Nummer 81. Zondag 12 October 1890.
13e Jaargang
Eerste Blad,
Landbouwers, plant rhabarber!
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Bekendmaking.
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
19.
Naar het Hoogduitsch.
Lanplraalsche Courant.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden .ƒ1,00.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regel» f 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, morden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
brengen ter openbare kennisdat aan Th. A.
Schambergenaldaar, vergunning is verleend tot
het oprichten eener drogerij van sigaren op het
pand kadaster sectie C. no. 1093, gelegen in de
Groote Straat.
Waalwijk, 4 October 1890.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk.
Plant Rhabarber, zoo schrijft „Floralia"
Sinds de laatste jaren is het steeds een
zoeken geweest naar hulpstoffen en materialen
ter vervaardiging van jams, wijnen en ex
tracten en de een voor, de andere na, schreef
over vrucht wijnen als een bij uitstek goed-
koopen en gezonden drank voor den werk
man.
In verschillende bladen is veel over deze
labrikage geschreven. Van merkbare afname
in ons land hoorden wij echter niet.
Hoe het zij onder alle wijnen is er
geen die rijker aan bouquet is eti den drui-
venwijn het meest nabij komt als de wijn,
verkregen uit de bladstelen van den Rha
barber en wel, uit de soorten Queen Victoria
en Paragon.
In het belang van den landbouwer is het
ongetwijfeld, om deze Rhabarber bij akkers
vol te planten, vooral dan, wanneer hij reke
ning gaat houden met de daling der graan
prijzen.
„Zult ge mijn bloemen niet verliezen of weg
gooien?" Zij zag hoe hij haar op een geheel
andere wijze dan ooit te voren aankeek.
//Ontbreekt het mij dan zoo aan galanterie of
ridderlijkheid Elfricde Ik geloof, dat dit de
eerste maal is, dat ge mij uit vrijen wil iets ge
geven hebt, niet waar?"
„Neen," antwoordde zij kalm, „ge vergist u."
„O pardonzeide hij eenigszins bitter, „ge
hebt mij uw vermogen geschonken
Zij onderdrukte haar opkomenden toorn en
legde haar hand op zijn arm, terwijl zij op zach
te n toon sprak:
„Neen, graaf Erich, ik dacht niet aan mijn
rijkdom. Ik veracht het geld, ja, ik haat het
zelfs, wegens de ongelukken die het teweegbrengt.
Ik dacht aan heel iets anders, aan iets dat niet
met geld te kuopen is."
Hij keek haar nieuwsgierig aan en herhaalde
„Iets, dat niet met geld te koopen is? Ik beken
dat gij mij in verlegenheid brengt. Ik dacht dat
men met geld alles koopen kon."
„Dat geloof ik niet, ja, ik weet zeker van
niet. Alles
Ach, graaf Erichvoor alle schatten der we
reld kan men geen geluk en liefde koopen".
„Zeer waar," zei hij peinzend.
Toen lachte zij weer, maar had hij haar beter
gekend, hij zou gehoord hebben hoe zij slechts
lachte om haar tranen te verbergen.
„Daarover zijn wij het dus volmaakt eens,"
zeide zij.
Hij staarde haar met onverholen verbazing aan.
„Elfriede, wat hebt ge mij gegevendat niet
met geld te koopen is?'
„Dat moet ge zelf wetenzeggen doe ik het
u niet."
„Ge hebt mijn nieuwsgierigheid nu eenmaal
opgewektge moet die ook bevredigen. Ge hebt
twee zaken opgenoemd, die niet met geld te koop
zijn: geluk en liefde. Dat was het niet. Wat
Onze landbouwers echter gaanevenals
hunne vaderen ook deden, erg moeilijk er
toe over eene nieuwigheid in te voeren en
zij zweren bij hoog en laag steeds bij hunne
aardappels, bij hunne knollen, bij hunne hop
en hunne rogge en haver. Eerst dan, als zij
zien dat hun buurman volle buidels geld uit
de nieuwe onderneming haalt, komen zij er
schoorvoetend toe, ook eens de proef te
nemen.
Da'arom mogen hier eenige cijfers volgen,
cijfers, die eerder te laag dan te hoog zijn
genomen.
