Nummer 43, Donderdag 28 Mei 1891. 14e Jaargang. Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. Be Goudsmid, vaa Staatkundig overzicht. ANTOON TIELEN, FEUILLETON. UITGEVER: Waalwijk. De Echo van het Zuiden, Wulvykscbr en Langstraatschc Courant, Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond. Abonnementsprijs per 3 maanden 1,00. Franco per post door het geheele rijk f 1,15 Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den Uitgever. Over de buitenlandsche politiek ligt een zekere vieedzame stemming, die men wel licht 't best door Pinkstervrede zou kunnen aanduiden een kalmte, die door het ge beurde te Belgrado slechts tijdelijk is ver stoord kunnen worden. Nu zijn we weer aan 't indommelen en met cynische kalmte wordt door de lezende menschheid vernomen, dat 't den machtigen czaar aller Russen behaagd heeft den Fransche» premier, De Freycinet en den minister van buitenlandsche zaken, Ribot, te verrassen met de Alexander Newski- orde een bewijs (de bovenvermelde kalmte, wel te verstaan) voor het algeraeene en een parige vertrouwen, dat 't goed is, zooals "t is en dat 't zoo nog wel een poosje zal blij ven ook. Men beschouwt de ordeverleeningen aan beide ministers van de groote Republiek dan ook niet als de uiting van een oorlogs zuchtig gemoed, maar als gewone eerbewijzen van een machtig potentaat aan de eerste die naren van een staat, wiens hulp en steun hij wel eens zou kunnen noodig hebben, 't Zijn van die kleine geschenken, welke de vriend schap onderhouden zij maken den gever niet armer en de begiftigde is er bl:j mee. 't Is waarlijk een meevallertje, zoo kalm als men in Petersburg de uitwijzing van de ex-koningin van Servie heeft opgenomen. Men heeft zelfs geen uiting van misnoegd heid vernomen over de geweldpleging en menigeen, die zoo'n beetje liefhebberij in de politiek heeft, gaat allicht denken, dat 't wel couleur de rose moet zijn tusschen de hoog- mogenden te Petersburg en de regenten en de regeering te Belgrado. Ondertusschen valt het heugelijke feit niet te loochenen, dat 't op het Balkan-schiereiland niet tot een uit barsting is gekomen, die onmiddellijk de groote mogendheden naar de wapenen zou hebben doen grijpen zelfs is de rust in Servie niet aanmerkelijk verstoord en de agitatie te gen de regeering, die nog immer voortduurt en nu door de liberalen wordt geleid, behoeft 33. XII. VORST EN WERKMAN. In het huis van den wapensmid Bockel heersclite aan den avond van dien dag een geweldige op schudding. Max was van zijn tweede bezoek op den hofburg teruggekeerd met het bericht, dat de keizer hem een groote gunst had bewezen, en hem had toegevoegd aan het gezantschap, dat met geschenken voor den Grooten Heer naar Turkije zou vertrekken. Had meester Bockel steeds gevreesd, dat hij den gezel, dien hij lief gekregen had, zou ver liezen, doordat deze door zijn neiging tot ridder oefeningen of door zijn eerzucht zich zou laten verleiden om in dienst van den een of anderen aanzienlijken hepr te treden, thans werd zijn vrees vervuld, maar op een geheel onverwachte wijzeGundacker werd aan zijn werkplaats ont nomen door eene onderscheiding, om welke ieder meester van het gild hem moest benijden. Het gevolg van den gezant zou voor een gedeelte uit kooplieden en handwerkslieden bestaan; men wilde aan de eersten gelegenheid aanbieden om nieuwe handelsbetrekkingen aan te knoopen en oude te bevestigen en aan de laatsten eensdeels de zorg toevertrouwen voor de kostbare geschen ken en anderdeels hen in staat te stellen wat te leeren met betrekking tot het vervaardigen van verscheidene voorwerpen, waarin de Turksche werklieden het tot een grootere hoogte hadden Re- bracht. Behoorde er in dien tijd al een moedige ondernemingsgeest toe, om in het algemeen reizen naar vreemde landen te doen, dan was dit vooral het geval bij het bezoek van het Turksche rijk, want toenmaals waren de leden van een gezant schap in het gebied der Moslims geenszins zeker van de bescherming, die het volkenrecht aan vreemde natiën verleent, enhet allerminst een gezantschap van den Duitschen keizer, op wiens Tanden de muzelmannen begeerige oogen sloegen. De Turken