Staatkundig overzicht.
Frankrijk.
BUITENLAND.
Belgie.
Engeland.
Italië.
Griekenland.
BINNENLAND»
Leder.
Schors.
UITVOERINGEN.
VRIJDAG 8 MEI,
Jaarmarkt teWaalwijk.
lien bekomen. Beter is zij ingelicht nopens
den invoer van huiden gedurende het jaar
1890 uit Antwerpen naar Nederland, hetwelk
zich stelt op pl. m. 140.000 stuks, meestal be
staande uit gezouten La Plata-huidenKio
Grande enz. Hiervan kan men veilig aannemen,
dat ruim de helft naar tie provincie Noord
brabant is verzouden. Een groot gedeelte
daarvan werd alhier bewerkt, behalve nog die,
welke uit Havre, Londen en andere stapelplaat
sen met bestemming voor deze streek werden
verzonden. Ook hiervan kunnen wij met juist
heid geen cijfers vermelden.
Er schijnt wel eene kleine vermindering
te bestaan met de twee vorige jarenmen
schrijft dit toe aan den onzekeren toestand,
zoowel der lederindustrie, als der huidenprijzen.
Het verschil in prijs tusschen gezouten osse-
huiden van 20/25 en 25/32 kg. is nog toege
nomen. Zoo zijn de hoogste prijzen van de
eerste geweest fr. 55 en der laatste fr. 66 per
50 kg. Inlandsche huiden voor zooileder worden
liier weinig verwerkter bestaat daarin ook
geen handel van eeuige beteekenis.
Paardehuiden en kalfsvellen, die zeer in prijs
zijn gestegen, vonden meer dan ooit koopers
tegen ferme prijzen.
De lederhandel is uit den aard der zaak
in deze streek belangrijk, niet alleen voor de
vele schoenfabrikantenmaar ook voor den
groothandel en voor militair gebruik.
De prijzen van het lichte zooileder bleven
tamelijk stationnair. Men verkocht van f0.50
tot f0.65.
Zwaar zoolleder van f0.60 tot 0.77* naar
kwaliteit. Alles per halve kg.
De hier bestaande leerlooierijen kunnen op
verre na de schoenfabrieken in de Langstraat
niet gerieven. Vandaar dat de schoenmake
rijen veel aanbod krijgen uit -andere plaatsen,
in en buiten deze provincie. Buitenlandsch
zoolleer wordt bijna niet ingevoerd; alleen
Engelsch liezenleder tot den prijs van f0.37*
en f0.425 per half kg.
Paardeleder betrekt de schoenfabrikant ook
bijna uitsluitend uit het binnenland en wel
hoofdzakelijk van de paardelederfabrieken uit
deze plaats.
Voor gelooide halzen, m de wiclit van 4/2
a 5 halve kilo's, werd besteed f 0.95a, f 1.05
per halve kilo; tweede kwaliteit f0.90af0.95
per halve kilo.
Stuiten van inlandsche paardehuiden: in de
haar f5.— rungaar f6.—, in het smeer zonder
klauwen f 5.90 a f 6.
De verhooging van 10 a 12 pet., dien de
prijs van de schors (gewin 1889) in het voorjaar
onderging, en waarvan wij in ons vorig verslag
reeds melding maakten, hield ook stand voor
het gewin van dit jaar. Dit was voornamelijk
het geval bij prima Geldersche schors, terwijl
de verhooging in de andere soorten slechts 3
a 4 pet. bedroeg.
De prijzen waren f4.50 a f4.60 per oo kg.
voor prima Geldersche schors, voor afwijkende
soorten f3.60 a f3.70. Tot op heden (voorjaar
1891) hebben deze prijzen zich flmk gehand
haafd. Deze staat van zaken is hieraan toe
te schrijven, dat de leerlooiers tegenwoordig
wel degelijk 4etten op het looigehalte welke
de schors bevat en hunne provisie inslaan of
wel in de streek zelve of wel bij schorshan
delaren, van wie men zeker isdat zij hunne
inkoopen in goede streken doen.
In Fransche schors ging dit jaar iets meer
om, dan in 't vorige, doordien de k\valiteit
bevredigend was en de prijzen met die van
het binnenlandsche product concurreerden.
Slechts enkele partijen lieten te wenschen over.
Niettegenstaande de bossclien dit jaar iets
hooger verpacht worden, verwacht men, dat
de prijzen van de nieuwe schors iets lager
zullen zijndaar voornamelijk het hout in
prijs is gestegen.
