Nummer 72. Donderdag 11 September 1890. 13e Jaargang.
(X
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
IT.
ANTOON TIELEN,
Bekendmaking.
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
Het zónen- of gordeltarief.
Naar het Hoogduitsch.
Langstraalsche Courant,
Dit- blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regeJ,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steinee, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Burgemeester en wethouders van Waalwijk,
gelet op art. 11 van het K. B. van 9 Nov. 1851
(St.bl. 142), maken bekenddat op Donderdag 9
Oct. e.k. voorin, van 1012 ureten raadhuize
aldaar eene vergadering zal worden gehouden
van kiesbevoegden ter benoeming van één lid der
kamer van koophandel en fabrieken.
De lijst van kiesbevoegden ligt van heden af
ter secretarie ter inzage van belanghebbenden
terwijl bezwaren daartegen gedurende acht dagen,
van den dag dezer aankondiging, bij het gemeen
tebestuur van Waalwijk kunnen worden ingediend.
Waalwijk, 8 September 1890.
Burgem. en weth. voorn.
In het September nummer van de Vragen
des Tijds zijn eenige beschouwingen opge
nomen van den civiel-ingenieur A. C. J. van
Eelde over het zoogen. zonen- ot gordelta
rief. Men weet, wat met die uitdrukking be
doeld wordt. Het tarief heeft tot grond
slag, dat men voor elke plaats, in een zelfden
kring gelegen, hetzelfde betaalt. Men verdeelt
dus, voor elk station, de andere stations naar
gelang van hun afstand in bepaalde kringen
of gordels, en voor elk station binnen zulk
een gordel gelegen, ook voor het verste, be
taalt men denzelfden vrachtprijs als voor het
naastbijgelegen station.
De heer v. Eelde heeft nu berekend, welk
verschil de twee stelsels van tarieven onder
de tegenwoordige omstandigheden zouden
geven. Hij nam daartoe het station Zutfen
gedurende een stille en een drukke maand,
te weten gedurende Januari en Augustus, en
verdeelde ons land in zeven kringen, de
eerste tot 25 KM, de tweede 25—40 KM.
enz. tot den zevende boven 200 KM. Hij
vond nu, volgens het tegenwoordig tarief van
het binuenverkeer op de staatsspoorwegen:
Aantal plaatskaarten in Jan. 1889, 1732;
in Aug. 18893000. En het bedrag was
f3522.40 en f6350.25.
10.
W ft
„Ik dacht dat ge wel alles van Frankenstein
zoudt weten
Zij schudde het hoofd zonder de beteekenis
zijner woorden te begrijpen. Graaf Erich voelde
zich vernederd. Hij herinnerde zich hoe zijn va
der hem menigmaal verteld had van de feeste
lijke ontvangst, die men hem bereid had, toen
hij met zijn jonge vrouw naar Frankenstein kwam;
hoe zijn moeder toen met tranen in de oogen tot
haar echtgenoot gezegd had „Wij zullen steeds
op het geluk van deze goede menschen bedacht
zijn, niet waar?" Nu had ook hij zijn junge vrouw
het slot zijner vaderen binnengevoerd. Vreemde
fezichtcn omringden hem, waarop noch gehecht-
ei d noch liefde te lezen was. Zijne jonge vrouw
zag er treurig en nadenkend uit. Dat hij zelf
door zijn levenswijze en zijn egoïsme de zaken
zoover gedreven had en dat Elfriede recht had
zich te bedroeven om het gebrek aan liefde en
vriendelijkheid, hiervan had de met blindheid
geslagen man niet het minste begrip.
Alle vertrekken waren goed verwarrad. De
graaf en de gravin gebruikten samen het diner,
als gewoonlijk zonder bijna een woord met el
kaar te wisselen.
Het was een gelukkig oogenblik voor hem
toen hij het zilverwerk zijner voorvaderen weer
in gebruik zag. Elfriede was opgetogen door al
de pracht, die haar omringde. Zij had er niet
het minste idee van, dat het haar vermogen was,
waardoor het huis Frankenstein van een gewissen
gered was, het verpande zilverwerk
O O "vu "11 YT Cl IV
weer afgelost, de kostbare schilderijengalerij voor
versnippering bewaard gebleven was.
Misschien was het de gedachte aan dit alles,
die haar echtgenoot bewoog een weinig vriende
lijker tegen haar te spreken. Zij was het toch,
aan wie hij zijn redding te danken had. Het is
waar, zij was de dochter van een advokaat-woe-
keraar, men had haar, gedreven door de eerzucht
haars vaders, aan hem verkocht maar toch,
zonder haar was hij een geruïneerd man geweest.
