NAAIMACHINES.
Wij vermeenen aan onze lezeressen een dienst te bewijzen, door haar in 't kort
de wordingsgeschiedenis der naaimachines en eenige wetenswaardigheden om
trent de laatste vindingen mede te deelen en zullen daar tevens enkele nuttige wenken
betreffende gebruik en onderhoud aan toevoegen.
Yelen zal het zeker verwonderen, dat reeds in het begin dezer eeuw verschillende
pogingen zijn aangewend om langs werktuigelijken weg naaiwerk te leveren. Daar men
zich echter vasthield aan het geheel nabootsen der handbeweging bij het naaien, ble
ven de resultaten gebrekkig en oogstten Stowe en Henderson in 1804, met hunne
machine in dien geest geconstrueerd, slechts bespotting. De Weener kleermaker Ma—
dersberger, die jaren lang tobde om hetzelfde denkbeeld te ontwikkeleu, begreep ein
delijk eenen anderen weg te moeten inslaan en kwam in 1814 met eene machine voor
den dag, waarvan de steek in hoofdzaak dezelfde was als de tegenwoordige. Het pu
bliek nam de zaak echter niet ernstig opmen beschouwde de vinding meer als eene
aardigheid. Zoo ook ging het Thimonnier, die in 1829 eene machine samenstelde,
welke met kettingsteken naaide. De Amerikaan Hunt, die in 1824 octrooi verkreeg
voor eene door hem uitgevondene machine, werd eerst 20 jaar later in Engeland door
Gibbons en Visser ter zijde gestreefd. Aan Elias Howe gelukte het eindelijk in 1846
het systeem aanmerkelijk te verbeteren en eene machine met scheepje te vervaardigen,
die 300 dubbele stiksteken in de minuut leverde.
Sinds trad de naam van Singer op den voorgrond, die door talrijke verbeteringen
de naaimachines als practisch, schier onmisbaar huismeubeltje, toegang verschafte in
iederen familiekring en zelfs toestellen maakte ten dienste van schoen- en zadelmakers,
liet doel dezer regelen is ons tot de fabrikaten der Singer-Maatschappij te bepalen en
deze dan ook tot in de details te behandelen.
Bijna 40 jaren geleden bracht Singer zijne eerste machines in den handel, welke
hoofdzakelijk voor kleermakers bestemd waren en onder de benaming van Singer's No.
1 en No. 2 machines, spoedig alom in gebruik kwamen. Deze machines hadden een
in gelijke richting met liet oog der naald heen en weer loopend schuitje en een rad-
vormigen transporteur voor het voortschuiven van de te naaien stof, terwijl de noodige
beweging overgebracht werd door kamraderen, door middel van eene direct van de
trede uitgaande trekstang zij werkten dus zonder drijfriemen.
Keeda spoedig vonden deze machines, waarvan er thans nog vele in gebruik zijn,
zooveel bijval, dat Singer besloot nog eene andere lichtere machine voor naaisters te
construeeren en zoodoende ontstond de Litte-
ja A machine welker schuitje eene rechthoe- 1 ra? jfiBk
kige beweging tot de naald had, waardoor
ook in de fijnste stoffen een buitengewoon
gelijkmatige steek bereikt werd. Ook deze
machine oogstte veel succes en spoedig wa-
in gebruik. Des niettegenstaande werkte Sin-
gcr onphoudelijk aan de verbetering zijner J
machines en reeds in 1865 kon de Singer- - - "gj J
beelding fig, 1) welke in ongeloofelijk korten tijd haren weg naar alle landen vond en
den naam Singer over de geheele aarde bekend maakte.
Deze machine, welke daarom ook spoedig overal nagemaakt werd en waarvan de
Maatschappij alleen meer dan 5 millioen stuks verkocht heeft, zal wel aan al onze leze
ressen bekend zijn, want er zullen heden nog wel slechts weinige familien te vinden
zijn, waar niet deze machine (of een
namaak er van) «als trap- of hand-ma
chine gevonden wordt. In hoofdzaak is
deze familie-naaimachine naar gelijke
beginselen als de Littera A machine
geconstrueerd, echfer is ze in vele op
zichten belangrijk verbeterd, b v. heeft
zij niet meer het korte en dikke schuitje
der Littera A machines, maar een
schuitje van rankeren vorm, waardoor
een kortere n.aald gebruikt kan wor
den. Verreweg de meeste Europeesche
fabrieken van naaimachines fabriceeren
heden nog bijna uitsluitend machines,
welke hoofdzakelijk volgens de bij Sin
ger's zoogenaamde familie-naaimachine
in toepassing gebmehte bpginselen ge
maakt zijn.
