-x-
Engeland.
Duitschland.
Oostenrijk.
Rumenie.
Rusland.
BINNENLAND.
UITVOERINGEN.
Donderdag 12 November JAAR
MARKT en BOTER MIJN te
Waalwijk.
ae Times wordt uit Kanstantinopel
.ddat zware stormen op zee er vele
.ïpbreuken veroorzaakt hebben.
Uit Singapore wordt aan de Times
geseind datvolgens uit Hoenan ontvangen
berichten, een manifest van invloedrijke zijde
aan het volk aldaar het licht heeft gezien
bevelend alle inlandsche christenen op te
sporen en te verbannen en alle christenkerken
te verwoesten, terwijl de chrislenbambten met
ongenade uit Peking bedreigd worden.
Volgens bericht aan de Times uit Te
heran zond de regeering troepen naar Ma-
zanderan, waar een godsdienstig oproer uit
gebroken is. Het gepeupel omsingelde en
verbrandde de woning van generaal Saadat
Goely, die met twintig anderen gedood werd.
De Daily News meldt uit Odessadat
wegens den hongersnood door de overheid
de rantsoenen der gevangenen beperkt zijn
waardoor groote bezuiniging verkregen wordt.
Een trein, van Bombay vertrokken met
Britsche en inlandsche soldatenis nabij
Nagpur ontspoord. Vijf Britsche soldaten
werden gedood, 31 Britsche en 4 inlandsche
gekwetst, terwijl vijf personen van het trein
personeel eveneens den dood vonden.
De opperbevelhebber der troepen in het
presidentschap Bombay, alsmede zijn staf,
bevonden zich in den trein; men gelooft dat
zij ongedeerd zijn gebleven.
De Italiaansche zanger Giuseppo Ciampi
had het Londensch dagblad Daily Telegraph
een proces aangedaan wegens een ongunstige
critiek. Hij eischte een schadevergoeding
van 20,000 pd. st. Die slechte critiek toch
was oorzaak geweestdat een engagement
van f 360 per week, dat hij krijgen kon, was
afgesprongen.
Om zijn talent als zanger te bewijzen voerde
hij aan, dat hij in 15 jaren een half millioen
gulden verdiend had.
De rechtbank stelde den gegrielden kun
stenaar in het gelijk; maar zij kende hem,
in plaats van de geëische f240,000 een
farthing (1/4 penny) schadevergoeding toe.
Sinds de opheffing van den pasdwang in
Elzas-Lotharingen neemt het aantal grens
conflicten schrikbarend toe.
Door Fransche militairen, voor wie de pas
dwang nog steeds geldt, werd onlangs in bur
gerkleding een kerkelijk feest in Duitsch Avri-
court bijgewoond, en ongehinderd keerden
zij ook weder naar Frankrijk terug. De zaak
lekte echter uit en de krijgsraad veroordeelde
hen tot de buitengewoon gestrenge straf van
15 dagen arrest en degradatie.
De sociaal-democratische rijksdagafge
vaardigde Schmidt is wegens beleediging en
aanzetting tot ongehoorzaamheid tegenover
de autoriteiten, tot een jaar en drie maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
Met deze veroordeeling is de vraag opge
worpen, of een dergelijke straf wettig is bij
de bestaande onschendbaarheid der rijksdag
afgevaardigden.
Verscheidene Duitsche bladen komen
op tegen het stijgen van de steenkolenprijzen
en zij betogen met cijfers, dat de kolenmijn-
besturen daardoor buitensporige winsten
maken.
Voor het eerst is de wet toegepast, welke
aan personendie het slachtoffer van een
rechterlijke dwaling zijn, een schadeloosstelling
toekent.
Op de bcgroolitig voor justitie is namelijk
een bedrag van f3000 uitgetrokken om uit
gekeerd te worden aan George Pabst, die
onschuldig tot drie jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld, wegens brandstichting.