Eene tweejarige Rhabarberplant, op zeer
diep bewerkten goed bemesten grond, neemt
2 vierk. M. piaats in. De plant geeft twee
oogsten in het jaar en wel half Juni en einde
Juli, waarbij de bladstelen bij het hart wor
den omgedraaid en afgerukt. Niet alleen de
bladstelen worden voor de wijnfabricatie ge
bruikt, ook de sterke bladribben, terwijl het
bladgroen als veevoeder zeer gunstig op de
meerdere melkafscheiding werkt en als spinazie
toebereid als voedsel voor den mensch, ook
niet is te verwerpen.
Deze bladstelen nu leveren 100 liter wijn,
die, twee jaar oud zijnde, minstens f 1.
de liter waard is, zoodat op elke vierkante
M. geoogst wordt voor f 50.
Laat men nu, zeer hoog, voor onderhoud,
bijkomende kosten, aanschaffing der planten
f 25 voor de vierkante M. rekenen, dan blijft
er eene zuivere opbrengst van f 25 voor de
vierkante M. over.
De planten worden op' rijen H/a M. van
elkaar geplant, zooals aardappelen aange
hoogd. In het voorjaar gaat de ploeg tusschen
de rijen, om den mest onder te brengen en
de bloemstelen snijdt men terstond weg, welke
eene op bloemkool gelijkende, gezonde en
aangename groente opleveren. De planten
kunnen 15 jaren blijven staan, voordat men
ze door nieuwe moet vervangen. Op afstan
den van 15 M. kan men tusschen de planten
vruchtboomen zetten.
Vijanden heeft de Rhabarber niet, tegen
hagel behoeft ze ook niet te worden verze-
kan het dan zijn
„Ik moet weg," zeide zij, terwijl zij hevig
bloosde„ik moet voorzichtiger worden als ge
elk mijner woorden op een goudschaaltje gaat
wegen."
„Toe, Elfriede, zeg het mij wat is het Wat
hebt ge mij gegeven
„Ik zal het u zeggen," antwoordde zij „wan
neer ge alle blaad jes der reseda geteld hebt," en
lachend liep zij weg; hij deed nog een poging
om haar tegen te houden, maar zij was hem te
vlug af.
XVIII.
„Wat ziet ge er verbaasd uit," zei zijn vriend,
toen hij de biljartkamer weer binnenkwam.
„Ja, mij is ook iets heel bijzonders overkomen."
„Wat dan?"
„Ja, dat weet ik zelf nog niet recht, wij zullen
later onze partij wel hervatten, voor't oogenblik
lieb ik iets anders te doen„en onder dit
voorwendsel verwijderde zich de graaf.
De gravin zocht Reinhold op. Wanneer dit het
resultaat is van een paar vriendelijke woorden
dacht zij bij zich zelf, was het nog al zoo heel
ontmoedigend niet.
Reinhold zag reeds aan het schitteren harer
oogen, dat alles naar wensch gegaan was.
„Wel," vroeg hij, „hoe is het afgeloopen.
„Zoo goed als maar denkbaar is," antwoordde
zijen haar geluk steeg ten toppunt, toen zij
's middags aan tafel bemerkte, dat de graaf een
paar reseda's in zijn knoopsgat droeg.
Graaf Erich was een groot liefhebber van mu
ziek, hij had een goede tenorstem, doch was ge
woonlijk veel te veel op zijn gemak gesteld om
zich te laten hooren.'s Avonds verzocht Reinhold
hem om een lied.
„Waarom zou ik mij met zingen vermoeien
terwijl anderen het in mijn plaats veel betar
kunnen doen?"
„Dat is geen verontschuldiging." zei de overste.
„Kom, Elfriede, verzoek gij uw man eens om voor
ons te zingen; hij heeft een bijzonder goede stem
doch wil zich nooit laten hooren
Zonder eenige aarzeling trad zij naar hem toe.
„Graaf, weet ge wel, dat ge mij nog iets schul
dig zijt voor miju bloemen van heden morgen?"
„Verlangt ge werkelijk, Elfriede, dat ik voor
zekerd en daar gemakkelijk hier of elders
een afzet voor de bladstelen is te vinden,
daarom
„Landbouwers plant Rhabarber
In de aanstaande zitting der Fransche ka
mer zal de minister van koophandel het ont
werp betreffende het algemeen tarief indie
nen. De ministerraad heeft zich met deze
aangelegenheid bezig gehouden. Er is be
sloten dat het een maximum-tarief zal zijn
dat wil zeggen vastgesteld voor die gevallen,
waarin de regeering hare volledige vrijheid
tegenover de mogendheden behoudtmaar
het tarief zal volgens zekere bepalingen ver
laagd worden ten gunste dier staten, welke
aan Frankrijk comme^cieele voordeelen toe
staan.