Niet zoo de Singer-Maatschappij.
Alhoewel deze haren omzet successieve
lijk tot ruim 600,000 stuks jaarlijks
zag aangroeien, bleef zij hare leuze om
altijd vooruit te streven getrouw en
bracht reeds in 1880 weder eene ge-
2. Singer's „RINGSFOEL" ^eel 1n,euwe mi!ohine in, .de,1,7handtf1
naaimachines w;,[ "«gspoel-naa.machme (Z,e af-
beelding 2.)
Deze machine werkt licht, gedruischloos, met fijne korte naald, waardoor zelfs bij
harde stoffen het naaldbreken vermeden wordt, is van zeer eenvoudige constructie en
in duurzaamheid nagenoeg onbegrensd. Het vastliggende ringspoeltje heeft evenals de
assen eene oscilleerende beweging, terwijl het klosje dubbel zooveel garen bevatten kan,
als het spoeltje van vroegere constructie. Door het hoog oplichten van de naaid en
den persvoet, is het zelfs mogelijk vier en vijfvoudig dubbele stof gemakkelijk er on
der te leggen.
De ringspoel-machine wordt in twee grootten vervaardigd
„Y" voor familie gebruik, witte goederen, corsetten- en paraplu-fabricagevoor
fijn lederwerk etc. en
,,M» voor kleermakers, mantel fabricage en ieder zwaar confectie-werk.
Ma.ar het ongekende succes, hetwelk aan deze machines ten deel viel, heeft de Sin-
germaatschappij slechts aangespoord door te gaan haar uiterste best te doen en zoo
heeft zij nu.ook de ringspoel-machine door vele fabrikanten reeds werd nagevolgd
al weder eene geheel nieuwe machine (Y. S. d. w. z. vibrating shuttlegenoemd, om
dat het schuitje eene vibreerende beweging heeft) aan den markt gebracht, welke voor
huishoudelijk gebruik zelf de uitstekende ringspoelmachine in enkele opzichten overtreft
en door de Maatschappij zelve als hare familie-machine bij uitnemendheid beschouwd wordt.
De constructie van deze nieuwe V. S. machine (zie afbeelding fig. 3) komt in 't
kort op het volgende neder.
Door riem of handdraaiapparaat (al naar gelang er een trap- of handmachine wordt
gebruikt) wordt evenals bij alle naaimachines een drijfwiel in beweging gebracht, het
welk te dien einde door eene schijf met de hoofdas verbonden wordt. Deze laatste
brengt verder h*re beweging over
lo. op het schuitje, 2o. op den tr.ansporteur en 3o. op de naald.
De overbrenging der beweging op het schuitje geschiedt door eene kruk en eene
schommelende as in den arm, welke met eene, den schuitjesdrager bewegende drijf-
stang verbonden is.
De beweging op den transporteur wordt van de hoofdas overgebracht door eene excen
triek, die zich achter in den arm der machine bevindt en eenen hefboom beweegt,
welke aan eenen tweeden, met den transporteur verbonden hefboom aangekoppeld is.
De beweging van de (de naald houdende) naaldstang geschiedt, door eene met de
hoofdas verbondene excenterschijt, waaraan eene rol zit, welke in een met de naaldstang
verbondene excentriek loopt.
De stand van de naald wordt door de machine zelf geregeld, en wel zoo, dat het
Fig. 3. Singer's ,/V. S* naaimachine.
onmogelijk is~een naald verkeerd in te zetten, iets wat, zooals onze dames weten, tot
nog toe zoo vaak gebeurde en ten gevolge had, dat ook de beste machine slordig werk
moest leveren. Hetschuitje is- niet -
meer van gaatjes voorzien (want het
lastige inrijgen van den draad is afge
schaft,) en heeft een ronden vorm, (zie
afbeelding fig. 4,) ten einde het naald-
breken niet meer kan voorkomen. Bui
tendien werkt de machine bijna on
hoorbaar, want de levenmakende kam--
raderen zijn vervangen door toepassing
van eene as.
Zoonis men ziet is deze nieuwe ma
chine zoo practisch io elkaar gezet, dat
ze met recht een model van eenvoud
genoemd mag worden, en dientenge
volge natuurlijk ook grootere duurzaam
heid belooft en minder gemakkelijk aan
storingen zal zijn onderworpen dan meer
gecompliceerd gebouwde m«achines van
vroegere uitvindingen.
