zware last, de schrikwekende
verantwoordelijkheid, het voortzetten van
den dertigjarigen arbeid komt op de schou
ders van den keizerlijken dweeper, met zijn
goeden en gezonden wil, zijne gebrekkige
ervaring, zijne gevaarlijke eerzucht.
Is het te veel gezegdwanneer men
verklaart bezorgd te zijn over hetgeen te
wachten staat? Had het Engelsche blad, dat
de gevolgen van Bismarck's aftreden voor
Europa „onberekenbaar en onmetelijk "noem
de, ongelijk
Evenmin als het andere orgaan, dat ver
klaarde hoezeer Bismarck's ontslag „in geen
enkel land blijdschap kan hebben verwekt."
Dit laatste is, na een leven als van Bis
marck, van diepe en ernstige beteekenis.
Het document, Bismarcks verzoek om ont
slag inwilligend, is Donderdag namiddag te
3 uur, door de hoofden van het burgerlijk
en het militair kabinet, namens den keizer,
aan prins Bismarck ter hand gesteld.
Niemand zou in staat zijn in woorden weer
te geven van welk gewicht dit feit is, dat
de gansche beschaafde wereld in spanning
houdt, Bismarck's afstand van alle ambten
en betrekkingen het heengaan van den
grootsten man van zijn tijd en dat wel uit
eigen beweging, in het volle bezit van zijn
geestvermogens, niet langs den natuurlijken
weg, dien men voor zulk een groote figuur
in de verbeelding als 't ware afgeteekend
meent, nl. door overlijden het stemt tot
ernstig nadenken.
Niet om gezondheidsredenen heeft Bis-
mark dien stap gedaan, want in den laatsten
tijd was hij niet meer lijdend, dan in zoo
vele bange jaren van harden en moeielijken
arbeid, neen, een persoonlijke verdeeldheid
tusschen den heerscher en zijn kanselier, een
verdeeldheid over quaesties van de grootste
beteekenis, ligt er aan ten grondslag. Bis
marck wilde alleen handelen, maar dan ook
alleen raadgeven aan zijn vorst, hij kon niet
zijn de uitvoerder van plannen en voorstel
len, door anderen, buiten hem om den kei
zer gedaan Bismarck wilde zijn en blijven
de verantwoordelijke leider der politiek en
hij kon naast zich niemand dulden hij is
gevallen, zooals hij geleefd heeft, hij is ge
vallen over een systeem.
Vorst Otto ging uit van het standpunt ik
ben kanselier of ik ben het niet en nu de
vorst, de jonge, vooruitstrevende monarch te
rade ging met velen, zonder aanzien van
richting of positie, bijeengarende te allen tijde
en overal, was 't oogenblik van 's kanseliers
heengaan gekomen en hij is heengegaan en
de vorst heeft hem laten vertrekken, hem,
den kanselier, die vier koningen van Pruisen
heeft gediendroemrijker dan een zijner
voorgangers.
Maar kon keizer Wilhelm wel anders doen,
aangenomen zelfs dat hij ondanks voor
vallen, waarvan het fijne ons wel verborgen
zal blijven anders had gewild? Wij mee-
nen neen. Immers, indien Bismarck gehand
haafd ware, zou men gezegd hebben, dat de
keizer geweken was voor de openbare mee
ning, voor de agitatie, door het ontslag ge
wekt. Hij heeft dus gedaan wat hij doen
moest in het algemeen belang en Bismarck
zal zich terugtrekken in stille afzondering op
zijn landgoederen, terwijl men mag hopen,
dat hij, als de omstandigheden dit eischen,
zijn wijze raadgevingen, gegrond op jaren
lange ondervinding, den leidenden mannen
niet zal onthouden.
