Nummer TO. Donderdag 3 September 1891. 14® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen,
ANTOON TIELEN
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
Se Goudsmid van, Wessea.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
UITGEVER:
Waalwijk.
Witalwyksche en Langstraatscbe Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,00.
Frauco per post door tiet geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels f 0,60 daarboven 8 cent per re^el
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steineb, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Zoo is dus in Chili eindelijk de beslissing
gevallen, de wapenen hebben gesproken: de
dictator Balmaceda is geen overwinnaar meer,
de congressisten houden Valparaiso bezet.
Dit groote nieuws werd ontvangen, toen
juist de onzekerheid 't grootst was; als immer
kwam de verlossing uit een pijnlijke onzeker
heid op een oogenblik, toen alles donker en
verward scheen, en die verlossing was even
verrassend als onverwacht. Na wekenlange
gevechten en schermutselingen, na zes maan
den twist en tweedracht, te water en te land,
heeft de hoofdstad des lands opgehouden, in
't bezit van Balmaceda te zijn.
Zooals men reeds weet, heeft Valparaiso
gecapituleerd, maar niet rechtstreeks in han
den van de leiders der congressisten, meer
bepaaldelijk in die van de admiraals, welke
het commando voeren over het eskader, dat
Frankrijk, Engeland, Amerika en de Veree-
nigde Staten hadden bijeengebracht. Daardoor
is een bloedvergieting op groote schaal voor
komen en de veiligheid der in Valparaiso
vertoevende Europeanen is tevens verzekerd.
In hoe schrille tegenstelling is de werke
lijkheid, zooals wij die nu kennen, met het
geen Balmaceda en diens helpers ons eerst
trachtten wijs te maken omtrent omsingelde
en ingesloten congrestroepen, enz. Balmaceda
is gevallen en zelfs zou hij in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag gevlucht zijn, terwijl hij
volgens andere mededeelingen reeds aistand
zou hebben gedaan} van het presidentschap
ten gunste van generaal Manuel-Macedano.
Balmaceda heeft zijn welverdiend loon ge
kregen, „opstandelingen" heette hij de con
gressisten, doch inderdaad waren zij rustige
arbeidzame burgers, die, door den nood ge
dwongen, naar de wapenen hebben gegrepen
voor hun goed recht en tegen 's presidenten
tyrannie, die met ijzeren vuist wilde regeeren
en in bloed vergieten zijne kracht zocht.
Deze burgeroorlog was geen revolutie, geen
strijd tusschen liberalen en conservatieven
55.
XX.
DE GRIEKIN DIONE.
In ieder mensch ligt iets dierlijks, dat hij meer
of minder belieerscht, maar dat zelfs bij de be-
schaafdsten in oogenblikken van hooge opgewon
denheid te voorschijn komt. Het gekwetste
gevoel der echtgenoote en moeder, met onuit
sprekelijke bitterheid levendig gehouden, deed
Dione, toen zij den door de vlammen roodge-
kleurden hemel van Weenen .aanschouwde bijna
de voldoening van bevredigde wraak smaken; zij
was immers Kara Mustapha gevolgd, om er voor
te zorgen, dat het erfgoed, de sloten en burgen
der Gundacker-Starhembergen werden verwoest,
waar dit slechts mogelijk was. Juist het vrouwe
lijk gemoed, dat anders zachter en gevoeliger
van aard is dan het mannelijke, is buitensporig
in iederen hartstocht, zoodra het door zijn vuur
wordt aangedreven; de vrouw is in haar wraak
onverbiddelijker, wreeder en onverzoenlijker dan
de man; misschien, omdat haar de kracht en de
gelegenheid ontbreken om zelve rechtstreeke haar
wraak op haar slachtsfTer uit te oefenen. In dit
geval kwam hierbij nog de omstandigheid, dat
Dione gedurende een halven menschenleeftijd
gewoon was geworden het teeken van macht te
zien in ruwe vernietiging der vijanden, in afge
slagen menschenhoofden aan de poorten van het
serail en dat het geloof der Turken zich in haar
hart had gevestigd, dat zij hiernamaals door hun
overwonnen vijanden zouden worden bediend,
dat zij daar al het geluk van het paradijs zouden
smaken, indien zij hier op aarde de leer van den
profeet hadden opgevolgd en uitgebreid.