Een daaitegenovergesteld stelsel, namelijk
een minimum-tarief, dat verhoogd zal wor
den ten opzichte dier mogendheden, welke
geen voordeelen aan Frankrijk toekennen, is
ter zijde gesteld wegens daaraan verbondene
staatkundige ongelegenheden.
In Portugal ziet 't er recht treurig uit, de
koning schijnt den moed min of meer op te
geven, want volgens bericht uit Londen heeft
hij een speciaal gezant gezonden naar ko
ningin Victoria, te Balmoral verblijf houdend,
om haar medewerking te verwerven te aan
zien van een wijziging in Engelands eischen.
't Is de vraag of 't veel zal baten, Salisbury
weet, dat hij in den geest der natie handelt
en zijn positie zal hij voor koning Carlos
niet in de waagschaal leggen.
De Pruisische regeering heeft de te Ber
lijn gevestigde groote handelshuizen laten
vragen, in hoever eene verlaging van het tol
tarief hier en ginds in het handelsverkeer
met Oostenrijk-Hongarije wenschelijk is om
aan de beide staten wederkeerig de mede
dinging mogelijk te maken. Vooreerst schij
nen hoofdzakelijk de artikelen tot het con-
fectievak behoorende bedoeld te zijn; doch
u zingen zal?"
„Ja, ge zoudt mij er een groot genoegen mee
doen."
De graaf plaatste zich daarop voor de piano en
zong met zijn schoone stem een lied, dat al de
aanwezigen trof door het gevoel, waarmede het
werd voorgedragen.
Elfriede stond tegen de piano geleund en was
geheel onder den indruk der muziek, ze zeide bij
zichzelve: „en ik dacht dat hij geen gevoel had."
Hij keek zijne vrouw aan, hunne oogen ontmoet
ten elkander. Plotseling stond de graaf op.
„Ik kan niet meer zingen," zeide hijtoen
Reinhold hem vroeg het lied te voleinden, „ik
heb een verschijning gezien."
„Wat zaagt ge?" vroeg deze verbaasd.
„Ik zag," zeide hij zacht, „wat had kunnen
zijn."
De gasten begonnen zich meer en meer te ver
wonderen. Zouden zij zich dan vergisthebben? Men
zag niet meer het sarcastische lachje van den graaf,
noch de koele, trotsche uitdrukking op het gelaat
van Elfriede.
Zij had allerlei kleine attenties voor hem. Den
graaf b v. kon men nooit grooter genoegen doen,
aan wanneer men 's morgens de courant voor
hem opensneed. Tot nu toe was zij daartoe te
trotse» en onverschillig geweest en had zij steeds
tot zich zelve gezegd, dat hij in zijn gemakzucht
niet toegegeven moest worden. Nu dacht zij er
anders overeiken morgen sneed zij voortaan
zijn couranten voor hem open.
Op zekeren morgen kwam hij vroeger dan ge
woonlijk beneden en verraste haar juist toen zij
daarmee bezig was. liet een welgevallig lachje
keek hij haar aan en zeide:
„Aan u heb ik dus te danken, Elfriede, dat ik
mijn couranten altijd opengesneden vind?"
„Ik dacht dat het u aangenaam was," antwoord
de zij vriendelijk.
Hij was getroffen door deze kleine attentie. Er
was toch wel iets beminnelijks in de dochter van
den woekeraar.
Sedert dien dag las graaf Erich de courant
nooit zonder een vriendelijke gedachte aan zijn
vrouw.
In één opzicht stemden zij geheel met elkaar
overeen. Zij bezaten beiden een buitengewonen
zin voor het humoristische. Bij den graaf wa9
dit nog sterker dan bij haar; somwijlen behoefden
ook omtrent andere takken van nijverheid
zullen inlichtingen worden ingewonnen, zoo
dat in de handelskringen de hoop bestaat,
dat het standpunt van hooge beschermende
rechten allengs verlaten zal worden.