Als gerucht deelt het Berl. Tgblt. mede,
dat te Oroshaza een samenzwering zou zijn
ontdekt van leden der daar bestaande werk
liedenclub tegen het leven van den keizer.
De werkman Mari zou naar Budapest zijn
gereisd en daar met socialisten hebben ge
confereerd. Behalve Mari, die naar Buda
pest zou zijn overgebracht, werden nog twee
verdachten gearresteerd,
Een treurig spoorwegongeluk wordt bericht.
Tusschen Jassy en Paszhany is een trein ont
spoord. De locomotief viel omver, de stoom
ketel sprong en vijf rijtuigen geraakten in
brand. Vier passagiers werden gedood en
twintig meer of minder ernstig gewond.
En het ergst is, dat dit ongeluk aan boos
opzet is te wijten. Verscheidene rails toch
waren weggenomen, zoodat de trein wel moest
ontsporen.
Een vreeselijke moord is gepleegd in het
Russische gouvernement Grodno. De rijke
houthandelaar Apfelbaum is daar met zijn
gezin in het geheel 12 personen (vier man
nen, twee vrouwen en zes kinderen) in
het houtvestershuis te Osowice door roovers
vermoord.
De roovers stalen een aanzienlijke som aan
geld en slaken toen het huis in brand.
Do politie heeft zes van de misdaad ver
dachte personen gevat. De geheele bende
moet uit 20 man hebben bestaan.
WAALWIJK.
Zondag 8 dezer, 's avonds 7 uur, CONCERT
te geven door de liedertafel Oefening en
Vermaak" van Waalwijk en Bezooien, met
welwillende medewerking van den heer L.
van Cromvoirt, directeur, en een aantal zan
gers der liedertafel „Tot bloei der Toon
kunst," te Baardwijk, op de zaal Musis Sacrum.
Zie verder programma.
WAALWIJK, 7 November 1891.
Velen onzer lezers nemen wellicht met
eenige belangstelling kennis van onderstaande
bijzonderheden betreffende de exploitatie ge
durende het jaar 1890 van onze gemeeute-
gasfabriek.
Zien we vooreerst de openbare verlich
ting, voorzoover de gemeente die zou be-
hooren te betalen.
Er staan in onze pemeente 65 lantaarns
met 69 vlammen (met 65 vlammen steeds
brandende volgens voorschrift.)
Het aantal brandingsuren bedroeg in 1890
70087.
Aldus verbruikt in 1890
70087 uren X 0,200 M3 140175 M3 a 9
ct. f 1261,575
elkander weer verstaan; ik was zoo verheugd, dat
hij in eene hooggeplaatste vrouw zijne moeder
had gevonden, dat niet alleen ik, maar ook hij
gelukkig zou worden; en daar kwaamt gij terug,
koud en zonderling, als een geheel ander mensch
dan toen gij heengingt. Het deed mij bitter leed,
zelfs niet van u te vernemen waarom gij zoo ver
anderd waart; maar ik heb niet aan u getwijfeld,
ik heb gedacht, dat gij aan een onverbiddelijke
noodzakelijkheid moest gehoorzamen, wantik kon
u wel aanzien, dat uw hart evenzeer leed als het
mijne. l t
De Pool drukte Louise opnieuw aan zijn borst.
O, gij ondeugend meisje! riep hij onder
vreugdetranen. Hadt gij aan Max gezegd, dat gij
mij wel lijden mocht, dan zoudt gij mij bitter
lijden hebben gespaard. Ik heb honderdmaal den
dood gezocht
Louise sloeg hare heldere oogen naar den grond
en zei zacht
Hoe zou ik dat hebben kunnen doen Re-
knor mil, maar ik had het hem niet durven
zeggen, dat moest ik aan eer. and<r overlaten.
Hij gevoelde dat zij gelijk had, en bedekte hare
lippen met kussen.
