Nummer 59.
Zondag 26 Juli 1891.
14e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Be Goudsxid van Weesea.
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
U I T G E V E R
ANTOON TIELEN
Waalwijk.
De Echo van het Zuiden,
Wuli{jksrlr m Langstraatsche Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonxiementsprij.-. per 3 maanden^1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te eenden
iian den Uitgever.
Advertentien 1—7 regels J 0,GÜ duarbo/eo 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentien voor Duitscb
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
A.DOLF Steinkr, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
I)e Italiaansche en Oostenrijksche marine
officieren hebben den 20 dezer te Triest een
eigenaardig verbroederingsfeest gevierd; de
officieren van het Italiaansche eskader hadden
de uitnoodiging aangenomen voor het gedenk
maal van den zeeslag voor Lissa.
Het was op den 18 Juli 1866 dat de Ita
liaansche admiraal Persano voor de stad
Lissa verscheen met een vloot van II pant
serschepen, 9 fregatten en korvetten, 8
kanonneerbooten en adviesjachten. De stad
werd opgeeischt met het doel daar te landen
en zoodoende het Oostenrijksche leger, dat
reeds in het noorden de Pruisen moest af
weren, en in het zuidwesten zegevierend het
Italiaansche leger terugdrong, te noodzaken
zich in drie deelen te splitsen. De kust-
batterijen voor Lissa maakten een landing
voor de stad onmogelijk, en toen twee dagen
het geschut vergeefs getracht had de batterijen
te vernietigen, besloot de admiraal boven de
stad te landen.
Een zware mist in den morgen van den
20 Juli begunstigde schijnbaar zijn voornemen,
doch niet weinig verrast waren de Italianen,
toen de nevel optrok tijdens hunne voorbe
reidselen, en eene Oostenrijksche vloot nader
de, die, op gerucht van een aanslag, uit Pola
naar Lissa was geloopen. Admiraal Tegetthoff
beschikte over 7 pantserschepen, 17 fregatten,
korvetten en kanonneerbooten. De Italianen
schaarden zich in linie, doch Tegetthoff volgde
de taktiek van onzen De Ruijter, hij liet den
zeeslag niet in een artilleriegevecht ontaarden;
met zijn vloot in drie afdeelingen stoomde
hij onder het vuur der Italianen door en
wierp zijne schepen in het midden hunner
slagorde. De overmachtwaarover de Itali
anen beschikten, deed zich aanvankelijk gel
den, de houten linieschepen moesten zich
weldra onder bescherming der strandbatterijen
terugtrekken, doch Tegetthoff wist met de
„Ferdinand Max" het Italiaansche pantserschip
„Re d'Italia" in den grond te boren, terwijl
44.
XVI.
DE VLUCHT DES KEIZERS.
Ongeveer op denzelfden tijd toen Kolschitsky
Bockel verliet, was op den Hofburg een bericht
ontvangen, dat daar alles in opschudding bracht,
De keizer had, toen de mededeelingen van Ca-
prara hem het dreigend gevaar van een te ver
wachten aanval der Turken hadden doen inzien,
niet alleen de rijksvorsten doen oproepen, om
hunne hulptroepen te zenden, maar ook aan den
Poolschen koning Johan Sobiesky een gezant
schap gezonden, om hem een bondgenootschap
aan te bieden. Daar evenwel de rijksdag te
Warschau, in aanmerking nemende, dat Oosten-
lijk aan de Polen in hun krijg met de Turken
geen bijstand had verleend, thans gelijk met ge
lijk wilde vergelden, had Leopold de tusschen-
komst van Paus Innocentius XI bij den Pool
schen koning verzocht. Het opperhoofd der kerk
gat' aan Sobiesky uitzicht op een verbindtenis
van zijn toenmaals elfjarigen zoon met eene
aartshertogin van Oostenrijk, maar de koningin
van Polen, ,,de Venus, die alles op den Poolschen
Mars vermocht," gelijk de „Mereure historique"
zegt, was ook tegen het verbond en daarom
talmde ook Sobiesky met zijne toestemming.
Eerst later zou door een dier zonderlinge nuk
ken van het fortuin, waardoor het Habsburgsche
huis zoo dikwijls is gered, de Poolsche koningin
en met haar ook haar gemaal worden gewon
nen bodewijk XIV beging namelijk den groo-
ten misslag, dat hij den vader der koningin, den
markies d Arquien, den door hem verzochten
hertogstitel weigerde, en verbitterde daardoor den
koning zoozeer, dat deze zijne belangen niet lan
ger wilde dienen.
