Reclame
lflflfl ZWARE
Enveloppen
UirSLAG DER VERKIEZING
KABINET.
lUUU^tjgs Bedrukte
TILBlIRti WAALWIJK.
Advertentiën,
Te koop aangeboden:
Uitsluitend drie dagen
1000 Enveloppen
voor dien prijs
Stoomtramweg
h Tiigez(ind<?n 'slakken.
Handelsberichten.
voor fl,70.
Extra aanbieding
Met 1 Augustus a.s.,
menigte voor de deur verzameld. Toen de
notaris met het aflezen der condities wilde
beginnen, werd hem dit door een luid ge
mompel onmogelijk gemaakt. Zoodra de
verpachting een aanvang nam begonnen de
boeren te zingen, zoodat ook hiermee niet
kon worden voortgegaan. Al meer en meer
werd de menigte opgewonden en toen eenige
jongens (een oude ketel werd in een trom
herschapen) muziek begonnen te maken,
kwam aan 't Ir. era roepen geen einde. Van
een stok en een blauwen zakdoek werd een
vaandel gefabriceerd, waaraan een bos stroo
als symbool dienst deed Nu ging het in
optocht naar een andere herberg waar ver
gadering werd belegd. Hier werd besloten
voor algemeene rekening aan ieder ingang
van 't dorp wachten uit te zetten, die de
dorpelingen moeten waarschuwen, wanneer
men van buiten komt om de tiend te halen.
Men vreest voor ongeregeldheden.
Faillissement
Blijkens het voorloopig verslag der afdee-
lingen van de eerste kamer over het wets
ontwerp op het faillissement en de surséance
van betaling, kon men zich vrij algemeen
vereenigen met het ontwerp voor zoover het
betrot de regeling van het faillissement van
kooplieden, waarin belangrijke verbeteringen
werden aangebracht, maar vele leden hadden
op verschillende gronden overwegende be
zwaren tegen de gelijkstelling van kooplieden
en niet-kooplieden.
Meer en meer vestigt zich de over
tuiging, zegt de Haagsche correspondent der
N. Gr. Crt., dat na afloop der algemeene
beraadslagingen over de kieswet de verdere
behandeling tot September zal worden ver
daagd. Afgescheiden dus van de vraag welke
houding de regeering tegenover de voor te
dragen amendementen zal innemen, mag men
verwachten, dat zij zich niet verklaren zal
tegen een nieuw sectie-onderzoek van ingrij
pende wijzigingen, omdat de dadelijke be
handeling daarvan een gevaar zou opleveren
zoowel voor dergelijke amendementen als
voor de wetsontwerpen zelve.
Bij het departement van koloniën is
Maandag het volgende telegram van den
Gouv.-Gen. van Ned.-Indië ontvangen
z/In den avond van 20 dezer is op het
stoomschip onder Hollandsche vlag Raijah
Kongsi Atjeh tusschen Telok Seinawe en
Edi onder de Atjehsche passagiers een op
roer uitgebroken. Het scheepsvolk werd aan
gevallen en grootendeels vermoord; ook de
kapitein en de stuurman, beiden Eogelschen.
Totaal gedood 34, gewond 15. Twee Euro
peanen, machinisten, ongedeerd aan boord
gebleven. De Atjehers verlieten met eenige
door hen gevangen genomen passagiers, geen
Europeanen, het schip bij Diamantpunt. Drie-
gevangenen naar Telok Semawe gevlucht.
Schip in onze handen. De gouverneurde
commandant der scheepsmacht en de resident
zijn naar de plaats van het onheil vertrok
ken.^ (St.—Ct
Het Handelsblad meldt, dat volgens
telegraphische berichten, te Amsterdam ont
vangen, een brand te Padang, de kantoren
der firma's gebr. Veth, Boon en Schluter
en Haake en Co. vernield heeft. Eenige
pakhuizen werden tevens door de vlammen
vernield.