Thans waag ik gaarne nogmaals den Donau
over te zwemmen, riep hij, nu betreft het riet
meer alleen de redding der stad, maar ook mijn
geluk. Ik gevoel, dat God mij zal behoeden en
mijn w;.agstuk doen gelukken. Hij zal niet in
de laatste uren menschen doen te gronde gaan,
die Hij zoo lang zoo wonderbaar heelt beschermd.
Wij zullen overwinnen, Louise, bid dat ik red
ding moge brengen, bid 1
De verloofden hielden elkander innig omvat;
in de hitte der koorts sloeg de oude Bo.kel de
oogen op, maar had de zorg over zijn kind in
den bangen tijd hem het hart nog meer bezwaard,
thans scheen de aanblik der gelukkigen balsem
voor zijn gefolterd lichaam te worden
Een uur later wierp Stephan Kolschitzky, de
reeds beroemd geworden bode van Starhembeig,
zich nogmaals in den Donau, om aan den hertog-
van Lotharingen het bericht te brengen, dat aan
de verdedigers van Weenen, zonder levensmid
delen en zonder buskruit, niets meer overbleef,
dan op de verwoeste wallen van hun stad te
sterven, indien er thans geen hulp kwam.
Het aansteken en blusschen wordt
aan de gemeente in rekening
gebracht tot een bedrag van f 90.
Samen f 1351.57*
De gemeente gebouwen hebben
verbruikt
Raadh. en politiebur. 8G0 M3 gas.
Teekenschool 1815
Openbare school 225
Veldwachterswoning 333
3233 M3 gas.
i 9 ct. f 290,97
Aan Meterhuur raadhuis, tee
kenschool veldwachtersw. en
openbare school f 17.60
Totaal der openbare verlichting f 1660.145
Verder krijgen we de verwarming
Aan cokesverbruik
Raadhuis 31 Hl.
Teekenschool 20
Openbare school 81
samen 132 Hl.
gekl. a 65 cl. f 80.50
Aan gasleidingen
Teekenschool f29 66
Openbare school t 1.
Raadhuis f 1.65 f 32,31
Totaal f 1772.95»
Als nu de gemeente de kosten der open
bare verlichting en verwarming van raadhuis
en gemeentescholen zelf betaalde, zou zij
f1772 955 voor hare rekening gehad hebben.
Daartegenover staat een saldo voor af
schrijving van kapitaal der fabriek, ten be
drage van f 1690.87, of slechts 82.08° min
der, dan de geheele verlichting en verwar
ming aan de gemeente zouden kosten.
Zooals wij hierboven zagen, waren er in
1890 70087 brandingsurenin 1880 maar
18160 of iets meer dan van het tegen
woordig aantal; de som van f 1660,14° thans
enkel voor verlichting in rekening gebracht,
kan dus niet te hoog genoemd worden. In
1880 kostte de straatverlichting 4 5.500 gul
den, stel f450; naar dien maatstaf berekend
zou de gemeente nu bij de f 1800 te betalen
hebben, altijd als zij de kosten der openbare
verlichting enz. niet enkel liet drukken op
de gasverbruikers. Thans is 't voor 't haar
geheel winst, na aftrek van misschien eenige
honderde guldens, die de fabriek het laatste
jaar minder heeft opgebracht dan uitgegeven,
wegens de hooge kolenprijzen.
In 't geheel zijn door de fabriek gemaakt
in 1890 102253 M3 gas.
Hiervan zijn geleverd
Aan particulieren 62135 M3
Bezooien 1571 M3
Geslaagd voor het examen in de vrije-
en orde-oefeningen der gymnastiekA. J.
Fooij en J. B. C. van Gooi, beiden te Baard
wijk.
Als verdacht van de te Capelle ge
pleegde aanranding, waarvan wij in ons vo
rig nummer melding maakten, is door de
maréchaussée aangehouden en naar s Bosch
overgebracht om te worden gesteld ter be
schikking van de justitie, S. Voud 27 jaar,
arbeider te Capelle.