Volgens het gordeltarief daarentegen zou
het zijn In Jan. 1889, 1732; in Aug. 1889,
3000. En de opbrengst: f2943.05 en f5328.65.
Indien men het totaal bedrag der opbrengst,
die bij de toepassing van het gordeltarief in
de maanden Januari en Augustus 1889 zou
zijn verkregen, als grondslag aanneemt, ziet
men dat Januari met f579.35 ot 197 pCt. en
Aug. met f 1021.60 of 192 pCt. vermeerderd
had moeten worden, om de werkelijk ver
kregen ontvangsten te bereiken.
Dit laatste punt uitwerkende, komt de heer
v. Eelde tot de gevolgtrekking, dat 1. de
noodige vermeerdering van het aantal reizi
gers, wil men met het zönentarief dezelfde
opbiengtst bereiken als met het tegenwoor
dige tarief, in beide maanden percentsgewijze
nagenoeg gelijk is2. dat, vergelijkt men de
totaalcijfers, het aantal reizigers, die te Zutfen
in Aug. 1889 meer moesten plaats nemen
om dezelfde opbrengst als tegenwoordig te
ontvangen, per dag nog geen 19 bedraagt.
In de diie richtingen, zijnde voor elke rich
ting zes treinen, zou dat voor eiken trein
ongeveer één zijn.
Toch verheelt de schrijver niet, dat de in
voering van het gordeltarief, voor de maat
schappij die dit doet, een groot waagstuk
blijft. Er zijn wel voorbeelden, dat de in
voering een buitengewoon groote vermeer
dering van liet aantal reizigers tengevolge
had. Men neme maar HongarijeOp de
spoorwegen aldaar reisden van 1 Aug. 1888
tot 31 Maart 1889 2,893,320 personen. Den
lsten Aug. 1889 werd het gordeltaricf inge
voerd nu was het aantal reizigers van 1
Aug. 1889 tot 31 Maart 1890 bijna acht
millioen Een zoo groote vermeerdering zal
in ons land echter wel niet voorkomen, en
daarom blijft de risico, dat de tegenwoordige
opbrengst met het gordeltarief niet wordt
bereikt. Overigens is het een voordeel, dat
ook bij een zeer groote vermeerdering der
reizigers voorshands aan geen uitbreiding van
materieel hoeft gedacht. Volgens het verslag
van de Exploitatie maatschappij over 1889
Hij moest zich bekennen, dat zij zijn opmerkzaam
heid wel waard was en nam zich voor, voortaan
op haar gemak bedacht te zijn en haar daardoor
zijn erkentelijkheid aan den dag te leggen.
„Gij verlangt misschien wel het huis eens te
zien zei hij na het diner. „Er zijn hier prach
tige schilderijen.'
„Gaarne, ik ben zeer verlangend het slot te
leeren kennen," antwoordde zij bedeesd.
„Ik heb al gedacht," ging de graaf voort, „dat
gij misschien liever uw eigen kamers zoudt uit
kiezen. Mijn moeder had eenige mooie kamers
voor zich in den westelijken vleugel van het
gebouw. Wij kunnen ze gaan zien, ge kunt dan
zelf ooraeelen,"
//Ik zou niet gaarne in een afgelegen gedeelte
van het kasteel wonen,' antwoordde zij.
//Gelooft gij soms dat er spoken in Franken
stein zijn vroeg hij lachend.
//Ik heb er nooit van gehoordmaar als men
zoo afgelegen leeft, gevoelt men meer dan ooit
hoe eenzaam men is.'
j-^Geheel, zooals ge verkiest, ge hebt vrije keus,"
zei hij kortaf.
Misschien was het uur, dat nu volgde, het
gelukkigste, 't welk Elfriede in haar huwelijk
gekend had. De graaf sprak meer met haar dan
ooit te voren, hij wees haar op de verschillende
kunstschatten, schilderijen, standbeelden en de
oude wapenkamer. Zij toonde bij alles een leven
dige belangstelling. Hij voerde'haar ook in de
bibliotheekdie werkelijk dien naam verdiende.
Nadat zij alles gezien en bewonderd had, wendde
hij zich plotseling met een zonderlinge vraag tot
haar
//Wanneer dit alles," zei hij, „op het punt was
om verkocht te worden en er kwam een vrouw,
die alles van den ondergang redde, hoe zoudt gij
die dan noemen
«Ik zou haar mijn goede fee noemen," ant
woordde zij, zonder te begrijpen, dat hij op haar
eigen persoon zinspeelde.
Hij boog zich voor haar met al de gratie, die
den waren edelman kenmerkt.