De aanvoer (hoofdzakelijk van inlandsche
schors) in onze haven, en per spoor en tram,
met bestemming voor deze gemeente en environs,
bedroeg pl. m. l'/a millioen kg.
Het verbruik van vreemde looimiddelen
hoofdzakelijk voor de overleerlooierijenis
toegenomen zooals eikenhout en quebracho-
extracten, het laatste vooral voor de paarde-
leerlooierijen en waarvan de prijs is gedaald
van f24 k f'26, op f22 a f23, per 100 kg.
De zoolleerlooierijen schijnen zich bij het
gebruik van Garouille (Afrikaansche wortel
schors) in de beste qualiteiten goed te bevinden.
Waarlijk de tweede dwaling zou heel wat
erger en ernstiger zijn dan de eerste, indien
uit de Mei-betooging mocht voortvloeien een
reeks werkstakingen met al den dioeven aan
hang ervan. En toch is er kans zelfs, dat
't in enkele landen, met name in Belgie, komt
tot gedeeltelijke stakingen.
De eerste Mei is in landen, die den naam
hebben 't ergst door het socialisme te zijn
besmetmet kalmte afgeloopenmen zie
maar eens naar Duitschland, waar geen of
bijna geen voorzorgsmaatregelen waren geno
men, en waarvan een „revue der werklieden
bataljons" geen ziertje is gebleken, zelfs niet
in de mijndistricten. Daartegenover staat, dat er
slachtoffers gevallen zijn juist in die landen, wel
ker regeeringen zich tot de tanden gewapend
hadden: namelijk Frankrijk en Italië. „Und das
haben mit ihrem Treiber. die Anarchisten
gethan", zou men den dichter van het be
kende Loreleilied kunnen nazingen, de anar
chisten, die hun kracht zoeken in geweld
pleging, in moord en doodslag en die, al komt
voor hen de triomf niet, al heel in hun schik
zijn als zij weten, dat eenigen doorgaans de
minst schuldigen hun leven hebben gela
len voor „de goede zaak." De treurige in
cidenten die den avond van den eersten
Mei in Rome hebben gekenmerkt twee
personen werden er gedood en 37 gewond,
waarvan 29 militairen zijn 't gevolg van
het drijven der anarchisten en dat bij de
botsing tusschen de mannen van rust en
orde en de opgewonden menigte te Framies
(Avesnes) in Fratikrijks Noo-derdepartement
zooals nader blijkt negen personen het leven
lieten, waaronder vrouwen en kinderen, ter
wijl er vijftien gekwetst werden, dat is een
feit, waarvan de oproerkraaiers eveneens de
verantwoordelijkheid dragen. t
En nu de werkstaking zal zij in Belgie s
en in Frankrijk's kolendistricten in 't Noor
derdepartement geproclameerd worden Ja
is 't antwoord van velen en gelijktijdig denkt
men aan de treurige gevolgen juist op een
oogenblik, dat in het land van Luik de mijn
werkers in een hevige agitatie verkeeren, die
Zaterdag reeds aanleiding heeft gegeven tot
heftige "botsingen, waarbij het aan gewonden
niet heeft ontbroken. Er Jieerscht bitterheid te
gen den algemeenen BÖad der arbeiderspartij
en als 't waarlijk komt tot een staking in t
land van Charleroi in 't land van Luik en
voor een deel in de Borinage, dan kunnen
er nog heel wat incidenten voorvallen. De
gemoederen zijn geducht in gisting en al
weder 2al wellicht het spreekwoord bewaar
heid worden, dat een besluit, in onbedacht
zaamheid of overspanning genomen bittere
tranen kan doen schreien. Gelijke vrees voor
ongeregeldheden en staking heeft men in t
Noorderdepartement van Frankrijk, waarheen
men enorme versterkingen heeft gezonden en
in enkele steden van Spanje als: Bilbao, Barce
lona (waar Zaterdag een vijftal patronen tot
ontploffing werden gebracht) B elmez enz.,
maar men meent, dat met de bewaking der
anarchisten de beweging zich op het Iberi
sche schiereiland niet zal uitbreiden.
Te Londen hebben een 4000-tal schrijn
werkers en timmerlieden het werk gestaakt
hun eisch is hooger loon en minder werk
(50 cent per uur en een week van 47 uur
uur arbeidj, in Amerika blijven de stakingen
hier en daar voortduren, maar van algemeen
heid is geen sprake.