Men schrijft uit 's Hertogenbosch
In de Dondeidagavond gehouden raads
vergadering deelde de voorzitterdaartoe
door het lid van den raad Lutkie uitgenoo-
digd, mede, dat hij voldaan had aan de op
dracht, hem in de besloten zitting van 3
October jl. gedaan, om namelijk den com
missaris van politie, boven de maand onge-
XXVII.
DE SLAG.
Keizer Leopold was geen krijgsheld, maar ook
geenszins lafhartighem beheersehe een zeker
verheven flegma, dat, vereenigd met het geloof,
dat zijne keizerlijke majesteit onder eene bijzon
dere goddelijke bescherming stond, hem een
lijdelijken moed, maar ook een onverschilligheid
gaf, die zich zelfs onder de moeielijkste omstan
digheden niet verloochende. Indien de nood op
het hoogst was geklommen, dan kwam er onver
wachte uitkomst, al hadden zijne onderdanen
inmiddels zwaar geleden.
Wij hebben reeds gemeld, dat het hof, bij den
eersten schrik, dien de nadering der Turken had
verwekt, den 7 Juli was gevlucht; toen het te
Linz was aangekomenbracht een koerier het
valsclie bericht, dat de vijand voortrukte en reeds
het Weenerwoud bereikte, waarop men zich naar
Passau begaf. Den 7 Augustus kreeg de keizer,
bij wien zich intusschen reeds de keurvorst Max
Emanuel van Beieien had gevoegd, bericht dat
de Poolsche koning, Johan Sobieski, met een
hulpleger in aantocht was; den 9 Augustus kwam
de vorst van Anhalt als gezant van den grooten
keurvorst van Brandenburg, om insgelijks diens
hulp aan te bieden. De keizer weigerde nochtans
den Brandenburger te erkennen als erfgenaam
van den laatsten hertog uit het huis der Piasten,
en hem in het bezit te stellen van de Silezische
vorstendommen Liegnitz, Brieg en Wohlau; hij
strooide daardoor het zaad tot den lateren Sile-
zischen oorlog, en Frederik Wilhelm besloot
da irom ook eerst later tot het zenden van hulp
troepen aan den keizer. Den 11 Augustus zond
Leopold koeriers naar Berlijn en Dresdenom
hulp te vragen, en den 17 berichtte de vorst van
Waldek, dat hij met rijkstroepen op weg was.
Zoo bleef men aan het onderhandelen en wachtte
op de toegezegde hulp, terwijl de toestand van
Weenen wanhopig werd. Gedurende twee volle
maanden hield de keizer zich te Passau en te
Linz op; den 25 Augustus begaf hij zich weer
naar laatstgenoemde stad; inmiddels bezocht hij
ook Traunkirchen aan het romantische Traun-
meer; hij verstrooide zich met zeldzaamheden,
munten, uurwerken, het vervaardigen van ku n
stige waskaarsen en tijdverzen.
Hij liet het aan den hemel over of Weenen
zou gered worden of niet, maar den 5 September
ontving hij de keurvorsten vaa Beieren en Saksen,
die met hulptroepen waren aangekomen en gaf
hnn zijn beste wenschen mede op weg.
De hertog van Lotharingen had onder zulke
omstandigheden niets vooi Weenen kunnen doen.
Hij had de mogelijkheid in het oog moeten hou
den, dat de Turken een gedeelte van hun ver
bazend leger voor Weenen zouden hebben gelaten,
om met de hoofdmacht tegen Linz op te trekken.
Hij was te zwak om een slag te wagen, hij
moest zijn leger voor den keizer sparen, en dit
te meer, daar volgens zijn vaste overtuiging de
stad geen ernstig gemeenden storm zou kunnen
doorstaan.