Te Breda heeft zich weder een geval
van hondsdolheid voorgedaan, zoodat de ver
plichting omtrent muilkorven opnieuw met
4 maanden verlengd is en tot 23 November
in werking zal blijven.
Eene hoeveelheid van ongev. 40.000
pakken stroo van de strookartonfabriek van
den heer H. Mulder Jz. te Oud Pekela zijn
Zondag verbrand.
Ook zijn in zeer korten tijd twee stroo-
bulten van den heer Stuut aldaar, een prooi
der vlammen geworden. De brand is waar
schijnlijk aan kwaadwilligheid toe to schrijven.
Te Bladel heelt zich weder een nieuw
geval van pokken voorgedaan in de onm:d-
dellijke nabijheid van een huis, dat vroeger
als besmet was gemerkt.
De Noordbrabantsche Stoomtramweg
maatschappij lijn Tilburg—'Waalwijk, die in
andere handen is overgegaan, zal den dienst
op dezelfde wijze voortzetten en hetzelfde
personeel in dienst houden.
De stoomtram van den Staatsspoorweg
in den Haag vervoerde Zondag naar Sche-
veningen ongeveer 14,000 passagiers, die van
den Hollandschen spoorweg 11,600, de
electrische tram ruim 9000 en de paarden
tram van de Haagsche Tramweg-maatschappij
18,000 passagiers.
Druncn, 26 Juli. De uitgezette tienden zijn
bijna overal weggewaaid of elders heen ge
voerd; waar die blijft is een raadsel.
Het is te hopen dat het voortaan rustig
zal blijven, en dat de tiendkar zich niet meer
op straat zal vertoonen, maar het veld inrijdt,
waar eigenlijk de tiend te halen is.
Den heer van OudheusdenElshout en
Huiten, heeft, naar men zegt, aan de boeren
die landerijen hebben onder Huiten, de tiend
geschonken voor dit jaar.
Hier te Drunen heeft men enkele boeren
die de tiend voor hunne landen zelf hebben
afgekocht voor een jaar.
Buiten verantwoordelijkheid der redactie
AAN EEN VRIEND VAN ORDE EN
RECHT.
Kalm wil ik eenige punten uit uw schrijven
„Tienden" bespreken.
Ook ik heb langen tijd over „de kenden
gedacht, er verleden jaar en in den loop van
dit jaar een proces over gevoerd, dat door
mij liendplichtige gewonnen is en .ge
waagd er een brochure over te schrijven. Een
oud-professor in het Romeinsche recht, Lid
van de Tweede Kamer, schreef mij naar
aanleiding der toegezonden, bovenbedoelde
brochure, onder meer dit slot „Gij neemt
mij deze beschouwingenik weet hetniet
kwalijk en in die overtuiging deel ik ze u
medeals bewijs dat ik uw boekje las en
waardeerdeen waar ik in die brochure de
meening van Mr. J. A Levy, bekend Am-
sterdamsch advocaat en ook lid der tweede
kamer, aangaf eene meening die lijnrecht
staat tegenover die van „Een vriend van....
enzmeen ik mij onder de onzinverkoopers
niet te moeten scharen.
Om in enkele regels het ontstaan dei-
tienden te schetsen is mij niet mogelijk, daarin
moet ik mijn „vriend van" enz. als mijn
meerdere erkennen, die eenvoudig zegt: „In
de toenmalige samenstelling der maatschappij
pasten de tienden volkomen, zij werden uit
de toestanden geboren, en, na eerst zoo wat
van Heidensche offeranden gesproken te
hebben, komt hij tot de groote, gewichtige
dooddoener:
Later onder het Christendom werden de
tienden geheven ten behoeve van den heer
van den Lande als een vergoeding voor het
gebruik van den grond», 't Lijkt zoo, dat
die heer van den lande véél land had om
het voor een tiende van de opbrengst ten
gebruike te geven.