Ir. plaats van zich met allen ijver tot den oorlog
voor te bereiden, had men aan het Oostenrijksche
hof uitsluitend zijn hcop gesteld op buitenlandsche
hulp en diplomatieke onderhandelingen; het leger
van den hertog van Lotharingen, de eenige be
schikbare strijdmacht van Oostenrijk, bedroeg
daarna een ander Italiaansch pantserschip
„Palestro," in brand geschoten, met de ge
heele bemanning in de lucht vloog; hiermede
ontzonk den Italianen de moed het gevecht
voort te zetten. De admiraal verzamelde zijne
vloot ten westen van Lissa en ging 's avonds
terug op Ancona. Peisano werd uit zijn be
trekking ontslagen, voor Tegetthoff werden
drie monumenten opgericht, te Weenen, te
Pola en in zijn geboortestad Marburg.
Nu vijf en twintig jaar later herdenken de
tegenstanders van voorheen de kameraden,
die den heldendood stierven, doch loven het
lot, dat hen tot een bondgenootschap bracht.
De onderhandelingen om Zwitserland tot
de handelsunie over te halen, loopen te Wee
nen niet zoo vlot als men wenschte. Oosten
rijk verklaarde reeds op de eischen van
Zwitserland niet te kunnen ingaan; de Duit-
sche gemachtigden vertrokken naar Berlijn
om nieuwe instruction, daar er Von Caprivi
blijkbaar veel aan geleger. is, moest het ook
wezen met eenige opofferingen, om den Duit-
schen invloed in Zwitserland te versterken,
waartoe een uitgebreid handelsverkeer veel
kan bijdragen. De definitieve conferentiOn,
die te Bern gehouden moesten worden in
Juli, zijn tot einde Augustus uitgesteld, en
komt men dan tot een resultaat dan zijn er
nog eenige maanden met de invoering ge
moeid, daar de tarieven gedrukt aan 673000
stemgerechtigden moeten worden rondgdeeld.
De stemming blijft twijfelachtig, daar de meer
derheid in de steden voor de protectie der
industrie is en de bewoners ten platten lande
de bepalingen omtrent de zuivelproducten
gaarne zullen aannemen; in de grenskantons
is de stemming tegen de nieuwe tarieven.
De Fransche bladen bespreken met vol
doening de toebereidselen te Kroonstadt ge
maakt voor het onthaal van de Fransche vloot.
De stad was bevlagd, toen het eskader ter
recde kwam. De gemeentelijke autoriteiten
geven na eene receptie een gala-diner, de
marine-autoriteiten zullen aan boord van een
der schepen een feestmaal aanrechten, terwijl
slechts 40,000 man, maar men rekende erop, dat
de Turken, evenals in vroegere oorlogen, hun
tijd zouden verspillen met het veroveren dei-
versterkte plaatsen.
De Turken hadden eene macht van 300.000
man slagvaardig gemaakt en nog nooit had de
Porte een zoo prachtig uitgerust leger in het
veld gebracht, nog nooit had de Oostersche
weelde grooter luister ten toon gespreid. Deklee-
deren der aanvoerders, de dekken, hoofdstellen,
stijgbeugels en zadels der paarden, schitterden
van goud en edelgesteenten. Maar deze scharen,
die onder een bevelhebber, die het vertrouwen
der troepen niet bezat, le velde trokken, schit
terden juist ook slechts uiterlijk, en schenen niet
erg te vreezen. De pacha's voerden hun harem
met zich, en de sultan, die het leger tot Belgrado
begeleidde, had een gedeelte van den zijne mede
genomen. Driehonderd wagensmet prachtige
aekkleeden overtrokken, en met rijk opgetuigde
paarden bespannen, waren met odalisken gevuld,
waarom de Jar.itzaren, hierover verbitterd, zeiden
dat het vrouwenleger bijna even talrijk was als
dat der mannen.
In een te Belgrado gehouden krijgsraad sloegen
de Turltsche generaals, en ook Tokoly voor, om
zich eerst dan tegen Weenen te wenden, wanneer
door de verovering der voornnamste versterkte
plaatsen het leger in den rug was gedekt. Maar
Kara Mustapha versmaadde dezen raad. Hij zei,
dat men <ien kostbaren tijd niet met het verove
ren van ellendige hutten mocht verspillen Oos
tenrijk was een ontzaglijke boom, waarvan Wee
nen de stam wasde takken van dezen boom
zouden van zelf vallen wanneer de stam was
omgehouwen. Hij liet den Hatti-Sheriff, die hem
onbeperkte bevoegdheid verleendeop een tafel
uitspreiden en ieder hoofcl moest zich buigen voor
den naam van den sultan.