„Dan zal het voortaan de naam zijn, dien ik
u geef," zei hij, terwijl een gelukkig glimlachje
haar gelaat verhelderde „Gij zult de goede fee
des huizes zijn."
Elfriede had de kamers in het westelijk deel
voor zich gekozen zij kwamen uit op een groot
breed terras. Uit de vensters had zij een prach-
was slechts 16.71 pCt. der beschikbare plaats
ruimte in de rijtuigen bezet.
Tusschen Duitschland, Engeland, Italië en
Portugal staat eene overeenkomst gesloten te
worden tot wedeizijdsche bescherming van
de zendelingen der vier natiën, welke zich
naar de Europeesche bezittingen in Afrika
begeven.
Frankrijk heeft zich weer niet willen ver
binden, daar het voldoende meent voorzien
te hebben in de veiligheid zijner zendelin
gen, die zich bijna uitsluitend op Fransch
grondgebied bevinden.
Het congres der werklieden-vereenigingen
te Liverpool is Zaterdag gesloten.
Duidelijk is op dit congres gebleken, dat
in de arbeiderswereld in Engeland op het
oogenblik eene betrekkelijk revolutionnaire
strooming de overhand heeft, en het gema
tigd element, waarvan de beweging is uit
gegaan en dat zulke uitnemende diensten
heeft bewezen, de, zij het dan ook nog zeer
krachtige minderheid uitmaakt.
Met hand en tand heeft deze zich dan
ook verzet niet alleen, gelijk van zelf spreekt,
tegen gewelddadige middelen, als het boy
cotten of doodverklaren van patroons, maar
ook vooral tegen den belachelijk korten ar
beidsdag van acht uren. Een dergelijke re
geling van parlementswege, dus betoogden
de tegenstanders, zou verderfelijk blijken in
beginsel, onuitvoerbaar wezen in de praktijk
en schadelijk zijn voor de beste belangen
der werkliedenvereenigingen.
Een amendementverklarende dat een
werkdag van achtj uren uit eigen beweging
kon gevraagd worden door zoodanige am
bachten, als dien wenschten, werd met slechts
181 tegen 173 stemmen verworpen en daarop
het oorspronkelijk voorstel met eene meer-
deiheid van 38 stemmen aangenomen.
tig vergezicht op een deel van het bosch en de
omliggende landen.
//Gij zult hier wel afgelegen wonen, mevrouw
de gravin," zei de huishoudster, //de meeste' da
mes verkiezen altijd het oostelijk deel.
Elfriede vond echter hoegenaamd geen over
eenkomst tusschen zich en een der vroegere be
woonster-! van Frankenstein. Uit de woorden, die
haar man zooeven tot haar gesproken had, meende
zij een flauwe aanduiding te vinden, waarom hij
haar gehuwd had ter wille van haar geld. Zij
was geen gravin geworden omdat de heer des
huizes haar liefhad, maar als een onvermijdelijke
toegift bij haar vermogen. Wat maakte 'het dus
uit of zij hier of daar in het huis woonde
Het was een harde waarheid, maar de strijd
des levens was nu eenmaal voor haar begonnen
en zij moest dien strijden.
Zij besloot in haar kamers te blijven, totdat
haar kisten en koffers ontpakt waren. Het kwam
der huishoudster vreemd genoeg voor, dat haar
jonge meesteres reeds den eersten avond alleen
in haar verwijderde vertrekken zou doorbrengen,
terwijl de graaf zich in een geheel ander deel
van het slot ophield.
«Zal mevrouw de gravin nog naar den graaf
gaan?// vroeg zij uitvorschend.
«Neen ik zal van avond hier blijven," ant
woordde Elfriede.
De huishoudster kwam tot het besluit, dat het
al een heel zonderling huwelijk moest zijn, dat
man en vrouw den avond van hun thuiskomst
elk hun eigen kanier hielden, en daarnaar meende
zij haar gedragslijn tegenover de jonge vrouw te
kunnen inrichten.
IX.
Op zekeren dag zeide de graaf: „ik verwacht
heden eenige gasten.'
Bedoelt gij daarmede," vroeg Elfriede „dat ik
toebereidselen moet maken "Voor hunne ont
vangst
„Wat kunt ge mij toch zonderlinge vragen
doenlachte hij. „Gij zijt de vrouw des huize3
en moet dus natuurlijk de noodige bevelen uit-
deelen."
„Ik ben nog niet in de gelegenheid geweest,
mij als vrouw des huizes te doen gelden," ant
woordde Elfriede met trotsche gelatenheid.