Neen waarde vriend van» enz. als die
„Heeren van den lande" veroveringen
maakten werden de bewoners tot slaven
verlaagd in werkelijken zin, öf door den ver
overaar persoonlijk te dienen öf door voor
hem te werken op den veroverden grond. Wil
daartoe letten op de Romeinsche geschiede
nis, op Karei de Grootedie den Saksers
tienden oplegde ten bate der kerk, en op
Floris V graaf van Holland, die in 1288 de
West-Friezen onderwierp en bepaalde: „Dat
de West-friesen den Grave zoude geven de
elfde schoof: en de tiende te nemen daar 't
koren wast. En als d&t koren tiendbaar is,
zoude dengenen des dat koren is, driewerf
roepen den ïiendenaar, eiken werf alzoo luide
dat men 't hooren mag over zeven akkeren.
Ende kwam de tiendenaar dan niet zoo
zoude dengenen des dat koren is de tiende
uitzetten bij twee zijner buren en de tienden
houden een etmaal: Waart dat daarna op
de tienden schade geschiedde, dat en soude
men den man niet tijen des dat koren is.
Hugo de Groot (Grotius) lib. 2 part. 45 nu
1 en 2.
Hadden de Saksers en Friezen geen gelijk,
dat zij met hunne nieuwe Heeren alles be
halve ingenomen waren en lijken die tienden
niet veel, zeer veel op belastingen waarde
vriend van en is 't niet meer dan billijk,
dat, daar nu op de landerijen grond- en
polderbelastingen drukken,die middeleeuwsche
lasten worden opgeheven zonder schadeloos
stelling.
Weet gij welmijn waarde enz., dat de
tienden Leenen waren, waarmee men beleend
werd en waarvan men bij overgang per gemet
aan de hooge heerhjkheid moesi betalen
Waar nu de beleening niet meer heeft plaats
gehad en de betaling achterwege is gebleven
zou van rechtswege het tiendrecht ver
vallen zijn maar de tiendbezitters en
andere Heerendie de wetten maakten
hebben getracht dat middeneeuwsche onrecht
in burgerlijk recht om te zetten en het geloof
aan recht van verjaring heeft hen geholpen.
Doch boven dat alles staat het rechtsbe
wustzijn van den nieuwen tijd, dat, na overal
de slavernij afgeschaft te hebben, dit slavernij-
staartje wel zal oppeuzelen zonder betaling.
Jammer, noem ik het, dat wij niet als de
Belgen door de Fransche overheersching van
de tienden en andere heerlijke rechten bevrijd
zijn geworden of liever jammer, dat de
terugkeerende Oranjevorsten er zoo'n groot
belang bij hadden dat de tienden weer in
den vorigen vorm hersteld werden, want was
dat niet het geval geweest dan kon er nu
geen sprake zijn van tiendbeweging.
Bij het bespreken der tienden door de behou
ders wordt zelden of nooit gelet op artikel 802
van ons Burgerlijk Wetboek luidendeDe
bepalingen, in dezen titel vooikomende, zijn
alleen toepasselijk op grondrenten, tienden
en andere schuldplichtigheden, welke na de
invoering van dit Wetboek zullen worden
gevestigd of voorbehouden. Zij strekken dus
geenszins om zoodanige tienden, of andere
schuldplichtigheden, als bij vorige wetten zijn
afgeschaft, te doen herleven, noch ook om
de bestaande te regelen te wijzigen of te
vernietigen.
Uit dit artikel blijkt dus duidelijk, dat geen
der bepalingen van den achtsten titel lie
boek B. W. op de meestezoo niet alle,
tienden toepasselijk zijn want de meeste
tiendplichtigheden zijn afkomstig uit vorge
eeuwen en waar soms de staat op nieuwe
gronden tienden vestigde, was die vestiging
alleen een bewijs, dat die gronden gerekend
werden onder zekeren kring of gemeente te
behooren, dus ook onder dezelfde lasten te
komen een zeer groote fout, door rentmees
ters gewoonlijk begaan.