Hij had zeker niet. kunnen vermoeden, dat de
grootvizier, in strijd met alle overleveringen der
Turksche krijgskunst, besloten had geen storm te
wagen, dat hij, om de stad niet aan verwoesting
en plundering prijs te geven, maar haar voor
zich zeiven te sparen, slechts de bastions liet be
stormen, en haar trachtte te noodzaken om te
capituleeren. Maar de Lothaririger had ook den
moed en de taaie volharding der Weeners, het be
leid en de energie van Starhemberg te gering
geschat, hij had niet kunnen denken, dat deWee-
ner burgers en studenten in dapperheid, krijgs
tucht en volharding zouden wedijveren met de
beste troepen, die ooit onder de vanen van Oos
tenrijk hadden ge-treden.
Thans kwam eindelijk de zoo vurig verlangde
hulp; Weenen had zich staande gehouden, nu
moest er worden gezorgd, dat het niet nog in de
laatste ure bezweek. De grootvizier bleef werke
loos; in plaats van de voortrukkende troepen te
gemoet te trekken, en voor hunne vereeniging te
vernietigen, steunde hij op zijne groote overmacht,
op de voortreffelijkheid van zijn soldaten, en
wachtte den aanval af; hij had, gelijk wij reeds
hebben vermeld, niet eens het belangrijke punt
TullU bezet, om het Christenleger den overtocht
over den Donau te beletten.
Het was een uitmuntend leger, dat zich nu aan
den Donau verzamelde: de keurvorst Johan Geor
ge III van Saksen bevond zich in persoon bij de
11.400 man hulptroepen uit Koerla..d, die^ door
den vroegeren Brandenburgschen, thans Saksi-
schen veldmaarschalk, baron Joachim Rudiger
v. d. Goltz, werden aangevoerd. Onder hem voer-
vraagd verlof dien ambtenaar reeds gegeven,
alsnog een maand van den dienst verwijderd
te houden, doch dat deze hem van uit 's Gra-
venhage had bericht, met eene verlenging van
dat verlof niet gediend te zijn en besloten
had, na verstrijking van de eerste maand,
zijne functie te zullen hervatten.
Op de vraag van den heer Lutkie hoever
de stand van zaken in de commissaris-quaes-
tie thans was gevorderd, kreeg deze tot ant
woord, dat de rapporten dienaangaande reeds
lang waren opgezonden en dat men in Den
Haag op des voorzitters herhaald schrijven
het stilzwijgen bewaarde.
De heer Lutkie constateerde daarop het
feit, dat de commissaris van politie bijge
volg tegen den zin des burgemeesters zijne
functie had hervat.
Er is eene algemeene rijkswet op het wiel-
rijden in bewerking. In verband hiermede
wordt door het bestuur van den „Algemeenen
Nederlandschen Wielrijdersbond" opgave ge
vraagd van ieder, die ten behoeve van zijn
beroep of bedrijf van een rijwiel gebruik
maakt. Dit is het middel om mogelijke be
palingen te voorkomen, die het gebruik van
dit middel van vervoer bemoeilijken. Daaruit
toch zal kunnen blijken, in hoeverre het rij
wiel niet slechts voor zeer velen eene uit
spanning is, maar voor velen ook een prac-
tisch hulpmiddel bij hun bedrijf.
Na de hervatting van de Kamerzittingen
komen het militie ontwerp, het leenings-ont-
werp enz., in de afdeelingen, zoodat het
Indisch begrootingsdebat eerst den 17 No
vember begint.
Te Maastricht is een agent van politie
wegens meineed veroordeeld tot 6 maanden
gevangenisstraf, met ontzetting gedurende 5
jaren van het recht om een ambt of bedie
ning waar te nemen.