Opvolger van den vorst Bismarck zal zijn
generaal Caprivi, 59 jaar oud, die in 1883
werd benoemd tot minister van marine en
door verschil van meening met den kanse
lier over de volgens hem, Caprivi, abnormale
uitbreiding der marine, ten val kwam, Hij
heeft aangenomen, maar de door hem be-*
kleede positie zal een gansch andere zijn,
dan die, door vorst Bismarck bekleedhij
zal niet zijn de almachtige minister, maar
de man van vertrouwen van de verbonden
regeeringen, hij zal zijn het werktuig van
's vorsten initiatief. In de plaats van 's kan
seliers persoonlijke politiek komt de politiek
van een souverein, nauwelijks 31 jaren tel
lend, en dus niet gehard in den strijd der
politiek als de oude politicus en diplomaat
bij uitnemendheid.
In Parijs is en blijft men ongerust over
de mogelijke en volgens sommigen onver
mijdelijke gevolgen van 's kanseliers aftocht,
maar in Londen, Weenen, Rome en St. Pe
tersburg is men voor 't oogenblik vrij gerust.
Het Fransche kabinet zal voorloopig niet
lastig worden gevallen met een interpellatie
over het Turksch—Fransche handelsverdrag,
omdat de ministers verklaard hebben, dat
sinds drie dagen liet algemeen tarief op
Turksche artikelen wordt toegepast, welke
toepassing zal voortduren.
De Italiaansche kamer heeft een buitenge
woon krediet van 10 millioen voor oorlog
toegestaan na de verzekering van den mi
nister van financien, dat deze uitgaaf onder de
gewone moest worden gerekend en een van
5 millioen voor marine en dat bij zulk treu
rige financieele toestanden
Engeland schijnt nu de bedreiging ten
uitvoer te hebben gebracht door haar reeds
vroeger geuit, nl. de Shiré-rivier Engelsch
gebied te doen verklarenhet bericht dat
de plaatsvervangende consul in Nyassaland
er de Engelsche vlag heeft doen hijschen,
wordt ten minste niet tegengesproken en te
Lissabon is men niets in zijn schik.
Het nieuwe ministerie is over den eersten
dag van zijn optreden zeer tevreden; behalve
het incident-Lockroy, bleek het op de mede
werking van kamer en senaat te kunnen re
kenen en geniet het ook buiten het parlement
voldoende sympathie.
De Freycinet heeft als minister van oorlog
aan den president voorgesteld generaal Saus
sier niei weder voor drie jaar met het bevel
over de stad Parijs en de forten te belasten,
doch hem uitsluitend zich te doen wijden aan
de function van chef van den grooten staf.
D_e jonge hertog van Orleans heeft een
vriend verzocht, algemeen bekend te maken,
dat hij niet wil, dat er gratie voor hem ge
vraagd wordt (er bestonden plannen daar
omtrent). „De gevangenschap," zei hij „is
mij liever dan ballingschap, want in de ge
vangenis ben ik nog op Franschen grond."
De prins is plotseling een man van gewicht
geworden. In het wassenbeelden-museum van
Grévin, te Parijs, prijkt zijn beeld onder die
van beroemde tijdgenooten, en volgens een
autografenkoerslijstje van Le Gaulois is een
brief van zijne hand 50 francs waard, terwijl
voor een van zijn vader, den graaf van Parijs,
20 fr., voor een van zijn collega-pretendent,
Victor Bonaparte, 10 francs, en voor een van
president Carnot 15 francs wordt betaald.
De samenkomst, Donderdag te Westminster
tusschen de mijnbezitters en de gedelegeerden
der werkstakende mijnwerkers gehouden, heeft
tot een vergelijk geleid. De eigenaars der
mijnen hebben aangeboden en de gedele
geerden aangenomen: verhooging der loonen
met 5 pet. terstond en opnieuw met 5 pet.
op 1 Augustus. De arbeid 4zal onmiddellijk
worden hervat.
