Nummer 74. Donderdag 18 September 1890. 13e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
Het Tolverbond.
Naar het Hoogduitsch;
H aal wijltsclii' en Laagslraalsclit Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden/1,00.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
A.dolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Op het dezer dagen te Ween en gehouden
congres van land- en bosc'nbouw heeft de
rapporteur, graaf Zedtwitz, na vooraf de
betreurenswaardige gevolgen te hebben ge
schetst van de door de meeste Europeesche
staten gevolgde tolpolitiek voorgesteld een
votum uit te brengen, strekkende om in het
hart van Europa een tolverbond op te richten,
bestemd om den tarievenoorlog te doen ver
dwijnen en het Europeesche vasteland in
staat te stellen met voordeel den strijd aan
te binden met de nieuwe staathuishoudkun
dige neigingen van Amerika.
„Het schouwspel, dat Midden-Europa aan
biedt// zeide graaf Zedtwitz, „is diep bedroe
vend. „Wij zien rijken, bondgenooten op
staatkundig gebiedelkander bestrijden op
het terrein van tolrechten en elkander alzoo
wederkeerig schade berokkenen, terwijl andere
staten, die niet aan elkander verbonden zijn,
maar die er alle belang bij zouden hebben
nader bijeen te komen, verhinderd zijn in
dien geest te handelen, enkel door de twee
dracht welke tusschen hen gezaaid wordt
door de periodieke verhooging hunner tarie
ven.
//Het meerendeel der handelstractaten loopt
in 1892 ten einde, en daar de protec
tionistische neigingen opnieuw sterk worden
geprikkeldzijn wij verplicht rekening te
houden met de mogelijkheid van een eco-
nomischen oorlog, die op stoffelijk gebied
even rampspoedig zou kunnen worden als
een tusschen de legers.
Van den anderen kant nemen wij waar,
dat de Vereeuigde Staten van Amerika maat
regelen nemen om de Europeesche voort
brengselen geheel van de nieuwe wereld
verwijderd te houden en, teneinde dit doel
gemakkelijker te bereiken, trachten een bond
12.
wlk verzeker u dat. Het is mij steeds een raadsel
geweest,'' zeide zij ernstig.
„Zeide uw vader u, dat dat ik u lief had?*
„Neen, dat zeide hij niet. Integendeel, hij ver
zekerde mij zelfs, dat liefde niet noodzakelijk is
voor het geluk in een huwelijk. Hij zeide mij
niet, dat gij mij lief liadt, maar hij zeide mij
toch, dat gij mij wenschtet te huwen/
wEn wat toen? Ga voort! Wat zeide hij verder?"
«.Dat ik een plaats in de wereld zou bekleeden,
waardoor ik mij hoogst gelukkig zou gevoelen."
„En wat nog meer?"
„Ik weet het mij nauwelijks te herinneren. Ik
weet echter nog wel, dat hij zeide, dat indien ik
toestemde, aan zijn liefste weusch voldaan zou
zijn."
De graaf mompelde eenige onversta nbare
woorden. Zij klonken als een vloek.
wHij vertelde u dus nooit, waardoor ik tot dit
huwelijk gedwongen werd
//Gedwongen herhaalde zij verrast. Misschien
trof hem haar plotselinge verbleeking of de smar
telijke ontroering, die uit dat ééne woord sprak.
„Hij uw vader vertelde u dus nooit, dat
hij zelf mij tot dit huwelijk noodzaakte? Dat
hij dit huwelijk tot mijn eenige redding, mijn
eenigen toevlucht maakte dat hij mij geen
anderen overliet
„Nuoit heeft hij mij dat gezegd, nooit!"
//Dan zal ik het u op dit oogenblik zeggen.
Hij dwong mij u te trouwen en ik begin nu te
begrijpen dat hij u zoowel als mij heeft opge
offerd."
wOns opgeofferd
„Ja mij en u Ik zeg u dit, gravin, omdat
gij recht hebt dit te weten Ik was een verkwister;
ik verteerde mijn vermogen en geraakte diep in
schulden. Uw vader leende mij een groote som,
waarvoor ik Frankenstein aan hem verpandde.
Ook aan andere men schen was ik veel schuldig.
Het was met mij gedaan schande en ondergang
op te richten aan de overzijde van den At-
lantischen oceaan.
Rusland verhoogt zonder ophouden zijne
invoerrechten.