Toen zekere P. L. De B., koopman in
petroleum te Utrecht, zich Dinsdagmiddag
bij een zijner klanten op den Springweg al
daar vervoegde om eenig geld, dat deze hem
nog schuldig was, te ontvangen, werd hem
dit door den schuldenaar zoo kwalijk geno
men, dat deze hem te lijf ging en een duch
tig pak slaag toediende. Daar ook de overige
huisgenooten zich niet onbetuigd lieten en,
de een met een pook en de andere met
een klomp gewapend, ei flink op los sloegen,
was de toestand van den koopman allesbe
halve benijdenswaard en zoude het ongetwij
feld slecht met hem zijn afgeloopen, indien
niet een paar omstanders zich over hem had
den ontfermd, door hem te ontzetten. In de
plaats van geld had De B. intusschen zoo
veel slaag ontvangen, dat het bloed hem
langs het aangezicht liep en hij de hulp van
een geneeskundige moest inroepen.
Of de justitie, voor wie de betrokken ta-
milie zich ongetwijfeld zal hebben te verant
woorden, met deze wijze van betalen genoe
gen zal nemen, is zeer te betwijfelen.
Om een kleinigheid ontstond Dinsdag
avond te Utrecht een vrij hevige twist tus
schen twee knapen van omstreeks 14 jaren.
Kort daarna handgemeen geworden geraakte
een hunner, toen hij bemerkte tegen zijn
tegenpartij niet te zijn opgewassen, hierover
zoo vertoornd, dat hij onverwacht zijn mes
trok en dezen daarmede twee diepe steken
in den linkerarm toebracht. Hevig bloedende
begaf de verwonde zich naar het nabij gele
gen politiebureau, waar hij werd verbonden,
terwijl de jeugdige driftkop van de gelegen
heid gebruik maakte om zich ijlings uit de
voeten te maken.
den het bevel de luitenant veldmaarschalk Heino
Heinrich von Flemmiog, die insgelijks vroeger
in Brandenburgschen dienst was geweest, en de
bevelhebber der ruiterij Hendrik Vl graat Reusz,
uit het huis Greiz.
De markgraaf Lodewijk Wilhelm van Baden,
een leerling van Monlecuculli, en de leermeester
en opvoeder van prins Eugenius, bracht hulptroe
pen, evenals de jeugdige, geestdriftvolle keurvorst
van Beieren, Max Emanuel, dien de Turken wel
dra den blauwen koning noemden. De krachtda
digste hulp echter bracht de Poolsche koning
Johan Sobieski. Deze zes-en-veertigjarige held
was niet groot van gestalte, tamelijk gezet, maar
sterk en gespierd en van een krijgshaftig voor
komen. In taal en gebaren blonk het vuur van
een vasten wil en doortastendheid. Zijne haren
erl baard waren zwart, en het hoofd naar lands
gebruik half afgeschoren. Zijne troepen brachten
net leger der Christenen tot op 80.000 man.
Het,opperbevel over de vereenigde troepen werd
aan den Poolschen koning opgedragen. Het ver
schijnen van Sobieski vervulde het leger der
Christenen met geestdrift; overal begroette den
koning de duizendwerf herhaalde kreet: Leve
koning Johan De tegenwoordigheid van den ko
ning deed overal den moed ontvlammen; de sol
daten brandden van begeerte zich onder zulk een
aanvoerder te onderscheiden, en het vertrouwen
op de overwinning ontwaakte weer bij de tr0®"
pen van den Lotharinger. Johan ging van d-
eene legeral'deeling naar de andere, en sprak allen
moed in, ieder in zijn eigen taal, Duitsch tot de
Duitschers, Italiaansch tot de Italianen, en Fransch
tot de Franschen.
Den 11 September 1683 begaf Sobieski zich
nog in den laten avond met den hertog van
Lotharingen naar den Kahlenberg, om van de
kruin de belegerde stad waar te nemen. Een
man, die den Donau was overgezwommen en in
zijn doornatte kleeding thans bij de aanvoerders
aankwam, wees op den Stephanustoren, waar in
een snelle opvolging eene reeks van vuurpijlen
opsteeg.
De stad ligt op haar uiterste, riep hij, help
heer hertog.
Dat is ae Pool, van wien ik u heb verhaaia,
zei de Lotharinger tot Sobieski.
(Wordt vervolgd.)