Een buitengewoon blad van den Reichs-
Anzeiger vermeldt, naast het eervol ontslag
van prins Bismarck: de benoeming van gene
raal von Caprivi tot Duitsch rijkskanselier en
Pruisisch minister presi lent, en de voorloopige
(einstweilige) opdracht der leiding van het
Pruisische ministerie van buitenlandsche zaken
aan den Duitschen staatssecretaris voor bui
tenlandsche zaken, graaf Herbert Bismarck.
De keizer heeft twee brieven aan prins
Bismarck gericht en hem de waardigheid
verleend van hertog van Lauenburg en hem
benoemd tot generaal opperbevelhebber der
cavalerie met den rang van generaal veld
maarschalk.
De Reichs-Anzeiger maakt slechts de
twee bovengenoemde keizerlijke brieven aan
prins Bismarck openbaar, niet echter diens
verzoek o:n ontslag, hetwelk een omvangrijk
staatsstuk van hooge staatkundige beteekenis
moet zijn. Bedoelde keizerlijke documenten
zijn Donderdag namiddag door luitenant-
generaal Hahncke en den geheimraad Luca-
nus, de hoofden van het militaire en het civiele
kabinet, prins Bismarck overhandigd. Men
verwacht stellig dezer dagen het schriftelijk
verzoek om ontslag ook van graaf Herbert
Bismarck.
Gelijktijdig met het verleend ontslag bevat
Bismarcks orgaan, de Norddeutsche, een eerste
hoofdartikel over de crisis. Hieruit blijkt
dat de crisis in haar beslissend stadium is
gekomen door een conflict over de kabinets
order van 1852, volgens welke de Pruisische
ministers zich omtrent alles, wat zij onder de
aandacht des konings willen brengen, eerst
met den minister president hebben te verstaan.
Deze kabinetsorder heeft de keizer willen
intrekken, en den rijkskanselier heeft hij om
eene voordracht in dien zin verzocht. Hieraan
heeft Bismarck gemeend niet te kunnen vol
doen, en daarom heeft hij zijn ontslag ge
vraagd. Uit dezen wensch des keizers is af
te leiden, dat de keizer/ eiken minister voor
zijn eigen ressort geheel verantwoordelijk
wenscht te maken, in stede van de solidaire
verantwoordelijkheid van den ministerraad
onder leiding van zijnen voorzitter. Dit schijnt
in lijnrechten strijd geweest te zijn met de
inzichten van prins Bismarck. Als een gevolg
hiervan zal nu in den naasten tijd, zij het
ook nog niet terstond, eene verdere wijziging
in het Pruissische ministerie verwacht moeten
worden. Voor het overige verzekert de Nord
deutsche, ter weerlegging van het verwijt dat
Bismarck vijandig zou staan tegenover het
arbeidersvraagstuk, eenvoudig het volgende:
Bismarck was de ontwerper der keizerlijke
boodschap van 17 November 1881, welke de
inleiding was van de wetgeving van sociale
hervorming ten bate van de arbeidersklasse;
hij was het, die toen ter tijde den ouden
keizer Wilhelm daarvoor gewonnen heeft.
Bismarck is dus de schepper der huidige
sociaal politieke wetgeving.
De werkzaamheden van de arbeids
conferentie hebben een zeer gunstig verloop.
De drie commissies vergaderen gelijktijdig.
De commissie, die belast is met den kin
derarbeid, heeft in beginsel besloten den
arbeid van kinderen, beneden de 12 jaar, te
verbieden. Verscheiden afgevaardigden wilden
hierover eerst het oordeel hunner regeering
inwinnen.
Ook in de overige commissies doet zich
het gemis van algemeene instructies gevoelen;
de afgevaardigden hebben besloten om in
beginsel de verschi'lende besluiten goed te
keuren, echter onder voorbehoud, dat zij het
oordeel hunner regeeringen er over kunnen
inwinnen.
