Nummer 72 Donderdag 10 September 1891. 14e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
FE U1LLETOJS.
Se Goudsmid van
UITGEVER:
Waalwijk.
Graanrechten
Waalwyksclic en Langslraatscbe Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden/1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Wij laten Uier eenige gegevens volgen
betreffende de a. s. Zondag alhier te hou
den landbouwtentoonstelling, welke met den
dag al meer en meer de aandacht trekt en
zich in steeds toenemende belangstelling
mag verheugen.
Het aantal inzendingen is reeds geklom
men tot 877.
Daaronder treffen wij aan
81 Hengsten.
170 Merrien en Ruins.
172 stuks Rundvee.
Eene inzending van 2300 stuks Kaas.
Eene inzending van i 00 stuks Landbouw
werktuigen en Gereedschappen.
30 Bloemperken.
Voor 't Concours-Hippique staat de in
schrijving op 't oogenblik, dat wij dit schrij
ven, nog open; ook daaraan belooft de deel
neming zeer groot te zullen zijn.
Uit het groote programma blijkt dat er
voor het muzikale gedeelte der feestelijkhe
den ruimschoots en op uitstekende wijze is
gezorgd. De Waalwijksche rauziekvereeni-
gingen zullen met de kapel der d.d. schut
terij uit 's Bosch en de harmonie Musis
Sacrum uit Dongen wedijveren, om het be
zoeksters en bezoekers] zoo aangenaam mo
gelijk te maken.
Het terrein ziet er over 't geheel flink
uitdoor eene mooie eerepoorl treedt men
het binnen. Al dadelijk is men verrast door
de nette uitvoering van de overdekte ruimte
voor exposeering van Pluimgedierte, Bloemen
57.
XXI.
DE GEVANGENEN.
Laat u niet bedriegen, zeide zij tot Maria,
zonder zich te storen aan de toornige blikken,
die Dione op haar wierp, zoo deze vrouw nog
niet schuldig is aan liet bloed van Gundacker,
dan dorst hare ziel er naar om zich te wreken
aan haar, die hij heel't bemind. Gun haar den
triomf niet, Christinnen voor den dood te zien
beven, verwaardig haar niet met eenig antwoord.
De laatste woorden werden nauwelijks door
Dione verstaan, haar oog was stijf op Eleonora
gevestigd.
Wat zegt gij zeide zij met een bevende stem,
ik zou schuldig zijn aan het bloed van Gun
dacker, ik Spreek schreeuwde de Griekin, toen
Eleonora niet antwoordde, maar met den arin om
Maria's hals geslagen, haar tot zich trok, als wilde
zij met haar vereenigd de woede van Dione trot-
seeren. Zijt gij waanzinnig, of ben ik het Ik
zou schuldig zijn aan het bloed van mijn kind
Uw kind riep Maria, en ook op het gelaat
van Eleonora teekende zich verbazing.
Ik had een zoon, eer ik in de handen dei-
Turken viel, snikte Dione, alsof zij het overvolle,
stormachtig bewogen hart lucht moest gever.;
ik heb mijn kina vergeefs gezocht, ik heb hem
met bloedige tranen beweend. Toen zag ik drie
jaren geleden te Stamboul een jong mensch met
de blonde haren, het oog, het voorhoofd van den
man, dien mijn hart bemind en nooit vergeten
heeft. Ik deed onderzoek naar hem, maar men
zeide mij, dat zijne bloedverwanten hem strikken
hadden gespannen om hem te Stamboul te doen
verdwijnen. Mijn hart zegt mij, dat liet mijn zoon
is geweest, mijn kind, dat ik slechts heb weerge
zien om het opnieuw en nu voor altijd te ver
liezen. Maar hij zal gewroken worden aan hen,
die hem hebben vermoord. En al ware hij slechts
een bloedverwant van mijn eersten echtgenoot
geweest, hij had de trekken van dien dierbare
en was door de zijnen verstooten evenals mijn
arme man. Hij heette ook Max Gundacker, en
ik dorst naar het bloed der Gundackers, die hem
etc. Deze overdekking is aan oost- en west
zijde van het feestterrein 200 meter lang
bij 4- meter breed.
Verder bevindt zich daarin eene prachtig
ingerichte restauratiezaal van 25 meter lang
en 7 meter breed, waarvan de bediening
gepacht is door den heer Jordaens, restau
ratiehouder eigenaar van het gunstig be
kende eerste-rang café Zum Lohengrin
te 's Bosch.
