Nummer 37.
Donderdag 7 Mei 1891.
14e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
X
ANTOON TIELEN,
v
UITGEVER:
Waalwijk.
Algemeene beschouwingen.
Fabrieks- en handelsnijverheid.
Teeken school.
Gasfabriek.
Handel.
Huiden.
Waalwyfescbe en Langstraatscke Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J1,00.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 1 7 regelt j 0,60 daarboven 8 cent per regeJ
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiker, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
der kamer van koophandel en fabrieken te
Waalwijk, betreffende den toestand van handel
scheepvaart en nijverheidover het jaar 1890.
Betreffende den handel en de nijverheid, kau 1890 wedijveren
met de onmiddellijk voorafgaande jaren, zoodat het, over het
algemeen genomen, een naar omstandigheden redelijk goed jaar
kan genoemd worden.
Waren er niet een paar min of meer belangrijke déconfitures
te betreuren, dan zoude er zelfs geen stoornis in den tamelijk
geregelden gang der betalingen te bespeuren zijn en daar deze
streek gelukkig verschoond blijft van werkstakingen of wat
daarmede direct of indirect in verband staat, zou de algemeene
toestand nog gunstiger kunnen worden genoemd.
Er ging geregeld vrij wat om, zoowel in huiden, leder, schors,
schoenen en schoenmakersfournituren als in andere artikelen
van handel en industrie, landbouw enz.
Nieuwe instellingen van nijverheid zijn er wel niet opgericht,
doch de bestaande bleven minstens op denzelfden voet of werden
uitgebreid.
De lange strenge winter was ook hier een onwelkome gast.
Minstens twee maanden stond de scheepvaart geheel «til, doch
des te meer gebruik werd er gemaakt van het vervoer per
spoorweg en per tramen ofschoon de expeditie niet altijd
zonder stoornis kon plaats hebben, komt toch een woord van
lof toe aan de hoofden onzer expeditie-ondernemingen, vooral
aan den ijverigen chef van het station Waalwijk. De bemoei
ingen dezer heeren hebben er veel toe bijgedragen, dat men
betrekkelijk niet had te klagen.
De bewoners der Langstraat verheugen zich sedert 1 October in
de aansluiting van de staatsspoorweglijn Zwaluwe's Bosch
vak Vlijmen'sBosch. Misten wij gedurende den winterdienst
de vroeger bestaande Locaaltreinen tot groot ongerief van den
handel, met belangstelling werd vernomen, dat de maatschappij
tot exploitatie van staatsspoorwegen in overleg met de regeering,
op aanhoudend verzoek van de kamer van koophandel en van
verschillende gemeentebesturen, heeft kunnen goedvinden, dat,
bij de aanstaande zomer-dienstregelingminstens een drietal
treinen in de richting Zwaluwe's Bosch en 's BoschZwaluwe
zullen worden ingevoerd.
Onze gemeente is dus, zoowel te water als te land, niet mis
deeld van vervoermiddelen. Bovendien bestaat er nog uitzicht,
dat de Waalwijksche haven, tengevolge van de heropening van
den ouden Maasmond, door eene schutsluis aan de groote rivier
zal worden aangesloten. Reeds voor dat tot dit belangrijke
werk wettelijk besloten was, gingen er stemmen op ten gunste
van genoemde schutsluis. Met vereende krachten werd er
gewerkt om de hooge regeering voor dit nuttige werk te
winnen. Meer dan ooit bestaat er kans van slagen, daar èn
de regeering èn de provinciale staten van N.-Brabant subsidie
hebben toegezegd. Men vermeent echter dat ondanks deze
goede gezindheid, de lasten nog te groot zouden zijn voor onze
gemeente, en daar het werk voor Tilburgvoor het land van
Heusden en Altena en voor de geheele Langstraat van groot
belang isen het zelfs ontegenzeggelijk als een werk van
algemeen belang te beschouwen is, verwacht men, dat het rijk,
gesteund door de provinciale subsidie, de uitvoering, als be-
hoorende tot de werken van den nieuwen Maasmond, op zich
zal nemen zonder bijdrage dezer gemeente.
Betreffende de vorderingen der werkzaamheden tot verleg
ging van den Maasmond valt het navolgende te melden
De groote doorgraving van »Keizersveer", tot aan het «Oude
Maasje" te Hagoort, onder de gemeenten RaamsdonkDussen,
Waspik Meeuwen Kapelle en Drongelen zijnde eene lengte
van ongeveer 7900 meter, komt in dit najaar gereed en er is
alsdan op deze sectie een hoeveelheid van circa 6,000,000 M3
grond verplaatst. De liierbijbehoorende kunstwerken als toe-
gangsbruggensluizenduikers enz. zijn tegelijk daarmede
voltooid.
De afgravingen bij Keizersveer tot aan de monding der
Donge, alsmede de uitdiepingen van de Amer onder de gemeenten
Made en Drimmelen zullen midden 1892 gereed zijn.