Daar lag aan hare voeten de stad, welker ver-
overing haar gemaal eene kroon zou brengen;
het kruis, dat ook eenmaal voor haar het zinne
beeld der verlossing was geweest, was op den
d' m geplant, maar de man, dien zij in hare
jeugd had bemind, had zijn vaderland den rug
moeten toekeeren, omdat zijn eigen vader hem
had verstooten; haar zoon had men vervolgd en
meer, 't was een kamp van aanhangers van
alle partijen tegen een man, die 't gewaagd
had de rechten des parlement* aan te tasten,
tegen een dwingeland, die zijn wil trachtte
te stellen boven dien der volksvertegenwoor
diging, tot 't al te kras liep, en er een be
weging tegen Balmaceda's persoon, tegen zijn
doen en laten ontstond, welker einde we reeds
kennen.
Hoe boud Balmaceda er op los gelogen
heeft, bewijzen de volgende cijfers. Vóór de
ontscheping te Valparaiso, wonnen de con
gressisten twee slagen, dien van Corcon, den
23en dezer, en dien van Placilla den 28en
dezer. Te Corcon verloor Balmaceda 1500
man aan dooden en gewonden, 1500 aan
gevangenen, 14 kanonnen, 2000 geweren, 3
mitrailleuses en veel munitie.
Te Placilla verloor de vijand de gansche
artillerie en 3000 gevangenen. Na den intocht
in Valparaiso hebben de congressisten zich
meester gemaakt van al de torpedo's.
Bij elk heugelijk feit stelt men gaatne de
vraag, hoe 't zou geweest zijn, als de zaken
juist andersom waren geloopen en ook in dit
geval kan men dit doen. Had Balmaceda
definitief gewonnen, was hij heer en meester
gebleven, dan zou dat voor Chili, een nijver
en klein land, noodlottig geweest zijn. Bal
maceda's persoonlijke dictatuur zou de wetten
hebben voorgeschreven en het gevolg zou
zijn geweest: de vrijheid verkracht, samen
zweringen aan de orde van den dag en het
vertrouwen binnen en buitenlands verdwenen.
De beste bevestiging voor de jongste over
winning der Chiliaansche Congres-partij is
wel de onmiddellijk na Valparaiso's verove
ring gevolgde bezetting der hoofdstad Santiago.
Zonder slag of stoot gaf ze zich aan de troe
pen van Generaal Canto over.
Wat Balmaceda nu nog doen kan, zal niet
veel te beteekenen meer hebben. Volgens de
laatste berichten heeft hij het gezag neder -
gelegd in handen van Generaal Manuel Ma-
cedano, terwijl zijn gekozen opvolger, de heer
Claudio Vicuna, zich aan boord van een der
vreemde oorlogsschepen heeft in veiligheid
hem niet vergund aan hare borst eene schuil-
{ilaats te vinden zou zij dan medelijden
lebben met den christen, dien zij als regenaat
verachtte
XXI.
DE GEVANGENEN.
Het purperen voorhangsel van een vertrek in
de tent werd opgelicht, een zwarte slavin ver
scheen op den drempel zij hield de armen over
de borst gekruist, mompelde slechts de woorden
;,de meester" en vei'dween even zacht als zij
gekomen was; onmiddellijk daarop trad Kara
Mustapha binnen.
De grootvizier was een schoon, deftig man;
zijn golvende zwarte baard was reeds door zijn
leeftijd met zilver geschakeerd, maar in zijn
donker oog gloeide nog het vuur van den trot-
sclien, eerzucntigen geest en thans, nu hij de
onbeperkte gebieder was van het leger der ge-
loovigen en van de veroverde landen, nu vorsten
en veldheeren voor hem het hoofd bogen, nu kon
nxen hem aanzien, hoe hij zich in zijn eigen
grootheid verheerlijkt gevoelde. Een gouden, met
diamanten bezaaid pantser bedekte de borst en
de schouders; de damascener, die van edelge
steenten vonkelde, hing aan een met goud ge-
borduurden gordel over den purperkleurigen
wapenrok; op den tulband pronkte de reigerveer,
die door eene onschatbare diamanten gesp
wei'd vastgehouden, terwijl de zijde van den
tulband met parelmoeren was doorstrengeld.
Dione stona van den divan op om haar gemaal
en gebieder te begroeten, maar hij verhinderde
haar de knie te buigen. Gij hebt een kleur,
zei hij lachend, als eens in de dagen, toen ik u
den pei'zikbloesem der jeugd van de wangen
kuste.
Dat komt, omdat mij de zon bestraalt, her
nam zij en plaatste zich aan zijne voeten op het
tapijt, terwijl hij zich naar Öostersch gebruik
met onder het lijf geslagen beenen op te ottomanc
neerzette.