Verder nog 2 buffetten, ieder 15 meter
lang bij 4 meter breed, welke ook door den
heer Jordaens bediend worden.
De aanleg van het feestterrein met de
baan voor het te houden Concours-Hippique
is in wording en belooft zeer schoon te zijn.
In het midden worden de vijvers voor de
Watervogels aangelegd. Daaromheen schoone
collecties Houtgewas en sierplanten.
In één woord, het aanzien van het feest
terrein belooft heel wat.
Ook het terrein voor de Veetentoonstel
ling is goed en flink ingericht, en, hoewel
de ruimte groot is, hooren wij toch met
genoegen, dat ze geheel bezet zal zijn, daar
tot nu toe in Noordbrabant noo: «'eene ten-
O O
toonstelling gehouden is, waarvoor zooveel
vee is ingeschreven als hier.
Het is dan ook te verwachten dat, als
het weder maar eenigszins gunstig is, een
groote toevloed van bezoekers op de terrei
nen zal aanwezig zijnhetgeen wij van
harte hopen.
vervolgd, vermoord of verkocht hebben, en ik
zal dat geslacht, dat geheele ras vernietigen, de
vloek eener moeder.
Houd op! riep Maria met een gillende stem
en wierp zich aan hare voeten, vloek geen on
schuldige, ik sta er borg voor dat een dwaling u
verblindt.
Sidderend van aandoening over de opheldering
die zij had eekregen, nam nu Eleonora op een
geheel veranderden toon het woord, Ja, gij
bedriegt u zeer! Hadden de Starhembergen kun
nen vermoeden, dat de goudsmid Max Gundacker
uit hun bloed was gesproten, dan zouden mijn
echtgenoot en diens oom de eersten zijn geweest
om hem de hand te reiken. Hij had vijanden,
maar waarlijk niet onder de Starherabergen ik
weet van mijn echtgenoot, dat zijn vader lang te
vergeefs heeft onderzocht naar een verdwenen
bloedverwant, om een onrecht goed te maken,
dat hem eens door zijn vader was aangedaan.
De vader van den verdwenen Gundacker-Star-
hemberg is met diep berouw daarover gestorven,
dat hij zijne schuld niet heeft kunnen verzoenen;
het erfgoed van den verdwenene wordt nochtans
door de Starhembergen beheerd als een vreemd,
hun toevertrouwd eigendom; tast daarom de eer
niet aan van mannen, wien hun plicht steeds
heilig is geweest. Maar zie naar deze dame, die
uwe knieën omvat; zij heeft veel geleden, omdat
zij hem beminde, dien gij zoekt, en niet van hem
heeft willen scheiden. Om den wil van dien Gun
dacker, dien gij te Stamboul hebt gezien, heeft
men haar naar een klooster gebracht, daar bezocht
ik haar en zoo viel ik mede in de handen der
Tartaren. Indien Max Gundacker nog leefde, in
dien hij hier ware, hij zou er zijn leven aan wa
gen om ons te bevrijden, en zoudt gij de vrouw
slavenketenen willen aanleggen, aan wie hij zijn
leven heeft gewijd I
XXII.
DE KRACHT DES GELOOFS.
Het was niet alleen de zuivere, zegevierende
stem der waarheid, die Dione overtuigde, dat
Eleonora haar niet bedroog, zij gevoelde ook dat
deze fiere vrouw, op wie hare bedreigingen zoo
weinig indruk hadden gemaakt, een leugen zou
versmaden om haar toestand te verbeteren. Zij
zag naar Maria: tranen overstroomden het gelaat
van het lieve meisje, dat bloosde van schaamte
Dat niet slechts staatslieden wel eens van
meening veranderen, maar zells gansche
volksstammen, althans geheele provinciën en
hertogdommen en nog wel na verloop
van weinige jaren, van inzichten wisselen,
moet men afleiden uit hetgeen mr. N. H.
Nyst onlangs mededeelde in zijn werk: „De
oude leer der handelsvrijheid en de nieuwe
beschermingstheorie te onzent, getoetst aan
wetenschap en ervaring."