De woningen voor dienstpersoneel van het nieuwe veer bij
de Baan en de brug over het Oude Maasje bij het Capelsche
veer, die dezen winter aanbesteed zijn moeten in dit najaar
worden opgeleverd.
Verder is het gedeelte Heusden—Heleind, bij Hedikhuizen,
behoudens het wegbaggeren der dijken, gereed; in het najaar
1890 is het riviervak Hagoort—Heusden aanbesteed, waaruit
nog circa 5,500,000 M3 te verplaatsen zijn en waarmede dit
voorjaar een begin werd gemaakt. Ook de kunstwerken op
deze sectie zijn tevens in uitvoering.
Aan 's rijks postkantoor was de beweging niet minder dan
vorige jaren in sommige gevallen zelfs meer. Zoo zijn ont
vangen 94851 gefrankeerde brieven tegen 63080 in 1889, enkele
briefkaarten 64835 tegen 42579 in 1889.
In de rijkspostspaarbank waren 3264 inlagen tot een bedrag
van 38676,20 en 560 terugbetalingen tot een bedrag van
f25076.56s. Er werden uitgegeven 177 boekjes tegen 77 in
1889. In 1889 waren 912 inlagen tot een bedrag van
f 13291.77s en 169 terugbetalingen tot een bedrag van f 10703.75.
De jaar- zoowel als de weekmarkten namen nog steeds in
bedrijvigheid toe. Sedert de staking van den locaaldienst op de
lijn Zwaluwe's Bosch sedert Oct. 11. meent men echter eenigen
achteruitgang waar te nemen.
De veeteelt en de weiderij hebben goede resultaten opgeleverd.
De handel in deze streek is zeer gebaat door de oprichting
van het correspondentschap 1° klasse der Nederlandsche bank
alhier. De operatiën nemen in alle deelen in omvang toe.
Van de verwisseling in specie en bankpapier wordt vooral veel
gebruik gemaakt. Opmerkelijk is het, dat het correspondent
schap nog steeds specie bij de bank heeft moeten aanvragen
hoewel toch een groot bedrag daarvan weer terugvloeit, terwijl
tot dusverre geen specie aan de bank is teruggezonden.
Voortdurend blijft er behoefte aan specie bestaan.
De zoolleerlooierijen werkten geregeld door. Evenals in
vorige jaren bestond de fabricage hoofdzakelijk in prima zware
gezouten Buenos-Ayres- en Uruguay-huiden, waarin deze plaats
dan ook een bepaald gunstigen naam heeft verworven. De
huidenprijzen in die soorten bleven het geheele jaar door hoog,
dat wil zeggenaan de eerste markt (in casu Antwerpen)
genomenvan fr. 60,— tot fr. 66,— per 50 K.Cr.
De winsten voor de looiers zijn vooralsnog te gering daar
de lederprijzen niet in evenredigheid zijn. Men bedong fl,40
a f 1,50 tot f 1,55 per K.G. gelooid leder Ie kwaliteittweede
en inferieure soorten 10 a 20 cents minder. Dewijl het voor
de zoolleerlooierij benoodigde bedrijfskapitaalom met succes
te werken zeer beduidend iswegen voor iemandwien het
niet gegeven is met eigen kapitaal te werkende voordeelen
der fabricage niet op tegen de te betalen intresten, wijlde looier
veelal lang crediet moet geven.
De hier bestaande paardeleerlooierijen blijken gunstige resul
taten op te leveren; voortdurend ziet men daarin vooruitgang en
uitbreiding.
De voornaamste dezer inrichtingen werkt gemiddeld met
pl.m. 20 werklieden. De inkoopsprijzen der gezouten paar
denhuiden waren: voor inlandsche f 10,75 f 11,per stuk
prima kwaliteitEngelsche f 13,a f 14,B.-A. gezouten
in de wicht van 15 a 16 K.G. f9,tot f9,50. Deze laatste
zijn klein en mooimaar schijnen voor de Nederlandsche
fabrikanten te duur en ongeschikt te zijn. Bovenbedoelde
Engelsche hoewel ze eenige prijsvermindering hebben onder
gaan, schijnen ook voor het Nederl. fabrikaat nog veel te duur
te zijn. Voor Russische droge paardehuiden naar kwaliteit
betaalde men f6,25 tot f7,Zwart paardeleder sedert de
maand October met vluggen omzet. Omtrent de prijzen ver
wijzen wij naar de rubriek «Leder.
De schachtenfabrikatie is er niet op vooruitgegaan; de pro
ductie is veel verminderd terwijl de fabrikanten zich thans
meer schijnen toe te leggen op de bereiding van paardeleder.
In de Nederlandsche Fabriek van Leder-Artikelen te Baard
wijk nam de omvang der werkzaamheden aanmerkelijk toe.
Het machinale schoeiseldat geruimen tijd tegen allerlei voor-
oordeelen heeft te worstelen gehad, laat in deze fabriek, zoowel
wat vorm als soliditeit betreftniets meer te wenschen over.