De aard en wijze, waarop de steken
door middel van naald en schuitje wor
den gemaakt, is natuurlijk de bekende,
t. w. de naald dringt in de stof en voert,
I aangezien haar oog zich aan hare punt
F,g. 4. tyIiBde. schu.tjc yoor Singer VS .nachinc. deu ingSe9t0ken borendïaad
dubbel onder de steekplaatbij het opstijgën der naald vormt deze draad een oógen—
blikje eene lus door welke het, de spoel met den onderdraad bevattende schuitje, vliegt,
en zoodoende ook den onderdr.aad door de! lus van den bovendniad brengt (dus beide
draden met elkander verbindt, (zie afbeeldiug fig. 5) waarna de naald bij haar verder
opstijgen de thans verbonden draden mede inaar boven trekt, terwijl het schuitje even
eens op zijne plaats terugg«aat.
ZoojiIs van zelf spreekt dicmen na«aimachiües om goed werk te kunnen levere V, ook
behoorlijk onderhouden te worden en moet eene machine, welke voortdurend in gebruik
is, minstens eenuml daags geolied worden heeft zij echter langeren tijd gestaan, dan
moet men ze eerst reinigen en oliën alvorénjs men met naaien begint, want de grootste
vijand van elke machine isvuil. Voor
hel schoonmaken van naaimachines dient men i
deze met een weinig petroleum op de ge- Eig. 5.
wone wijze te oliënbrengt dan de machine in snelle beweging en veegt ze weder
af, waarna ze van beste spermolie voorzien inoet worden. Men zoude werkelijk ver
standig handelen door nimmer andere olie te gebruiken.
Van evenveel belang als het schoonhouden en olicn is bij naaimachines ook de'keuze
der naalden en de juiste verhouding van deze tot het garen dat men gebruikt.
Men zal daarom wel doen de benoodigde naalden altijd uitsluitend bij die firma te koo-
penvanwaar ook de machine afkomstig is en er op te letten, dat de draad voor het
oog van de naald noch te dik, noch te dun is. Degelijke frabrikanten zootls de Singer-
Maatschappij leveren daarom dan ook bij elke machine eene gebruiks-aanwijzing in den
vorm van een boekje, bevattende o. in. eene lijst, waaruit duidelijk te zien is, dat b. v.
voor katoengaren merk 70 eene Singernaald merk 1/2, voor linnengaren merk 40 echter
eene naald merk 4, enz. te kiezen is.
Een ander groot gemak voor bezitters van deugdzame machines is, dat de enkele
deelen, waaruit eene machine is samengesteld, alle machinaal vervaardigd zijn en daarom
bijna wiskunstig juist onder elkander gelijk zijn. Dientengevolge kan de gebruiker in
geval het een of ander deel van zijn werktuig mocht breken of door langdurig gebruik
versleten zijn, zich meestal zelf redden, door doodeenvoudig van zijn leverancier een
nieuw deel te ontbieden en dit ter vervanging van het gebrokene of versleten deel te
gebruiken. Buitendien is deze manier van doen niet slechts de minst omslachtige, maar
ook eene bijzonder goedkoope want de meeste remontestukken zijn juist, omdat ze,
zooals wij boven gezien hebben, machinaal vervaardigd worden, vrij laag in prijs. Zoo
kost b.v. voor de gewone Siuger-familie-machine eene draaghefboom veer slechts 6 cen
ten, eene tnuisporteurveer eveneens 6 ct., eene schroef voor de spannningsveer 3 ct. enz.
Om een denkbeeld te geven van de onmisbaarheid der naaimachines moge dienen, dat
b. v. de Siuger-Maatschappij alleen 6 fabrieken bezit, waarvan er zich 4 in Amerika
bevinden t. w. te Elizabeth Port bij New-York, te South-Bend, Cairo en Montreal ter
wijl de overige twee in Europa en wel te Kilbowie bij Glasgow en te Weenen zijn.
De beide grootsten van deze fabrieken zijn die te Elizabeth Port en te Kilbowie, welke
aan niet minder dan 750U werklieden arbeid verschaffen en desnoods 20.000 machines
per week kunnen produceeren.
De gegevens ontbreken ons om ook van de vele andere naaimachine-fabrieken het
productief vermogen te kunnen opgeven. Het gezameutlijk getal moet, afgaande op
bovenstaande cijfers, wel verbazend zijn. A.' Z.
Drijfwiel
Steekregulateur
Knoopschroef
Transport Excentr.
Schommelende as in
den arm.
Garenpen
Hoofdas
Arm
Draadaantrek excentr.
Draadaantr. hefboom
Drijfstang voor het
schuitje
Schommelende trans
porteur-as.
Schuitjesdrijver