Hij geeft daarin de volgende historische
herinnering
„Toen in 1862 de toenmalige minister van
financien Betz in zijn aan de wetgevende
macht ingediend wetsontwerp tot herziening
van het tarief op den in-, uit- en doorvoer,
had opgenomen een fiscaal recht op tarwe
van f 1.50 per last van 2400 Kg., kwamen
verschillende industrieelen, meestal uit Noord
brabant, daartegen in verzet bij requesten
aan de tweede kamer gericht, en wel op
grond, dat daardoor het brood der arbeiders
werd duurder gemaakt. Thans zijn de Til-
burgsche fabrikanten van gevoelen, dat een
invoerrecht, vijftigmaal grooter, en de daaruit
te wachten staande evenredige broodduurte,
noch voor den arbeider, noch vóór de indus
trie eenige schadelijke gevolgen zal hebben
„Hetzelfde is toepasselijk op het bestuur
der landbouwmaatschappij in Limburg. In
1886 verklaarde zich gemeld bestuur, in een
officieel rapport, ten sterkste tegen de heffing
van graanrechten, als nadeelig zelfs voor den
landbouw. Doch ongeveer een jaar later zond
datzelfde bestuur een adres aan de regeering,
waarbij de landbouwbescherming tot opbeu
ring van den kwijnenden landbouw werd
aanbevolen, en dringend verzocht zoo spoedig
mogelijk over te gaan tot het belasten der
uitheemsche granen.
„Wat was in dien tusschentijd gebeurd
Eenvoudig ditde politieke partij, die in
Limburg de meerderheid heeft, had zich
voor de landbouwbescherming verklaard."
immers haar hartsgeheim was geopenbaard. Het
was Dione alsof haar hart weer jong werd in de
herinnering aati vervlogen tijden. Ook zij had
eens de smart gevoeld van een naar liefde smach
tend hart, toen haar vader haar had gewaarschuwd
voor den vreemden, onbekenden ridder en zij had
moeten vreezen, dat hij zou heentrekken en haar
voor altijd eenzaam achterlaten. Zij gevoelde,
dat zij sedert dien tijd een ander mensch was
geworden, dat zij met haar verleden had gebro
ken, ja dit had bezoedeld door hare verbintenis
met een Turk; het woord van Eleonora: als Max
hier ware, zou hij zijn leven wagen om haar
Maria te ontrukken, doorboorde hare borst
haar zoon was een Christen en zij, die hij beminde,
zou den dood verkozen hebben boven dc afzwe
ring van haar geloof!
Zoo had zij ook eenmaal gedacht, toen zij Gun
dacker beminde; toen zou ook hare ziel in opstand
zijn gekomen tegen dc gedachte, een slavin van
den harem te worden en haar leven te koopen
dorr de overgave aan een Turk. Schaamte en
woeste smart woelden door haar hart, terwijl zij
in het aanschouwen van Maria het beeld van haar
eigen jeugd voor zich zag. Eleonora had gelijk,
haar zoon zou haar Maria uit de armen hebben
gescheurd, indien hij thans hier ware verschenen!
De tranen stroomden langs hare wangen. Hoe
gaarne zou zij hebben geruild met haar, die zij
nog zooeven met hare mach: had bedreigd, als
zij daardoor het verleden uit haar leven had kun
nen uitwisschen! Hoe gaarne zou zij in dezen
oogenblik een geloovige Christin, een gevangene
zijn geweest, in plaats van te moeten bekennen,
dat zij door hare zwakheid voor de verzoeking
was bezweken en met hare schande al deze pracht
had gekocht.
Maar zij had toen ook willen sterven, en had
lang gestreden; de trots van deze vrouwen had
nog geen proef doorgestaan. Het bloed der Griekin
kun niet dulden, door anderen veracht te worden,
al moest zij ook zelve over hare zwakheid blozen.
Wat gebeurd was, was niet te veranderen, nu
minder üan ooit. In vredestijd, in haar paleis te
Stamboul, zou niemand er zich om bekommerd
hebben of zij aan een paar christenslavinnen de
vrijheid schonk, thans was de oorlogsvaan van
den profeet ontrold, het fanatisme door de ule-
ma's opgewekt, de overwonnenen die door het
zwaard werden verschoond, moesten hun geloof
afzweren of zich onder het slavenjuk buigen.
Dione zou thans haar eigen zoon niet hebben
Als de anti-liberalen hun zin hadden ge
kregen, zegt de liberale Kamper Ct.
dan zou Nederland thans gezegend zijn met
graanrechten. Een voorstel van die strekking
van den heer Bahlmann is bij de tweede
kamer aanhangig gemaakt en nog altijd bij
haar in onderzoek. Dat voorstel was eene
concessie aan de graanboeren inlimburg en
Noordbrabant en de meelfabrikanten, en vond
steun bij allen, die van beschermende maat
regelen heil verwachten. Het heette, dat het
voorstel gerechtvaardigd werd door den toe
stand, waarin de landbouw verkeert; onze
graanboeren konden geen geld genoeg maken
voor hunne producten, omdat zij te concur-
reeren hebben met de granen, die uit het
buitenland worden ingevoerden daarom
moesten van die buitenlandsche granen in
voerrechten worden geheven, al zou dat dan
ook ten nadeele komen van de verbruikers.