Burgerlijk jachtrecht wordt wel, burgerlijk
tiendrecht naar ik vermeen nergens gevonden.
Om dat te vestigen zou noodig zijn een over
eenkomst tusschen een kooper en verkooper,
tusschen twee burgerlijk zelfstandige personen,
waarvan de eene aanvaardde, de andere af-
stor.d vrijwillig of tegen betaling; welke han
deling door beider onderteeking v^n 't con
tract vastgesteld moest worden.
Nu kunnen ook corporatien na behoorlijke
machtiging, zooals polderbesturen wel eens
bij 't burgerlijk jachtrecht handelen derge
lijke verbintenis aangaan, maar ik herhaal
bij 't tiendrecht zal dat wel nimmer geschied
zijn of ook geschieden.
En toch wordt door de behouders telkens
het: als je toch je geld er voor gegeven hebt,
kan en mag niemand het afnemen of weigeren
aangehaald; eene meening zeer sterk ge
tuigende van het vasthouden aan 't burgerlijk
rechtsbegrip bij feudaal, burgerlijk onrecht.
Neen, juist dat koopen onder burgerlijken
vorm was met het tiendrecht onmogelijk. Om
dat te bewijzen wil ik aanhalen wat Mr. J.
van Leeuwen in 1768 schreef. „Welk recht
bij ons niet voortkomt uit het geestelijk recht,
so sommige willen, dewelke bij navolging van
de Levitise dienstplegtlijke wet, onder de
Christenen mé hebben ingevoert, dat het
tiende deel van alle vrugten geschikt enop-
gebragt most werden tot onderhoud van den
kerkendienst en wat daar toe behoort.
Maar uit wereliliike handen eerst aan de
Hoogste magt, tot een téken van onderho
righeid overgegeven, dewelke weeerom daar-
mé de grave van Holland indertijd begiftigt
hebben (so dat uit de oirkonde van den abt
van Floricamp en andere, bijgebragte oud
heden, ontwijflijk werd bewezen bij Hugo de
Groot in zijn Inleijding lib. 2 cap. 45) en bij
deselve wederom aan andere, als een gevolg
van heerlijke goederen en inkomen in 't bij
zonder zijn opgedragen daarvan ook de meeste
Leen roerig zijn en met en benevens de
Leenen daar sij van uitgaan verlijd en ver
heft moeten werden: want men verstaat dat
geen Leenmannen besittende hoge of lage
Geregteuit kragt van haar Heerlijkheid
enig regt lot Tienden -hebbentenzij haar
ver lij brieven sulks uitdruklijk mé brengen.
Grot Inleijd. 't Is ook sulks, Placaat van
Kaijsar Karei van 1 Oct. 1520.
Desen aengaande werd in de keuren van
de Landen van Zeiand in den jare 1496 een
Oude Costuijm gevonden cap 2, art. 9:
Dat so we eenige tiende houd van den
graaf en aflijvig werd, so sal sijn wetagtigen
soon, of sonen gehouden wesen te betalen
den Grave of mambour 's lands, voor elk
gemet een pond swarten Tournois (na onse
munt waardig omtrent twintig stuivers) (in
1768) en heelt die Dode gene wetagtige soon
of sonen, so sal des doden wetagtige üogter
of Dogteren mogen hebben en behouden elk
gemet om twee pond Tournois.
Ende heeft hij soon nog Dogter van wet
agtige geboorte, so sal sijn wetagtige Broeder
of Broederen, die mogen lossen elk gemet
om drie pond Tournois: dewelke lossinge sij
sullen moeten doen binnen een half jaar
nadat hij aflijvig word, op de verbeurte van
de voorschreven Tienden.