„Dan moet ik u verzoeken hiermede van nu af
te beginnen," zei de graaf. „Gij zijt meesteres en
In den schouwburg te Lissabon heeft Zon
dag een meeting plaats gevonden tegen de
Engelsch-Portugeesche overeenkomst onder
leiding van Castelloes, die met majoor Serpa
Pinto in Shire is geweest. Al de redenaars
bijna, behoorden tot de progressistenook
graaf Samodaes, leider der katholieken, heeft
het woord genomen.
Hij ontzegde der Cortes het recht deze
conventie goed te keuren, alleen een consti
tuante vergadering zou daartoe bevoegd zijn.
De kreten „Leve PortugalWeg met de ka
mer van koophandelwerden gehoord, maar
de rust bleef bewaard.
Te Barcelona zijn weer eenige werklieden
ongeregeldheden voorgekomen, waaraan de
gendarmerie een einde moest maken.
Don Carlos doet weder van zich hooren
en heeft de leiders der partij tot eene bij
eenkomst uitgenoodigd.
Keizer Wilhelm is in Sleeswijk druk aan't
toosten geweest, waarb'j grootvader weêr danig
dienst moet doen. Z. M. heeft o. averklaard,
dat de provincie hem bijzonder na aan 't
hart ligt, omdat grootvader hem daarin tot
majoor bevorderde, en omdat grootvader er
zijn laatste openbare daad verrichtte houdt
hij vad Sleeswijk-Holstein.
Zondag heeft Z. M. nog een reden ge
noemd, waarom hij Sleeswijk Holstein lief
heeft, een reden, die eigenlijk wel het eerst
had mogen genoemd worden „Ik heb na
melijk,1' zeide de keizer, „aan deze provincie
het juweel te danken, dat aan mijne zijde
schittert," te weten de keizerin, eene ge
borene prinses van Sleeswijk-Holstein. De
keizer verklaarde verder, dat hij zonder twij
fel het doel, 't welk hij zich gesteld had,
zou bereiken, wanneer slechts ieder Duitscher
voor zijn deel medewerkte om zijn streven
tot verbetering der sociale toestanden te
steunen.
Z. M. heeft nog een dronk gewijd aan
de marine, hare goede aanvoering en de ver
richtingen der manschappen prijzend en als
iedereen is verplicht uwe bevelen te gehoorza
men. Onverschillig wat gij ook beveelt, het moet
zor.der aarzelen uitgevoerd worden."
„Maar ik heb gisteren zelfs nog de ondervin
ding opgedaan hoe weinig lust de dienstboden
hiertoe gevoelen. Toen ik der huishoudster mee
deelde, dat ik een onderzoek wilde instellen naar
het linnengoed, scheen zij niet de minste neiging
te gevoelen zich naar mijn wil te schikken. Ik
geloof, dat zij mij voor te jong aanziet om mij
te gehoorzamen.
„De zaak zal ik dadelijk wel in orde brengen,"
zei de graaf eenigszins driftig.
Hij schelde en liet door den knecht de huis
houdster roepen.
Deze verscheen zichtbaar verlegen over deze
onverwachte oproeping.
/Juffrouw Börner." zei Erich streng, „ik heb u
hier laten komen, om u te zeggen, dat alle beve
len van mevrouw de gravin dadelijk opgevolgd
moeten worden dat men. haar zonder aarzelen
moet gehoorzamen, even goed als men het mij
doen moet, en dat de eerste, die het waagt hierin
te kort te komnn, oogenblikkelijk uit den dienst
zal ontslagen worden.
Ge kunt nu gaan; zorg dat mijn bevel stipt
worde opgevolgd."
„Zooals de graaf beveelt," zei de huishoud
ster verbluft en haastte zich het vertrek te ver
laten.
Elfriede wendde zich tot haar echtgenoot. „Ik
dank u," zeide lij, „ik zou er mischien niet over
gesproken hebben, indien ik niet had opgemerkt,
dat de dienstboden mijn bevelen niet schijnen te
achten."
„Ge hebt goed gedaan met het mij te zeggen,"
antwoordde de graaf, bij wien nu een flauw
begrip opkwam van de onwaardige plaats, die zij
tot dusverre in het huis bekleed had. Kon men
wel van de dienstboden verwachten, dat zij veel
eerbied toonden voor de vrouw, die hij zoo
klaarblijkelijk veronachtzaamde
Hij verliet de ontbijtkamer, ontevreden op zich
zelf en op haar.
„Zelfs in het beste geval is het huwelijk een
dwaasheid!' dacht hij, „maar een huwelijk om
geld is wel de grootste dwaasheid der wereld."
Wordt vervolgd.
