Nummer 84. Donderdag 22 October 1891. 14e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
UITGEVER:
Waalwijk.
TOB
Waalwii
en .anjrstmlsiiir Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden yi.OO.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels f 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Dat het bekende spreekwoord „zooals de
ouden zongen, zoo piepen de jongen," lang
niet immer opgaat, is weer genoegzaam ge
bleken bij gelegenheid van het socialisten
congres, sinds enkele dagen te Erfurt ge
houden. Als de jongen 't dan nog maar bij
anders piepen lieten, doch zij bulderen en
schreeuwen der wereld hun meening tege
moet, juist goed latende uitkomen op welke
punten zij van de ouden verschillen en er
niet immer in slagend voor hem, die iels
verder ziet dan zijn neus lang is, te verber
gen, dat zij over verschillende punten anders
denken dan de ouden, niet omdat zij ten
volle overtuigd zijn van het verkeerde in de
opvatting der laatsten, maar uit zucht tot
oppositie, uit strijd- en vechtlust dus.
Eensgezindheid ook bij de socialisten,
bij de mannen, die ons de toekomst onder
hun gezag zóó rooskleurig weten voor te stel
len, dat het Kanaan, hetwelk de overleve
ring ons doet kennen als een land, over
vloeiende van melk en honig er een woes
tenij bij lijkt, ook bij de mannen der om
verwerping, bij de mannen van „loslaten
wat ge hebt en grijpen naar 't onbekende,"
zijt ge dus niet te vinden. „Zooveel hoofden
zooveel zinnen" is ook te Erfurt gebleken,
ja 't is zelfs bij een verdeeling van het socia
listische kamp in twee fracties niet gebleven;
toen de jongeren goed en wel doodgepraat
waren, of liever den strijd hadden moeten
opgeven bij gebrek aan strijders van hun
kant, toen kwam er in den boezem der zoo
genaamde „ouderen" zelf verdeeldheid of
eigenlijk was 't een oude, reeds laug gecon
stateerde verdeeldheid, die zich uiting gaf.
In den grond der zaak zijn de sociaal
democraten 't onderling slechts over enkele
punten eenshet tegenwoordige deugt niet
en de toekomst moet de verwezenlijking bren
gen van alle idealen, die in een] socialisten
gemoed wortel kunnen schieten. Over het
„hoe," over de wijze om tot die verwezen
lijking te komen, is men 't evenwel lang niet
66.
XXIV.
DE BODE.
De pacha begaf zich naar de tent van den
grootvizier. Na verloop van een lialf uur zochten
eenige personen naar den man in Armenische
kleeding, doch te vergeefs. Maar de getuigenis
van den'pacha scheen voor Kara Mustapha vol
doende te zijn geweest; misschien was ze ook
door de verklaring van Dione en van de negerin
ondersteund; den volgenden morgen vonden de
bedienden van den aga der Janitzaren hem ge
worgd op zijn bed. Zij zagen om zijn hals de
zijden koord, gelijk de groote Heer of zijn plaats
vervanger die aan de ter dood veroordeelden
zenden.
Aan de legerstede van den doode zat Ayescha.
Had haar woeste haat Said nog kunnen toeroe
pen eer hij stierf, dat zij het was die hem dien
dood had berokkend Haar gelaat stond somber,
één slachtoffer van hare wraak was gevallen,
maar deze was nog niet bevredigd. Thans was
zij weduwe, Dione had gezegevierd, Dione was
gelukkig, haar dochter leefde, en zij mocht hoop
voeden op het terugvinden van haar zoon, om
wiens wil Sekina was ten grave gedaald.
De dag zal komen, mompelde zij, waarop
ook gij uw hoofd met asch zult bestrooien, waarop
droeflieid en smart uw hart zullen overstelpen.
De klauw van den tijger ligt verstijfd in het
zand, maar de jakhals loert op zijn buit. Hij zal
neervallen op hen, die den voet op het doode
lichaam zetten. De Giaur heeft mijn woord, maar
wie voor den vloek bestemd is, wordt er door
fetroffen, al is het op den drempel van het bede-
uis.
XXV.
DE TERUGKOMST.