In de pauze der zitting van het congres
over den arbeid, bracht een der leden ter
sprake om het vraagstuk der algemeene ont
wapening van Europa als appendix ter tafel
te brengen. Von Berlepsch verklaarde on
middellijk, dat dit geen onderwerp van be
spreking kan uitmaken, daar geen der leden
daarvoor eenige volmacht heeft.
Het congres beoogt geen beperking van
arbeid van mannelijke arbeidskrachten; het
zal iedere mogendheid vrij staan de onder
danen langer of korter tijd voor algemeene
militaire vorming aan den arbeid te onttrek
ken.
De arrestatie van den socialistischen afge
vaardigde Costa moet nog steeds de oorzaak
zijn van verdeeldheid in den boezem van
het kabinet. Crispi moet de arrestatie in de
hand hebben gewerkt, terwijl de minister
van justitieZanardellibijgestaan door
Sasmit-Dada en den onder staats secretaris
Fortis, wilde, dat het kabinet zich niet met
de zaak bemoeide, wijl hij tegen de arrestatie
was. Men is nieuwsgierig hoe minister Za
nardelli dit varkentje wasschen zal, daar uit
de woorden, door Crispi Maandag in de
kamer gesproken, duidelijk gebleken is, dat
hij (Crispi) absoluut wil, dat Zanardelli zich
in de debatten over deze zaak zal mengen.
Het tuighuis, te Napels, is door een
hevigen brand voor een gedeelte vernield.
Als door een wonder gelukte het, de kruit
magazijnen te redden en zoo te voorkomen,
dat het ongeluk veel erger werd. Bij het
instorten van een muur werd de commandant
van de brandweer licht gewond. De schade
bedraagt ongeveer f 50,000.
De vreeselijke ramp te Indianopolis, in de
Vereenigde Staten, waarbij 13 brandweer
mannen omgekomen en 19 gewond zijn, is
veroorzaakt doordien een muur van het
brandende gebouw, waar brandladders tegen
geplaatst waren, bezweek en de ladders, met
al degenen die er op stonden, in den vuur
poel stortten. Het gebeurde op het oogenblik
dat men den brand dacht meester te zijn,
de meeste spuiten inrukten en de mannen
last gekregen hadden nog eenige waterstralen
op het brandende puin te richten. De boven
genoemde cijfers zijn slechts voorloopig, men
vreest nog meer slachtoffers te zu'len vinden.
Onder de gewonden verkeeren er vele in
levensgevaar. Slechts 15 mannen konden
gered worden. Het verbrande gebouw be
vatte het grootste boekenmagazijn der stad.
Donderdag 27 Maart,
paardenmarkt te Waalwijk.
WAALWIJK, 22 Maart 1890.
Bij de Dinsdag in het hoofdkiesdistrict Goes
gehouden verkiezing voor een lid der tweede
kamer kreeg de heer Keuchenius (candidaat
der anti-revolutionairen) 1548 stemmen, en
de heer Heyse (candidaat der liberalen) 1153
stemmen.
De volstrekte meerderheid bedroeg 1357,
zoodat de heer Keuchenius gekozen is.
Tot lid van den gemeenteraad te Eind
hoven is gekozen de heer B. Verhagen, met
180 stemmen. Op de heer VV. J. Baekers
waren 161 stemmen uitgebracht. Het aantal
geldige stemmen bedroeg 349.
Het wapen der infanterie wordt uitge
breid met 9 hoofdofficieren en 9 kapiteins
allen bestemd voor de op te richten dépot-
bataljons.
Pensioenwetten!
Nu de tweede kamer de nieuwe pensioen
regeling heeft aangenomen en naar alle waar
schijnlijkheid ook de eerste kamer daaraan
weldra haar zegel zal hechten, mag men deze
belangrijke aangelegenheid als afgedaan be
schouwen
De strijd, welke gevoerd is om het zoo
ver te brengen, heeft ruim 15 jaren geduurd.