„Zou het, met het oog op dien toestand,
niet wenschelijk zijn de staten van het Eu-
ropeesch vasteland zoo niet een groot tol
verbond te zien vormendan ten minste
eene tolunie met wijselijk vastgestelde inwen
dige rechten
Van Zedtwitz zou in dien bond willen
opnemen gansch Europa, met uitzondering
van Rusland en Engeland „dat nooit deel
zou willen uitmaken van eene zoodanige
combinatie/'
Hij zou zich uitstrekken over een grond
gebied van 3,965,001) vierkante mijlen en
220 millioen inwoners tellen.
Het voorstel gaf aanleiding tot eene lang
durige discussie; er werd opgemerkt, dat men
grooten tegenstand te overwinnen en
groote moeilijVlieden te boven te komen zou
hebben, om tot het doel te geraken; niet
temin stemde het congres ten gunste van
den bonddie beschouwd werd als eene
„hoogst wenschelijke" nieuwigheid.
Natuurlijk is het denkbeeld onmiddellijk
in de pers bestreden,k niet omdat zijne strek
king nieuwe banden tusschen de Europee
sche volkeren daar te stellen, veroordeelens-
waardig schijnt, maar omdat men met zeker
heid voorziet dat het onmogelijk te rerwezen-
lijkcn is. Langen tijd heeft men, zoo wordt
gezegd, beproefd een dergelijken bond in 't
leven te roepen tusschen Duitschland en
Oostenrijk-Hongarijezelfs de regeeringen
hebben zich er mede gemoeidte Berlijn
zoowel als te Weenen, koesterde men den
levendigen en oprechten wensoh te slagen
en wat is de uitkomst geweest
In plaats van den gewenschten bond
hebben wij eene heele reeks tarievenherzie-
wachtten mij. Uw vader kende den verwaarloos
den stand mijner zaken, en toen ik hem vroeg
wat ik doen zou, antwoordde hij mij, dat hij twee
millioen en een dochter rijk was."
Een zwakke kreet klonk van haar lippen. Zij
bedekte haar gelaat met de handen.
«Het spijt mijdat ik u die smart moet ver
oorzaken," ging hij voort, //doch het is beter dat
gij de volle waarheid hoort. Uw vader is eer
zuchtig en al zijn plannen waren op uw huwelijk
gebouwd. Ik had te kiezen: armoede, schande,
totale ondergang van mijn naam en huis, of zijn
geld en dochter. Ik bekende, dat het huwelijk
mij niet aanstond en dat ik niet de minste liefde
voor u gevoelde en bad hem een anderen uitweg
voor mij te vinden. Hij weigerde, en gij weet
wat er toen volgde. Gij uw vermogen redde
mij van wat erger is dan de dood. Ik betreur
het zeer, dat ik u dit alles zeggen moet, maar,
zooals ik zeide, het is beter, dat gij de volle
waarheid kent."
„Ja," antwoordde zij somber, //het is het beste."
Zij nam de handen van haar gelaat en keek
hem aan. Welk een versteend hart moest die
man hebben, dat hij niet geroerd werd door de
angst en vertwijfeling, die op haar gelaat te lezen
stonden
//Gij hebt mij dus nooit liefgehad, nooit de
minste toegenegenheid voor mij gekoesterd?"
vroeg zij zacht.
„Neen. Ik ben u alleen zeer dankbaar, meer
kan ik u niet zeggen."
Hij zag hoe zij den sluier dichter om zich heen
trok en sidderde als ware zij koud.
//Ik gevoel nu," ging hij voort, „hoe wreed deze
handelwijze was. Gij zijt nog jong en uw geheele
leven is bedorven. In den beginne dacht ik dat
alles u bekend was en gij even hebzuchtig en
eergierig waart als uw vader. Ik dacht, dat gij
uit vrijen wil uw vermogen voor mijn titel liadt
geruild. Ik beoordeelde u verkeerd en smeek u
hiervoor om vergeving."
//Ik verklaar," zeide zijterwijl zij hem strak
aanzag, „dat ik liever gestorven ware, dan dat ik
in het huwelijk had toegestemd, indien de ware
toedracht mij bekend geweest ware."