waren toen een strijdhaftig en ge- ons geen angst te baren; 't is een partijbe weging, die alleen voor de binnenlandsche politiek van belang is. Als alles voor den wind ging, zouden Maan dag duizenden werkstakers ln de Belgische kolendistricten weer aan den arbeid gaan en onderwijl blijven er in het district Saarbrüc- ken (Elzas) een 1900 man bij de staking vol houden evenals een 4000 kleermakers te Lon den, een aantal stokers en kolenlossers te Bremerhaven en een 1700 boekdrukkers te Weenen, welke laatsten veel geldelijken steun erlangen uit Duitschland een buitenkansje dat een werkstaking tot een pretje maakt. Met groote meerderheid (349 tegen 136) stemmen hebben de leden van het wetgeven- den lichaam van Frankrijk Zaterdag besloten dat de invoerrechten op graan en roggemeel respectievelijk tot 3 eti 6 fr. worden verlaagd eu wel van 1 Augustus 139 L tot 1 Juni 1892. De president der republiek staat aan 't einde van zijn reis door 't zuiden van Frankrijk en en wij meenen, dat hij over de politieke re sultaten van zijn reis alleszins tevreden kan zijn. Parnell heefr in Belfast te kennen gege ven, dat hij de overtuiging heeft, dat Salis bury even goed home-rule-maatregelen kan geven als Gladstone. Is dat nu een loftuiging aan het adres van Salisburyof een steek onder water aan Gladstone.? Na de radicalen komt nu ook de meerder heid van den grooten raad van Tessino met het plan de grondwet opnieuw te herzien. De 63 ultramontaansche leden willen den raad zien saamgesteld op den grondslag van één afgevaardigde op elke 1200 zielen. Terwij de Engelsch-Portugeesche onder handelingen over eene juiste grensbepaling in Afrika op het punt zijn van tot een be vredigend einde te geraken het betreft nog slechts eene quaestie van redactie is er daar ginds al weer iets gebeurd, wat ze grootelijks in gevaar brengt. Te Lorenzo Marquez is door een Engelschen kruiser de tijding gebracht, dat de bezetting van het ■559 Advertentiën 1—7 regels ƒ0,60 daarboven 8 cent per regel groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel. vreesd volk, bovenmatig trotsch op hunne macht en bezield met de hoop, dat spoedig de tijd zou komen, dat het woord van den profeet zoii wor den vervuld, dat de halve maan het kruis van den Stefan usdom neder werpen, de Islam het christendom vernietigen zou. Zelfs de overwinning van Montecuculi bij St. Gothard in 1663 had hun overmoed zoo weinig gefnuikt, dat bij gelegen heid van een audiëntie van den keizerlijken ge zant graaf Leslie in 1664 bij den sultan in Adrianopel, de keizerlijke resident, de hofkrijgs- raad Reniger, omdat hij zich wegens zijn hoo'gen leeftijd en zijn podraga niet diep genoeg buigen kon, door de kapitschibaschis, de bewakers van het serail, zoodanig bij herhaling met het hoofd op den grond werd gestooten, (lat hij verschei den gaten in het voorhoofd kreeg. Durfde men dit straffeloos tegen den keizerlii- 1 ijken resident wagen, dan was de veiligheid van de ondergeschikte personen van het gezantschap zeker niet gewaarborgd, vooral voor iemand, die zoo prikkelbaar was als Max Gundacker. Ook waren de omstandigheden intusschen nog ver ergerd; vroeger had de overwinning van Monte cuculi den Turken ten minste ontzag voor de Oostenrijksche wapenen ingeboezemd, thans wist men in Konstantinopel dat de Hongaren nog niet geheel onderworpen waren, dat de rebellen naar hulp van Turkije verlangden. Lodewijk XIV deed al het mogelijke om den sultan tot den krijg tegen Oostenrijk aan te sporen; men moest dus te Konstantinopel het keizerlijk gezantschap be schouwen als een, dat van den Grooten Heer het behoud van den vrede afsmeekte, en daarom was nog trotscher houding te verwachten. Bockel schudde het hoofd, hij kon zich niet verheugen over de onderscheiding, die Max was ten deel gevallen, maar dezen straalde het geluk uit de oogen. Hij verhaalde hoe de keizer met zijn werk was ingenomen geweest en hem daarom geprezen had, dat hij bij zijn oordeel over de kunst van graaf Caetano een bescheidene terug houding had in acht genomen. De keizer had den twijfel geraden, dien hij niet uitgesproken had en hem juist daarom zijn vertrouwen ge