De bezwaren, welke bij het onderzoek in
de tweede kamer werden geopperd, zijn ge
lukkig uit den weg geruimd, en de minister
verleende tevens zijne medewerking om de
beperkende bepalingen van zijn eerste ontwerp
ten opzichte van de weduwen en weezen van
reeds gepensionneerde en overleden ambte
naren ruimer te doen stellen. Een warme
strijd werd over deze uitbreiding sedert een
jaar gevoerd, maar is, dank zij vooral aan
den on verflauwden ijver van de hoogleeraren
prof. Van Pesch en Van Geer, geëindigd
met de zegepraal dergenen, die zich niet door
vrees voor mislukking van de geheele zaak,
lieten weerhouden voor de billijkheid op te
treden.
Wordt de regeling, die thans door de tweede
kamer is goedgekeurd, gelijk te verwachten
is, weldra tot wet verheven, dan zullen dui
zenden ambtenaren zich verheugen en met
dankbaarheid de mannen herdenkenaan
wier onverflauwden ijver zij een niet te ver
smaden verbeteringvooral in het belang
hunner vrouwen en kinderente danken
hebben.
Door de maatschappij tot exploitatie
van staatsspoorwegen zullen binnenkort nieuwe
modelaanvragen om abonnementen worden
ingevoerd. Met het oog op de nu nog bij
de tweede kamer aanhangige wetsvoorstellen
omtrent de nieuwe regeling der spoorwegen
hier te lande, bevatten de nieuwe aanvragen
een clausule, waarbij aan houders van abon
nementen het recht wordt ontzegd, om in
geval lijnen, waarop hun abonnement hun het
recht geeft te rijdeu, in handen der Holland-
sche IJzeren Spoorweg Maatschappij overgaan,
hiervoor van de maatschappij tot exploitatie
van staatsspoorwegen schadevergoeding te
eischen
Gebiuikte leerlooiersrun is als meststof
zeer aanbevelenswaardig, zoowel voor zan
dige, hooge gronden, als voor den oofttuin.
De altijd vochthoudende run is in staat eenige
jaren aaneen de uitdroging van de zand
laag te voorkomenen door deszelfs mest-
gehalte ook den bodem zeiven vruchtbaar te
maken waarom de run óp andere gronden
eveneens voldoet.
Onder vruchtboomen aangewendhoudt
de run den grond vrij van larven van in
secten, de boomen groeien krachtig in stam
en takken, en de wortels worden sterk, ter
wijl, ook bij oude boomen, de vruchtbaarheid
er door wint.
Te Dinteloord heeft Dinsdagavond een
vrouw de schuur van den vrachtrijder P. K.
in brand gestoken. De schuur met al het
hooi en stroo werd een prooi der vlammen
en de brandstichster, die haar misdaad reeds
bekendezit te Breda goed en wel achter
slot en grendel.
Te St. Oedenrode is het woonhuis met
annexe stalling van J. v. d. Langenberg Mz.,
op het gehucht Olland, geheel afgebrand.
Het huis was verzekerd, het roerend goed
echter niet.
De justitie te Maastricht heeft zich naar
Noorbeek begeventen einde een papier
onderzoek te doen ten huize van P. J. T.
aldaar, thans gedetineerd, verdacht van
valschheid in geschriften.
Te Schijndel is Dinsdagnacht de woning
van J. Heijmans staande op het Oetelaar
geheel afgebrand. Met veel moeite werd het
vee, alsmede een gedeelte van den inboedel
gered. Niets was verzekerd.
Dinsdagmorgen plaatste een werkman
te Osch zijn ladder tegen den kant van een
muur, ten einde op een glazen dak eenige
herstellingen te verrichten. Toen de man de
ladder beklom, kantelde deze en kwam de
ongelukkige met het hootd te recht op een
der vele punten van een ijzeren hek. Het
geheele hoofd was geopend, zoodat de her
senen te voorschijn kwamen.
Na enkele uren is de man overleden,
zonder bij kennis te zijn geweest. Dat de val