In de Fransche kamer werd de regeering
geïnterpelleerd over de gebeurtenissen te
Fourmies en te Marseille, Dumay keurde de
te Parijs en in de provinciën genomen maat
regelen af. Roche verlangde een parlementair
onderzoek. De minister Constans verdedigde
de handelwijs der regeering. Hij heeft zijnen
dank doen betuigen aan het leger en veklaart
eerbied te hebben voor den officier, die last
gegeven heeft op het volk te vuren. Toen
Roche hierop den minister voor een moorde
naar uitmaakte, strafte de kamer hem met
berisping. Het voorstel tot het instellen van
een onderzoek werd verworpen. Eene dag
orde, waarin de kamer verklaart de meeste
sympathie voor de arbeiders te hebben, doch
vastbesloten te zijn de vraagstukken van
maatschappelijke hervorming vreedzaam op
te lossen, werd met 371 tegen 48 stemmen
aangenomen.
men zegt, is dit ook het geval in de kolen
mijnen Plateau-Herve.
Te Horloz zijn Zondag avond nog eenige
vechtpartijen voorgevallen, waarbij de gen
darmen drie werkstakers met revolverschoten
gewond hebben. Alle gemeenten, waar werk
stakers zijn, worden door militairen bezet
gehouden. Naar Seraing is een half bataljon
infanterie en een half eskadron cavalerie op
marsch gegaan.
In de kolenmijnen en werkplaatsen van
Cockerill staat alles stil, daar ook de metaal
werkers dier onderneming der arbeid gestaakt
hebben.
In alle kolenmijnen van het bekken van
Charleroi is de arbeid gestaakt, zoodat er
dertigduizend arbeiders rondloopen. Alles is
echter rustig en nergens hebben samenscho
lingen plaats. In de metaalfabrieken zijn de
werklieden aan den arbeid.
De mijnwerkers in de Borinaga hebben ook
algemeen het werk gestaakt, behalve in de
kolenmijnen van Levant, Crachet, Tour
Elouges en Bois Boussu. Er heerschte eenige
opgewondenheid onder de werkstakers, die
stellig beweren het werk niet te willen her
vatten.
Naar Charleroi zijn gezonden 2 escadrons
lansiers van het garnizoen te Brugge; naar
Luik 3 escadrens lansiers van het garnizoen
te Leuven, benevens het 14de linieregement
uit Antwerpen. Uit Hasselt staan 3 escadrons
gereed om op te rukken. Het Journal de
Bruxelles zegt dat de regeering besloten is
de orde stipt te bewaren, doch dat er geen
gevaar bestaat, en er geen gewicht gehecht
moet worden aan de verontrustende berichten
van sommige dagbladen.
De aanvoerders der werkliedenpartij, in
overeenstemming met de leiders der progres
sisten, begeven zich naar de mijndistricten,
en zullen al hun invloed aanwenden om de
algemeene werkstaking te verhinderen. Er is
grond te verwachten, dat zij zullen slagen.
SERAING, 5 Mei. De werkstaking zal
morgen volledig zijn bij alle takken der groote
fabriek van Cockerill, die aan 10,000 arbei
ders werk geeft. Voorts strekt zij zich uit
over talrijke ondernemingen in het Luiker
kolenbekken. De goedgezinden worden te
ruggeschrikt door de geweldenarijen der werk
stakers, die hen op weg naar de fabriek mis
handelen en uitplunderen, terwijl de politie
en de troepen niet talrijk genoeg zijn om
alle fabrieken te beschermen.
BRUSSEL, 5 Mei. Het hoofdbestuur der
arbeiderspartij, heden vergaderd met de af
gevaardigden der mijnwerkers, heeft besloten
de werkstaking der mijnwerkers, die ten doel
heeft verhooging der loonen, den achtuur-
schen werkdag en het algemeen stemrecht,
te steunen.
Het bestuur heeft zich er toe verbonden,
de werkstaking in al de kolenbekkens van
Belgie algemeen te maken.
Volgens de' Globe ontving de Engelsche
regeering uit Zuid - Afrika onrustwekkende
dépêches, volgens welke president Kruger
zou verklaard hebben dat hij onmachtig is
den Boeren den intocht itVMasholand te be
letten, daar het gebleken is dat er een 20
duizend man aan den tocht willen deelnemen,
in plaats van 5 duizend. Een dergelijke „trek"
was sedert 1837 niet voorgekomen.