schonken, omdat hij verzocht had, dat men hem van een beslissende uitspraak zou verontschul digen. De persoonlijke indruk, dien Max op den kei zer had gemankt, moest bijzonder gunstig zijn militaire station, 't welk Portugal heeft aan de Pangwé-rivier, eene expeditie der Engel- sche Zuid-Afrikaansche Compagnie heeft aan gevallen, 't welk tot een gevecht geleid heeft, waarin zeven Portugeezen sneuvelden. De verliezen der Engelschen worden niet opge geven, maar als zij de aangevallenen zijn geweest zullen ze zeker wel niet minder be dragen. Twee Engelsche oorlogschepen, de Magi cian en de Pigeon, liggen thans voor Beira, op orders wachtende. Die konden ditmaal wel eens streng van de zijde van Lord Sa lisbury uitvallen, want het is nu reeds de derde Portugeesche stoutigheid, die, sedert het ultimatum door een voorloopige modus vivendi werd gevolgd, is voorgevallen. De overeenkomst tusschen Portugal en den Congo-staat is Zaterdag geteekend. In de dezer dagen verschenen encycliek van den Paus beslaat de bestrijding van de socialistische beginselen, die in levendige be woordingen gesteld is, 15 pagina's. Het eigen domsrecht en het erfrecht worden er als na tuurlijke goddelijke rechten in verdedigd. De bron van den eigendom noemt de ency cliek den arbeid, terwijl zij tevens tot de conclusie komt, dat het gemeenschappelijk bezit diegenen benadeelen zou, van wier on dersteuning juist sprake is. Door de bestrij ding der natuurlijke rechten van elk individu, zoo heet het verder, zou de werkzaamheid der maatschappij en de openbare rust on dermijnd worden. In het volgende dozijn pagina's wordt uiteen gezet, hoe de kerk medewerkt aan de oplossing der sociale quaestie. Vervolgens worden in 13 pagina's de plichten van den staat omschreven^ ter wijl diens verplichtingen tegenover den werk man als volgt bepaald worden De staat moet er op toezien, dat in de werkplaatsen de godsdienst niet uit het oog verloren wordt, dat er reinheid van zeden heerscht en wederzijdsche rechtvaardigheid betracht woidt. De staat moet er toezicht op houden, dat onder de samenwerking van werk lieden van beiderlei kunne de zedelijkheid geweest, waartoe zeker ook wel de aanbeveling van Starhemberg zou hebben bijgedragen, want de keizer hod Max over zijn lotgevallen onder vraagd, en toen Max het had gewaagd, bij de vermelding van het aanbod, dat de Hongaarsche magnaten hem hadden gedaan, te zeggen dat hij een boodschap van prinses Lobkowitz aan haar vader had overgebracht, was de keizer niet boos ge worden maar had hem op zijn geweten af ge vraagd, of vorst Lobkowitz hem belast had te bespieden, wat er op het slot Liechtenstein voorviel. Toen had Max met al het vuur van zijn overtuiging van het goed recht des gelaster- den, den keizer verzekerd, dat prinses Lobkowitz slechts de eer van haar vader had willen hand haven, en dat hij er zijn hoofd voor wilde ver panden, dat noch zij, noch haar vader tot ver raad jegens den keizer in staat waren. Max vertelde verder, hoe de keizer eerst som ber voor zich had' gestaard, maar daarna, door zijne woorden meer en meer overtuigd, diep ge schokt was geweest, toen hij Max hem de laatste hoop van de ongelukkige prinses in den Stephanusdom had afgeschilderd, dat vorst Liech tenstein nog eenmaal, door zijn dochter daartoe bewogen, de voorspraak van zijn voormaligen vriend mocht zijn. Max had den keizer den naam niet willen noemen van den cavalier, dien de prinses in den dom had gespro ken, totdat deze het had bevolen. Daarop had de keizei;, dus eindigde Max, zich buitengewoon vriendelijk betoond en hem laten vertrekken met beloften van zijn voortdurende gunst, maar tevens bevel gegeven om vorst Liechtenstein te ontbieden Meester Bockel had dit alles met klimmende verwondering, maar toch met een treurigen zwaarmoedigen glimlach aangehoordhij had geen vertrouwen op de hofgunst; hoogvliegende plannen waren van zijn eenvoudig, degelijk streven steeds ver verwijderd gebleven. Hij er kende wel, dat de verzoeking groot was voor liet eerzuchtige hart van een jongeling, maar hij zag tevens zijn vurigste hoop' in rook vervlogen, Max eenmaal als schoonzoon te omhelzen, en hem