De oude regeering van Tessin met Respini
aan het hoold, erkent den uitslag van de
volksstemming van Zondag niet wijl de
volstrekte meerderheid voor de grondwets
herziening niet verworven is, De bondsraad
acht de meerderheid wel verworven, daar
de wet niet spreekt van een volstrekte meer
derheid bij volksstemmingen, De bondsraad
toont zich hue langer hoe meer gezind de
oude regeering onmiddellijk te reïnstalleeren,
maar de commissaris wil daar nog weinig
van hooren, wijl hij onlusten vreest. 19 Oc
tober heeft de benoeming plaats van een
constituante voor de grondwetsherziening.
Te Florence heeft Donderdag het lang
verbeide politieke banket plaats gehad en
Crispi heeft zijn rede gehouden, welke aan
ving met een aanval op de radicalen, die
van geen alliantie met Oostenrijk willen we
ten en de triple-alliantie bestrijden. Deze
laatste alleen noemde Crispi een garantie
voor den vredede bond met Oostenrijk is
voor Italië een behoefte, omdat Oostenrijk
een wal is tegen een inval van het slavisme;
indien Oostenrijk niet bestond, moest het ge
schapen worden. Italië heeft ook een groot
belang bij het verbond met Oostenrijk, wijl
dit zonder den bond de aspiratien van het
Vaticaan zou steunen. Italie's ware vijand is
het irredentisme, de bondgenoot van het
Vaticaan en de omverwerping van de mo
narchie bedoelend. Alle goede en wijze man
nen moeten dus een enkele partij vormen
om aan dit noodlottig streven weerstand te
bieden, dat het land zou ten onder brengen
en den vrede verstoren.
In den loop van den dag werd minister
raad gehouden en men zegt, dat Crispi's
vrienden hem aangeraden hadden de al te
heftige passages van zijn redevoering te wij
zigen.
zij niet9 tegen elkaar te zeggen en was een blik
voldoende om elkander te begrijpen. Erich begon
somtijds met haar een gesprek, waaraan hij vroeger
nooit gedacht zou hebben; gebeurde het dat hij
zich verveelde, dan was het hem een aangename
afwisseling een uurtje met Elfriede te praten.
Weldra was zij reeds gewend, dat hij haar ka
merdeur opende en vragend naar binnenkeek
„Mag ik een half uurtje bij u komen, Elfriede?'
placht hij dan te zeggen; waarop zij oogenblik-
kelijk haar boek of penseel ter zijde legde en zich
geheel aan hem wijdde. Vertelde men hem de
een of andere vroolijke anecdote, dan was zijn
eerste geachte: „Daar zal Elfriede hartelijk om
lachen."
Met dit alles was reeds veel gewonnen, en toch
scheen het haar zoo weinig toe. Op zekeren
morgen vroeg de overste haar hoe het werk vor
derde. Zij wendde het schoone gelaat moedeloos
naar hem toe en antwoordde:
„Daar kan ik bijna niet op antwoorden, Rein
hold. Ik heb al het mogelijke gedaan. Ik heb
hem bestudeerd, en toch kan ik niet zeggen dat
ik hem begrijp. Geen goede stand van zaken
niet waar?"
„Alle begin is moeielijk, Elfriede, ge zijt op den
goeden weg; wanneer hij nu reeds begint u in al
zijn genoegens te laten deelen, zal het niet lang
meer duren of hij begint in alles wat u betreft
belang te stellen."
Haar donkere oogen begonnen reeds vroolijk
te schitteren: „Gelooft ge dat werkelijk?" Dus
al mijn streven zou niet te vergeefs geweest zijn?"
„Integendeel, uwe vorderingen zijn verwonder
lijk. Gij kunt nu reeds beginnen iiera belang te
doen stellen in iets degelijks, in zijn plichten.
Beproef eerst hem uit die doffe onverschilligheid
te wekken, dan zal het overige spoedig volgen.
Ik ben overtuigd dat een verkeerde opvoeding en
niet de natuur de oorzaak i9 van zijn gebreken."
Het was gemakkelijk dezen raad te geven
moeielijker echter om die uit te voeren. Wilde
zij „een nreek houden," zooals Erich dat noemde,
dan werd hij ongeduldig, ja, soms zelfs driftig.
Haar onderneming eischte een bijkans ongeloof
lijk geduld en tact, maar zij beloofde opnieuw
dat het hieraan niet zou ontbreken.
Wordt vervolgd.