Graaf Rudiger van Starhemberg had zijn nach
telijke ronde volbracht, en wilde juist het
Löwenbastion verlaten om zich ter rust te begeven,
eens. Afgezien van de „jongeren," die zoo
maar op eens den boel onderste boven zou
den willen gooien, zijn er in de groep der
„ouden" nog twee uiteenloopende elementen:
zij, die langs den parlementairen weg willen
strijden voor hun beginselen en hun idealen
en zij, wien 't langs dien weg veel te lang
zaam gaat. Vollmar nu is de woordvoerder
der gematigde fractie en tegen zich over
heeft hij Bebel, Liebknecht en Singer, man
nen, die ook de „macht der sprake" kennen,
't Is er tusschen hen en Vollmar dan ook
heftig toegegaan en hoewel de laatste met
zijn afwachtende taktiek vrij wel alleen stond,
zullen de gevolgen van dezen strijd toch niet
uitblijven; ook Vollmar zal aanhangers ver
werven en niets is voor een vereeniging op
politiek gebied gevaarlijker, dan de vorming
van allerlei fracties en partijtjes in den boe
zem der partij.
In Frankrijks kamer kwam Maandag de
begrooting in discussie, waarbij 't voorloopig
kalm gegaan is en waarbij 't in de toekomst
ook wel geen vaart zal loopen kalm en rus
tig zal 't ook wel blijven in den senaat bij
de discussie over de douane-tarieven, hoewel
er pessimisten worden gevonden, die ernstige
dingen verwachten en dat alleen omdat de
douane-commissie Vrijdag met 8 tegen 5
stemmen een door de regeering voorgestelde
douane-heffing verwierp, waardoor Jules Ferry,
de president der commissie, zich gedrongen
zag aftetreden als zoodanig, een plan waar
van hij echter alweer is teruggekomen.
Inderdaad, in den senaat loopt 't door
gaans zoo'n vaart wiel, als 't er op aankomt
krijgt dit wetslichaam vrees voor de gevol
gen van zijn daden en 't is dan ook niet
uit dien hoek, dat de genadestooten worden
toegebracht aan zwakke of wankelende mi
nisteries.
Een pendant van den tarigven oorlog tus
schen Italië en Frankrijk dreigt te worden
de tarievenoorlog tusschen laatstgenoemden
staat ens Spanje. Spanje is al een maand of
zes bezig avances te maken tegenover Frank
rijk, doch de groote republiek toont zich daar
toen Leopold Bockel, die daar op post stond, een
zaohten kreet deed hooren.
Goido Starhemberg, die als adjudant zijn oom
vergezelde, zag om en-snelde naar den post.
Daar sluipt iemand, fluisterde Leopold naar
een donker punt wijzende, nu is hij daar achter
dien steenhoop, maar hij is alleen.
Rudiger trad insgelijks nader, en zeiEen
spion, laat hem dichter bij komen, en schiet hem
dan neer.
De gedaante werd plotseling zichtbaar, maar
was in de schemering slechts in ruwe omtrekken
van den steenhoop te onderscheiden; zij kwam
echter niet nader.
Het schijnt alsof die man niet door het
Turksche leger wil gezien worden zei Guido,
anders zou hij niet aan deze zijde van de steenen
zijn gekomen.
Jezus Mariariep Leopold, hij wenkt met
een doek; indien het Stephan eens wasl
Wien bedoeld gij vroeg Rudiger.
Stephan Kolschitzky, dien gij naar den
Lotliaringer hebt gezonden; hij is het hij wenkt
nogmaals
Bij Godmompelde Rudiger, als dat de
Pool is, dan hebben de Heiligen hem beschermd.
Guido beefde van aandoening. Hij komt uit
het Turksche leger, mompelde hij; mijn God, wat
zal ik hooren
De gedaante kwam thans nader, en weldra was
de Pool duidelijk te herkennen. Achter hem volg
de nog een donkere gedaante. Thans echter
knalden ook schoten uit net Turksche leger, pijlen
snorden door de lucht, men had daar boven nu
ook de vluchtelingen ontdekt.
Leopold wierp den Pool een ladder toe, en
wekte de slapende kameraden, want reeds kwam
een bende Tartaren aanrennen om de gewaande
overloopers te achtervolgen. Eenige schoten van
het bastion verjoegen de ruiters, die Kolschitzky
een hagelbui van pijlen hadden nagezonden, maar
hij haa gelukkig het bastion beklommen.
Maar dat de pijlen hem niet hadden getroffen,
had hij te danken i'aan zijn trouwen neger, die
als een levend schild het lichaam van zijn meester
met het zijne had gedekt. Door een aantal pijlen
getroffen, gleed Ithyssa van de ladder. Leef
gelukkig, meester! was zijn laatste woord.
De Pool was gered; beschut door de borstwe
ring, naderde hij den bevelhebber van Weenen.
geen ziertje gevoelig voor, integendeel wil
zij geen duimbreed wijken en in Spanje is
dan ook een vrij heftige agitatie ontstaan
tegen Frankrijk en vóór represalien vis-a-vis
den Franschen uitvoerhandel.