„Ik geloof u en acht u daarom hoog. Reeds
sedert eenigen tijd geloofde ik, dat ik mij vergist
had nu ben ik zeker. Hoezeer ik mij hierover
ook verheug, betreur ik het toch maar al te zeer,
niugen gehad die den toestand slechts ver-
slimmerd hebben. En als het plan mislukt
is tusschen twee landen met zoo goede
meeningen, hoe kan men er dan het welsla
gen van hopenwanneer 't er om te doen
zou zijn een heel legioen staten tot over
eenstemming te brengen, zoo zeer verschil
lende in de wijze, waarop zij hunne belan
gen beschouwen en die dikwijls niet de
minste sympathie voor elkander gevoelen,
integendeelWat men te Weenen verzon
nen heeft is heel mooimen zou daar het
Amerikaausche- stelsel van uitsluiting gaarne
een goede les geven en den EuropeescheD
bond tegenover den overzeeschenGansch-
Europa tegenover Ganscli-Amerika stellen;
maar waartoe dient het wenschen te vormen,
als alles de verwezenlijking in den weg
staat
Er valt niet heel veel tegen deze redenee
ring in te brengen, dan misschien dat men
nooit moet wanhopen op den langen dunr
de goede hervormingen en de werkelijk
nuttige denkbeelden toch te zien slagen.
Men heeft ook gezegd dat het internationaal
scheidsgerecht, om de staatkundige moeilijk
heden te beslechten, eene hersenschim was,
en sedert eenigen tijd zien wij die inrich
ting voortdurend in werkingtot nu toe, wel
is waar, beroepen twee mogendheden zich
nog alleen op het oordeel eener derde, om
conflicten van minder belang uit de wereld
te helpenmaar de zaak maakt haren weg
en men ziet thans zwakke landen zooals
Portugal als zij tractaten sluiten, de
bepaling makendat elk conflict over de
uitvoering zal worden toevertrouwd aan een
vooruit aangewezen scheidsrechter.
't Is zeker dat men den laatste tijd van
verschillende zijden belangrijke pogingen
heeft in 't werk gesteld om hervorming»
„internationaal te maken." De Duitsche
dat gij aan mij werdt opgeofferd."
„Iiebt ge vergeef mij deze vraag hebt ge
ooit een ander lief gehad
„Ik was onder de schoone vrouwenwat de
kapel onder de bloemen is," antwoordde hij.
„Vraagt gij of ik ooit een vrouw lief genoeg
gehad heb om haar tot mijn echtgenoot te maken?
Neen, zoo lief heb ik nooit iemand gehad."
„En nu zijt ge zeer ongelukkig met mij?"
„Wat een zonderlinge vraag! Ongelukkig'? Neen,
dat kan ik nu juist nietzeggen. Ik ben u, zooals
ik reeds zeide, dankbaar, en nu ik weet dat gij
opgeofferd zijt, heb ik oob medelijden met u.
„Ik ben u mijn dank schuldig en zal doen wat
in niijn vermogen is oxn u mijn dankbaarheid
te bewijzen. Gij waart en zijt de eenigste mees
teres des huizes; ja het huis behoort u zelfs,
want het is door uw geld dat het, al is het in
werkelijkheid niet geheel het geval, weder mijn
eigendom wenrdt genoemd. Ieder uwer wenschen
z 1 vervuld worden. Gij zult de volle vrijheid
genieten om uit te noodigen en te bezoeken wie
gij wilt. Gij kunt reizen of thuis blijven, juist
zooals het u bevalt. Gij zult in alles meesteres
over uw doen en laten zijn. Ik zal er voor
zoi'gen, dat men u met den noodigen eerbied
behandelt.
„Ik neem die voorwaai'den aan," zeide zij zacht.
„Er wai*en en zijn nog vrouwen genoeg, wier
eenig levensgeluk bestaat in het vervullen liarer
plichtenook mij blijft niets anders over."
„Gij zijt een verstandige vrouw," zei de graaf,
„en het is maar goed, dat wij openhartig met
elkaar gesproken hebben."
„Daarvan ben ik overtuigd, graaf Erich. Het
zal er ten minste toe leiden, dat ik u meer naar
waarheid beoordeel, ik zal nu alles beter be
grijpen."
Zij stond op. „Het is mij te koud hier goe
den nacht, graaf Erich."
Ilij boog en zag haar na. Hij zag hoe haar
slanke gestalte langzamerhand tusschen de boo-
men verdween.
„Het is duizendmaal jammei-, dat zij de doch
ter van een woekeraar is en duizendmaal jammer
dat ik niet van haar kan houden." dacht hij.
„Zij heeft een voorti-effelijk karakter en is in
derdaad schoon, al valt zij dan ook niet in mijn
smaak."