De Mei-betooging of liever de berichten
dienaangaande hebben de verkiezing van den
ouden heer van Friedrichsruhe in den rijksdag
min of meer op den achtergrond gedrongen
en toch is het feit, belangrijk genoeg om in
den breede besproken te worden, te meer
nu door Bismarck's dankbetuiging aan eene
hem bezoekend nationaal-liberale deputatie,
de aanvaarding van het mandaat door den
ex-kanselier vaststaat. Als een eer rekent
hij het zich zitting te nemen in het parlement,
waarin hij door een bestrijding van het Duitsch-
Oostenrijksche handelsverdrag zal debuteeren.
In de Italiaansche kamer werd de beraad
slaging over het gebeurde op den len Mei
voortgezet. Nicotera verdedigde de handel
wijs der regeering, zeide dat er tusschen hem
en de ministers over dit punt volkomen over
eenstemming bestaat, en dat, als de kamer
het gedrag der regeering goedkeurt, zij daar
van moet doen blijken, zullende, indien dit
niet geschiedt, het kabinet aftreden. Met 235
tegen 133 stemmen werd een dagorde aan
genomen, waarin de kamer hare bewondering
te kennen geett voor het gedrag van het
leger en de ambtenaren belast met het hand
haven der orde.
Uit Chili wordt gemeld, dat de parlemen
tairen (opstandelingen) thans meester zijn in
acht departementen en dat hunne leiders, de
heeren Manti, Silva en Barros Luco, zich tot
eene Regeerings-Junta geproclameerd hebben,
die in bedoelde departementen gouverneurs
heeft aangesteld.
Van een en ander is o. a. aan de Fransche
regeering van ambtswege kennisgegeven.
Maandag ochtend is in het geheele kolen
bekken van Luik het werk gestaakt. Naar
Uit Fourmies wordt geseind, dat de Zoudag
kalm verliep; de werklieden vertoonden zich
niet op straat. Het dagelijksch bestuur blijft
permanent vergaderd. De afgevaardigde Roche
is aangekomen om van ooggetuigen te ver
nemen, of het optreden van militairen nood-_
zakelijk was; hij zegt de regeering te zullen
interpelleeren over de „moorden door den
minister van oorlog bevolen." Dumay, senator,
is van plan daarover te spreken in den senaat.
Generaal Loizillon, commandant van het eerste
armeecorps, is daarheen om een officieel
rapport uit te brengen aan den minister.
De bevolking van Fourmies is zeer opge
wonden. De begrafenis der slachtoffers is op
Maandag bepaald. Verschillende werklieden
vereenigingen zullen den stoet volgen, die op
20.000 man geschat wordt. Men is zeer be
vreesd voor nieuwe beroeringen, daar het
plan voor een manifestatie tegen de regeering
bestaat. De vrijwillige brandweer heeft en
corps bedankt. De schoolbataljons hebben
aan het gemeentebestuur hunne wapenen
teruggezonden.
Te Sains zijn bij een volksoploop de gla
zen verbrijzeld van de spinnerij Dupont. Een
detachement cavalerie bewaart daar de orde.
In de verschillende Engelsche steden had
den Zondag arbeidersbetoogingen plaats ten
gunste van den achtuurschen werkdag, welke
rustig verliepen, hetgeen den bladen aan
leiding geeft tot voor Engeland gunstige
vergelijkingen met het buitenland. De groote
betooging in het Hyde Park stond bovenaan.
Prachtig weder lokte tienduizenden aan, zoo-
dat de opgekomen menigte wel een kwart
millioen bedroeg. De meeting zelf, waarbij
de parlementsmannen der arbeiderspartij,
alsmede Burns, Mann en Tillettpleitten
voor den internationalen wettelijken achtuur
schen werkdag, verliep ordelijk en eindigde
met het aannemen eener desbetreffende motie,
waartoe trompetgeschal uitnoodigde.
Ook de socialisten hielden eene bijeen
komst. Dezen vertoonden vele roode banieren,
met opschrifen als „weg met den czaar en
andere despoten." De politie bleef toeschou
wer de demonstraties hadden een zeer
rustig verloop.
Volgens een telegram uit Rome aan den
«Univers» zal 's Pausen eucycliek over de
sociale quae9tie, wier bearbeiding reeds voor
langen tijd was aangekondigd, weldra open
baar gemaakt worden. Leo XIII heeft, om
wel te begrijpen redenen, met de openbaar
making willen wachten tot na 1 Mei. Hij
heeft de encycliek in vier talen laten over
brengen in het Italiaansch, Fransch, Duitsch
en Engelsch. Zij is samengesteld uit drie
deelen de historische, leerstellige (doctrinale)
en de practische zijde der quaestie. Het his
torische gedeelte beslaat de minste ruimte.