In plaats van den overleden minister Smith
zal in Engeland thans de heer Balfour, tot
nu toe minister voor Ierland met een zeer
geprononceerd karakter van strengheid, als
eerste lord van de schatkist en leider der
conservatieve partij in het huis der gemeen
ten optreden.
Over dezen maatregel wordt natuurlijk zeer
verschillend gesproken, maar het eindoordeel
zal wel afhangen van de omstandigheid, wie
nu wel voor Ierland benoemd zal worden,
eene quaestie, vooral na Parnell's over
lijden van overgegroot gewicht.
Michael Davitt en andere leiders, die laat
stelijk tegen Parnell hadden partij gekozen,
gaan in den laatsten tijd te Dublin niet an
ders uit dan door politie-agenten vergezeld,
zoo dreigend is tegenover hen de houding
van het door de bekende moordenaars-frase
tegen hen opgezweepte grauw.
Zoowel aan het Vaticaau ala aan het Qui
rinaal schijnt men nu tot het inzicht te
zijn gekomen, dat het 't best is de herinne
ring aan het gebeurde van 2 October niet
levendig te houden en dat alle pogingen tot
bewerking van het tegendeel in den aanvang
moeten worden gestuit. Zoo heeft de Paus
den Italiaanschen bisschoppen, die tegen 's
Pausen jubileum een wereldbeweging op touw
wilden zetten ten gunste van 's Pausen vrij
heid, doen weten, dat een dergelijke agitatie
hem onwelkom zou zijn en gelijktijdig schijnt
de regeering besloten discussien over het ge
beurde in de kamer niet te zullen gedoogen.
„Schwamm d'rüber" dus. 't Werd tijd.
De zwakheid, waarvan de Egyptische re
geering onlangs blijk heeft gegeven door af
te zien van de inspectie eener Fransche
apotheek te Caïro, waartegen de eigenaar
zich verzette, heeft aan 182 der voornaamste
Fransche inwoners te Alexandrie aanleiding
Bij God I riep Rudiger, gij zijt een man
Hebt gij den hertog gesproken
Kolschitzky deed rapport, maar hij deelde slechts
het voornaamsie mede, hij was uitgeput en door
den dood van Ithyssa geschokt. Hij las in de
oogen van Guido de angstige vraag.
Uwe gemalin leeft en is onder de bescher
ming van de moeder van Gundacker, de gemalin
vun den grootvizier, zei hij, zijn bericht afbre
kende. Ik breng Gundacker een haarlok van de
prinses Liechtenstein.
Mensch riep Guido, bleek als een doode
terwijl Leopold juichte en graaf Rudiger niet
scheen te weten of hij zijne ooren mocht geloo-
ven, zijt gij bij uw verstand? Zijt gij een toove-
naar of een krankzinnige?
Geen van beide, edele heer, maar het was
een aardige grap, waarbij de goede God mij heeft
geholpen, en ik begrijp bijna zelf niet, hoe alles
zoo goed is gelukt. Doch ik heb werkelijk een
brief van de sultane aan Gundacker, en den haar
lok in mijn zak. Ik heb den hertog van Lotha
ringen en ook prins Eugenius gesproken; ik heb
Kara Mustapha versterkt in zijn loffelijk voorne
men om de stad zooveel mogelijk te sparen, het
is om te lachen en te schreien van blijdschap,
maar ik ben doodmoe. De arme neger, die zich
voor mij heeft opgeofferd, heeft het meeste ge
daan.
Kolschitzky zonk thans van afraating ineen.
Het menschelijk lichaam kan, zoolang het door
een vasten wil wordt bescheerscht, het ongeloof
lijke verdragen in ontberingen en vermoeinissen,
en dit ongelooflijke wordt tot nog hoogeren graad
opgevoerd, als een zenuwachtige opgewondenheid
het lichaam als eene machine noodig heeft. Bij
aanvallen van kramp, bij ijlhoofdigheid en der
gelijke ziekten, bezit het zwakste gestel een
kracht, die dikwijls verscheidene mannen niet
kuunen bedwingen. Niemand kent den oorsprong
van die kracht. Even zoo heeft ieder het wel aan
zichzelven ondervonden, dat hij in oogenblikken
van schrik, in den angst voor eenig gevaar, in
het algemeen in oogenblikken van hevige opge
wondenheid, de zooeven nog gevoelde zwakheid,
vermoeienis, zelfs honger en dorst was vergeten.