Zich vooral toeleggende op deugdelijk heerenschoeiselkan aan
de aanvrage om dit artikel niet volledig worden voldaan. De
bestellingen van het Rijkzoowel voor het leger hier te lande
als voor dat der koloniën, waren ook oorzaak dat in de fabriek
onafgebroken kon worden gearbeid tegen goed loonhetwelk
in den langen strengen winter den werkman zeer te stade
kwam. Bij de invoering van de nieuwmodel vetleeren laarzen,
voor de bezettingen van de liniën bestemdis ook aan deze
inrichting de opdracht tot levering daarvan verstrekt; terwijl
de contracten voor de levering van militaire schoenen en
laarzen voor beredenenvoor den tijd van twee jaren zijn
vernieuwd.
Bovendien werd bij de laatste aanbesteding van halve zolen,
ten dienste vau de korpsen van het leger, een deel daarvan aan
de fabriek toegewezen. Overigens werd het zwaartepunt der
werkzaamheden weer verlegd naar den kant van de fabrikatie
van particulier schoeisel.
De chagrinlederfabriek te Bezooien werkte op denzelfden voet
vrij druk door.
In de fabriek van leestklaar schoenwerkte Bezooien, kan
vooruitgang worden geconstateerd. Daar het fabrikaat in menig
opzicht met het buitenlandsche kan wedijveren, valt de concur
rentie gemakkelijk. Groote binnenlandsche afnemers geven
voortdurenddikwijls belangrijke bestellingenvooral in de
fijnere soorten zoodat er steeds voldoende viel te werken.
De twee bierbrouwerijenalhierde tabakskerverij en de
vier sigarenfabrieken handhaafden haren gevestigden roem en
konden ook haar debiet regelmatig uitbreiden.
De twee bestaande boekdrukkerijen met den daaraan ver
wanten handelnemen in bedrijvigheid toe.
De lijmfabriekte Waalwijkheeft hare werkzaamheden
geregeld voortgezet.
Hoewel de prijzen van de gefabriceerde lijm zeer laag zijn,
tengevolge van den grooten invoer en den goedkoopen prijs van
buitenlandsch fabrikaattracht de fabriek door meerdere pro
ductie aan de concurrentie het hoofd te bieden. Gedurende
drie maanden van het werkseizoen werd er verwerkt 120,000
K.G. lijmvleesch waarvan pl.m. 35,000 K.G. lijm geproduceerd
werd.
Ook thans mag een enkel woord, gewijd aan onze teeken-
school niet achterwege blijven,: overtuigd als wij zijn van het
groote nut, dat deze inrichting in onze industrieele gemeente
aanbrengt.
Behalve toch dat jongelui van verschillende ambachten, als
metselaars, timmerlieden, smeden, schilders enz. van de lessen
profiteeren, maken ook een betrekkelijk beduidend aantal leer
lingen voor de schoenmakerij bestemd van deze gelegenheid
gebruik. Het behoeft nauwelijks gezegd, dat het teekenonder-
wijs voor dezen voornamen tak van industrie, waar behalve
soliditeit, ook vorm en elegantie niet mogen ontbreken, van
overwegend belang is.
Het nieuwe ruime en aan alle redelijke eischen voldoende
schoollokaal bevordert ontegenzeggelijk den werklust van do
centen en leerlingen.
Een in de tweede helft van den cursus gehouden teekenwed
strijd onder de leerlingen om prijzen in het handteekenen, bouw
kundig of lijnteekenen werd met lust en ijver ten einde ge
bracht.
De prijsbeoordeeling en uitreiking van prijzen wordt eerst
daags te gemoet gezien.
De teekencursus werd geopend met 49 en gesloten met 48
leerlingen.
De gasfabriek onderging geene veranderingen. Het gewoon
onderhoud kostte iets meer tengevolge van het bouwen van
een generatoroven.
Ondanks den strengen vorst had geen noemenswaardige stoor
nis in de verlichting plaats.
Door den vroeg ingevallen winter, waardoor de aanvoer van
de steenkolen niet per scheepsgelegenheid kon geschieden, ver
hoogde zulks de steenkolenprijzen, die toch al ten gevolge van
de verleden jaar plaats gehad hebbende werkstakingen in de
mijnen, eene aanzienlijke verhooging hadden ondergaan.
Desondanks kan de bestaande gasprijs gehandhaafd blijven,
zijnde 9 ets. per stère.
Volgens de exploitatie-rekening bedroegen de ontvangsten
f10400.015
In huiden was het tamelijk druk. Behalve prima gezouten
La Plata-huiden werden er verschillende andere soorten voor
den handel ingevoerd, zooals Java-runder voor zool- en over-
leder en bijsoorten, ter bereiding op de leerlooierijen, welke
er zich meer bepaald op toeleggende schoenfabrieken in
de Langstraat te voorzien. Omtrent het getal van deze laatste
heeft de kamer geene genoegzaam vertrouwbare opgave kun-