En is 't dat hij geen Soonen, Dogters nog
Broeders en heeft, so sal die komen aan den
Graaf of mambour 's lands om daarmé siju
profijt te doen. En waart dat gemand enige
Tiende gave of verkoft sijne Sone, Dogters
of Broederen, die sullen sij lossen om also
veel alsof die bij Dode versturven waar. Maar
waart dat jjemand sijn Tiende verkoft enige
andere, die sal den graaf geven, of mamboir
's lands van eiken gemeten om die oversetting
en verléning drie ponden swaerle, indien hij
Sone, Dogter nog Broeder heeft levende. En
heeft hij geen Sone Dogter nog Broeder
levende, so en sal hij sijn Tienden niet mogen
verkoopen, ten waar bij Consent van den
Graaf of mambour sijn stedehouder of
Rentmeester." Komaan, tiendheffers, toont
uw verlij brieven,consent en bewijs van betaling
der overgangsrechten; uw koopacte is nul en
van geener waarde zonder de bewijzen van
toestemming van den Graaf, mambour, ste
dehouder of rentmeester.
En waar de staat of de kroon in de plaats
van den Grave gekomen is, deze dus gerech
tigd zou kunnen zijn ook volgens de oude
keuren, moest men al lang begrepen hebben
dat, waar die tienden, in een tijd toen geld
bijna onbekend was, als een belasting geheven
werden, nu, terwijl polder- en grondbelasting
is opgelegd die middeleeuwsche lasten al
lang moesten verdwenen zijn.
Want de landbouwer, door de zorg voor eigen
onderhoud gedreven moet werken op zijn
land en, onder hoogeren zegen ploegende
zaaiende, maaiende, bindende en op hoopen
zettende, daarbij tegelijkertijd voor een tiend
heffer zorgen, die grond- noch polder-
lasten kent.
Want aan het decreet van Napoleon,van
1811, waarbij een vijfde der tiende voor
grondbelasting aan den verbouwer te
rugkwam, werd nimmer gedacht, tenminste
niet daarnaar gehandeld.
Een woord wil ik aan dat alles nog toe
voegen. Waar de wetgever achterlijk is,
wordt hem door het eenvoudige volk den
weg gewezen, het volk dat luide verkondigt:
„ons rechtsbewustzijn is, in woorden gebracht,
dit eene: „Weg met de tienden;"
Hardinxveld 20 Juli 1893.
P. VERHAGEN,
schrijver der brochure
Tienden en andere heerlijke rechten.
van één lid der Provinciale Staten in het
kiesdistrict Heusdcn.
Uitgebracht 2334 stemmen.
Verhoeven. 960 H
A. J. Bink. 555
Godschaikx. 511
Van Hoijst. 239 f/
Herstemming tusschen de heeren
Verhoeven en Bink.
GORIHCHEM, 24 Juli.
De prijzen der Granen waren als volgt:
Risiarwe f7,a 7,25, roode dito f6,25 a 6,50
witte dito f6,5Ü A 6 75, inl. rogge f5,25 a 5,40,
bjaitenl. dito f5,a 5,20, gerst f4,75 a 5,haver
f3,75 a 4,duiveboonen f6,75 a 7.blauwe
erwten f0,a 0,alles per hectoliter.
GEBOREN
Vincentius Adrianus Maria,
Zoon van
Antonius Gerris
EN
Maria Martens.
Waalwijk, 22 Juli 1893.
oor de vele bewijzen van deelneming,
ondervonden bij het overlijden van onze
dierbare moeder en behuwdmoeder,
Petronella Schoenmakers,
weduwe van
JOHANNES DE GROOT,
betuigen wij bij deze onzen oprechten dank.
MARIA KLERKX-De Groot.
WILLEM KLERKX.
Bezooien, 25 Juli 1893.
Een goed eikenhouten
Informatie bij den uitgever dezer courant.
Als zoodanig biedt eene Haag
sche firma aan
Wat zoodanige
te beduiden heeft, kan blijken uit
het feit, dat
VOORTDUREND
geleverd worden en alle mogelijke
DRUKWERKEN aan eveneens
concurreerende prijzen, door
zullen voorloopig de bestaande
dienstregeling en ook de gewone
tarieven van kracht blijven.