Zoo gebeurde het onverwachte: de Turken
trokken rechtstreeks op Weenen aan, en zoover
had een renbode van den hertog van Lotharingen
de jobstijding naar de hoofdstad gebracht, dat
het hem niet was gelukt, het zoo talrijke leger
den overtocht over de Raab te beletten. Het was
de 7e Juli 1683. De geheele Hofburg was verlamd
van schrik graaf Caprara gaf den ontstelden
keizer den raadom met zijne gemalin en het
gansche hof naar Linz te vluchten. Terstond werd
bevel gegeven daartoe alles nog in dezen nacht
de staf van het eskader aan de keizerlijke
tafel genoodigd zal worden. De keizerlijke
familie zal zich voor deze bijzondere ontvangst
van Gatschina naar het winterpaleis begeven.
De commandant van het Fransche eskader
moet eene uitnoodiging overbrengen aan de
Russische keizerlijke familie om Parijs te be
zoeken, de czaar zal daarvoor bedanken, rlaar
hij ook dit jaar niet naar Berlijn gaat, doch
zeer waarschijnlijk zullen de keizerin en de
grootvorst-troonopvolger gevolg geven aan de
uitnoodiging.
De czaar laat zich niet afschrikken door
de min hartelijke ontvangst van de zijde der
Finlandsche bevolking wegens de vervolging
van de Lutherschen en Joden, doch zal in
Augustus de oefeningen der Finlandsche troe
pen bijwonen.
De Duitsche keizer, nog steeds op reis op
de Noorsche kust, waar hij de Noordkaap
bezocht, heeft den rijkskanselier bevolen de
Hollandsche en Zweedsche wetten tegen open
bare dronkenschap in studie te nemen en een
voordracht te doen ter invoering in Pruisen.
't Heeft toevallig getroffen, dat, terwijl in
het Britsche Lagerhuis gisteren andermaal
door de regeering verklaard werd, dat ze
geen plan had eenen gezant te benoemen bij
het Vaticaan, juist dienzelfden dag de nieuwe
Pauselijke nuntius bij het Fransche hof,
Mgr. Ferrata, zijne geloofsbrieven aanbood
en bij die gelegenheid een bijzonder har
telijk onderhoud had met president Carnot.
De Paus, zeide Mgr. Ferrata, had voor
Frankrijk de meest welwillende gevoelens
en geloofde vast aan de beschavende roeping
van dit land. Hij voor zich (de gezant) zou
alle krachten inspannen om zijne zending
tot een gelukkig resultaat te brengen en de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Frankrijk en den H. Stoel te bevestigen.
Hierop antwoordde de heer Carnot: „Gij
weet hoezeer Frankrijk gehecht is aan de
republiek. Uwe ondervinding van menschen
en zaken zal u ongetwijfeld bevorderlijk wezen
bij de vervulling van het mandaat uwer vre-
gerecd te maken, en de voornaamste raadslieden
van den keizer en de hooge ambtenaren werden
op den burg ontboden.
Vorst Liechtenstein, die juist te Weenen ver
toefde keurde den raad van Caprara niet goed.
Hij hield het gevaar voor overdieven, en meende
dat de indruk van een plotselinge vlucht van den
keizer en het hof ontmoedigend op de bevolking
zou werken indien eenige troepen Tartaren de
Raab waren overgetrokkendar. zou dit een
krijgslist van de Turken zijn ora den Lolharinger
te verschalken. Hij geloofde niet, dat Kara Mus-
tapha zoo vermetel zou zijn, om werkelijk met
zijn geheele leger tegen Weenen op te rukken
terwijl de bezettingen der vestingen in zijr. rug
hem overal de gemeenschap konden afsnijden.
Men sloeg den raad van den vorst in den wind.
Des avonds tegen 10 uur was alles tot het ver
trek gereed; keizerin Eleonoia had den vijfja
rigen prins Jozef op den arm; en met tranen in
de oogen nam het keizerlijk paar afscheid van
den burgemeester Von Liebenberg. De geheim
raden en de geheele hofstoet volgden, twee hon
derd ruiters escorteerden de keizerlijke rijtuigen.
De weg liep over de Donaubrug langs den lin
keroever der rivier in de richting naar Burg.
Het keizerlijk gezin hield het eerste nachtver
blijf te Kerneuburg; de bagagewagens waren
zoek geraakt; in de grenzelooze verwarring, die
de schrik voor de Turken had veroorzaakt, en
die het gezicht van de vluchtende keizerlijke fa
milie verspreidde, kon men nauwelijks genoeg
eieren machtig worden, om den honger der hooge
vluchtelingen te stillen. Vorst Liechtenstein, die
het hof had vergezeld, wilde reeds met zelfvol
doening verklaren, dat hij dit wel had voorzien,
dat men in zijn dwaze vrees voor spoken den
schrik nog had vergroot, toen een heldere vlam
aan den horizon zichtbaar werd, en een kreet
van ontzetting weerklonk: H De Turken zijn reeds
op den Kahlenberg, het Kamadulenzerklooster
brandt 1
Barmhartige God riep de vorst verbleekend,
mijn kind Hij snelde naar buiten, om eene hoogte
te bereiken, vanwaar men den omtrek ver in de
rondte kon overzien. Nog leefde er eenige hoop
in zijn borst, dat hij zich mocht hebben bedro
gen, toen hij een cavalier zag, die met een don
derende stem zijne soldaten toeriep, zijn paard
te zadelen. De staldeuren waren door een chaos
delievende zending, waartoe ge bij de re
geering der republiek welwillende medewer
king vinden zult."