Ik zal u den eersten buit, dien men voor
mij besterad heeft, laten brengen, zei hij, terwijl
hij" hare nog altijd weelderige haren streelde; ik
schenk u twee schoone christen slavinnen, omdat
uw raad mij geluk heeft aangebracht. Het leger
der christenen vlucht en eer de zon driemaal is
gebracht. Blijkbaar herademt het land, nu
de strijd ©m het meesterschap beslist is, en
uit Valparaiso, zoowel als uit Santiago, wordt
gemeld, dat er de meest volkomene rust
heerscht.
Blijkens latere telegrammen echter heeft te
Valparaiso, zoowel als te Santiago, na de
bezetting der stad door de Congrestroepen,
het gepeupel onder brandstichting getracht te
plunderen. Te Valparaiso werden dus 14
gebouwen vernield, ter waarde van twee mil-
lioen dollars. De Congres-troepen konden
het gemeen eerst wegkrijgen nadat een paar
honderd lieden waren neergeschoten.
Te Santiago werden het huis van Balma
ceda en die zijner voornaamste aanhangers
door het grauw in brand gestoken.
Troepen uit Valparaiso zijn onderweg.
Bij keizerlijk besluit worden vier nienwe
intanterie-regimenten voor Bosnië en de
Herzegowina ingesteld. De dagbladen berich
ten met eenige bevreemding deze en derge
lijke maatregelen, wijl ze genomen worden
nadat weer zoo uitdrukkelijk van bevoegde
zijde behoud des vredes is toegezegd.
Uit Rome meldt men, dat de onderhan
delingen over het handelsverdrag met Duitsch-
land en Oostenrijk zeer bemoeilijkt worden
door de hooge eischen, welke deze beide
mogendheden aan Italië hebben gesteld. De
minister van financien acht die voor 't mee-
rendeel voor Italië onaanneembaar.
Volgens bericht uit Konstantinopel zou de
komst van den Bulgaarschen minister Grekoff
ten doel hebben aan de Porte de erkenning
van den vorst te vragen. In geval van wei
gering zal de Sobranje bijeenkomen om de
onafhankelijkheid van Bulgarije en Oost-Ru-
melië te proclameeren.
In de Arabische provincie Yemen moet
de opstand thans geheel zijn bedwongen.
Hoe, blijkt het best uit het feit, dat de
Turksche aanvoerder Ahmed Rastdi is terug
gekeerd met 14 kameelen, belast met de af
gehouwen hoofden der weerspannige Sheiks.
ondergegaan zal Weenen zich moeten overgeven,
De waanzinnigen hebben geweigerd het kruis
door de halve maan te doen vervangen, wij zullen
de stad bestormen en den trots der dwazen in
hun eigen bloed smoren.
Hebben zij dat durven wagen De vlammen
omringen de geheele stad, en nog willen zij u
trotseeren
Een Starhemberg is de verleider der ver
blinden. Hij liet mij het onbeschaamde antwoord
geven, dat 'Weenen zich zou verdedigen, zoolang
nog één steen van hare muren op den anderen
bleef. Hij zal met zijn hoofd daarvoor boeten.
Een Starhemberg? herhaalde Dione, en zag
hem vragend aan; hij moest haar meer te zeggen
hebben, daar hij dezen naam tegenover haar uit-
sprak, want hij noemde dien niet gaarne, dat
had zij reeds toenmaals opgemerkt toen zij naar
haar zoon had gezocht.
Allah levert aan de geloovigen hunne vij
anden over, ging hij voort; de eene gevangene,
die ik u schenk, draagt insgetijks dien naam.
De zottin bood den kahn der Tartaren, die haar
hier bracht, een hoog losgeld aan, als hij haar
naar Weenen wilde zenden, alsof zij daar ook
niet onze buit was. Dione, ik laat die slavin aan
u over, maar dit zeg ik u reeds nu, vei'langniet
van mij, dat ik dien man het leven zou schenken,
die mij belet reeds heden het kruis van den
Stephanusdom in den Donau te werpen. Laat
uw hart niet door beden vermurwen, ik zou dien
wensch van u niet kunnen vervullen 1
Dione glimlachte. Uwe goedheid, licht mijner
ziel, antwoordde zij, is oneindig als de onpeilbare
zee, maar welke reden zou ik kunnen hebben om
te bidden voor iemand, die uwe genade versmaadt?
Kara Mnstapha zag haar met bevreemding aan
en vroegSedert wanneer lees ik valschheid
in uw hart. of sedert wanneer verbergt uwe tong
mij wat uw hart begeert?