Eene bijzondere zorg is besteed aan hetgeen
men zou kunnen noemen „het oeconomisch
leerstellige" (les doctrines économiques.) Uit
dat oogpunt zal het pauselijk document van
het hoogste belang zijn en gansch en al oor
spronkelijke aanwijzingen bevatten, met het
tweeledige doelomdeintellectueele leiding der
sociale beweging op zich te nemen en om
aan de verdeeldheid onder de katholieken
omtrent deze gewichtige aangelegenheid een
einde te maken.
De H. Vader laat geen enkel element van
bet maatschappelijk organisme onaangeroerd.
Hij wijst met juistheid den aard, de betrek
kingen, de rechten en de plichten van den
staat en het individu, van het kapitaal en
den arbeid aan. Vooral zet hij in vele bij
zonderheden, gelijk eene zoo belangrijke zaak
verdient, de werkzaamheid van de beide laat
ste uiteen. Deze geheele uiteenzetting wordt
beheerscht door ééne algemeene gedachte,
die van gerechtigheid.
Met niet minder kracht verheft de Paus
zijne stem tegen de uitspattingen van het
kapitaal en de overdreven opeenhooping der
rijkdommen, dan tegen de leer en de on
rechtvaardige eischen van het revolutionair
socialisme. Plij ziet in de gerechtigheid over
en weer en in de erkenning der rechten en
plichten van alle factoren in de maatschappij
de billijke en met de voorschriften van het
Evangelie overeenkomende oplossing van het
oeconomisch vraagstuk.
In dit geheele gedeelte tracht Leo XIII in
eene hoogere en synthetische leer de sociale
tegenstrijdigheden, die de partijen en de maat
schappij vérdeeld houden, tot eenheid te bren-
gen.
In de quaestien van practische toepassing
staat hij bij voorkeur stil bij het teedere en
moeilijke punt, dat men staatstusschenkomst
noemt.
Hij verklaart zich niet ten gunste van eenige
schoolmaar het absolute standpunt latende
varen, laat hij in het bijzonder zijne denk
beelden gaan over het gebeurtelijke en be
trekkelijke, namelijk over de noodzakelijk
heid en het raadzame van staatstusschenkomst
in de. bijzondere toestanden waarin de te
genwoordige maatschappij verkeert, waaruit
volgt dat die tusschenkomst niet iets abso
luuts en niets gelijkmatigs kan zijn, maar
zich moet bepalen tot een practischen maat
regel, naar gelang van de behoeften, den
maatschappelijken toestand en het tempera
ment van elk land.
De Heilige Vader omschrijft het deel, dat
die tusschenkomst moet hebben ten opzichte
van de werkuren, van het minimum-loon, van
den kinder- en vrouwenarbeid en voorwaar
den van hygiène in de fabrieken.
Men verzekert zegt het telegram ten
slotte dat de Paus het openbaarmaken de
zer, reeds voorlang aangekondigde encycliek
telkens heeft uitgesteld, omdat hij, de teedere
quaestie der staatstusschenkomst in aanmer
king genomen, haar breed heeft willen op
vatten en behandelen en juist omschrijven.
Te Zanle is de rust ernstig verstoord door
een processie, die „dood aan de joden
schreeuwde. De gewapende macht moest er
zelfs aan te pas komen en op de manifes
tanten vuren, van wie er drie gedood en en
kele gewond werden. De regeering heeft een
oorlogsschip ter assistentie der militairen daar
heen gezonden.
Ook op de Jonische eilanden en voorna
melijk te Corfu is in den laitsten tijd een
zekere agitatie tegen de joden waar te nemen.
WAALWIJK.
Donderdag 7 dezer zal door de harmonie
„l'Espérance" onder meer stukken op de har
moniezaal worden uitgevoerd
1. Les Danaides, ouverture. Minnen.
2. Blondinette, polka pour piston. Renard.
3. Aux Bords de l'Escaut, fantaisie. Minnen.
WAALWIJK, 6 Mei 1891.
M'ij. C. F. Washington Taylor is benoemd
tot commies der telegraphie van de 3e klasse.
De harmonie l'Espérance, alhier, heeft
van den heer A. J. de Winter de toezegging
ontvangen, dat hij de matinée, welke deze
corporatie gewoon is kermis-Dinsdag haren
abonné's aan te bieden, door zijne mede
werking zal opluisteren.
Gaarne verklaren wij den heer de Winter,
dat zijn optreden reikhalzend wordt tegemoet
gezien en algemeenen bijval vinden zal, voor
al ook bij „Waalwijk's schoonen" wier lach-