de leiding over te geven van de zaak, die zijn gezin onderhield en liera tot een welgesteld man had gemaakt. Zijne zonen betreurden dit met hem, ofschoon zij eveneens wel vooruit hadden gezien, dat Max moeilijk op den duur in de niet lijdtdat de arbeiders geen werk boven hunne krachten behoeven te verrichten, of door het werk hun gezondheid niet in ge vaar wordt gebracht, en of het werk in over eenstemming is met het geslacht en den leef tijd der arbeiders. Binnen bepaalde grenzen dient de staat al deze punten bij de wet te regelen. Verder wijst de encycliek op de nadeelen die uit de werkstakingen voortspruiten, en roept de medewerking der wet in, opdat de oorzaak van de werkstakingen opgeheven en verhinderd worde, dat deze zich uitbreiden en botsingen tusschen werkgevers en werk lieden plaats hebben. Ook vestigt de encycliek de aandacht op de Zondagsrust. Wat de loonquaestie betreft, is de Paus er voor, dat geschillen tusschen werkgevers en werklieden door gemengde commissies worden opgelost. Spaarzaamheid wordt den arbeiders sterk ambevolen, terwijl de voordeelen er van in de encycliek uiteengezet worden. De pagina's 41 tot 59 zijn gewijd aan de bespreking der werklieden vereenigingen werklieden verzekeringskassen werklieden syndicaten, enz., waarna de encycliek ten slotte tot de conclusie komt, dat er spoedig maatregelen dienen genomen te worden ter voorkoming, dat de sociale quaestie een on geneeslijke kwaal wordt. De regeeringen aldus wordt aan het slot der encycliek ge- zegd —"moeten daarvoor de wetten en be staande bepalingen handhaven, de rijken en de werkgevers moeten hun plichten indachtig zijn en de werklieden moeten naar de stem men van het gezond verstand luisteren. Daar de godsdienst alleen het kwaad geheel ge nezen kan, moeten allen, voornamelijk echter de bisschoppen en de geestelijkheid, hun weldadigen invloed doen gelden en den volke doen inzien, dat liefde tot zijn naaste de grondslag van alle deugden is. werkplaats zon kunnen blijven; al was hij een vreemde, zij zouden zich gaarne aan hem onder geschikt hebben betoond, omdat hij bekwamer was dan zij, maar zich nooit iets daarop had la ten voorstaan. Vrouw Emerentia zweefde in hooger sferen dat had zij nog nooit beleefd, dat iemand aan haar tafel had gezeten, die met den keizer over vorsten en graven had gepraat. Zij zag reeds in den geest een gouden keten om den hals van den gezel van haar man, en haar Louise aan zijn arm in een met pels gevoerden mantel naar den hofburg gaan om voor den keizerin haar kniebuiging te doen. Zij twijfelde er vol strekt niet aan, dat Max, indien hij slechts zijn fortuin maaktewel den moed zou vinden om de hand van haar dochter te vragen. In Louise's bruine oogen echter blonken tranen van blijd schap, dat Max zoo hoog was gestegenzij had ah'Vi(l gedacht, dat hij tot iets buitengewoons was uitverkoren en het deed haar telkens bitter leed, als iemand haar plaagde en vroeg of Max hare hand nog niet gevraagd had; zij gevoelde dat het volstrekt onmogelijk was, dat hij het oog op haar zou slaan, daartoe was zij veel te gering, maar haar leven zou zij hebben willen geven om hem gelukkig te maken. Max was reeds weder in de werkplaats; het kwam er nu op aan vlijtiger te arbeiden dan ooit, want de keizer had hem de vervaardiging opgedragen van een kunstig bewerkten dolk voor den Grooten Heer, waarvan de greep een doosie met geheime sluiting moest bevatten; daar hield een koets stil voor het huis van den wapen smid en Max za» vorst Liechtenstein er uitstuppen. Meester Bockel naastte zich om den voornamen cavalier te ontvangen en naar zijn verlangen te vragen. Het hart van Max klopte onrustiger. De vorst bezichtigde het magazijn van voorhanden har nassen en wapenen, alsof hij inkoopen wilde doen. Max echter gevoelde, dat zijn onverwacht be zoek een ander doel had, en hij kon van uit de werkplaats zien, dat de vorst zeker met Bockel over geheel andere zaken sprak dan over den wapenhandel, want hij verwaardigde de voor werpen, die hem voorgelegd waren, nauwelijks met een enkelen blik. Wordt vervolgd.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1891 | | pagina 1