Wat thans elders gebeurt is wel geschikt
om de voorstanders van beschermende graan
rechten te overtuigen, dat zij ongelijk hebben.
De slechte stand der rogge heeft de Rus
sische regeering genoopt den uitvoer van
dit product tijdelijk te verbieden, en dit besluit
heeft e'ders vooral in Duitschland de
gemoederen in hooge mate verontrust, omdat
dure broodprijzen er het onvermijdelijk ge
volg van zullen zijn.
Duitschland dat aan de grenzen hooge
graanrechten heft, zoogenaamd om eigen
landbouw te beschermen, kan de buitenland-
landsche granen niet missen, omdat de bin-
nenlandsche productie niet in de behoeften
der bevolking kan voorzien, en de Duitsche
regeering moet nu bedacht zijn op middelen
om den invoer van buitenlandsch graan tc
bevorderen. Men zoekt die middelen in ver
laagde spoorwegtarieven en in het vergemak
kelijken van beleeningen op granen. Het
ongerijmde verschijnsel doet zich dus voor,
dat men rechten heft om de buitenlandsche
granen van de markt te weren, en te gelij
kertijd die granen tracht te lokken
kunnen redden, indien hij in de handen der Tur
ken was gevallen, en waar zij zelve door het lot
genoodzaakt was geworden zich te buigen, zou
zij dan anderen deswege beklagen
Indien het in mijne macht stond, zeide zij,
hare tranen drogende, dan liet ik u om mijns
zoons wil rijk begiftigd in vrijheid van hier trek
ken, maar waarheen zal ik u zenden, waar u niet
morgen het zwaard der Moslims zou bereikenl
Het lot van dit rijk is beslist, binnen weinige
dagen zal daar op aen dom de halve maan schit
teren, een stamhouder van den grooten heer zal
uw vaderland in het rijk der Osmanen inlijven.
De verstandige schikt zich in het onvermijdelijke.
Er is slechts één God, niemand kent hem, nie
mand kan beslissen wie hem op de rechte wijze
dient, ook in de moskee kan men hem aanroepen.
Het schijnt zijn wil te zijn, dat de koran over
den bijbel zal zegevieren, want hij schenkt aan
de aanhangers van den profeet de overwinning
op het kruis. Het valt moeilijk te breken met
datgene wat een moeder als een heilige nalaten
schap ons in het hart heeft geprent, maar ook het
geloof der Moslims telt millioenen aanhangers; ik
wil u geen dwang opleggen, ik zal u beschermen
zooveel ik kan, maar gaat met uzelven te rade
en overlegt wat ik u heb gezegd.
Met een droevigen glimlach schudde Maria het
hoofd, alsof zij Dione wilde bedanken voor hare
goede bedoelingen, zonder haar raad te kunnen
opvolgen; maar Eleonora was nogmaals het bloed
in het aangezicht gestegen. Gij kunt het goed
meenen, zeide zij, maar gij beleedigt ons met te
denken, dat wij uit vrees voor geweld of dood
het heil onzer zielen zouden verkoopen. Juich
niet te vroeg, de christenmartelaars zijn ook voor
hun geloof gestorven, maar het krui9 heeft zich
uit de vervolging opgericht en de oude wereld
bedwongen. Gij hebt ons overvallen, u met mein-
eedige rebellen en verzakers van hun godsdienst
verbonden, maar des te krachtiger zal net Chris
tendom opstaan uit de beproeving. Al moesten
ook de mannen van Weenen onder hun muren
bezwijken, gij kunt niet de levenden, slechts hunne
lijken onteeren, en de wraak zal volgen, uw leger
zal over den Donau voor het kruis vluchten, ge
lijk eens het leger van Soliman, die zich ook reeds
meester ven de wereld had geacht. Gij zegt, dat
uw hart smacht om Max Gundacker terug te
vinden zoover ik hem ken, zal hij zijn laat-
sten droppel bloed veil hebben voor zijn geloof
en voor zijne eer. (Wordt vervolgd.)