Elfriede had zich naar haar kamer begeven.
keizer heeft beproefd in Europa een min of
meer gelijkvormige regeling in te voeren
betreffende den arbeid; men heeft gesproken
over een gemeenschappelijk optreden tegen
het revolutionnaire strevente Brussel is
men er bijna in geslaagd om een anti-slaver-
nij wetboek door Europa en Amerika te
doen aannemener bestaat ten slotte een
duidelijk uitgedrukte wil om de staten nader
tot elkander te brengen, door zoovele be
treurenswaardige machten geschieden, en wij
zullen de laatsten zijn om de in die richting
voorgestelde proeven te ontmoedigen. De
tolbond is op 't oogenblik niet voor verwe
zenlijking vatbaar, aangenomen! Maar wie
zou durven beweren, dat hij dit nooit zal zijn.
In alle geval is 't goed te weten, dat, als er
menschen werken om de volkeren van elkan
der te vervreemden er ook anderen hunne
beste krachten inspannen om hen te verée—
nigen.
Het is gebeurd de senaat der Vereenigde
Staten heeft het te befaamde tariefontwerp
van Mac Kinley aangenomen. Daardehooge
vergadering in den tekst, zooals die uit de
beraadslagingen van de kamer van vertegen
woordigers gekomen was, amendementen ge
bracht heeft, bijna alle opgevat in ultra -
protectionistischen geest, behalve een of twee,
strekkende tot het daarstellen van reciproci
teit, vooral met Canada, komt de maatregel
nogmaals voor den anderen tak van het
congres.
De voorzitter Reed, die pas zoo even eene
overwinning heeft behaald door zijne verkie
zing in den staat Maine, wélke hem het be
zit van zijnen zetel verzekert gedurende het
52e congres, welks macht eerst in 1891 be
gint, wil er geen vuur op uitlaten gaan; om
de taktiek der democratische minderheid
Zij had zich nog nooit zoo vernederd gevoeld als
onder het gesprek met haar man. Zij werd nu
bedaarder, zij was immers onschuldig. De een
was een verkwister, de. ander was een eerzuchtige
geweest. Zij stond tusschen beiden in als een
offex-. Zij was vei-kocht gewoi'den. Zij overwoog
kalm wat haar verder te doen stond. Ofschoon
men zich moeilijk een ongelukkiger toestand dan
de hare denken kan, verliet de moed haar niet.
Hij was oprecht jegens haar geweest. Hij had
haar niet willen bedriegen. Iloe geheel anders
kwam nu alles haar voox*. Zij begon een nieuw
leven zonder hoop op geluk," alleen met de we
tenschap dat zij plichten had te vervullen.
„Ik kan het volhouden," dacht zij. „Het is een
hard lot, dat mij is toebedeeld, maar ik wil het
overwinnen."
Als een donkere wolk zweefde haar toekomst
haar voorbij een leven zonder liefde 1
XI.
Sedert dien avond waren drie weken verloopen.
Elfriede trachtte, hoe moeilijk het viel, aan niets
te den ken dan aan de plichten, welke haar treurig
huwelijk en de daardoor verkregen rang haar
oplegden.
De graaf verzocht haar eenige uitnoodigingen
voor hem in orde te brenger.. Daartoe had zij
zijn cachet noodig.
„Dat ligt in een der lacfen van mijn secretaire.
Wilt ge er even naar zoeken, Elfriede?"
Hij liad zich nu gewend haar bij haar voornaam
aan te spreken. Hij sprak het woord altijd kort
en snel uit, alsof hij zich haastte het af te doen.
Zij begaf zich naar zijn studeerkamer en moest
lachen, toen zij de verwarring zag, die onder zijn
boeken en papieren heerschte. Hij was haar gevolgd
en zag haar glimlach.
„Neen, maar deze verwarring overtreft alles,
wat ik ooit eezien heb," zeide zij. „Het is on
mogelijk uit aien chaos iets terug te vinden.
„Ja, het is somtijds lastig genoeg; maar het
gebeurt heel zelden, dat ik iets zoek. Ik heb er
al meermalen aan gedacht dat mijn secretaire
eens opgeruimd moest worden. De verschillende
vakken zijn allen gevuld met portretten en der
gelijke dwaasheden."
„Met portretten?" herhaalde zij. „Die gaan mij
niets aan."
„Kijk eens hier." sprak de graaf onverschillig,