De zieke springt in zulke oogenblikken van zijn
bed, de pijn in de leden, die hem vroeger iedere
beweging belette, is eensklaps verdwenen, althans
hij voelt ze niet; de slaapdronkene is opgewekt.
en den moed gegeven een in heftige be
woordingen vervat adres tot de Fransche re
geering te richten, waarin allerlei grieven
door deze bijwoners worden opgesomd tegen
de binnenlandsche reglementen omtrent in
schrijvingen voor den burgerlijken stand, in
spectiën van openbare inrichtingen, enz. Vol
gens de onderteekenaren worden die regle
menten dikwerf toegepast onder schending
van domicilie of met inbreuk op de bepa
lingen der onder Turksche sanctie gesloten
verdragen.
Een Fransch dagblad te Cairo bevat mede
eene reeks van hevige aauvallen op de Egyp
tische regeering en eindigt met te zeggen,
dat de door de Europeesche mogendheden
aan de gemengde rechtbanken verleende vol
macht tot goedkeuring en uitvoering der nieu
were bepalingen schandelijk is misbruikt, en
dat Frankrijk, zelfs met geweld, tegen de
onwettige bepalingen zal moeten opkomen.
Van dergelijke heftige protesten der an~
dere in Egypte vertegenwoordigde nationa
liteiten is tot nog toe niets gebleken, dus 't
zal zoo erg wel niet wezen. Hadde Frankrijk
indertijd zich niet teruggetrokken en Enge
land in Egypte het werk alleen laten doen,
dan had van al deze grieven nooit sprake
behoeven te zijn.
In Chili hebben in goede orde de nieuwe
algemeene verkiezingen plaats gehad. De
clericalen schijnen in de kamer, de liberalen
in den senaat de meerderheid te hebben ver
worven. Eerst over eenige dagen kunnen de
juiste cijfers bekend zijn.
In Argentinië beschouwt men den toestand
tengevolge van het terugtreden van Mitre en
Roca, als kritiek en de regeering neemt maat
regelen om de oproerige beweging te keeren,
waarvoor men bevreesd is.
Het lichaam wordt een onbewust, gehoorzaam
werktuig der hartstochtelijke opgewondenheid
en houdt het bijna 'altijd zoo lang uit als deze
duurt; de diensten, die het bewijst, zijn even
wonderbaar en onbegrijpelijk als die van het
lichaam eens slaapwandelaar, die met strakke
oogen over da daken loopt.
Is de opgewondenheid voorbij, dan worden de
zenuwen en spieren weer slap en het lichaam zakt
ineen, maar er is slechts een nieuwe prikkel noo
dig om het weer te bezieion, zoo de eerste in
spanning het niet lieeft gedood.
Graaf Rudiger, Guido, Leopold, Bockel en de
manschappen van de wacht, allen kenden de uit
putting, aie den Pool deed verbleeken en neer
zinken. Het was in de weinige weken van het
beleg reeds zoover gekomen, dat aan de officieren
van liet garnizoen op doodstraf was verboden op
de wacht te gaan zitten of liggen, het zou hun
dan onmogelijk zijn geweest wakker te blijven.
Reeds waren de bakkerswinkels onder militaire
bewaking gesteld, de broodrantsoenen voor de
bezetting en de burgers bepaald, en voor de man
schappen, die wacht houden en strijden moesten,
de middelen, om hunne krachten te versterken,
beperkt.
Het was dus een offei', dat graaf Rudiger bracht,
toen hij bij het gezicht van den afgematten Pool
uitriepDie man moet dubbel rantsoen heb
ben en ik zal hem de beste flesch wijn zenden,
die nog in mijn kelder is te vinden. De graaf
had geen duidelijker bewijs kunnen geven, dat
hij de diensten van den Pool erkende, dan in
deze schijnbaar onbeduidende gave gelegen was,
want wat voor den soldaat de laatste patroon is
in den slag, dat is voor hem het laatste glas wijn
in een belegerde vesting.
De onmacht, die den Pool was overvallen, be
lette hem niet deze woorden te hooren. Toen een
dronk water en een bete broods hem weder tot
zich zeiven hadden gebracht, zag hij rond alsof
hij uit het uitzicht der krijgslieden wilde opma
ken of zijn vermoeden gegrond was, dat men in
de stad reeds gebrek leed. De indruk scheen niet
gunstig te zijn, want toen de graaf hem thans
vol verwachting aanzag, of hij in staat zou zijn
iets naders te berichten, stond hij op, en toonde
door een gebaar, dat hij zijne boodschap niet
voor de ooren van iedereen geschikt achtte.
Ik durf het in tegenwoordigheid van deze