De nuntius genoot hierna de eer uit
drukkelijk had hij daarom verzocht aan
mev;ouw Carnot te worden voorgesteld, met
wie hij ongeveer een kwartier uur in gesprek
was.
Hoe op dit oogenblik de feitelijke stand
-van zaken in Chili is, blijft duister. Het eene
oogenblik verneemt men, dat het leger der
congrespartij, versterkt met zooveel duizend
man met Europeesche wapenen toegerust en
van alles ruim voorzien, oprukt om de troe
pen van den president Balmaceda den laatsten
stoot toe te brengen, dan weder leest men,
dat de strijdmacht van den dictator de tegen
partij geheel teruggeslagen heeft, om daarna
verrast te worden met het laatste nieuws, dat
de troepen van de congrespartij het Huasco-
dal met succes verdedigen en zich gereed
maken eene offensieve houding aan te nemen.
Het eenige wat met zekerheid is te consta-
teeren, is, dat het land vermoord wordt door
de twistende staatspartijen. Argentinië levert
het voorbeeld hoe eene enkele revolutie een
land geheel kan ten gronde brengen. Het
land, dat wegens de rijke hulpbronnen het
vertrouwen genoot der geldmannen, zag dezen
zich afwenden van de regeering en de schoone
toekomst is onherroepelijk verloren.
Van de armoede, die daar geleden wordt,
kan men zich geen voorstelling maken. Zelfs
het landbouwbedrijf staat stileen baaltje
meel, waar zes weken geleden 18 dollars voor
werd betaald, gaat nu voor 28.50 dollars van
de hand.
In Marseille kwam eergisteren het stoom
schip „Bourgogne" aan met 453 terugkeerende
landverhuizers aan boord, die er zoo erbar
melijk uitzigen, dat het Italiaansche bureau
voor landverhuizers besloot geene personen
voor Argentinië aan te nemen.
Nog een Amerikaansche onderneming, die
vooral den Franschen veel geld kosthet
Panamakanaal doet weder van zich spreken,
van wagens en karren bijna onbereikbaar, van
de bedienden was niets te zien, allen waren naar
de nabijgelegen hoogten gesneldde cavalier
raasde in woeste wanhoop.
Wat wilt gij vroeg Liechtenstein, toen hij
Guido von Starhemberg herkende. Gelooft gij
ook, dat de Turken dien brand hebben aange
stoken en dat zij reeds op den Kahleraberg zijn?
Dat verhoede God, maar ik moet er heen,
mijne vrouw is bij uw dochter.
Öp een anderen tijd en onder andere omstan
digheden zou Guido er bezwaar in hebben ge
vonden, om den vorst te bekennen, dat zijne ge
malin Eleonora hare vriendin in het klooster
pensionaat te Neuburg nu en dan bezocht en ook
thans, nu men geweten had dat Liechtenstein
verhinderd was bij haar te zijn, zich daar be
vond. Eleenora was met de abdis van het kloos
ter bevriend, en had van deze omstandigheid ge
bruik gemaakt om de ongelukkige vriendin ba
rer jeugd weder te zien, ofschoon vorst Liechten
stein de abdis had op het hart gedrukt, om geen
samenkomsten van Eleonora met Maria, en ook
geen geheimen omgang tusschen haar te gedoo-
gen.
Vorst Liechtenstein had het denkbeeld, dat de
keizer eens had geopperd, om het Liechtenstein-
sche huis met dat van den prins van Savoye te
verbinden door een huwelijk, ofschoon Maria be
paald had verklaard, dat zij niet wilde huwen
hij had gehoopt, dat zijne 'dochter met der tijd
wel anders zou leeren denkenals zij vernam,
dat Max Gundacker in Turkije gebleven en ver
dwenen was, zou zij hem langzamerhand verge
ten. Dit denkbeeld had hem meer en meer be
koord, toen hij den jongen prins Eugenius per
soonlijk had leeren kennen, en toen hij had ver
nomen, dat hij kweekeling van Montecuculi was,
dat de Lotharinger zijn buitengewone talenten
had geroemd, en hem had voorspeld, dat zijn
eerzucht het hoogste doel zou bereiken, indien
de gelegenheid tot groote daden hem niet bleef
ontbreken en indien hij, even als een Fiiedlan-
der door een rijk huwelijk zich ook de noodige
hulpmiddelen om vooruit te komen wist te ver
schaffen.
(Wordt vervolgd.)