Mijne lippen mogen verdorren eer dat ge
beurt Gij hebt in mijn hart nacht in dag, haat
in liefde veranderd, en mij door dankbaarheid
voor altijd aan u geboeid. Ik behoor u toe, en.
gij hebt mij vergund de eenige herinnering te
bewaren, die ik niet kan verloochenen, zonder
tegen de wet dee natuur te zondigen. Gij hebt
zelf navorschingen gedaan naar het kind, dat ik
even als uwe Fatime, onder het hart heb gedra
gen. Zoudt gij nu gelooven, dat indien ik heden
Op deze wijze willen wij gelooven, dat er nu
rust heerscht.
De Parijsche politie heeft weder een vroe
ger Italiaansch officier gearresteerd, die in
de rue Miellis op gemeubileerde kamers
woonde. Pochinelti, zoo heet de gearresteerde
wordt van spionage verdacht, in welk ver
moeden men nog versterkt is door de uit
gebreide correspondentie, waarop men bij
hem beslag heeft gelegd.
President Carnot heeft een decreet ge-
teekend, waarbij een krediet van f 500,000
wordt geopend voor de slachtoffers van den
cycloon op Martinique, en waarbij uitstel van
betaling wordt verleend voor alle wissels,
enz. van de handelshuizen op het geteisterde
eiland.
Volgens de laatste officieele mededeeling
bedraagt het aantal gedooden 378, terwijl
het verlies aan bezittingen op 25 millioen
wordt geschat.
Twee meisjes van de „Alpenclub," de
dames Laccarrière, van Lyon, hebben dezer
dagen den top van den Mont-Blanc beklom
men. Zij werden door drie gidsen vergezeld.
Op een congres van geestelijken, te Lon
den, werd een der voorstellingen met alge-
meene stemmen aangenomen. Er wordt daarin
bevolen, dat eiken avond in alle kerken den
hemel afgesmeekt zal worden, om den prins
van Wales var. zijn schitterende levenswijze
en het kaartspel te doen afzien.
Aan de Standard wordt van 29 Aug.
uit Konstantinopel gemeld, dat Turkije in de
quaestie de Dardanellen aan Rusland heeft
toegegeven. De Porte heeft den ambassadeur
hare verontschuldigingen doen aanbieden we-
den verloren zoon terugvond, ik niet van hem
zou eischen, dat hij in u zijn meester eerbie
digde, in Fatime zijn zuster begroette Indien hij
geliecht kon zijn aan lien, die zijn vader hebben
verstooten, dan zou ik u bidden het geslacht
der Starhembergen uit te roeien, en met het
zwaard de banden te verbreken, die hem van mij
vervreemden. Maar gij hebt zelf gezegd, dat zij
hem hebben vervolgd, verraden, verkocht, en
zou ik dan van u kunnen verlangen een Starhem
berg te verschooncn
Kara Mustapha stond op; hij was bevredigd.
Hij had het voor Dione verborgen, dat hij zijn
twijfel aan de berichten van Said niet had uit
gesproken, omdat hem het resultaat daarvan niet
onwelkom was. In zijne jeugd had hij, om het
hart der schoone Griekin te winnen en de wan
hopige te troosten, haar vurigsten wensch willen
vervullen, en haar het verloren kind terugver-
schaffen; maar toen Dione hem van eer.e geliefde
eene vriendin was geworden, was zijn streven
om haar genoegen te geven verflauwd; hierbij
kwam de bedenking, wat hij met het jonge
mensch moest beginnen, indien deze weigerde
zijn geloof af te zweren en zijn beschermheerschap
aan te nemen. Het was daarom een Welkom slot
van het aangename intermezzo geweest, aan Dione
te kunnen zeggen, dat Gundacker door zijn eigen
bloedverwanten en geloofsgenooten was vermoord
of verkocht, nadat Said hem had bericht, dat de
jonge man pal stond in zijn geloof, en door geen
beloften aan het wankelen was te brengen. Kara
Mustapha zou Dione niet gaarne hebben willen
verliezen, zij zou hem echter, indien hij tusschen
haar en haar zoon had gestaan, de oude lief
devolle toewijding niet meer hebben kunnen
schenken.
Indien hij er aan had getwijfeld, of Dione alle
hoop had opgegeven op het wederzien van haar
zoon, of in het diepst van haar hart alle sympa
thie voor de christenen was verstikt, dan zag nij
nu dat zij volkomen een Turkin was geworden,
en evenals andere renegaten hare voormalige
geloofsgenooten haatte; hij kon haar thans meer
vertrouwen dan ooit, en de blijdschap daarover
straalde uit zijn oogen toen hij haar verliet.
(Wordt vervolgd.)
